AMEP SFOORTSCH DAGBLAD
Mannheimer-drama
te Amsterdam
Grensverkeer tusschen
bij Moravië gestaakt
MARITIEME DEFENSIE
VAN INDIE
zal worden versterkt
LEYTAX
Polen en Duitschland
DE EEMLANDER
Vrijdag 18 Augustus 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
38e Jaargang No. 49
Commissie van Onderzoek
inzake verantwoordelijkheden
noodzakelijk
EEN KAPITEIN
verliest tasch
met geheime stukken
Weer vrees voor
lot van een
duikboot
Verbouwings- Reclame
P. F. A. VAN DAAL
BurgemeesterdeVIugt
opent
spoorwegexpositie
Mussolini confereert
met Badoglio
TEL. 3086
VOOR BINNEN- EN
BUITENLAND
LEUSDERWEG 242
CSAKY NAAR ROME
Licht op:
8 uur 52 min.
De Duitsche pers
zeer fel tegen
Polen
ABONNtMtNÏSPRIJS Der baanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
hnri nam, Der post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van Jen prijs. - Kleine Advertentiên „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
PlNANCIEELE schandalen komen
in Nederland gelukkig zeer
weinig voor. De Nederlandsche
koopman, de Nederlandsche bankier,
de Nederlandsche industrieel genie
ten terecht eene goede reputatie
zoowel in eigen land als in den
vreemde. De Nederlandsche handel,
de Nederlandsche industrie en het
Nederlandsche bankwezen laten
als regel niets na om den Ne-
derlandschen naam hoog te houden.
Het aanzien, dat het Nederlandsche
bedrijfsleven alom ter wereld geniet, is
voor het Nederlandsche volk van niet
te onderschatten beteekenis. Een fat
soenlijk en verstandig koopman of ban
kier zal dan ook steeds bij het afsluiten
van transacties de regelen en de nor
men van goede koopmanschap nauw
lettend in het oog houden. Zwendel-
affaires zijn om vele redenen
onvereenigbaar met de Nederlandsche
opvattingen van zaken doen.
WIE kennis neemt van de, nog
maar gedeeltelijk openbaar ge
worden, transacties, welke de thans
overleden financier Mannheimer in den
loop der laatste jaren heeft verricht,
wrijft zich de oogen uit. Ieder Neder
lander geeft zich wel eens over aan
financieele droomen. Ieder Nederlan
der koestert wel eens illusies met be
trekking tot zijn toekomstigè finan
cieele positie. Maar wat Mannheimer
heeft .gepresteerd' in dit opzicht, slaat
alle Nederlandsche records met stuk
ken. Het onverantwoordelijke, om dan
maar geen scherper qualificatie te ge
bruiken, van Mannheimer's handel
wijze is evenwel, dat deze financier
tientallen millioenen guldens uit de
zakken der Nederlandsche beleggers
heeft gezogen zonder voor die zeer
groote bedragen ook maar eenigszins
voldoende garanties voor terugbetaling
te geven. Aan Mannheimer is het toe
te schrijven, dat de Fransche staat zijn
herstel, zijn bewapening en zijn sociale
maatregelen voor een niet onaanzien
lijk deel heeft kunnen betalen met
Nederlandsch (en Zwitsersch) geld,
zonder dat de rechtmatige eigenaars
van het geld wisten, dat zulks het geval
was.
MANNHEIMER kon deze trans
acties niet tot stand brengen
zonder de medewerking van ee,nige
Nederlandsche bankinstellingen. Voor
al de Nederlandsche Handel Maat
schappij, de Amsterdamsche Bank en
de Nederlandsche Bank hebben hand
en spandiensten voor Mannheimer ver
richt. Onbegrijpelijk om dan van
scherper qualificaties maar weer af te
zien is het, dat de leiding van ge
noemde banken zich tevoren niet (vol
doende) heeft vergewist van de posi
tie der door Mannheimer vrijwel auto
ritair geleide bankiersfirma Mendels
sohn Co. Raadselachtig is de rol,
welke de leiders van genoemde Neder
landsche banken in het Mannheimer-
drama hebben gespeeld. Was Mann
heimer misschien een financieel hypno
tiseur, die in staat was om ook den
meest bekwamen en conservatieven
bankier tot afgifte van vele millioenen
te bewegen?
