Afschrikwekkende
voorbeelden
Franschen uit Noorwegen
naar West-Schotland
Veiligheidsmaatregelen en
handelsbesprekingen
De verloven
weer
ingetrokken
DE EEMLANDER
Paraat en
consequent
V
Moordaanslag in
Peiping
r
ELVERUM IN
VLAMMEN
Distributie van
boonen wordt
opgeheven
Licht op:
8 uur 14 min.
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
Dinsdag 7 Mei 1940
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
38e Jaargang No. 307
BOTHNISCHE GOLF KOMT
WEER OPEN
DUITSCHE TROEPEN RUKKEN VAN NAMSOS
NOORDWAARTS NAAR NARVIK OP
Engelsche torpedoboot-
bemanning in Zweden
geïnterneerd
Balkanstaten bevreesd, dat de economische
oorlog zal overgaan in een militairen
YVeerverwachting
AMERSFOORTSGH DAGBIAÜ
ABONNEMENTSPRIJS ïcr 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
i week (met gratis verzekering legen ongelukken) 0 15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2 85 Afzonderlijke nummers I 0.05
POSTREKENING 47Q10 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DtR AUVERTENlitN vanl4 regels 11.05 met inbegrip van een bewijsnummer.
- elke regel oiser f 0.25. Liefdadigheids-advertcnticn voor de
helft van den prijs. Kleine Advertenticn „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
tijden.
k ERRADERJy zijn een
verschijnsel van alle
alle landen en alle volkeren.
Immer waren er en steeds zullen er
ook zijn lieden, bereid om de eigen
zaak achter te stellen bij die van den
vijand of potentieelen vijand. Men
behoeft niet diep door te dringen in
de politieke en militaire historie om
op Judasfiguren te stuiten. Natuurlijk
is tegen dezulken de uiterste waak
zaamheid geboden: natuurlijk ook is
tegen hen rigoureus optreden niet
slechts verantwoord, doch hoogc
plicht. Het feit evenwel, dat verraad
altoos aanwezig is. mag niet leiden tot
een 'verraadspsychose'. Spoken heb
ben de gevaarlijke eigenschap, dat zij
de massa hallucineeren en haar. in de
ure des gevaars, tot onverantwoorde
lijke en voor het land schadelijke be
drijven kunnen brengen. Een volk.
dat zich opènstelt voor de 'verraads
psychose', verzwakt eigen aanzien en
eigen weerkracht.
DE Noorsche minister van Buiten-
landsche Zaken, Koht, heeft dit
begrepen. En derhalve heeft hij giste
ren dan ook in een te Londen gehou
den rede met nadruk ontkend, dat er
in Noorwegen in het begin van den
oorlog op groote schaal verraad zou
zijn gepleegd. ..Wij hebben aldus
zeide hij volgens het Britsche persbu
reau Reuter geen enkel duidelijk
bewijs van verraad in ons land kun-
Hen ontdekken." Koht heeft met het
uitspreken van deze woorden zijn
volk een grooten -dienst bewezen. Hij
heeft de Noren gezuiverd van den
blaam, dat zij, méér dan andere vol-
keren, verraders zouden hebben voort
gebracht. Onder den indruk van de
berichten der laatste weken heeft hier
en daar de meening postgevat, dat de
Noorsche débacle veroorzaakt zou
zijn door een in koelen bloede en op
groote schaal voorbereid Noorsch ver
raad. Koht heeft dit ten stelligste
gedementeerd en den nadruk gelegd
daar. waar hij naar onze meening ook
behoort te vallen, op het element der
verrassing in het Duitsche optreden
en op den factor gebrekkige waak
zaamheid bij de Noren. Met een va
riant op een bekende beeldspraak kan
men zeggen, dat het Noorsche volk
was ingeslapen op de helling van
den Europeeschen vulkaan en nog
wel daar. waar ieder oogenblik een
eruptie kon worden verwacht. Te laat
heeft de Noorsche regeering den ernst
van den toestand ontdekt, maar zij
heeft niettemin besloten tot tegen
stand. In dit opzicht heeft zij zich
gunstig onderscheiden van de Deen-
sche regeering-Stauning. die het prin
cipe der passiviteit tot in uiterste con
sequentie heeft doorgevoerd. De
Noorsche fascist Quisling heeft, ter
wijl hij wist. dat zijn koning en zijn
regeering den strijd boven de capitu
latie verkozen hadden, niettemin den
vreemden inval nog in de hand ge
werkt. Het is uit dezen hoofde, dat hij
de verachting van alle vaderlandslie
vende Noren verdient.
