De tweede phase is
ten einde
Wat gaat
nu
gebeuren?
Geen wijziging in situatie
bij Namsos en Narvik
DE EEMLANDER
De scheepvaart
op de Westc u
Scheldt1
Amerikaansche
marine beraamt
maatregelen
abonnementsprijs per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
prijs der advertentien v.m-4r«g«i. i 1.05 met inbegrip van een bew. '.mmer,
Vrijdag 3 Mei 1940
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
38 e Jaargang No. 303
\ZlA/ËDÈ(i
—Opgeblazen brug in Zuid-Noorwegen
7 OUDEN die 'zeer bijzondere om-
standigheden' zich kunnen voor
doen in de Middellandsche Zee? Het
rommelt daar bedenkelijk. De Britsche
regeering heeft haar scheepvaart
goeddeels verlegd naar de route om
Kaap de Goede Hoop. Chamberlain
deelde mede, dat de Britsche Middel
landsche Zee-vloot dezer dagen niet
onaanzienlijk is versterkt. De Ameri
kaansche en Italiaansche staatslieden
zijn in ernstige gedachtenwisseling
getreden. De Italiaansche pers heeft
de laatste dagen zeer fel geschreven
tegen Engeland en Frankrijk. Gezag
hebbende Italianen hebben zich uitge
laten op zoodanige wijze, dat het zou
kunnen impliceeren, dat Italië gereed
staat om in te grijpen. Wat van dit
alles te denken? Mussolini is een
knap beoefenaar van de kunst der
'Realpolitik'. Hij heeft zich een poli
tiek, zoo men wil een territoriaal en
strategisch doel gesteld en berekent
thans, of heeft misschien al berekend,
hoe hij dit oogmerk met de kleinst
mogelijke offers kan bereiken. Thans
kan men releveeren, wat de Duce in
het begin der twintiger jaren zeide:
Wie van mij verwacht, dat ik als fas
cist een nieuwe buitenlandsche poli
tiek voor Italië zal inaugureeren» ver
gist zich. Want er is slechts één bui
tenlandsche politiek voor Italië moge
lijk: de Italiaansche. en zij wordt be
paald door geographische, econo
mische en strategische factoren, die
blijven voortbestaan, ongeacht het ré
gime, dat in Italië de macht heeft.
Tot zoover Mussolini welhaast twin
tig jaar geleden. Thans is het niet zoo
zeer de vraag o/ hij die leer in prac-
tijk zal brengen, maar veeleer, of hij
die leer op de juiste manier in prac-
tijk zal brengen, anders gezegd, of hij
de geographische, strategische, mili
tair—maritieme en oeconomische fac
toren juist beoordeelt. En dan volgt
automatisch de tweede vraag: Wan-
er, waar en hoe zal zulks blijken?
Dat Washington plotseling openlijk
zoo groote belangstelling voor de Ita
liaansche houding aan den dag legt,
Britsche Admiraliteit zendt boodschap van
gelukwensch aan leger en vloot
en het luchtwapen
NOORSCHE WEERSTAND IN HET OSTERDAL
MARSCHEN
ODENHAAG
Fundamenteele wijziging in
scheepsbouw noodig
Weer verwachting
Licht op:
8 uur 6 min.
AMERSFÖOMTSCH
week (met g r a t i 9 verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland lranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
elke regel m^er f 0.25. Liefdadigheids-advertcntiën~voor de
bellt van den prijs. - Kleine Advertentiên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen 1 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
is m<
berirf
)K!GUA/A
\HAMSOz\
V
Tstehkjer.
*Ï/MEA
CHRISTIAN SUj
STOfH
i hdal
L/LLS^/^Ml
K<
I^~A//oesa5
KO tv GSVIHGEB.
5 TOCKHOb
aüemoAL
NGSKuÉWSLN
L—T ET moet den Britschen
*- premier gisteren zwaar
gevallen zijn om in het Lagerhuis
bekend te maken, dat de Britsche
hulpexpeditie naar Zuid-Noorwegen
op een mislukking was uitgeloopen.
Het is in den grijzen Britschen staats
man te loven, dat hij het geleden
échec ronduit erkende. Wij doelen
hier inzonderheid op de passage in
.Chamberlain's rede, waarin hij zeide,
dat het wegens de Duitsche overheer-
sching in de lucht onmogelijk was ge-
.weest om ten Zuiden van Drontheim
artillerie en tanks aan land te zetten.
