ENGELAND HOUDT VAST AAN ZIJN
VERPLICHTINGEN JEGENS POLEN
Britsche regeering roept parlement
bijeen en neemt uitgebreide
militaire maatregelen
Engeland en Frankrijk
De „rechtsgronden"
Russisch commentaar op het
pact met Duitschland
inf ormeeren bij Molotof
voor Danzigs terugkeer
naar het Duitsche Rijk
DREIGENDE SPOORWEG
STAKING IN ENGELAND
„Een teeken van
zwakte",
Von Ribbentrop
op weg naar
Moskou
Zionisten beeindigen
„Polen zal niet
aarzelen om
te strijden"
Duitsch-Russisch pact geen beletsel voor
voortzetting der staf-besprekingen
Minister Frank over „Duitsche bereidheid
aan Danzig het recht tot zelf
beschikking terug te geven"
Het congres van
Duitsche
juristen geopend
Hoogere loonen
geeischt door
arbeiders
Japan vraagt aan
Berlijn
opheldering
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1939
LONDEN, 22 Aug.
OFFICIEEL wordt te Londen bekend gemaakt, meldt Reuter, dat het Britsche kabinet
heeft besloten, dat een Duitsch-Russisch niét-aanvals-verdrag op geenerlei wijze van in
vloed zou zijn op de Britsche verplichtingen jegens Polen. Het parlement zal Donderdag
bijeenkomen. Beide huizen zullen dan in alle stadia een wetsontwerp behandelen betreffende
crisis-defensie-volmachten, ten einde de regeering in staat te stellen om alle noodige maatregelen
te nemen zonder tijdverlies, wanneer de toestand zulks noodig mocht maken. Intusschen wor
den voorzorgsmaatregelen genomen, zooals het oproepen van zeker personeel van vloot, leger en
luchtmacht en van de luchtafweerdiensten en civiele defensie. Voorts worden regelingen getrof
fen betreffende den uitvoer uit Engeland van essentieele materialen en producten.
DE Britsche regeering is van meening, dat niets in de Duitsch-Poolsche moeilijkheden een
rechtvaardiging zou vormen voor het gebruik van geweld, dat een Europeeschen oorlog met
zich mede zou brengen. Er zijn geen kwesties in Europa, die niet vreedzaam kunnen worden op
gelost, wanneer het vertrouwen wordt hersteld.
De Britsche regeering is, zooals dat steeds het geval is geweest, bereid bijstand te verleenen
om dusdanige omstandigheden in het leven te roepen. Wanneer echter, al haar pogingen ten
spijt, anderen er aan vasthouden geweld te gebruiken, is zij bereid en vastbesloten om daaraan
tot het uiterste weerstand te bieden.
Het bovenstaande vormt den voornaamsten inhoud van een officieel communiqué, dat werd
uitgegeven na de zitting van het Britsche kabinet van Dinsdagmiddag, die drie uur en twintig
minuten heeft geduurd. Toen de ministers Downingstreet verlieten, zagen zij er opgewekt uit. Zij
werden toegejuicht door de buiten wachtende menigte, vooral de ministers der defensie-diensten.
De kabinetszitting werd door alle kabinetsleden bijgewoond met uitzondering van Lord Maug
ham, die zich in Canada bevindt.
ifieenen Polen
REUTER'S diplomatieke corres
pondent verneemt, dat de
Sovjet-Russische opvatting is, dat
het voorgestelde niet-aanvals-ver-
drag met Duitschland niet nood
zakelijk een nadeeligen invloed
behoeft te hebben op de thans te
Moskou gevoerd wordende onder
handelingen tusschen Rusland,
Engeland en Frankrijk, Het pact
wordt beschouwd als een stap in
de richting van den vrede van
Europa.
Men wijst er aan Russische zijde
op. dat het pact geen agressief bond
genootschap vormt en dat soortge
lijke pacten met andere mogendhe
den door Rusland zijn gesloten.
Vroegpre niet-aanvals-verdragen, die
door de U.R.S.S. zijn afgpsloten, zoo
als dat met Polen, behelsden de
clausule, dat wanneer een der con-
tracteerende partijen een agressieve
actie mocht inzetten tegen een der
de, de tweede partij het recht zou
hebben om zonder waarschuwing
het pact op te zeggen.
