AMEKSFOORTSCH DAGBLAD
GARAGE BLOM
Danzig is
nIP
MUSSOLINI EN CSAKY
CONFEREERDEN
RUIM VIER UUR
TWEE KINDEREN IN
ROOK GESTIKT
LEYTAX
Hotel „T ZWAANTJE"
(Dn VfloMüA fciqhi"
GARAGE MOLENAAR
TEL. 3086
GARAGE VALEWINK
Voorziet Uzelf en Uw kinderen van Regenkleeding Fa. DUIM BURGER
Ruime sorteering in wollen tricot japonnen en kinderjurkjes
DE EEMLANDER
Zaterdag 19 Augustus 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
38e Jaargang No. 50
De beslissing
valt zeer spoedig
„Geen positief resultaat bereikt"
verklaren officieele kringen in
de Italiaansche hoofdstad
Italië steunt
„Duitsch recht
op Danzig"
Tragisch gevolg van brand te Eist. Zes
doktoren verleenden te vergeefs hulp
Ons K.M.-boekje is een reuze succes
UIT MODI
AMERSFOORT
Versterking der
Duitsche positie
Licht op:
8 uur 50 min.
VOOR BINNEN- EN
BUITENLAND
LEUSDERWEG 242
Spaansche pers
gelooft niet
aan een oorlog
Medische Hulp
TOCHTEN IN BINNEN EN BUITENLAND
Huurt Uw autu zonder chauffeur bij
MUURHUIZEN 40 - TEL. 5367
ABONNlMiSiSPRIJS oer 3 maanden voor Amersfoort 1 95: per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
ti-nnmiand tranci- oer post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS OER ADVERIENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
DANZIG's geruchtmakende rol als
stad van spanningen loopt ten
einde. De ontknooping staat, bedrie
gen niet alle teekenen, voor de deur.
De wereld is vol gerucht over den
aard en het tijdstip van die öntknoo-
ping. De Fransche pers weet met na
druk te vermelden, dat zij zal plaats
vinden vóór 2 September. Andere
bronnen verwachten een coup reeds
dezer dagen. Zekerheid omtrent den
juisten datum en omtrent den modus
quo heeft, behalve een enkele inge
wijde, natuurlijk niemand. Het spreekt
welhaast vanzelf, dat in het koor der
vele sprekers en. schrijvers ook de oor
logsprofeten in niet onaanzienlijken
getale vertegenwoordigd zijn. Het feit,
dat zoowel Warschau als Berlijn, Lon
den en Parijs telken male met nadruk
publiekelijk laten verklaren, dat zij
geen duimbreed zullen wijken en dat
zij bereid zijn om voor hunne belangen
en verplichtingen desnoods het
zwaard te trekken, behoeft
echter geen indicatie voor de waar
schijnlijkheid van oorlog te zijn. De
waarlijk critieke beslissing over het
probleem .vechten of niet vechten' zal
in alle genoemde hoofdsteden pas
worden genomen, als het waarlijk be
slissende oogenblik aanbreekt. Wij
zijn nu nog pas of nog steeds in het
stadium, waarin partijen hooge propa-
ganda-barricaden opwerpen. En een
ieder weet uit ervaring, hoe snel een
standpunt verlaten en een propagan
da-barricade geslecht kan worden.
Vooralsnog is er, zien wij den toestand
goed en zijn onze informaties juist,
meer kans op het behouden blijven van
den vrede dan op het uitbreken van
een gewapend conflict, inzonderheid
van een gewapend conflict, waarbij
ook Frankrijk, Engeland, Italië en
Rusland betrokken zullen zijn. Even
als ten vorigen jare September, zijn
wij ook thans de meening toegedaan,
dat de vredes kansen sterker en
talrijker zijn dan de kansen op oorlog.
