HENDERSON OVERHANDIGT
BRITSCH ANTWOORD
POLEN'S VEILIGHEID IN
GEVAAR GEBRACHT
Hitier stelt ministerraad in
voor de defensie
FRANSCHE REGEERING
AAN VON RIBBENTROP
Regeeringskringen te Londen betrachten
groote discretie
Officieele Poolsche uiteenzetting tèr
verklaring der jongste militaire
maatregelen
Warschaubereid
tot loyale
samenwerking
Moderne lijstenmakerij
Camouflage van
Duitsche
schepen
Goering benoemd
tot voorzitter
VORDERT SPOORWEGEN
Geen bijzondere
beteekenis,
meldt Havas
DE AMATEUR
DETECTIVE
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1939
NAAR in politieke kringen te Berlijn vernomen wordt, heeft
de Britsche ambassadeur, Sir Neville Henderson, even na
middernacht aan Rijksminister von Ribbentrop het antwoord der
Britsche regeering op de mededeeling, Dinsdag door den Fuehrer
gedaan, overhandigd.
WOENSDAG was een dag van sensationeele geruchten en groote
diplomatieke en ministerieele bedrijvigheid te Londen. De ge
ruchten liepen uiteen van gematigd optimisme tot het zwartste pessi
misme en volgden elkander met verwarrende snelheid op. Er was ech
ter een volledige afwezigheid van iedere officieele voorlichting over
den toestand. Men geeft in Britsche regeeringskringen slechts toe, dat
na gewerkt te hebbcrf tot vier uur de deskundigen van het Foreign
Office een ontwerp-antwoord hadden opgesteld op de laatste mede
deeling van Hitier. Dit ontwerp werd bestudeerd in de kabinetsver
gadering, waarbij zekere wijzigingen werden aangebracht. De defini
tieve tekst werd des middags naar Berlijn verzonden. Men meent te
weten, dat het Britsche antwoord de deur open laat voor nieuwe on
derhandelingen. De Fransche en Poolsche regeeringen werden beiden
geraadpleegd over deze mededeeling.
De Poolsche regeering, zoo voegt Reuter hier aan toe, heeft aan
gekondigd, dat zij gedwongen is nieuwe mjlitaire maatregelen te ne
men- ter versterking van de Poolsche veiligheid. Deze maatregelen
werden te Berlijn en Rome voorgesteld als een algemeene mobilisatie.
Politieke Duitsche kringen verklaarden, dat dit een uiterst ernstigen
toestand schiep. Deze zelfde interpretatie maakte in Rome een einde
aan daar gekoesterd optimisme. Men gaf te Rome uitdrukking aan de
vrees, dat het geduld van Hitier geen weerstand zou kunnen bieden
aan „deze nieuwe provocatie".
tegenover den Poolschen staat
aan den dag worden gelegd, laten
geen twijfel bestaan over het feit,
dat Polen bedreigd wordt.
HAVAS meldt, dat te War
schau een officieel communi
qué is gepubliceerd van den vol
genden inhoud: „Sinds verscheide
ne maanden voert Duitschland een
agressieve politiek jegens Polen.
De perscampagne, de bedreigingen
der leidende Duitsche staatslie
den, de systematische provocaties
van grensincidenten en de steeds
toenemende concentratie van troe
pen aan de Poolsche grenzen, zijh
hiervan het duidelijke bewijs. De
onlangs ontplooide actie op het
gebied van de Vrije Stad Danzig,
welke gericht is tegen de rechten
en onweerlegbare belangen van
Polen, alsmede de territoriale oog
merken. welke door Duitschland
Alle pogingen tot verzoening, welke
ondernomen zijn of wel door hoogge
plaatste persoonlijkheden, die opkomen
voor het behoud van den vrode, ofwel
door de regeeringen der landen, welke
met Polen verbonden en door denzelf
den geest bezield zijn, hebben steeds de
volledige instemming gevonden bij de
Poolsche regeering. doch vonden tot
dusver geen weerklank bij de Duitsche
regeering.