Voor zoover te Londen bekend was,
worden de Fransch-Britsche besprekin
gen te Moskou voortgezet. De Duitsche
zaakgelastigde heeft des ochtends een
bezoek gebracht aan het Foreign Office,
doch hij heeft Halifax niet gesproken.
De diplomatieke medewerker van
Reuter verneemt, dat naar de Poolsche
opvatting het voorgenomen Duitsch
Russische niet-aanvals-pact niet meer
is dan een nieuwe zet in den ..zenuwen
oorlog" F,r wordt opgewezen. dat Polen
reeds een niet-aanvals-verdrng met Rus
land heeft. Men is aan Poolsche zijde
niet van meening. dat deze zet op ceni-
gerlel wtize verandering zal brengen in
de poolsche houding jegens Duitschland
of Rusland. De Poolsche houding blijft
standvastig.
Naar Poolsche meening zou de onder-
teekening van een dergelijk pact door
Duitschland een teeken van zwakte zijn.
aangezien het een overboord werppn zou
betrekenen van alle Duitsche ideologi
ache beginselen.
De besprekingen in het
Britsche parlement
Volgens het defensie-wetsontwerp
op de crisis-bevoegdheden, dat Don
derdag aan bet parlement zal wor
den voorgelegd niet het verzoek het
in Mn dag af te handelen, zal de
regeering niet alleen in staat zijn
om stappen te doen oin het hoofd
te bieden aan luieren noodtoestand,
maar tevens zal zij, zoo noodig, de
bevoegdheid hebben om zonder
raadpleging van het parlement te
handelen. Op die manier zal de
Britsche regeering in soortgelijke
positie komen als de Fransche re-
geéring, die thans beschikt over-wat
men zou kunnen beschrijven als bij
na dictatoriale volmachten.
Er is geen twijfel aan of het ontwerp
zal door het Lagerhuis worden aange
nomen en op de vlugst mogelijke wijze
de koninklijke goedkeuring verwerven.
Dc regcering zal dan de bevoegdheid
hebben om tot onmiddellijke actie over
te gaan. Men verwacht, dat Chamber
lain Donderdag een volledige verkla
ring zal afleggen over dc crisis en de
opvattingen der regcering ten aanzien
van de Russisch-Duitsche onderhande
lingen over een non-agressiepact.
De oproep aan de leden van het par
lement om zich naar Westminster te be
geven is vanavond in de nieuwsuitzen
ding van het nationale radioprogram
ma opgenomen. Verwacht wordt, dat
het parlement van dag tot dag bijeen
zal blijven zoolang dc spanning en de
ongerustheid voortduren.
BERLIJN, 22 Aug. (Havas). Von
Ribbentrop is Dinsdagavond van
Salzburg naar Berlijn gevlogen,
waar hij zich korten tijd ophield
om zijn reis naar Moskou voor te
bereiden. Medegedeeld wordt, dat
von Ribbentrop reist in het particu
liere vliegtuig van den Führer. Des
ochtends heeft de Führer von Rib
bentrop op den Obersalzberg ont
vangen. Des avonds vliegt von Rib
bentrop door naar Koningsbergen,
waar hij den nacht zal doorbrengen
om Woensdagochtend verder te vlie
gen naar Moskou.
In het gezelschap van von Ribbentrop
bevinden zich de onder-staatssecretaris
Gaus, de chef van het protocol von
Doernberg. de gezant Schmidt, dc lega-
ticraden Schnurre en Hencke, alsmede
de leden van den persoonlijken staf.
hun congres met spoed
GENÊVE, 22 Aug. (Rcuterï. De Zio
nistische executieve en het presidium
van het Zionistische congres zijn bij
eengekomen in een spoedvergadering
waarin zij besloten, dat het congres zoo
spoedig mogelijk moet worden beëin
digd. Aangezien men het noodzakelijk
acht. dat sommige leiders zich in Pa
lestina bevinden, is het mogelijk, dat
een aantal hunner vrijwel onmiddellijk
per vliegtuig derwaarts zal vertrekken,
terwijl, naar verluidt, delegaties der an
dere landen zullen vertrekken z.onder
het einr|p van het congres af tc wach
ten. Er verluidt, dat het in de bedoe
ling ligt om het congres op zijn laatst
Donderdag te doen afloopen.
Washington meent, dat Hitier
een hoogen prijs betaalt aan
de Sovjet-Unie
WASHINGTON, 22 Augustus.