"W^OORWEGEN's buurland, Zwe-
den, is tot dusverre aan de oor
logsrampen ontsnapt. De nationale
gedachte heeft in Zweden immer
krachtig geleefd. De houding der
Zweedsche regeering is naarmate
de feiten meer aan het licht komen,
blijkt zulks duidelijker van meet af
aan verstandiger, want minder half
slachtig geweest dan de houding der
regeering te Oslo. Het is wel goed
deels aan deze consequente en prin-
cipieele houding te danken, dat Zwe
den tot dusverre zijn neutraliteit heeft
kunnen bewaren. De Zweedsche re
geering heeft door het volgen eener
consequente neutraliteitspolitiek naar
alle zijden het Zweedsche volk den
grootst denkbaren dienst bewezen
En het is, uitermate verheugend, dat
de Nederlandsche regeering zich
evenmin door wie of wat ook laat af
leiden uit de baan harer welomschre
ven gedragslijn. Dreigementen noch
sirenenzangen, van welke zijde zij
ook komen. kunnen Nederland uit
den koers slaan. Het Zweedsche
voorbeeld leert, hoe zulk een gedrags
lijn de best mogelijke waarborgen
schept om buiten den strijd der groo
te mogendheden te blijven. Denemar-
ken's slapheid en gemis aan nationaal
besef, Noorwegen's achteloosheid en
zorgeloosheid zijn twee voorbeelden
van internationale politiek, die in den
letterlijken zin des woords afschrik
wekkende voorbeelden zijn.
f-
f\ AN Nederlands waakzaamheid.
aan Nederland's oprechten wil
om naar alle zijden eene stricte neu
traliteit in acht te nemen, kan thans
geen enkele buitenlandsche regeering.
die te goeder trouw is. twijfel oppe
ren. Herhaaldelijk is het reeds ge
zegd. maar het kan niet genoeg her
haald worden: Wie het Nederland
sche rechtsgebied, te land of ter zee.
schendt, zal stuiten op een eensge
zind en geharnast verzet van gansch
ons volk. De Nederlandsche regee
ring telt geen Staunings onder haar
leden. En tegen de Quislings-in-spe
weet zij. waar of wanneer ook. tijdig
op te treden. Het Nederlandsche volk
beseft thans na de gebeurtenissen
in het Noorden zoo mogelijk nog
beter dan voorheen, dat het zijn lot in
eigen handen heeft en het is vastbe
sloten om dit lot. ondanks alle schoon
schijnende aanbiedingen van het bui
tenland, niet uit handen te geven.
Geographische, militaire en oecono-
mische factoren bepalen de buiten
landsche politiek van een land. Wel
nu, al deze factoren wijzen in het ge
val van Nederland gebiedend op het
volgen eener zelfstandige neutraliteits
politiek, consequent tot in het uiterste.
En diezelfde factoren wijzen voor ons
land eveneens op de dwingende nood
zaak eener zoo groot mogelijke pa
raatheid, eene paraatheid, die conse
quent is naar alle zijden, consequent
ook tot in het uiterste.
LONDEN, 7 Mei (Reuter) De
Finsche radio-omroep heeft mede
gedeeld, dat het ijs in de Kvarken,
het nauwste deel van de Botnische
golf, na den strengsten winter se
dert 70 jaar, vandaag in beweging
is gekomen. Het verkeer ter zee
tusschen Zweden en Finland zal
waarschijnlijk binnenkort hervat
worden.
Door de Kvarken loopt onder
meer de^ ertsroute tusschen de
Zweedsche haven Lulea en Duitsch-
land.
OVERSTE VAN VOORST EVEKINK
VERLAAT BRUSSEL
BRUSSEL, 7 Mei (Belga). De Bel
gische koning heeft aan luitenant-kolo
nel D. van Voorst Evekink, militair at
taché bij de Nederlandsche legatie te
Brussel, ter gelegenheid van diens ver
trek audiëntie verleend.
HET BRITSCHE OPTREDEN TEGEN
HET IERSCHE REPUBLIKEINSCHE
LEGER
LONDEN, 7 Mei. (Reuter) Honderd
twintig personen zijn uit Engeland ge
zel tusschen 2S Juli 1939 en 31 Maart
j.l. krachtens de wetgevende bepalingen,
die de ^autoriteiten in st.aat stellen tot
optreden tegen \erdachten van het Ier
sche republikeinsche leger Er zijn be
velen gegeven, welke het dertien perso
nen verbieden Engeland binnen te ko
men, terwijl 21 gedwongen worden zich
bij de politie te laten inschrijven.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT
PARIJS, 7 Mei. (Ha\as) Het
Fransche legerbericht van den ochtend
van den zevenden Mei luidt: „Een
kalme nacht aan hef geheele front.