Rekening houdende met deze feiten,
vooral na den intocht van de Duitsche
troepen in Slowakije, is de Poolsche re
geering. na de maatregelen, welke zij
vroeger genomen heeft, thans genood
zaakt haar veiligheid te verhoogen.
door die defensieve militaire maatrege
len. welke de omstandigheden ver-
eischen. De politiek van de Poolsche re-
geering. welke tegen geen enkelen staat
aggressieve bedoelingen koestert, blijft
ongewijzigd.
De wensch naar een loyale samen
werking met alle staten, welke wensch
onlangs tot uiting is gekomen in het
antwoord, dat de president der Pool
sche republiek gericht heeft tot den
president der Vereenigde Staten, ken
merkt het heste de richting van de
Pnnlsche politiek."
Politieke krineen te Warschau ver-
DE „BREMEN" VERLAAT
DE HAVEN VAN
NEW YORK
NEW YORK, 31 Aur. (Havas).
Woensdagmorgen om 22.30 uur is
het Duitsche mailschip „Bremen"
zonder passagiers, doch met een
voorraad levensmiddelen cn brand
stof vertrokken. Wat later koos ook
de Engelsclie „Aquitania" zee. De
Fransche „Normandië" zal Donder
dagavond vertrekken.
Twee schepen van de Amerikaan-
sche kustwacht en een New York-
sche politiebarkas hebben de „Bre
men" geëscorteerd tot de grens der
territoriale wateren, teneinde te ver
zekeren, dat geen passagiers op
clandestiene wijze zouden kunnen
worden aan boord genomen.
De federale autoriteiten te Philadel
phia verklaren, dat het Duitsche schip
„Wiegand". dat Zaterdag naar Norfolk
was uitgevaren, gesignaleerd werd we
gens een schending der Amerikaansche
wet op de scheepvaart, daar het Nor
folk niet heeft aangedaan. Er wordt een
procedure bestudeerd, welke beoogt be
slag te leggen op de borgstelling van
50.000 dollars welke door de „Wiegand"
waren gestort voor het verblijf in de
Amerikaansche wateren.
VICTOR EMMANUEL ANT
WOORDT PRES. ROOSEVELT
WASHINGTON. 30 Aug. (Reu
ter). Koning Victor Emmanuel
heeft Roosevelt een telegram ge
zonden, waarin hij verklaart, dat
Italië al het mogelijke in het werk
stelt om een vrede met rechtvaar
digheid tot stand te brengen. Het
antwoord van koning Victor Em
manuel op 't beroep van Roosevelt
van vorige week zegt, dat de ko
ning Roosevelt dankbaar ls en ter
stond zijn hoodschap heeft overge
bracht aan zijn regeering. „Gelijk be
kend is, is door ons alles gedaan
en wordt alles gedaan wat moge
lijk .is om een vrede met rechtvaar
digheid tot stand te brengen."
Waren, dat de militaire maatregelèn,
welke In bovenstaand communiqué wor
den aangekondigd, practisch van min
dere draagwijdte zijn dan de reeds eer
der genomen maatregelen.
De Poolsche pers publiceert de vol
gende aanteekening op de nieuwe voor
zorgsmaatregelen, door de regeering ge
troffen: „Vandaag zijn nieuwe militaire
bevelen aangekondigd, die het karakter
van voorzorgsmaatregelen voor de de
fensie hebben. De omvang dezer bevelen
is geringer dan die van reeds eerder
genomen maatregelen. Deze vorige op
roepingen als ook de nieuwe mobilisa-
tiémaatrcgelen zullen ongetwijfeld ge
paard gaan met een voorbeeldige hou-
dihg; zoowel van de opgeroepenen als
van de breedé lagen der bevolking, die
bezield zijn door de grootste vaderlands
liefde en zich bewust zijn van den ernst
van don toestand."
Men verwacht, dat de pers Donderdag
artikelen zal publiceeren, waarin vrou
wen. kinderen en ouden van dagen, die
geen bijzondere bezigheden te Warschau
hebben worden aangespoord de stad te
verlaten. Dit zal echter eeen stelselma
tige ontruiming van de hoofdstad be-
teekencn. Verder hebben de gemeente
lijke autoriteiten de bevolking opnieuw
uitgenoodigd alle maatregelen voor de
passieve verdediging te treffen.