(Havas). De onder-staatssecre
taris van buitenlandsche zaken,
Sumner Welles, heeft den Pool-
schen ambassadeur te Washing
ton, graaf Potocki, ontvangen. Na
het onderhoud' verklaarde graaf
Potocki aan de pers, dat hij niet
verbaasd was over de berichten
inzake het non-agressieverdrag
tusschen Duitschland en de Sovjet
Unie- Polen was reeds eenigen
tijd op de hoogte, dat onderhande
lingen daarover werden gevoerd.
Hij voegde hieraan toe, dat Polen
niet zal aarzelen te strijden, wan
neer zijn onafhankelijkheid wordt
bedreigd.
In diplomatieke kringen te Was
hington gaat het gerucht, dat de
Duitschers niet meer zouden reke
nen op een neutraal blijven van de
Vereenigde Staten bij een gewapend
conflict in Europa. Volgens deze
geruchten, welke de Amerikaansche
diplomaten met alle reserve weer
geven, zou men er thans van over
tuigd zijn, dat de Amerikaansche
isolationistische gevoelens niet sterk
genoeg meer zouden zijn om het
vijandige gevoel jegens de as te
overwinnen De Ver. Staten zouden
zich noodwendig aan de zijde van
Engeland en Frankrijk moeten scha
ren
De onderstaatssecretaris van oorlog,
Johnson, heeft evenwel een radiorede
gehouden, waarin hij zeide, dat de re
geering vastbesloten is de Vereenigde
Staten niet te laten meesleuren in een
gewapend conflict, indien de vrede be
waard kan worden tegelijk met de na
tionale eer.
Het staatsdepartement te Washington
heeft zich tot dusverre van commentaar
onthouden. Welingelichte kringen ech
ter gelooven, dat Sovjet-Unie, die zoo'n
hoogen prijs vroeg aan Engeland, nau
welijks al haar onderhandelingsvermo
gen kan hebben opgegeven door aan
Duitschland de vrije hand te laten in
Oost-Europa, waar een voortgezette
Duitsche agressie nauwelijks in het be
lang van Rusland zou kunnen zijn. Bo
vendien heeft Hitier stellig een hoogen
prijs betaald door de verzwakking van
het anti-komintern-pact en door Japan
bloot te stellen aan een sterkeren Rus
sisch en en Chineeschen weerstand in
het Verre Oosten.
POOLSCHE AMBASSADEUR
TE BERLIJN TERUG
BERLIJN, 22 Aug. (Havas). De
Poolsche ambassadeur te Berlijn is van
middag na zijn bezoek aan Warschau te
Berlijn teruggekeerd-
BECK BERAADSLAAGT
WARSCHAU, 22 Aug. (Reuter).
Beek heeft heden de ambassadeurs ont
vangen van Engeland, Frankrijk en
Roemenië. Hij heeft langen tijd met
hen beraadslaagd.
ZWITSERLAND NIET TE BRUSSEL
VERTEGENWOORDIGD
BERN, 22 Aug. (Havas). In welin
gelichte kringen bevestigt men, dat
Zwitserland besloten heeft, niet deel te
nemen aan de conferentie der Oslo-sta-
ten, welke morgen te Brussel begint.
MOSKOU, 22 Aug. (Havas). De ambassadeurs van
Frankrijk en Engeland te Moskou, hebben vandaag stappen
ondernomen bij Molotof, ten einde zich op de hoogte te stellen
van den inhoud van het niet-aanvals-pact, waaroves op het
oogenblik tusschen Berlijn en Moskou onderhandeld wordt. Na
ontvangst van de rapporten harer ambassadeurs zullen de Fran
sche en de Britsche regeering haar houding bepalen, o.a. wat
betreft het voortzetten der militaire onderhandelingen met
Moskou. Het schijnt, dat het sluiten van een Duitsch-Russisch
niet-aanvals-pact geen beletsel zal vormen voor het voortzetten
dezer militaire besprekingen.
Gezaghebbende Russische
kringen hebben verzekerd,
dat de aankomst van von Ribben
trop te Moskou, waar hij een niet-
aanvalsverdrag met Rusland zal
sluiten, geenszins onvereenigbaar
is met een voortzetting der onder
handelingen, welke tot nu toe zijn
gevoerd tusschen de Fransche,
Britsche en Russische militaire
delegaties over de organisatie van
verzet tegen agressie.