Een treffen tusschen patrouilles in het
gebied ten Oosten van de Moezel is in
ons voordeel geëindigd."
REUTER meldt, dat de Elan
sche troepen, die aan den
veldtocht in Noorwegen hebben
deelgenomen. Zondag in een ha
ven aan de Schotsche W estkust
aan land gegaan zijn.
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend: „Bi| Narvik
is tot dusver geen wijziging in den
toestand gekomen. Duitsche gevechts
vliegtuigen ondernamen aam allen op
Britsche colonnes met, bommen en
machinegeweren en dreven hen uiteen.
Een voor Narvik liggende kruiser werd
door een bom van midden-zwaar kali
ber getioffen. Een Sunderland-vlicg-
boot werd door een bom tot zinken
gebracht. De uit de zóne van Namsos
en Grong Noordwaarts trekkende Duit
sche troepen hebben Mosjon bereikt.
Een Duitsche duikbootflottielje heeft
in het Skagerrak een vijandelijken on
derzeeër tot zinken gebracht. Tijdens
een poging om de Duitsche bocht bin
nen te vliegen, werden twee Britsche
vliegtuigen door Duitsche jagers neer
geschoten. Aan het Westelijke front
geen bijzondere gebeurtenissen."
Het Britsche ministerie van lucht-
\aart deelt mede. dat twee Sunderland
vliegbooten, die voor anker lagen bui
ten de Noorsche kust. Zondag bescha
digd zijn door machinegeweervuur tij
dens een aanval van Duitsche vliegtui
gen. De Duitsche bewering, dat twee
Bristol-Blenheimbombardements vlieg
tuigen neergeschoten zijn ter hoogte
wan Terschelling, wordt volkomen on
waar genoemd.
Uit Duitsche bron wordt vernomen,
dat. het Engelsche „Salerno", groot
870 ton en geladen met ijzererts, dat op
het punt stond naar Engeland uit te va
ren, door de Duitschers in beslag is ge
nomen bij den aanvang van den inval in
Noorwegen. De Duitsche omroep heeft
bekend gemaakt, dat. de gezagvoerder
Harper gevangen is genomen.
Naar door Havas uit Oslo vernomen
wordt, zouden de Duitschers er van heb
ben afgezien krijgsgevangenen naar;
Duitschland over te. brengen. Gevange
nen boven de zestig en beneden de zes
tien jaar zullen in vrijheid worden ge-
^hBODO
f
JNAMSOS
Tr^O 7, ObTeasuHD
Op bijgaande kaart ziet men gestip
peld het door de Duitschers bezette
Noorsche gebied aangegeven, terwijl
de pijlen de aanvalsrichtingen aange
ven van de Geallieerde en Noorsche
troepen bij Narvik. Volgens het Duit
sche legerbericht hebben dc Duitsche
troepen, die van Namsos langs de
kust naar Narvik oprukken, Mosjön
bereikt. Voorts wordt gemeld, dat zij
van Mosjön uit tot Mo zouden zijn
doorgedrongen.
steld, de anderen zullen voor landbouw-
werk worden gebruikt of in kampen ge-
concenteerd worden.
Voorts wordt vernomen, dat de Duit
sche aanvallen op hospitaal- en passa
giersschepen voortduren. Drie schepen
zijn weer met. bommen bestookt. Het hos
pitaalschip „Dronning Maud" werd door
(wee bommen getroffen, waarbij 27 ver
pleegsters en patiënten gedood'of gewond
werden. Voorts werd liet sloomscheepje
„Tordenskjold" gebombardeerd, aan
boord waarvan zich in hoofdzaak vrou
wen en kinderen bevonden, waaronder
Finsche emigranten. Het vaartuig werd
door twee bommen geraakt, waarbij twee
personen gewond werden. Nog een derde
passagiersvaartuig werd gebombardeerd,
joch hierbij deden zich geen persoonlijke
ongelukken voor.