GERARD BLOM
KROMMESTR. 66a b.h. HAVIK
TEL. 3062
SANTIAGO (Chili), 31 Aug. (Havas).
De directie voor de Chileensche kust
vaart bevestigt, dat een schip met onbe
kende kenteekenen de haven van Rica
is binnengeloopen. Men bemerkte even
wel spoedig, dat het in werkelijkheid
het stoomschip „Düsseldorf" van de
Norddcutsche Llovd was, waarvan men
het bovendeel gecamoufleerd had en
dat geen enkelen naam, op welke plaats
dan ook, meer droeg. De schoorsteen
was overgeschilderd in de kleuren van
de Engclsche maatschappij de „Wein
Line". Den eersten SeptPinber zal de
„Düsseldorf" te Valparaiso aankomen
en vervolgens via Panama naar Europa
terugkeeren.
Naar uit Cristobal gemeld wordt, i6
aldaar het Duitsche stoomschip „Leip
zig" aangekomen, eveneens gecamou
fleerd. De schoorsteen was zwart ge
schilderd en de naam was onleesbaar.
GEEN BUITENGEWONE MAAT
REGELEN IN LETLAND
RIGA, 30 Aug. (Reuter). Het ka
binet van Letland is tot de beslissing
gekomen, dat de crisis geen buitenge
wone maatregelen noodig maakt.
VON PAPEN NAAR ANKARA
ISTANBOUL, 30 Aug. (Reuter). De
Duitsche ambassadeur, von Papen, is
onverwachts naar Ankara vertrokken.
Men verklaart, dat hij op instructie van
Berlijn gehandeld heeft.
BERLIJN, 30 Aug. (D.N.B.) De
Fuehrer en Rijkskanselier heeft heden
een decreet tot instelling van een mi
nisterraad voor de rijksverdediging
uitgevaardigd. Dit decreet luidt:
„Voor de periode van de bestaande
spanning op het gebied der buiten-
landsche politiek beschik ik ter wille
van een uniforme leiding van bestuur
cn bedrijfsleven het volgende:
1) uit den rijksverdedigingsraad
wordt als permanente commissie een
„ministerraad voor de rïjksverdedi-
ging" gevoi-md. Van dezen minis
terraad maken als permanente le
den deel uit: generaal-veldmaarschalk
Goering als voorzitter, de plaatsvervan
ger van den Fuehrer, de algemeene ge
volmachtigde voor de rijksadministra
tie, dc algemeene gevolmachtigde voor
het economische leven, dc rijksminis
ter en chef der rijkskanselarij, de chef
van het oppercommando der weer
macht. De voorzitter kan ook andere
leden van den rijksverdedigingsraad
alsmede andere personen in de beraad
slagingen betrekken.
(2) De ministerraad voor dc rijks
verdediging kan verordeningen met
kracht van wet uitvaardigen, indien ik
niet beschik, dat een wet door de
Rijksregeering of door den Rijksdag
moet worden behandeld.
(3)De bevoegdheden van generaal-
Goering
veldmaarschalk Goering krachtens de
verordening tot uitvoering van het
vierjaarplan van 18 October 1936, in
het hijzonder zijn récht tot het geven
van bevelen, blijven bestaan.
(4) De zaken van den ministerraad -
voor de rijksverdediging worden be
heerd door den rijksminister en chef
der rijkskanselarij.
(5) Het tijdstip van huitenwerking-
stelling van dit decr-eet wordt door mij
bepaald."
Het decreet is geteekend door Hitier,
Goering en den chef der Rijkskansela
rij, dr. Lammers.
PARIJS, 30 Aug. (Havas). Officieel wordt medegedeeld,
dat Donderdag de Fransche staatscourant een decreet van de mi
nisters van landsverdediging en openbare werken zal publiceeren,
waarin wordt bepaald:
(1). De spoorwegmaatschappijen moeten onmiddellijk al hun
personeel en materieel, dat de Fransche regeering noodig oordeelt
voor het vervoer van oorlogstransporten manschappen en ma
terieelte harer beschikking stellen op last van den minister van
oorlog.