Alle Sovjet-Russische bladen berich
ten zonder commentaar, meldt Reuter,
dat de Duitsche minister van buiten
landsche zaken, Von Ribbentrop. naar
Moskou komt. om het verdrag van non
agressie tc ondertcekenen. Het bericht
kwam nis een donderslag bij helderen
hemel voor den doorsnee Sovjet-burger
evenals voor de buitenlandcis, die geen
idee hebben, welken invloed dit z.al heb
ben op de Britsch-Fransch-Russische on-
lerhandelingen.
Dinsdagochtend zijn de besprekingen
der generale staven niet hervat en des
middags hebben de Fransche en Brit
sche militaire vertegenwoordigers een
bespreking gehouden in de Britsche
ambassade.
Von Ribbentrop zal te Moskou zijn in
trek nemen in het gebouw van de voor
malige Oostenrijksche legatie, dat na
den Anschluss eigendom van Duitscn-
land is geworden. Dit gebouw ligt naast
dat. waar talrijke leden van de Fran
sche en Britsche militaire delegaties
hun intrek hebben genomen. Von Rib
bentrop zou vergezeld worden door
tientallen personen, die verdeeld zullen
worden over de verschillende gebouwen,
waar de Duitsche ambassade huist. On
der degenen, die von Ribbentrop verge
zellen. is ook de chef van den persdienst
van het ministerie van buitenlandsche
zaken. dr. Schmidt, hetgeen er op schijnt
te wijzen, dat Duitschland een gro.Ae
publiciteit aan het verdrag wil schen
ken.
Aangezien de Sovjet-Unie op hot
oogenblik geen ambassadeur te Berlijn
heeft (Merekalof is in Mei j.l. terugge
roepen en sindsdien niet op zijn post
teruggekeerd), veronderstelt men, dat
de Duitsche ambassadeur te Moskou,
von Schulenhurg. voor het grootste deel
de voorloopige besprekingen heeft ge
leid.
DANZIG, 22 Aug. (D.N.B.). -
In de groote zaal van het Kurhaus
te Zoppot is vandaag het jaarlijks
congres van Duitsche juristen ge
opend,. Gouwleider Forster be
groette de gasten uit Duitschland,
in het bizonder rijksminister
Frank. Vervolgens sprak minister
Frank over de grondslagen van
het recht in het licht van een we
reldbeschouwing. Hierbij behan
delde hij ook de kwestie-Danzig
en hij zeide, dat den „Vrijen Stad
met geweld het recht tot zelfbe
schikking is ontnomen. Thans is
Groot-Duitschland bereid aan
Danzig dit recht terug te geven".
De „rechtsgronden", welke Frank
biervoor aangaf zijn de volgende:
(1) Het verdrag van Versailles vvas
een daad van geweld zonder eenigen
rechtsgrond, een beroep op dit verdrag
kan derhalve nooit rechtsgeldig zijn.
(2) De gemeenschap der Geallieer
den, die na het verdrag van Versailles
Duitschland gedwongen hebben afstand
te doen van het gebied der Vrije Stad,
bestaat niet meer.
(3) De Volkenbond is geen door
Duitschland erkende factor in de ge
schiedkundige ontwikkeling van deze
zaak. Hij is geen partij van een verdrag
en is niet competent een bepaalde
rechtshouding van de Duitsche regce
ring te verlangen.
(4) Het tot stand brengen van den
terugkeer van Danzig tot het rijk is het
weer goedmaken van een onrecht, dat
400.000 Duitschers is aangedaan. Het is
geen onrecht, een derde aangedaan. Dit
geldt in het bizonder Polen. Een terug
keer van Danzig tot Duitschland is geen
schending van het Poolsche gebied.
(5) De bevolking van Danzig ver-
Dr. FRANK
klaart zelf deel uit te maken van d«
Duitsche rechts-gemeenschap en heeft
hiermede beslist over het juridische feit,
dat zij tot Duitschland behoort. De Duit"
serie stad Danzig, zal eerst recht een
„Vrije Stad" zijn, wanneer zij deel uit.
maakt van de groote vrije gemeenschap
van het Duitsche rijk.