DE DUITSCHE VERLIEZEN TER ZEE
LONDEN. 7 Mei fReuter). De Brit
sche Admiraliteiet deelt mede:
Sinds 1 April hebben de Duitschers
300.000 ton aan koopvaardijschepen ver
loren. Practisch al deze vaartuigen wer
den tot zinken gebracht tijdens de ver
richtingen in Noorwegen en zij omvat
ten transportschejeh en voorraadsche
pen.
STOCKHOLM, 7 Mei (Heuler). Drie
en veertig opvarenden van den Brit-
schen torpedobootjager „Hunter", die op
■8 April bij Narvik is gezonken, zijn te
Gummarn bij Lvckt-elc in Noord-Zwe
den aangekomen en geïnterneerd. Naar
gemeld wordt, hebben de Duitschers
hen weggezonden, blijkbaar wegens
voedselgebrek. Men gelooft, dal Iwee of
ficieren van de „Hunter" nog le Narvik
gevangen gehouden worden.
PEIPING, 7 Mei (D.N B.) Op den
vroegeren vice-minister voor opvoeding,
thans leider van het opvoedingsbureau
der politieke commissie van Noonl-
china, Fang Tsoen Gau, is Vrijdag in
het Westelijk deel van Peiping oen
moordaanslag gepleegd Twee schoten
verwondden hem aan liet hoofd. 11 ii
bevond zich op weg van zijn bureau
naar huis. Zaterdag is hij overleden.
Fang Tsocn Gau. die in Japan is opge
voed, gaf onderricht aan verscheidene
universiteiten alvorens hii drie jaar ge
leden overging tot een administratieve
loopbaan. Het motief tot den aanslag
schijnt van politieleen aard te zijn.
Eén brandende ruïne werd het Noorsche stadje Elverum tengevolge van de
bombardementen der Duitsche luchtmacht. Tientallen personen vonden den dood
door de ontzettende uitwerking van den aanval.
Spanning in Zuid-Oost-Europa
SOFIA. 7 Mei. (Reuter). De
tachementen van het Bulgaarsche
leger hebben in volle uitrusting
voor koning Boris gedefileerd
Onder degenen, die de parade ga
desloegen, bevonden zich de Brit
sche ambassadeur te Ankara, Sir
Knatchbull Hugessen, alsmede de
Duitsche handelsdeskundige, dr
Clodius.
Het D.N.B. meldt uit Belgrado: De
Duitsche economische delegatie met
staatssecretaris dr. Landfried van
het rijksmini6terie van economische
zaken aan het hoofd is vanochtend
vroeg in de Zuidslavische hoofdstad
aangekomen.
De commissaris van politie in de Ilon-
gaarsche hoofdstad Boedapest heeft een
verscherping van het toezicht op vreem
delingen in Boedapest aangekondigd. In
den vervolge zullen buitenlander*, al
leen in Boedapest mogen blijven, wan
neer zij voldoende verklaringen over het
doel van hun oponthoud kunnen geven.
Alle overigen zullen verwijderd worden.
Het Hongaarsche Tel.-agentschnp
meldt: In een vergadering van de cul-
tureele vereeniging der Duitsche volks
groep heeft dc voorzitter, het lid van de
Eerste Kamer, nionsignore Pintor, uit
drukking gegeven aan volstrekte trouw
en loyauteit van de Duitsche volksgroep
jegens het Honeaarsche vaderland. Hij
legde er den nadruk op, dat het" hier
eeen politiek opportunisme betrof, maar
handhaving van het geestelijk erfdeel
der voorouders. De Duitsche volksgroep
in Hongarije zal ook in de toekomst de
plichten vervullen jegens het Hongaar
sche nationale ideaal.
De Hongaarsche regeering heeft een
verordening uitgevaardigd op grond
waarvan men niet dan met verdunning
van den minister van handel Hongaar
sche zeeschepen aan h^t buitenland, een
buitenlander, een in bet buitenland wo
nend persoon, een in het buitenland ge
vestigde onderneming of een door bui
tenlanders geleide onderneming, het
filiaal van een in het land gevestigde
buitenlandsche onderneming kan ver-
koopen of deze schepen onttrekken aan
de controle der bevoegde Hongaarsche
autoriteiten.
BOEKAREST, 7 Mei. (Reuter). He
den worden in Roemenië uitgebreide
oefeningen in de passieve verdediging
gehouden om de bevolking aan de maat
regelen bij luchtgevaar te wennen. O.o
li Mei zullen dergelijke oefeningen in
provinciesteden gehouden worden. L)es
avonds zullen deze plaatsen verduisterd
zijn.