En wijders op de mededeeling, dat
het steeds voor de Duitschers moge
lijk was om versterkingen naar Noor
wegen te zenden in veel sneller tempo
dan de Britten dit konden doen. Uit
deze beide mededeelingen van den
Britschen premier blijkt opnieuw
Polen had het reeds geleerd van
hoe groote beteekenis in den moder
nen oorlog de beheersching van het
luchtruim is, terwijl men er tevens uit
kan condudeeren, dat de Britsche
bovenwaters loot de Duitsche troepen-
en materieeltransporten naac Oslo
piet of nauwelijks heeft kunnen belem
meren. Het spreekt vanzelf, dat deze
feiten alom ter wereld de generale
staven tot ernstig nadenken zullen
Stemmen. Trouwens, reeds zijn er in
de Vereenigde Staten dezer dagen
stemmen opgegaan, die pleitten voor
eene betere en meer doeltreffende be
scherming van de Amerikaansche oor
logsschepen tegen aanvallen uit de
lucht. Wij vertrouwen, dat ook de
Nederlandsche marine-autoriteiten
veel aandacht zullen besteden aan den
Strijd in het Noorsche luchtruim en
in de Noordelijke wateren. Ook voor
Nederland is het onder meer met
het oog op de plannen tot versterking
der Nederlandsche vloot in de Indi
sche wateren van het allergrootste
belang, dat onze autoriteiten beschik
ken over juiste gegevens betreffende
den strijd tusschen de Britsche boven-
watervloot en het van Noorsche ba
ses uit opereerende Duitsche lucht
wapen.
^""^HAMBERLAIN had gelijk, toen
hij zeide. dat het nog te vroeg
is om de eindbalans over den strijd in
Noorwegen op te m^ken. Misschien
ware het wel mogelijk om zulk een
balans reeds nu te maken, althans
met een groote mate van waarschijn
lijkheid. indien men de juiste resulta
ten wist van den strijd tusschen Duit
sche vliegtuigen en Britsche boven
waterschepen. Doch die juiste gege
vens staan den niet-ingewijde nu een
maal niet ter beschikking. De betref
fende nieuwsberichten ongeacht
van welke zijde zij afkomstig zijn
moet men met meer dan gewone scep
sis beschouwen. Wellicht zal eerst
na den oorlog blijken, welke de juiste
verlies- en winstcijfers zijn. De gene
rale staven der belligerenten kennen
die echter reeds thans. Zij zullen er
ook hunne conclusies uit trekken en
deze bij het uitwerken van nieuwe
operatieplannen verdisconteeren. ..Wij
zijn niet voornemens aldus Cham
berlain om toe te laten, dat Noor
wegen slechts een oorlogstooneel van
den tweeden ranc) wordt". Wie een
blik slaat op de kaart of. beter
nog, op de globe - beseft, dat ook
de Duitsche legerleiders Noorwegen
als een oorlogstooneel, al ware het
slechts in den zin van operatiebasis
tegen de Britsche vloot, van groote
importantie zullen blijven beschou
wen. Uit een en ander volgt, dat er
dus. zeer bijzondere omstandigheden
voorbehouden, in het Noorden nog
wel het een en ander zal gebeuren in
de komende tijden.
Om den Duilschen opmarsch te stui
ten hebben de Noorsche troepen ver
schillende bruggen in het Zuiden van
Noorwegen opgeblazen. Op de foto
de ruïne van een dezer vernielde ri
vierovergangen.
zou ook nog op andere dan oorlogs
mogelijkheden kunnen wijzen.
7 UID-NOORWEGEN is thans
in Duitsche handen. De tweede
phase van den strijd in en om Noor
wegen is ten einde. Duizenden jonge
mannen zijn gevallen bij de uitoefe
ning hunner militaire plichten. Noren,
Britten, Franschen en Duitschers
vonden den dood in het barre Noor
sche bergland, in de wateren van zee-
en en fjorden. Het past ons, die in
het vreedzame Nederland wonen, om
hunner eene wijle ernstig te gedenken
en te smeeken, dat hun offer, hoe dan
ook, zal bijdragen tot de komst van
een beter Europa, een Europa, waarin
het weer goed zal zijn te leven.
APV/K
T 7OLGENS de jongste berichten over den strijd in Noorwegen zijn de Geal-
V lieerde troepen in het gebied ten Zuiden van Drontheim weer scheep ge
gaan, waarna Andalsnes door de Duitschers werd bezet. Röros is door Noorsche
troepen heroverdde Duitschers zijn tot ver ten Zuiden van Röros teruggetrok
ken in het Osterdal. In het Noorden duu rt de strijd tusschen de Geallieerde troe
pen en de bij Narvik geïsoleerde Duitse he troepen voort. Op bijgaande kaart
ziet men de opmarschrichtingen der Geal lieerde troepen bij Namsos en Narvik
met pijlen aangegeven; het door de Duit schers bezette gebied is donker gekleurd.