Hiermede wil niet gezegd zijn. dat de
toestand in de wereld niet critiek is en
dat ernstige complicaties tot de onmo
gelijkheden behooren. Doch wel, dat
zoodanige complicaties, naar den
stand van zaken op dit oogenblik te
oordeelen, niet w a a r s c h ij n 1 ij k
moeten worden geacht. Schokkende
gebeurtenissen staan ons in de zeer
nabije toekomst zonder twijfel te
wachten. Gelukkig echter zijn Euro
pa's zenuwen en resistentie gaande
weg getraind in het opvangen en ver
werken van schokken. Nog steeds
zien wij het uiteindelijk resultaat van
de ontwikkeling der gebeurtenissen in
de toekomst niet zonder vertrouwen
tegemoet, althans wat betreft een rede
lijk vreedzamen afloop van het con
flict. De crisis in de affaire-Danzig
staat voor de deur. Een rustig oordeel
en een bezonnen houding kunnen, ook
in Nederland, veel doen om de ko
mende schokken op juiste wijze op te
vangen.
TEL. K 3403 423
SOESTERBERG
Thans nieuwe uitbreiding van ons Restaurant gereed
Het oude café verdwenen
ROME, 19 Aug. (Havas). Het onderhoud tusschen Mussolini
en Csaky, den Hongaarschen minister van buitenlandsche zaken,
heeft ruim vier uur geduurd. Ten aanzien van dit bezoek van
Csaky verklaart men hedenmorgen in Italiaansche politieke
kringen, dat de toestand verward en gevaarlijk is. Hoewel de
officieele beweegreden van Csaky's bezoek niet bekend is, en,
naar verluidt, het essentieele doel van het onderhoud geweest is
de essentueele aansluiting van Hongarije bij de Italiaansch
Duitsche alliantie, gelooft men in deze kringen, dat het tijdens
deze conferentie om niets minder ging dan het lot van Europa.
Officieel wordt te Rome te kennen gegeven, dat de besprekin
gen van Csaky en Mussolini geen positief resultaat hebben opge
leverd. Men overweegt overigens, aldus Havas, dat Hongarije en
vooral Italië in staat zouden kunnen zijn, een initiatief te nemen,
dat ten doel heeft de internationale spanning te verminderen.
UIT Turijn meldt Stefani, dat
de „Gazetta del Popoio" voor
Italië het recht opeischt zich bezig
te houden met de kwestie-Danzig.
Dit recht baseert Italië op de vre-
desbeginselen van Mussolini, de
zelfde beginselen op grond waar
van Mussolini, een jaar geleden in
zijn rede te Treviso het recht van
Polen erkend heeft op Teschen.
Maar Italië, dat toen het recht van
Polen steunde, steunt thans het
recht van Duitschland, en be
schouwt het als zijn plicht om de
verantwoordelijke leiders in War
schau aan te sporen rechtstreeks
met Duitschland te onderhande
len voor een aïgemeene regeling
der betrekkingen tusschen beide
landen.
Te Berlijn is volgens Reuter geen
verandering van opvatting waar .te
nemen. De heftigheid van de pers
campagne tegen de „Poolsche wreed
heden" en de zoogenaamde Britsche
aanmoediging daarvan blijft toene
men. De gelijkenis met de crisis van
het vorige jaar wordt, aldus Reuter,
met den dag treffender. Duitsche po
litieke kringen verklaren verbaasd
en verontwaardigd te zijn over de
hulde, die yan Engelsche zijde aan
het geduld van de Poolsche regee
ring is gebracht.
ELST. In den afgeloopen nacht is het Betuwsche plaatsje Eist
opgeschrikt door een felle uitslaande brand, die uitbrak in de radio-
en rijwielzaak van den heer van Ottelen en die in zeer korten tijd
oversloeg naar de bovenverdiepingen, bewoond door de families
Xanten en Joosten.
Een ongelukkige samenloop van omstandigheden wilde, dat de heer
en mevrouw Joosten op het moment, dat de brand uitbrak, niet thuis
waren. De brandweer, geholpén door omwonenden, was daardoor niet
in staat het vertrek, waar de twee nog heel jonge kinderen van het
gezin Joosten lagen te slapen, in het vrij groote huis te vinden. Toen
men de jongetjes resp. van 2XA en VA jaar later vond, waren
zij reeds bedwelmd door de rook en hoewel een zestal geneesheeren
onmiddellijk aanwezig was, mocht hulp niet meer baten. De kleinen
bleken reeds gestikt te zijn.
