POLITIEKE CRISIS IN
ENGELAND
Koorens veroordeeld
tot 15Vfe jaar
D
•J
De Britsche pers dringt aan
op kabinetswijziging
DE EEMLANDEE
Chamberlain's
tragiek
M1
De motorlogger
„Gloria"
vergaan
Amerikaansche
slagvloot
in de Zuidzee
Onjuist Havas-
bericht inzake
Nederland
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
Donderdag 9 Mei 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
38e jaargang No. 309
VA/AT nu? Dit is de vraag, die de
v volmaakt onoverzichtelijke po
litieke situatie in Engeland beheerscht.
Zijn er mannen of groepen, bereid
om de regeeringsverantwoordelijkheid
over te nemen? En indien zij er al toe
bereid zijn, zijn zij dan in staat
om tot tevredenheid van Parlement en
pers op te treden? Anders gezegd:
Zijn er in het Vereenigd Koninkrijk
mannen te vinden, die in staat zijn om
gegeven de feitelijke omstandighe
den, gegeven ook de beschikbare
hulpmiddelen met meer succes dan
het huidige Kabinet tegen Duitschland
op te treden? Het antwoord op deze
vraag moet snel gegeven worden,
daar politieke onzekerheid en binnen-
landsche ontevredenheid steeds ver
lammend kunnen werken op de activi
teit van een land. dat in oorlog is. Het
is dan ook zaak om in de komende
dagen met meer dan gewone belang
stelling de ontwikkeling der gebeurte
nissen in Engeland te volgen.
Verscheidene Engelsche bladen meenen,
dat Chamberlain moet heengaan
Dienstregeling der
Spoorwegen
Zaterdag weer
normaal
FINSCH-RUSSISCHE
POLEMIEK
Een Transatlantische
Oceaandienst van
de K.L.M.
Licht op:
8 uur
mm.
AMERSFÖORTSCH DAGBLM)
ABONNEMENTSPRIJS ier 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
>innenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
STREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DER AüVtRTEHIItri van 1—4 regels t 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
■i i elke regel ru»er f 0.25. Lieidadigheids-advertentiën voor dc
helft van den prijs. Kleine Advertcntiên „KEITJES'' bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
3rl
Al!
0. r
70.
I] is gevraagd aldus
Churchill gisteren in
het Lagerhuis waarom de Britsche
vloot de Duitsche transporten in het
Skagerak niet heeft aangetast. Op
deze vraag heeft de Eerste Lord der
Admiraliteit ongeveer als volgt geant
woord: „De ontzaggelijke Duitsche
pterkte in de lucht, die gericht kan
Worden op de Britsche patrouilleeren-
de strijdkrachten, deed deze methode
te kostbaar zijn. Belangrijke strijd
krachten zouden hebben moeten zijn
ingezet om een gestadige patrouille
aan de oppervlakte te handhaven en
de verliezen, die uit de lucht aan die
patrouilles zouden worden toege
bracht, zouden ongetwijfeld zeer spoe
dig een vlootramp geworden
zijn". Churchill erkende hiermede de
kwetsbaarheid van de Britsche boven-
Watervloot van de lucht uit. Het zijn
opmerkelijke en behartenswaardige
Woorden, die een fel licht werpen op
de zeer groote, misschien zelfs revo-
lutionnaire beteekenis, welke het
luchtwapen in den huidigen oorlog
heeft. Wij releveeren deze woorden
van Churchill te dezer plaatse, wijl zij
öok voor Nederland van bij
zondere beteekenis zijn. Men denke
slechts aan de plannen tot versterking
onzer Oost-Indische defensie en den
voorgenomen bouw van zware oor
logsschepen. bestemd voor de Indi
sche wateren. In dit verband wijzen
Wij ook op het -
- - 7 Reuter-telegram, vol
gens hetwelk de jongste manoeuvres
der Noord-Amerikaansche vloot in de
Stille Zuidzee aan het licht zouden
hebben gebracht, dat de kwetsbaar
heid der vloot ten gevolge van aan
vallen uit de lucht zeer groot is.
Het is. dunkt ons. van het allergroot
ste belang, dat de verantwoordelij
ke Nederlandsche marine-autoriteiten
eene zeer ernstige studie gaan maken
van de verhouding der bovenwater
schepen tot vliegtuigen.