HET Britsche persbureau Reuter bevestigt, dat Andalsnes zich
thans in Duitsche handen bevindt, nadat de Geallieerde troepen
zich uit Zuid-Noorwegen hebben teruggetrokken en weer zijn scheep
gegaan. Volgens hedenochtend ontvangen Britsche en Duitsche be
richten is er in de situatie bij Namsos ten Noorden van Drontheim
en bij Narvik geen noemenswaardige verandering gekomen. Uit
Zweden komende berichten melden; dat de Noorsche troepen in
het Osterdal, die Röros weer hebben bezet, stellingen hebben betrok
ken om den Duitschen opma1 ~h ter plaatse te stuiten.
Volgens 'het Duitsche lege. u<.richt; van hedenochtend worden de Noorsche
troepen in het Westen van Noorwegen, in de omgeving van Bergen en de Sogne-
fjord, gedemobilseerd. No£ slechts op enkele punten stuiten de Duitsche troepen
od verzet van geïsoleerde Noorsche afdeelingen. De belangr.jke spoorlijnen in
Zuid- en Midden-Noorwegen worden door de Duitschers zoo snel mogelijk her
steld. Een aantal spoorlijnen is weer in gebruik genomen.
Voorts meldt Reuter uit Londen, dat de Britsche Admiraliteit het volgende
communiqué heeft gepubliceerd: .,Aan de officieren en manschappen van leger
en vloot, die hebben deelgenomen aan de operaties in Noorwegen, waarin zij
schitterende successen hebben behaald, is een boodschap van gelukwensch ge
zonden, waarin tot uitdrukking wordt gebracht, dat de Admiraliteit trotsch gaat
op vloot en luchtwapen. Zware verliezen zijn toegebracht aan de vijandelijke
vliegtuigen, welke troepen en schepen der Geallieerden in Nooorwegen poogden
te bombardeeren, terwijl zeer hevige aanvallen zijn ondernomen tegen de vitale
Duitsche bases, transport- en voorraadschepen."
OORTS geeft de Britsche
Admiraliteit in het commu
niqué, waarin de vloot- en de
luchtmacht gefeliciteerd worden,
bijzonderheden over de verrich
tingen in Noorwegen sedert 24
April, toen Britsche marinevlieg
tuigen de troepen te land kwamen
steunen tegen de aanzienlijk su
perieure Duitsche luchtmacht, die
vanuit bases aan de kust opereer
de. Tijdens deze operaties alleen
zijn minstens tien Duitsche toe
stellen vernield en vele anderen
beschadigd.
Op 25 April ondernamen marinevlieg
tuigen een aanval ojj vijandelijke bases
en schepen in Drontheim. Te Vaernes
werden drie groote hangers vernield en
andere gebouwen op het vliegveld be
schadigd. Twee op den grond staande
Duitsche machines werden vernield en
negen vastliggende zeevliegtuigen niet
succes gebombardeerd en beschoten.
Te Thanshavn werden twee Duitsche
tankbooten in brand geschoten. Vier
voorraadschepen en twee transportvaar
tuigen werden met goed gevolg aange
vallen en een rechtstreeksche treffer
werd geplaatst op een groot voorraads-
magazijn. Op 28 April ondernamen de
marinevliegtuigen een nieuwen aanval
op Vaernes en werden alle nog overge
bleven hangars vernield» evenals ver
scheidene op het terrein staande toestel
len.
Een aanval op Duitsche vliegbooten
leverde uitstekende resultaten op. Tij
dens deze operaties werden nog vijf an
dere Duitsche vliegtuigen neergescho
ten. Denzelfden dag verhinderden dras
marinevliegtuigen een aanval van zeven
Duitsche machines op een der Britsche
vliegtuigmoederschepen. Twee Duitsche
toestellen werden neergehaald. De bc
manningen van zes Britsche vliegtuigen
worden vermist. Sedert den Duitschen
inval in Noorwegen zijn de Britsche ma
rineschepen herhaaldelijk blootgesteld
aan bomaanvallen. Er werden geen an'
dere verliezen geleden buiten die welke
reeds vermeld zijn, terwijl minstens 20
Duitsche machines zijn neergehaald en
anderen beschadigd door het luchtdoel
geschut van de vloot.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt
mede, dat volgens een particuliere bere
kening van het „Zwölf Uhr Blatt" de
Britsche vloot, bij de actie in Noorwegen
136 schepen heeft verloren. Het blad telt
hier ook de schepen, welke beschadigd
werden.