Maandag is hier een Turksche econo
mische delegatie aangekomen om on
derhandelingen te openpn met de Roe-
mepnschc economische autoriteiten. De
Turksche ambassadeur zal de bespre
kingen presideeren.
Met het oog op den internationalen
toestand word! te Londen bekend ge
maakt. dat er geen receptie zal worden
gehouden in de Roenieensche legatie te
Londen op den nationalen feestdag van
10 Mei. Hieraan wordt echter toege
voegd, dat alle Roemenen en vrienden
van Roemenië dien dag welkom zullen
zijn in de kathedraal van St. Sophia te
Londen, waar een Te Deum zal worden
'opgedragen.
Veiligheidsmaatregelen
in Egypte
CAIRO, 7 April. (Havas). Dr Effyp-
tische premier beeft decreten ondertee
kend betreffende nieuwe veiligheids
maatregelen: alle personen, die vuur
wapens bezitten, springstoffen of pro
ducten. welke kunnen dienen tot ver
vaardiging van bommen, moeten den
autoriteiten vóór 15 Mei daarvan aan
gifte doen. Dc autoriteiten hebben hoi
recht huiszoekingen in particuliere wo
ningen te verrichten. Er zijn elementaire
voorzorgsmaatregelen genomen in de
zóne van het Suezkanaal. dat voortdu
rend geveegd wordt naar eventueel zich
daar bevindende mijnen. De productie
der olieraffinaderijen van Suez wordt
bewaard in ondergrondsche reservoirs
in de woestijn.
s-GRAVENHAGE, 7 Mei. -
De Regeeringspcrsdienst meldt:
Periodieke, vacantie-, buitengewo
ne, kleine, zaken-, en studieverlo
ven worden voor zee- en
landmacht ingetrokken. Boven
dien worden ingetrokken de weer-
machtsindustrieverlovcn van het
personeel, ingedeeld bij de lucht
doelartillerie, luchtdoelmit rail-
lcurs, de luchtstrijdkrachten, zock-
lichtafdceling en de zeemacht
De verlofgangers moeten on
verwijld naar hun onderdeden
tcrugkeeren.
Zij. aan wie buitengewoon ver
lof is verleend wegens ernstige
ziekte of overlijden van gezins
leden, keeren na afloop van dit
verlof naar hun onderdeden terug.
Naar wij vernemen moet de
intrekking van dc verloven gezien
worden als een voorzorgsmaat
regel met het oog op den onzeke-
ren internationalen toestand.
Hamsteren blijft natuurlijk
verboden
's-GRAVENHAGE, 7 Mei.
Van officieele zijde vernemen wij,
dat na afloop van de thans loo-
pende distributieperiode, welke
op Donderdag 9 Mei a.s. eindigt,
de distributieregeling voor boo
nen, capucijners en grauwe erw
ten komt te vervallen.
Met ingang van Vrijdag 10 Mei
a.s. is de verkoop van deze artike
len aan het publiek vrij en behoeft
derhalve bij aflevering door den
winkelier geen bon van de rijks-
distributiekaart te worden ingele
verd.
Er wordt nadrukkelijk op gewezen,
dat van genoemden datum af, boonen,
capurijners en grauwe erwten weder"
vallen onder het hamsterverbod
krachtens hetwelk men zich van de
daaronder vallende goederen binnen
oen week niet meer mag verschaffen,
dan men gedurende een week normaal
pleegt te gebruiken.
Dc verkoop en aflevering door groot
grossiers aan grossiers en door gros
siers aan detaillisten valt met ingang
van Vrijdaer a.s. evenals vóór den aan
vang dor distributie het geval was, on
der de bepalingen der Landbouwcrisis-
wet. Dit brengt o.a. mede. dat het ver
voer van grootgrossier naar grossier en
van grossier naar detaillist, evenals
thans reeds bij groene erwten en split-
erwlen het geval ir, gedekt belioort te
zijn floor vanwege de Nederlandsche
AkkcrhpuWcentrale door de Vereeni
ging Rotterdamsche Korenbeurs ter be
schikking van den handel te stellen
vervoerbcwijzen.
Het ligt in de bedoeling, dat de Ak-
kerbou weent rale alsnng een nader vast
te stellen hoeveelheid bnonpn, rapncii-
ners pii grauwe erwten ter beschikking
van don handel zal stellen.
geldig van hedenavond tot
morgenavond ongeveer 19 u
Kans op nachtvorst, overdag
vrij koel weer. Gedeeltelijk
bewolkt, meest matige wind
uit Xoordelijkp richtingen.