(2). Civiele transporten worden tot nader order gestaakt,
voor zoover dit noodig is voor de militaire behoeften. Dit geldt
zoowel voor het personen- als voor het goederenvervoer. De trei
nen kunnen onderweg zoo noodig worden opgehouden, op dood
spoor worden gezet of gesloten worden. De maatschappijen wor
den derhalve ontheven van iedere verantwoordelijkheid voor ver
traging in het reizigers-verkeer, alsmede bij de ontvangst, het
transport en de aflevering van goederen.
NADER meldt Havas, dat men
te Parijs opmerkt, dat de mi
nisterieele beschikking tot vorde-,
ring der spoorwegen, die Donder
dag in het staatsblad verschijnt,
sedert verscheidene dagen van
kracht is en dat de beschikking
op het oogenblik in het geheel
geen staking van het handelsver
keer inhoudt. De maatregel beteè-
kent slechts, dat voorrang moet
worden gegeven aan de transpor
ten voor de defensie en dat de
spoorwegen worden ontheven van
den plicht tot vervoer.
KINDERHOEKJE
278. Dat is Patn te erft en hij meent, dat nu de tijd geko
men is om op redding aanspraak te maken. Hii neemt zijti
tooverfluitje, wrijft er op, en wenscht onderwijl, dat de
magneet onschadelijk gemaakt wordt. En zie. de metalen
poort, die door de magneet was tegengehouden, gaat als
vanzelf open
279i 's Nachts kruipt Pani heel siilletjes naar de verblijf
plaats der kleine gevangenen Hij maakt de menschjes een
voor een wakker en wenkt hen met hem mede te gaart."
FEU1LLEI ON
Naar hat Engelsch van
ANTHONY BERKELEY
8)
Het resultaat was verrassend. Haar
hoofd zonk in een onnatuurlijke hou
ding op haar schouder, haar handen Rie
den van haar schoot; zij scheen op haar
stoel in elkaar te zakken.
Chitterwlck vergat alles om zich heen
en tilde, heelemaal ontsteld, haar hoofd
zachtjes omhoog.
Een blik op haar gesloten oogen en
de sterke lucht van amandelen zeiden
hem genoeg. De oude dame was dood
was onder zijn oogen gestorven!
HOOFDSTUK II.
Ooggetuigen.
Naderhand was Chitterwlck niet wei
nig tevreden over zich zelf. in verhand
met zijn handelwijze direct na de tra
gische ontdekking. In plaats van in een
paniekstemming aan allen, die het hoo-
ren konden, zijn ontdekking mee te.dee-
len, nam hij rustig cn volkomen be-
hecrscht naast de overledene plaats, of
schoon zijn hart van opwinding te keer
ging als een stoommachine on hij eigen
lijk ten einde raad was. Hij tikte met
het lepeltje tegen het leegc koffiekopje,
dat nog op het tafeltje voor de oude
dame stond en hij dacht slechts aan
twee dingen. Ten eerste geen opschud
ding te verwekken en ten tweede, dat
het lijk door niemand mocht worden
aangeroerd vóór de politic de situatie
had opgenomen.
Op het nadrukkelijk tikken van den
lieer Chitterwick kwam een "dienster,
met een uitdrukking op haar gezicht
alsof ze zeggen wilde: „kun je me nu
niet even met rust laten", direct aan-
loopen. Chitterwick had echter geen tijd
om op haar gevoelens in te caan.
„Wilt u den directeur verzoeken een
oogenblik hier te komen?" vroeg hij,
vóór zij gelegenheid had iets te zeggen.
„Als u betalen wilt," zei ze een beetje
bedeesd, „hen ik..."
„Er is geen sprake van betalen." on
derbrak Chitterwick haar kortaf. „Gaat
u als 't u belieft direct den directeur
halen."