LAARHEID inzake den achter-
grond van de financieele opera
ties van Mannheimer is dringend nood
zakelijk. Het was, reeds vóór de décon
fiture van het huis Mendelssohn, in
Parijs en Londen in bankierskringen
algemeen bekend, dat Mannheimer
lang niet zoo credietwaardig was als
velen geloofden. Het heeft ook in Ne
derland. binnenskamers en in het open
baar, niet ontbroken aan waarschuwin
gen en aan vermaan tot voorzichtig
heid, Niettemin heeft Mannheimer tot
eenige uren voor zijn dood toe zijn
gewaagd en onverantwoordelijk spel
met de Nederlandsche en Zwitsersche
millioenen kunnen spelen. Het is een
Nederlandsch belang, dat een
deugdelijk en degelijk onderzoek wordt
ingesteld naar de verantwoordelijkhe
den in het jongste millioenendans-
drama. Openbaarheid van de resultaten
van zulk een onderzoek zou den
Nederlandschen naam kunnen rehabi-
liteeren en Amsterdam's reputatie als
eersteklas financieel centrum in eere
herstellen. Met klem dringen
wij dan ook aan op het in
stellen van eene commi
s i e bestaande uit deskundige en
verantwoordelijke mannen, gerecru-
teerd uit den Amsterdamschen handel
en uit den staf van de Nederlandsche
regeering die tot taak moet hebben,
de affaire-Mannheimer tot volledige
klaarheid te brengen en hiermede aan
het financieele schandaal, ontstaan
door de déconfiture van het huis Men
delssohn, een halt toe te roepen.
Mysterie in de Bulgaarsche
hoofdstad
SOFIA, 18 Aug. (Havas)Ka
pitein Paulitsu, een officier van
den Roemeenschen generalen staf,
bemerkte onderweg in de Bulgaar
sche hoofdstad van de Roemeen-
sche legatie te Sofia naar Belgra
do, dat een van zijn tasschen met
geheime stukken verdwenen was.
Tezamen met den Roemeenschen
gezant begaf hij zich om aangifte
te doen naar het hoofdbureau van
politie. Terwijl de gezant den pre
fect van politie bezocht, pleegde
de kapitein in de taxi zelfmoord.
De Bulgaarsche politie doet thans
nasporingen naar de tasch en
heeft daartoe een belooning van
50.000 levas uitgeloofd.
Aangaande den diefstal van een tasch
met belangrijke Roemeensche staats
documenten en den zelfmoord van ka
pitein Paulitsu, die koerier was vari de
Roemeensche legatie te Sofia, wordt het
volgende door de Bulgaarsche bladen
gemeld: Paulitsu was Woensdag uit
Boekarest in Sofia aangekomen, was
zijn hotel binnengegaan en had de
tasch in het huurrijtuig laten liggen.
Toen hij terugkwam, was de tasch ver
dwenen. Iemand, die tot den koetsier
gezegd had, dat hij den koerier kende,
was met de tasch weggestapt. Ondanks
het onmiddellijk ingestelde politie-on-
derzoek in de buurt en het uitloven van
een belooning, werd noch de dief noch
de tasch teruggevonden.
Een andere lezing van het geval is,
dat de diefstal gepleegd is in het hotel,
toen een man, die op den koerier ge
leek, om de tasch vroeg, welke hem
overhandigd werd.