Diepe verslagenheid en medeleven heerschte er in het dorp, toen
bekend werd, dat de geneesheeren er niet in waren geslaagd de le
vensgeesten weer op te wekken.
TOEN de brand in de zaak van den
heer van Ottelen uitbrak en zich
met razende snelheid naar de bo
venverdiepingen uitbreidde, brachten
de heer en mevrouw Joosten juist een
moeder naar huis. Terwijl zij zich op
den terugweg bevonden, werden zij ge
waarschuwd en zij waren dermate
overstuur, dat de brandweer en de po
litie nog verkeerde aanwijzingen kre
gen betreffende de plSats, waar zij de
kinderen moesten zoeken. De heer.
Joosten vertelde, dat zijn zoontjes in
een vertrek aan de voorzijde sliepen,
RAADPLEEGT HET VOORAL
„HOEVEEL K.M. IS HET VANAF
- - AMERSFOORT NAAR
dat wtf gratis voor onze klanten beschikb. stellen
Honderden afstanden in Binnen- en Buitenland
brengen U op aardige ideeën voor een volgen
den tocht.
MUURHUIZEN t.o. de Ned.
TELEFOON 2400
BANK.
TELEFOON 5930
w
DE IDEALE KLEINE WAGEN voor het moderne gezin.
Alle goede eigenschappen der groote auto heeft „DE
MORRIS EIGHT" in zich vereenigd, maar in zuinigheid
wint deze kleinere auto het vele lengten van ztfn duur
dere collega's
DEMONSTRATIE-RIT GAARNE TOEGESTAAN
STATIONSPLEIN TELEFOON 4342
DE BREEDBLADIGE
WESPENORCHIS
Onder het vliegen zakt zoo'n klompje
wat voorover door het uitdrogen der
massa. Bezoekt de wesp dan een tweede
bloem dan komt dit gemakkelijk tegen den
vierhoekigen stempel en die trekt er dan
verder taaie brokjes af. die dan de be
vruchting kunnen bewerken, dus de kruis
bestuiving. Deze inrichting en gebeurtenis
is wel een van de vele wonderen in het
plantenrijk.
Geen wonder is het. dat de wespenorchis
tal van dikke vruchten voortbrengen met
ontelbare stoffijne zaadjes.
Men kan deze dingen mooi waarnemen
door op een zomerdag een poosje te ver
toeven bij een van onze fraaiste bosch-
DE wespen belcekenen lans zooveel orchideeën, de breedbladise wespenorchis
niet voor de bloemen als de bijen, met haar Iraaie vrij sroote roodachtig-
want die laatsten halen niet alleen groene bloemen, die alstaand ot knikkend
voedsel voor zich zeil. maar ook voor hun bijna naar een zijde gekeerd, in een vrij
jongen en dikwijls voor de geheele ge- vlen tros aan gedraaide bloemstelen zitten
meenschap. Daarerhcgen bezoeken de en iets naar valeriaan rieken,
wespen de bloemen slechts om er voor zu,n overblijvende planten, die wel
zich zelf wat honig te halen, dien ze met- 60 ?m.- hoog kunnen worden. De wortel
een verorberen, want naar hun nest brert- sJ°h is vaak schuin opstugend. vrij dik,
gen ze honig noch stuifmeel, daar ze hun hort en rolrond met iets vleezige witach-
jongen meestal dierlijk voedsel geven, "ge wortels.