Als verlieslijst der Britsche marine
geeft het Duitsche blad ap: Gezonken:
zes kruisers, acht torpedojagers, 20 on-
derzeëers, 17 transportschepen en 5 koop
vaardijschepen.
Beschadigd: zeven slagschepen, drie
vliegkampschepen, 16 kruisers, 8 torpe
dojagers, 33 transportschepen, een tank
schip. een mijnenveger, 6 koopvaardij-
vaartuigen. Prijs gemaakt: vijf tran
sportschepen.
Bovendien zijn 77 Britsche vliegtuigen
boven Noorsch gebied ortilaag geschoten.
Vragen van Belgt 1 Mti 3 Mci
6.58 6.56
aan minister o.75.60 ".75 50
3.73 3 72
Nederlands 31'm 3L04
.jerland 42.23J4 42.24
BRUSSEL. rp"h:c<!"
rale afgeef1""'»
LOUIS Jor' \'cwYork (cable
gesteld— I Rnfn.
lands
44.90 44.90
1.88'f 1.88
dat dj 3fa-\
veror1
vaij." 3 Mei Dc jaar-
woi n narinat.i)jng%-« georganiseerd door
ftke vT" a Vön Mitio-
uityt Jjes enju W. ".'^Vfistcren
lanoj'g, Coraelkpiai Jhaóeten cte'ikv>) win
kor^-gik en AnthsfCich hegeven naar
het' Sha, v&awrac. Alat ligplaats heeft
genc jHs Voor Vlissiiïgén.
De rrJHtair* autoriteiten zouden het
recht hebben, tot nader order, de vaart
door dien zee-arm te verbieden. Met
andere woorden, 'de*Nederlandsche mi
litaire autoriteiten zouden naar belie
ven de Schelde kiftinen sluiten.
Ik veroorloof mij derhalve tot den
minister'de volgende ragen, te stellen:
1. Zijn er betreffende 'dit nieuwe voor
schrift. onderhandelingen gevoerd tus
schen de regeeringen van België en Ne
derland?
2. Is men tot overeenstemming geko
men en wat is de draagwijdte van 'die
overeenstemming?
3. Op welke artikelen van vroegere
overeenkomsten of verdragen baseert
zich de bevoegde Nederlandsche over
heid tot rechtvaardiging van 'de nieu
we maatregelen?
-i. In het geval, dat onze regeering
niet op de hoogte gesteld zou zijn, en
dat geen onderhandelingen zouden zijn
gevoerd, acht 'de minister het dan niet
dringend noodzakelijk stappen te on-
dernemen om te vermijden, dat defini
tief de invoering in het Schelde,recht
erkend wordt van het. begrip „oorlogs
scheepvaart" of „staat van oorlog",
waarmede de bepalingen van vroegere
verdragen zouden worden afgeschaft
en de sluiting van de Schelde inder
daad zou worden toegelaten."
Edison meent, dat het vliegtuig
op het oorlogsschip momen
teel een voordeel heeft
WASHINGTON, 3 Mei (Reuter). De
minister van marine Edison heeft bij
zijn terugkeer van de vlootmaüóeuvres
op de Stille Zuidzee als zijn mtening
te kennen gegeven, dat de ontwikkeling
van het luchtwapen tot de huidige
doeltreffendheid de noodzakelijkheid
meebracht van „fundamenteele'* wijzi
gingen in den bouw van de toekomsti
ge oorlogsschepen en van ..minder be
langrijke" wijzigingen in den bouw der
bestaande oorlogsschepen.
Edison was van oordeel, dat „het
vliegtuig op het oorlogsschip een tijde
lijk voordeel heeft, dat door den bouw
geneutraliseerd kan worden." Hij voeg
de hier aan toe, dat niet voldoende
aandacht was besteed aan de bescher
ming van mannen en wapens boven
deks. De wijzigingen aan de bestaande
oorlogsschepen, die hij overwoog, om
vatten o a. het doen verdwijnen van
alle gerei, dat de kans loopt tc ver
splinteren, wanneer het, door bommen
of granaten wordt getroffen.
geldig van hedenavond tot
morgenavond ongeveer 19 u.:
Droog vrij warm weer, behou
dens plaatselijk onweer. Hel
der tot half bewolkt. Zwakke
tot matige wind uit Oostelij
ke richtingen.