KRACHTIGER POLITIEK
DER ZIONISTEN TE
VERWACHTEN
GENÈVE. 18 Aug. (Reuter). Ver
wacht wordt, dat het Zionisten-congres
krachtiger verzet zal bieden tegen de
voorstellen der Britsche regeering
nopens Palestina, nu de meening van de
mandaten-commissie is bekend gewor
den. dat het Witboek niet in overeen
stemming is met de uitlegging van den
Volkenbond ten aanzien van het man
daat over Palestina. Grossmann, de
voorzitter van de Joodsche staatspartij,
heeft het plan kenbaar gemaakt tot een
politiek van burgerlijke ongehoorzaam
heid in Palestina over te gaan. Hij be
toogde, dat een dergelijke politiek het
beste zou zijn om de uitvoering van de
Witboek-politiek te voorkomen.
SPAANSCH MILITAIR GOUVER
NEUR VAN GIBRALTAR
BURGOS. 18 Aug. (D.N.B.). I-Iet mi
nisterie van oorlog heeft de functie van
militairen gouverneur voor het gebied
van Gibraltar, welke door de rcpubli-
keinsche regeering was opgeheven, weer
ingevoerd. Tot gouverneur werd de be
velhebber der 22ste divisie, die zijn zetel
in Algcciras heeft, benoemd.
Hr. Ms. flottieljeleider „Tromp", die a.s. Zaterdag naar Indië vertrekt en die door den minister van
Defensie, overste A. Q. H. Dijxhoorn te Nieuwediep werd geïnspecteerd
Aldus minister A. Q. H. Dyxhoorn
hij een inspectie vanHr. Ms. flottielje
leider „Tromp"
VGRAVENHAGE, 18 Aug.
Tj E minister van Defensie, de
heer A; Q. H. Dijxhoorn heeft
heden een bezoek gebracht aan
Nieuwediep, vergezeld van den chef
van den marinestaf, vice-admiraal J.
Th. Furstner, en zijn adjudant, luite-
nantlef zee le klasse J. E. A. Post
Uiterweer. De minister inspecteerde
hr. ms. „Tromp" 'en nam afscheid
van den commandant en de opva
renden van dezen flottieljeleider,
welke a.s. Zaterdag naar Neder-
Iandsch-Indië vertrekt.
Minister A. Q. H. Dijxhoorn
De minister heeft de bemanning als
volgt toegesproken:
„Officieren, onderofficieren
en manschappen.
Ik stel er prijs op om persoonlijk blijk
te geven van mijn belangstelling op het
oogenblik dat gij op het punt staat voor
eenige jaren het vaderland te verlaten.
Gij allen staat op het oogenblik aan
het begin van ccn periode, waarin Indië
u noodig beeft.
Voor sommigen, wellicht velen van u,
is het de eerste maal, dat gij daarheen
gaat. Het is goed dat gij u daarbij dui
delijk voor oogen stelt dat er aldaar in
den loop van eenige eeuwen door Neder
landers iets grootsch is verricht naar het
woord van Jan Pietersz Coen, den grond
legger van ons ovorzeesch rijk. Dit te
beschermen en voor de komende ge
slachten de gelegenheid voor verdere
ontwikkeling te behouden is mede uw
taak.
Bij de vervulling van die taak
zal het u ongetwijfeld tot steun
zijn te weten dat versterking van
de maritieme defensie in Indië in
het voornemen der regeering
ligt.
Ten slotte wil ik er aan herinneren,
dat gij, overal waar gij in hét buiten
land komt, Nederland vertegenwoordigt.
De achting die men ons land toedraagt,
wordt mede door uw houding en uw
daden beïnvloed.
Moge en ik richt mij in het bijzon
der tot de jongeren onder u het ver
blijf in Indië en de dienst in de marine
Na oogenblikken van angstige
spanning kwam de gedoken
Britsche onderzeeër H 42
weer boven water
LONDEN, 18 Aug. (Reuter). In de
Britsche oorlogshavens Weymouth en
Portland is gisteravond eenige opwin
ding veroorzaakt, toen de officieren en
manschappen van de torpedojagers
„Walker" en „Walpole" en van het
escortevaartuig „Bittern" ijlings uit
bioscopen cn schouwburgen naar de
kust werden geroepen wegens bezorgd
heid over de veiligheid van den onder
zeeër H. 42. Volgens niet-officieele be
richten was de duikboot niet op den
vastgestelden tijd aan de oppervlakte
verschenen en zond het vaartuig -een
rooksignaal omhoog, Alvorens de man
schappen hun schepen bereikt hadden,
werd het hevel weer ingetrokken, daar
de duikboot naar boven gekomen was.