Hun haren zijn ook niet geschikt om He stengel is krachtig en hu is naar den
stuifmeel mee te nemen. \op behaard, groen of boven violet aange-
Toch hebben de wespen wel beteekenis loopen, rolrond of iets kantig, vaak heen
voor sommige bloemen, althans de wes- en™.ee.r sebogen.
penorchis dankt haar naam aan het be- ,"v ls iot "eP va'[ bladeren voor-
zoek, dat deze dieren haar brengen. De f}.ep: waarvan de bovenste wel op schut-
bloemen zijn dan ook goed ingericht voor bladen geluken Ze zun langwerpig-lan-
de wespen. cetvormig tot breed eirond, meest min of
Bij de meeste orchideeën heeft de naar mecr afstaand, aan den voet met korte,
berieden gekeerde. lip een spoor waarin de nauw aanliggende scheeden. Op de ner-
honig wordt afgescheiden, zoodat alleen ve'} ei} ?an de randen zun de bladen iets
maar vlinders en biien met een lange tong meest min of meer stengelomval-
bii den honig kunnen komen. tena.
Maar de wespenorchis heeft geen echte Valt de bloei van de meeste orchideeën
spoor. Zij lieert achter in de lip een diepe en Jj'b Ml Epipdctis latifóha duurt
kom, waarin op bruinig-paarsen bodem de v tot ver in Augustus,
honig glinstert. Uit dit welvoorziene kom- De half Aumus lcvende houdt
metje komen de wespen met hun korte van vochtige beschaduwde plaatsen tus
tong den honig oplikken. schen kreupelhout. Vandaar, dat men ze
Hicrbu steken ze dan hun kop in dit vmdt iangs de pr Frederiklaan in de af-
homgbakje, zoodat ze met hun voorhoofd wateringssleuven en verleden jaar vcrsche-
de stuifmeelklomplcs aanraken nen vee[ tusschen de daar staande
Die orchideeën hebben feiteluk maar een coxoneasten.
J J U U die Oofe langs den Utrechtscheweg komen
"el ze voor en bij den toren van Oud-Leusden
meeldraad, eigenliik één helmknop.
achterop den stiil is vastgegroeid
korrelige stuifmeel in elk hokje is
fijne plastische draden onderling verbon
den en het vormt een samenhangende mas
sa. die van voren uitloopt in een kleverig
bolletje, het hechtkliertje.
Wanneer de wesp dat kliertje maar
even met haar kop aanraakt dan blijft dit
daarop vastplakken en dus ook het stuif
meelklompje.
iüüi op ^t aangrenzende stukje gras achter
het kerkhof langs het fietspad.
Een groot aantal van deze belangwek
kende planten versiert de wegkanten van
den verharden weg voorbij Stoutenburg,
waar een schilderachtige boerderij op den
achtergrond staat.
VIRIDIS
doch waar men aan deze zijde van het
huis ook zocht reddingspogingen,
die het uiterste van de brandweer verg
den men vond de kinderen niet.
Toen men aan de achterzijde van
het huis ging zoeken, werden de
kinderen inderdaad gevonden, doch
nu was het helaas te laaL Het oud
ste kindje lag op den vloer naast
het ledikantje, en het jongste lag
nog in zijn wiegje.
Merkwaardig is, dat juist het gedeel
te van het huis, waar de familie Joos
ten woonde, het minst door den brand
heeft geleden. De rookontwikkeling was
echter van dien aard, dat het voor de
redders 6om6 bijna onmogelijk was in
dit gedeelte door te dringen. De rijwiel
zaak, waarin groote voorraden banden
en ander licht brandbaar materiaal was
opgeslagen, werd totaal vernield. Ook de
woning van de familie Van Xanten
brandde grootendeels uit, terwijl het
gedeelte, waarin de zoo zwaar getroffen
iamilie Joosten woonde, uit den aard
der zaak ook veel schade heeft gekre-
gen.
De plaatselijke brandweer bestreed de
vuurzee met zes stralen.
Omtrent de oorzaak tast men nog in
het duister. De rijkspolitie heeft van
morgen een nauwkeurig onderzoek in
gesteld.
BERLIJN, 19 Aug. (Reuter). Het
nieuwe Duitsch-Slowaaksche ver
drag, aldus verneemt Reuter, brengt
geen enkele vermeerdering van de
sterkte der Duitsche gewapende
macht in Slowakije mede noch breidt
het de sfeer der Duitsche militaire
bedrijvigheid in dat gebied uit. Het
verdrag bakent slechts nieuwe gren
zen af van de militaire zones in
sommige districten en herziet zekere
geografische onjuistheden, welke het
resultaat zijn van een vroegere over
eenkomst.