Do juffrouw verdween en een oogen
blik later kwam de chef. „Ik vrees, zei
deze vlug, „dat de directeur..."
„De directeur moet komen." was Chit
terwick hem voor, „en direct."
„Dc chef liet zich niet uit het veld
slaan.
„Als u zoo vriendelijk zou willen zijn
en mij uw hezwaren meededen, dan
verzeker ik u. dat..."
„Gaat u nu oogenblikkelijk den direc
teur halen", siste Chitterwick. De chef
verdween en eenigen tijd daarna kwam
eön piekfijne jongeman, die afkeurend
op Chitterwick neerzag.
„Bent u de directeur?" stootte Chitter
wick uit, trillend van opwinding.
„Dc directeur is zeer bezet," zei de
jongeman koeltjes. „Maar als u zoo goed
wilt zijn en mij de zaak even uitleg
gen
„De zaak uitleggen? Het is een zaak
op leven en dood!"
„Als die dame ziek is," zei de jonge
man, in 't geheel niet van zijn stuk ge
bracht, „dan is er wel een dokter in het
hotel."
Chitterwick stond op cn keek hem
vlak in 't gezicht.
„Haal dan den dokter en den direc
teur", zei hij heel vlug. „Deze dame is
dood!"
De jongeman was ineens verdwenen.
Ditmaal kwam de directeur werkelijk.
Het was een intelligente man, die de
situatie dadelijk begreep. Chitterwick
verklaarde hem en den dokter met een
paar woorden, hoe hij de oude dame had
hooren snurken, naar haar was toege
gaan om haar wakker tc maken en toen
tot dc ontdekking was gekomen, dat zij
dood was. De directeur maakte enkele
gebaren en wenkte met de hand tegen
Iemand in de verte en als door tooverij
wérd een barricade van schermen om de
plaats van dc misdaad opgesteld. Aldus
onzichtbaar geworden voor het. nog aan
wezige publiek, stelde de dokter een op
pervlakkig onderzoek in, zonder het
lichaam, meer dan strikt noodzakelijk,
aan te raken.
„Tndcrdnad. ze is dood", stelde hij vast.
„En ik zou bijna kunnen zweren, dat zij
blauwzuur of iets dergelijks heeft inge
nomen. Jakijk eens even. is dat niet
een fleschje, dat ze in haar hand
heeft?"
Uit een van de handen van de dame
kwam de hals van een klein fleschje
juist even te voorschijn. De dokter boog
zich over het koffiekopje op de tafel en
rook er aan.
„Inderdaad, het is blauwzuur," zei hij.
„Zij hoeft het met de koffie ingenomen."
„Zelfmoord?" vroeg de directeur lako-
niek.
„Het ziet er wel naar uit," stemde de
dokter toe.
Nu kwam Chitterwick tusschen bei
den. „Maar u zult er toch de politie bij
halen, nietwaar?"
De directeur deelde hem mede, dat
hij, alvorens zijn kantoor te verlaten,
daartoe reeds opdracht had gegeven.
„Goed, goed," zei mijnheer Chitter
wick. „En toch als u daar geen bezwaar
togen zoudt hebben.
„Nu?" vroeg de directeur.
„Hoofdinspecteur Moresby van Scot
land Yard. Ik ken hem zoo'n beetje. Ik
dacht erover hem op te bellen."
„Nu, de politie zal toch we! voldoen
de zijn." meende de directeur. „Scotland
Yard zal zich niet druk maken om een
zelfmoord."
„Neen, zeker niet," stemde Chitterwick
toe. „Maar was het wel zelfmoord?" En
weg was hij.
Gelukkig was hoofdinspecteur Mores
by in zijn kamer, toen Chitterwick de
verbinding met Scotland Yard tot stand
gebracht had.
„Mijnheer Chitterwick?" vroeg deze
met joviale stem. „Maar natuurlijk
herinner ik mij u wel. U bent toch een
vriend van mijnheer Sheringham, is het
niet?"
„Ik bel u uit Piccadilly-Palace op",
zei Chitterwick. „Hier is iets ontzettends
gebeurd. Vreeselijk. En vlak voor mijn
oogen.