Naar vernomen wordt, had het vaar
tuig eenige schade opgeloopen. Het zal
thans grondig worden nagekeken.
bij
BANKETBAKKERIJ
KAPELWEG 58 TELEFOON 6576
Bij aankoop van 1 gulden
een fraaie doos v. HOUTEN-BONBONS
CADEAU.
Bij aankoop van 50 cent
een heerlijke VLA CADEAU.
Onze overheerlijke
SLAGBOOMGEBAKJES
6, 8 en 10 cent.
OEKRAINERS VERSTREKKEN
PROPAGANDAMATERIAAL
BERLIJN, 18 Aug. (Havas). In
Oekrainsche kringen wordt bevestigd,
dat aan hun organisaties te Berlijn door
nat ionaal-socialistische functionarissen
verzocht is documenten te leveren over
de onderdrukking van Oekrainers in
Polen.
ARBEIDSDIENST IN SLOWAKIJE
BRATISLAWA, 18 Aug. (Havas.)
Murgas. de chef van den staf der Hlin-
ka-gardc, heeft te kennen gegeven, dat
de Slowaaksche regeering voornemens
is een arbeidsdienst op te richten naar
het voorbeeld van den nationaal-socia-
listischen arbeidsdienst in Duitschland.
aldaar u de voldoening geven, die gij
er van verwacht. Keert terug als flinke
mannen, waarop ons land trotsch kan
zijn.
Ik wenach u allen een voorspoedige
reis. Het ga u allen goed."
AMSTERDAM, 18 Aug. Naar
wij vernemen zal de spoorwegten
toonstelling te Amsterdam, die ter
gelegenheid van het eeuwfeest der
Spoorwegen in Nederland in Sep
tember op het voormalige Paleis
voor Volksvlijtterrein wordt gehou
den, op 8 September a.s. officieel ge
opend worden door den burgemees
ter van Amsterdam, dr. W. de Vlugt.
PARIJS, 18 Aug. (Havas). De Fi:
,garo verneemt uit Rome: „Mussolini
heeft gisteren maarschalk Badoglio, den
opperbevelhebber van het Italiaansche
leger, ontvangen en met hem een lang
durige zuiver militaire bespreking ge
voerd. Aan dit onderhoud hecht men
een zeer bijzondere beteekenis. Men zal
zich herinneren, dat Badoglio onlangs
de versterkingen in Libye heeft geïn
specteerd, en daarna naar Albanië ge
gaan is. De nieuwe besprekingen tus-
schcn den Duce en den maarschalk en
de nieuwe reis van graaf Ciano naar Al
banië, welke gisteren officieel is aange
kondigd, worden in sommige Italiaan
sche kringen uitgelegd als nauw ver
band houdend met de beraadslagingen
van Salzburg.
Fransche beschouwingen over
de Hongaarsche politiek
jegens de as Rome
Berlijn
WEENEN, 18 Aug. (Reuter). Het
jongste bericht betreffende de activiteit
van Csakv, den Hongaarschen minister
van buitenlandsche zaken, is, dat hij
vanmiddag van Salzburg naar Rome
vertrekt.
De Jour-Echo de Paris verneemt
uit Berlijn: „Het is onmiskenbaar,
clat Berlijn den steun van Hongarije
tracht te verwerven. Men denkt in
Duitschland, dat die steun een
groote rol zou kunnen spelen in het
huidige stadium van den „zenuwen
oorlog". Niets duidt er echter op,
dat Boedapest besloten is in de
kaart van Berlijn te spelen.