Het feit, dat Duitschland geheel Slo
wakije onder zijn militaire bescherming
heeft genomen, was in Londen verwacht,
schrijft de diplomatieke correspondent
van de Time3. Op het eerste gezicht
schijnt hiermede niet veel te veranderen
want de Duitsche troepen waren reeds
lang aan de noordelijke grens van Slo-
wakije gelegerd en Duitschland's over-
heerschende invloed in dit land trad dui.
delijk aan het licht. Doch uit het besluit
van gisteren kunnen drie gevolgtrekkin
gen gemaakt worden.
(1) Hongarije heeft de laatste hoop
verloren. Slowakije doof een overeen
komst met Duitschland te kunnen over
nemen.
(2) Duitschland zal in staat zijn een
grooteren druk uit te oefenen op Boeda
pest.
(3N Duitschland heeft automatisch
zijn Zuid-Oostelijken flank ingeval van
oorlog met Polen versterkt en verdiept.
De Duitsche troepen langs de Zuidelijke
grens van Polen hebben, door de vesti
ging van een militair commando in Bra
tislawa, grootere en sterkere bases gekre
gen.
MADRID, 19 Aug. (Havas).
De commentaren der Spaansche
bladen inzake de kwestie-Danzig
en de mogelijkheid van een gewa
pend conflict komen hierop neer,
dat men in Spanje niet aan het uit
breken van een oorlog gelooft en
dat generaal Franco vastbesloten
is buiten elk gewapend conflict te
blijven. In dit verband herinnert
een Spaansch blad aan een recen-
ten uitspraak van den caudillo:
„Het is gevaarlijk en verkeerd te
meenen, dat wij denken aan mili
taire toebereidselen voor een of
fensief of voor een plan, dat den
Europeeschen vrede bedreigt".
Gemengde Hongaarsch-
Roemeensche
onderzoek-commissie
BOEKAREST, 19 Au(f. (D.N.B.).
Officieel 'wordt medegedeeld, dat
Hongarije den Roemeenschen eisch
inzake de instelling van een gemeng
de commissie van onderzoek naar
het incident, dat zich gisteren aan
de Hongaarsch-Roemeensche grens
heeft voorgedaan, heeft aangenomen.
De commissie zal reeds hedenoch
tend op de plaats van het incident
bijeenkomen.
Voorts wordt te Boekarest vernomen,
dat het onderzoek der Roemeensche
autoriteiten naar het grensincident bij
Ateiasulnou tot formeele conclusies heeft
geleid. Het stoffelijk overschot der Roe
meensche soldaten bevond zich op Roe-
meensch gebied en de schoten waren
van achteren gelost. Het onderzoek heeft
uitgewezen, dat de Roemeensche solda
ten geen enkel schot hebben gelost.
Weerver wachting
Voor het N.-W.: Helder tot
licht bewolkt, droog warm weer.
Zwakke tot matige O. tot N.O.
wind.
Voor het Z.O.: Helder tot half
bewolkt. Drong behoudens in dei
namiddag en avond kans op plaai
seljjk onweer. Warm tot zeer
warm. Meest zwakke wind uit O.
richtingen.
Dat is alles....
Zondag hebben dienst de volgende
geneesheeren:
Breedveld, Kon. Wilhelminastraat 5;
tel. 6013.
Boersma, Oude Soesterweg 225; tel.
5327.
Meijer, Utrechtscheweg 84, Telefoon
6882.
Zondag heeft dienst" de apotheek van
Cramer, Utrechtscheweg 93 tel. 3498.
Zondag hebben dienst de vroedvrou
wen.
Mej. Perk, H. v. Viandenstraat 2,
tel. 5086.
Mej. Vernhout, Soesterweg 232, tel.
3374.
Dames- en Kinderconfectie - Arnh.weg 26
Tel. 3977