/^HAMBERLAIN's overwinning in
het Lagerhuis was een Pyrrus
overwinning. Duidelijk is gebleken,
dat een groot aantal conservatieve La
gerhuisleden de huidige Britsche re
geering zijn zegen niet meer wil
geven. Het feit, dat eenige tientallen
conservatieve leden tegen de re
geering stemden en dat meer dan hon
derd partijgenooten van Chamberlain
zich van stemming onthielden, spreekt
boekdeelen. Het gejoel, waarmede de
oppositie de leden van het Kabinet
vaarwel zeide, sprak eveneens een
zeer duidelijke taal. Het Lagerhuis
moet toen weinig geleken hebben op
het aloude en traditioneele Britsche
Parlement.
Chamberlain's lot is tragisch
te noemen. Hij heeft zich laten
verleiden om eene politiek te voeren
en te dekken met zijn gezag, die in
wezen niet zijn ei^en politiek, doch die
van de oppositie binnen en buiten de
conservatieve, dat is Chamberlain s
partij was. Deze groote, en voor een
staatsman wellicht onherstelbare, fout
heeft zich thans gewroken. En dupe
hiervan is in de eerste plaats Cham
berlain zelf. De matheid, waarvan de
Britsche premier tijdens de jongste zit
ting van het Lagerhuis in houding en
woord blijk gaf, is eene indicatie, dat
Chamberlain innerlijk onzeker was.
Hij sprak niet als een man, die hem
aangewreven fouten fel van de hand
wees, fel en met overtuiging, doch als
iemand, die de hem toegeschreven
fouten in wezen erkende en er aan
toevoegde: Maar Gij hebt toch kun
nen weten, dat die fouten gemaakt,
dat die verliezen geleden moesten
worden! Het strekt Churchill tot eer,
dat hij zich achter zijn Eersten Minis
ter heeft geschaard. Churchill heeft
gisteren gesproken op eene wijze, die
wij niet van hem gewend zijn. Ditmaal
geen felle boutades, geen gedurfde op
merkingen, doch louter en alleen een
ernstig voorgedragen, feitelijk relaas
van de Noorsche gebeurtenissen en
van den ernst van den huidigen toe
stand. Zelfs de gebruikelijke sirenen
zang aan het adres van de neutralen
was ditmaal hoewel niet achter
wege gebleven in gematigde ter
men vervat.
C^NGELAND bevindt zich in een
critieke phase zijner geschiede
nis. De jongste Lagerhuiszitting heeft
het met pijnlijke duidelijkheid aan den
dag gebracht. Op het oogenblik, dat
wij deze beschouwing schrijven, is
nog niet te zien, hoe de huidige poli
tieke crisis zal worden opgelost. Te
veel problemen, te veel feiten
vooral vertroebelen de oplossing. En
het voornaamste feit hiervan is, dat
Engeland in een strijd op leven en
dood is gewikkeld met een machtigen
vijand. Dit feit bemoeilijkt het vinden
eener richtige en doeltreffende oplos
sing in even sterke mate als het, in
Engeland's belang, eene snelle en
doeltreffende oplossing wenschelijk
doet zijn.
Zeven Katwijkers
omgekomen
KATWIJK AAN ZEE, 9 Mei.
De motorlogger „Gloria" KW.
51, die Woensdag 24 April uit de
haven van IJmuiden was vertrok
ken en waarvan sedert Donderdag
25 April niets meer was vernomen,
wordt nu als verloren beschouwd.
De predikanten van dc Her
vormde Gemeente te Katwijk aan
Zee hebben het droevige bericht
aan de naaste familieleden van de
opvarenden medegedeeld.
Het schip behoorde aan den
reeder J. Ketting. De bemanning
bestond uit zeven Katwijkers,
waarvan twee zoons van den ree
der, n.l. de 29-jarige D. Ketting,
schipper en de 28-jarige J. Ketting,
motordrijver, verder de 43-jarige
C. Remmelzwaal, stuurman, de
43-jarige T. Duyn, tweede motor
drijver, de 60-jarige K. Guyt, ma
trooskok (laatstgenoemde laat elf
kinderen achter), de matroos N
van der Plas, oud 49 jaar, en de
19-jarige lichtmatroos J. v. d. Pias.
HERTOG VAN COBURG UIT TOKIO
VERTROKKEN
TOKIO, 9 Mei. (DNBJ. Gisteren is
(ie hertog van Saksen-Coburg-Gotha. uit
Tokio vertrokken, om via Siberië naa-
Berlijn terug te keeren.
LONDEN, 9 Mei. (Reuter).