Heel onsamenhangend en verward
herhaalde Chitterwick zijn relaas over
den dood van de onbekende dame cn
voegde er de gevolgtrekking van den
dokter aan toe. „Daarom dacht ik, dat
u misschien even langs kon komen
niet officieel, ook als het buiten uw
rayon zou vallen.
Hoofdinspecteur Moresby ging daar
niet zoo dadelijk op in.
„Nu, ik denk, dat dc inspecteur van
dienst het best alleen af zal kunnen,
mijnheer Chitterwick."
„Ja maar, ik dacht.... Dat wil zeg
gen, niet dat ik er een persoonlijke aan
gelegenheid van wil maken, maar ik
ben in een buitengewoon verantwoor
delijke positie, cn wat ik eigenlijk zeg
gen wil
Als Chitterwick zenuwachtig was, had
hij de gewoonte om zijn zinnen niet af
te maken, maar hetgeen hij eigenlijk be
doelde, was in den regel zeer duidelijk.
„'t Is begrijpelijk, dat hot geval u van
uw stuk heeft gebracht, maar u moet
toch uw verantwoordelijkheid niet over
schatten. Weet u wel, dat iederen dag
dozijnen menschen zelfmoord plegen?
Dat gebeurt veel meer dan u misschien
wel denkt. Natuurlijk komt het niet
vaak voor. dat men er hij is en zit toe
te kijken, zooals in uw geval."
„Noen, dat is het juist niet", jammer
de Chitterwick. „Daar gaat het nu juist
om. Ik zag, ik moet gezien hebben, hoe
de arme vrouw stierf, maar niet....
Eigenlijk ben ik er niet zoo zeker van,
dat ze
De hoofdinspecteur werd ineens erg
officieel. Afgaande op zijn veranderden
loon, zou men kunnen denken, dat
iemand anders zijn plaats aan de tele
foon had ingenomen.
„Wacht eens even. Wilt u daarmee
zeggen, dat u enkele aanwijzingen hebt,
die u mij persoonlijk voorleggen wilt?"
„Ja. ja. zoo is het", zei Chitterwick
opgelucht. „Het zijn wel geen beu ijzen.
Alleen maar iets, dat ik gezien heb. Ten
slotte ben ik er niet heelemaal zeker
van, datMaar ik geloof toch, dat
men het zoo zou kurtnen noemen, ten
minste als ik het goed zag, dat ik..."
„Ik ben binnen een kwartiertje bij u."
Moresby maakte abrupt een einde aan
het zenuwachtige gestamel van Chitter
wick. „Wilt u mij aan den hoofdingang
opwachten? Het is niet noodig, dat
iemand anders weet, dat ik kom," En
toen hing hij den haak op.
Het is moeilijk nauwkeurig na te gaan
wanneer voor de eerste maal naV den
dood van de oude dame (hot. vage beeld
van een hand boven het koffiekopje in
het brein van Chitterwick naar voren
was gekomen. Eerst, toen het voor hem
uitgesloten was, dat zij uit eigen bewe
ging vergif ingenomen had, had het
hem niets gezegd. Maar daarna, toen
de eerste schrik over haar dood voorbij
was en hij bet geval combineerde met
de brute gebaren van den roodharigen
man, werd het een duister geheel. Ten
slotte kwam het heele intermezzo weer
klaar voor zijn geest en het wekte toen
sombere vermoedens hij hem. De ge
dachte, dat. dit jri t weieens van veel
beteekenis kon 7.ijn, was enkele minu
ten, voordat de dokter en dc directeur
eindelijk verschenen, bij-hem opgeko
men cn daarom had hij er voor gezorgd,
dat het lichaam niet door onbevoegden
werd aangeraakt, voor dat do politie
het gezien 7.ou hebben. Diezelfde angst
dreef hem nu weer naar de hall terug
in plaats van in de vestibule op Mo
resby tc wachten.
Zijn vrees was echter ongegrond. Al
leen de dokter was bij het lichaam en
wachtte op de komst van de politie.
(Wordt vervolgd)