Minister Frank verklaarde verder, dat
economische problemen hierbij geen rol
spelen. De Danzigers zijn liever arm«
Duitschers, dan door rijkdom omge
kochte vijanden van Duitschland. Dit
is het onderscheid tusschen het denken
van Duitschers en van de internationale
financiers.
Vervolgens besprak de minister het
vredesvoorstel van den Fuehrer tot op*
lossing van het vraagstuk-Danzig en
het hiermede samenhangende vraagstuk
van de corridor. Dit voorstel is evenwel
van de hand gewezen en thans is de be«
slissing aanstaande.
„Mogen allen, zoo besloot Frank"
zijn rede, overal ter wereld die er
iets aan gelegen is, dat een vreedzame
gemeenschap van de kultuurvolken
in de wereld zal worden mogelijk
gemaakt, zich vrij maken van de
hoop, dat Duitschland door dreige
menten klein zal worden'gemaakt.
De wil van het Derde Rijk van Adolf
Hitler, het levensrecht van de volks-
genpoteji te Danzig te doen zegevie
ren, is sterker dan iedere bedreiging.
In Danzig zal het Duitsche recht
zegevieren, evenals in Keulen, Wee-
nen, Praag en Memri."
LONDEN, 22 Aug. (Reuter). Het
comité van de vakvereeniging van
machinisten, een der drie organisa
ties van Britsche spoorweglieJen,
heeft besloten, dat vanaf den ko
menden Zaterdag te middernacht
het werk zal worden neergelegd op
de vier lijnen der vier voornaamste
Engoische spoorwegmaatschappijen.
Nader wordt gemeld, dat de nationale
unie van spoorwegarbeiders heeft beslo
ten voor het oogenblik geen slaking af
te kondigen. De conferentie der gedele
geerden heeft besloten opnieuw den
eisch in te dienen van een manimum-
salaris van 50 shillings per week bij de
nationale rechtbank, zoodra dat moge
lijk zal zijn.
Het besluit van de vakvereeniging
van machinisten en stokers is genomen
door de executieve na bestudeering ge
durende 614 uur van de weigering der
vier voornaamste spoorlijnen om toe tc
stemmen in een minimumloon van 50
shilling. Deze vakvereeniging heeft
56.000 leden tegen 366.000 leden van de
nationale unie van spoorwegarbeiders,
doch het zijn de mannen, die een sleu
telpositie innemen, wier actie practisch
dc spoorwegen zou stillegen, wat de an
dere vakvereenigingen ook zouden be
sluiten.
JAPANSCHE EISCHEN IN SJANGHAI
VERWORPEN
SJANGHAI, 22 Aug. (Reuter). De
autoriteiten der internationale neder
zetting hebben de eischen van het on
der Japansche controle staande stads
bestuur, die gesteld waren in verband
met een recente schietpartij tusschen
Britten en Chineesche politie, van de
hand gewezen.
MILITAIRE MAATREGELEN
SCHNEIDEMUHL, 22 Aug, (D.N.B.)
De Polen zetten hun militaire maatrege
len in snel tempo voort. Te Rostau en
Stratow worden mitrailleurnesten ge
bouwd en in de plaatsen langs de Netze
zijn afdeolingen geniesoldaten aange
komen. die in geval van nood de slui
zen moeten openzetten om het land on
der water te zetten.
TOKIO, 22 Aug. (Havas).
In een klaarblijkelijk ge
ïnspireerde verklaring geeft
Domei in de volgende be
woordingen de reactie van de
Japansche regeering op het
Duitsch-Sovjet-Russische ver
drag weer:
Hoewel het sluiten van een
non-agressie-ver drag tusschen
Duitschland en de Sovjet-
Unie niet in strijd is met het
anti-kominternverdrag is het
toch te betreuren, dat de.Duit
sche regeering een dergelijke
stap heeft genomen, welke ge
heel onverwacht kwam, gezien
de vriendschappelijke betrek
kingen, welke bestaan tus
schen Duitschland en Japan.
Het zal noodig zijn opnieuw
den Europeeschen toestand te
bestudeeren, teneinde de poli
tiek van Japan aan te passen
aan den nieuwen toestand,
welke door dit verdrag is ge
schapen.
De Japansche regeering
heeft besloten opheldering te
vragen omtrent de bedoelin
gen van Duitschland en on
middellijk de conferentie der
vijf ministers bijeen te roepen,
teneinde Japans houding te
bepalen.