Het Petit Journal schrijft: „Indien het
waar is, dat Duitschland het oog ge
richt houdt op Hongarije, is het niet
minder waar, dat de Mag.varen hevig op
hun onafhankelijkheid gesteld zijn en
dat. de rijksregent Horthy, die geen
groot bewonderaar van den Führer is,
de opperste heer en meester van zijn
land blijft."
Weerverwachting
geldig van hedepavond tot
morgenavond ongeveer 19 u.:
Helder tot half bewolkt,
droog warm weer, plaatselijk
ochtendmist. Zwakke tot ma
tige O. wind.
MORAVISCH OSTRAU, 18
Aug. (Havas). De Polen hebben
alle grensovergangen tusschen Po
len cn het protectoraat bij Mora
visch gebied van Jablunkof tot
Mosty gebarricadeerdi Het ver
keer is geheel stilgelegd- Deze
maatregel is genomen in den nacht
van Dinsdag op Woensdag, als
antwoord op de uitgebreide mili
taire voorbereidingen, welke van
Duitsche zijde in dit gebied zijn
gemaakt. De groote weg, welke
het protectoraat verbindt met Slo
wakije, is voor onbepaalden tijd
voor alle verkeer gestremd.
Het Duitsche Nieuwsbureau be
richt, dat de „Poolsche terreur" tegen
de Duitschers in Polen, 'onvermin
derd voortduurt. Overal zijn de
Duitschers in Polen, die nog niet ge
arresteerd zijn, gedwongen een toe
vlucht te zoeken in de bosschen en
anderè schuilplaatsen. Het aantal
arrestanten stijgt ieder uur en moet,
volgens het Duitsche Nieuwsbureau
reeds vele duizenden bedragen. Het
aantal vluchtelingen was begin
Augustus reeds tot 76.535 gestegen.
De meésten konden onmiddellijk
werk vinden in Duitschland. Op het
oogenblik zijn in 19 vluchtelingen
kampen 4.461 personen onderge
bracht.
De Duitsche bladen van hedenmorgen
uiten zich opnieuw in felle bewoordin
gen tegen wat zij noemen „de steeds
krassere vormen aannemende Poolsche
terreur tegen het „Deutschtum" in Po
len, waardoor reeds ruim 76.000 Duit
schers gedwongen werden over de grens
ie vluchten". De Voelkischer Beobach-
tcr schrijft: „In Polen heeft men den zin
voor de politieke werkelijkheid reeds zoo
zeer verloren, dat men de eenvoudigste
feiten en den eenvoudigstcn samenhang
niet meer begrijpt. Dwazen kunnen ech
ter gevaarlijk worden, wanneer men hen
niet dienovereenkomstig behandelt. Hun
brutaliteit opvoeren, beteekent met vuur
spelen. Dat doet men echler sinds maan
den in Londen en Parijs".
Anderzijds wordt uit Warschau
gemeld, dat de Duitsche autoriteiten
maatregelen tegen de Poolsche min
derheid in Duitschland hebben ge
nomen. De edities van de ,-,Nowiny
Opolskie" in West-Silezië en van de
„Gazeta Olsztinska" de eenige Pool
sche krant in Oost-Pruisen, zijn in
beslag genomen. Huiszoekingen in
de kantoren van verschillende Duit
sche organisaties in Polen zijn voort
gezet en hebben geleid tot het ont
dekken van veel materiaal, waaruit
blijkt, dat deze organisaties aan
Duitschland politieke en militaire
inlichtingen hebben verstrekt. Duit
sche grenswachten in het protecto
raat bij Bogumin hebben een
Poolsch politieman gearresteerd, die
bij vergissing de grens was over
gestoken.
Sedert gistermiddag wordt de con
trole der paspoorten aan de grens van
Polen en Danzig uitgevoerd door Dan-
ziger politiemannen, die de stalen helm
dragen. Dit wordt uitgelegd als een
maatregel tot intimidatie van de Pool
sche bevolking.