Vroeg in den ochtend heerschte
in Downingstreet slechts weinig
bedrijvigheid. Na een kort bezoek
aan het ministerie van Buitcnland-
sche Zaken heeft Lord Halifax
zich even na tien uur naar Cham
berlain begeven. Men merkte op,
De luchtbombardementen
op Namsos
De uitwerking der hevige
bombardementen van de Duit
sche luchtmacht op de Noor
sche stad Namsos. Rookende
puinhoopen duiden de plaais
aanwaar de projectielen doel
troffen
AMSTERDAM, 9 Mei. De rechtbank heeft vandaag vonnis
gewezen in de geruchtmakende strafzaak tegen den hofmeester
P. L. Koorens te Amsterdam, tegen wien de Officier van Justitie, mr.
L. de Blécourt levenslange gevangenisstraf heeft geëischt wegens
moord op zijn vrouw, gepleegd op 22 Juni van het vorig jaar in de
woning in de Pijnackerstraat te Amsterdam. Dc rechtbank veroor
deelde Koorens wegens doodslag, het subsidiair ten laste gelegde,
en wegens het verbergen en wegvoeren van het lijk, om het overlijden
te verhelen, tot een gevangenisstraf van vijftien jaar en zes maanden.
'De Rechtbank overwoog, dat de stee-k in de hartstreek den dood had veroor
zaakt en dat de vrouw nog niet was overleden toen zij den steek ontving. Van
het primair ten laste gelegde, namelijk den moord, werd K, vrijgesproken.
Bij de uitspraak waren vele belangstellenden aanwezig. De publieke tribune,
zoowel als "de gereserveerde plaatsen waren geheel bezet.
SAN FRANCISCO, 9 Mei.
(Reuter). Het besluit om de
vloot der Vereenigde Staten in de
wateren van Hawaii te houden is.
naar in geloofwaardige kringen
wordt verklaard, het gevolg van
„haar falen om de daar bestaande
defensieproblemen uit te werken".
Er wordt verder gezegd, dat de
vloot werd aangevallen en door
vliegtuigen van den „invaller
theoretisch beschadigd werd.
Cordell Huil, de minister van buiten-
landsche zaken, heeft in de persconfe
rentie te Washington nauwkeurig ge
formuleerde vragen moeten beantwoor
den over het houden van de vloot der
Vereenigde Staten in de wateren van
Hawaii. Zijn antwoorden hebben duide
lijk gemaakt, dat deze stap niets uit
staande heeft met de politiek van zijn
departement.
Huil zeide openlijk niets te hebben ge
weten van bedoelden stap aleer het mi
nisterie van marine hem er van in ken
nis had gesteld, dat admiraal Richard
son het besluit had genomen, dat de
vloot in de wateren van Hawaii eenige
dagen langer zou blijven tot voortzet
ting van de jongste manoeuvres.
HET FBANSCHE LEGERBERICHT
PARIJS. 9 Mei (Havas). Het
Fransche legerbericht van den ochtend
van den negenden Mei vermeldt: „In
de streek ten Oosten van de Moezel wer
den verscheiden vijandelijke patrouilles
door het vuur van onze infanterie en
artillerie afgeslagen."
LJ ET Fransche persbureau Havas
4 4 meldde gisteravond het volgende:
„Tijdens een persconferentie in Was
hington heeft de Amerikaansche minis
ter van buitenlandsche zaken, Cordell
Huil, 'er op gewezen, dat diplomatieke
rapporten uit Den Haag de toeneming
van de politieke spanning tusschen Ne
derland en Duitschland bevestigen. Do
officieeie telegrafische verbindingen tus
schen Den Haag en Washington blijven
nog zonder stagnatie in werking".
Enkele uren later, aldus meldt
het A.N.P., is hier te lande van
officieeie zijde uit Washington
vernomen, dat bovenstaand Ha-
vas-bericht onjuist is. De staats
secretaris heeft n.l., in antwoord
op een vraag, aan de vertegen
woordigers van de pers slechts ge
zegd, dat op het staatsdeparte-
rnent te Washington sedert 7 Mei
ontvangen berichten wezen op een
zekere toeneming van spanning in
Nederland.
Het verdient de aandacht, dat
de heer Huil met geen woord ge-
•wag heeft gemaakt van Duitsch
land.
Het is uitermate te betreuren en tp
laken, dat een buitenlandsch persbureau
zich niet ontziet om door apertelijk val-
sche herichtgeving de in Europa toch
waarlijk al genoeg verwarde situatie
nog meer te vertroebelen. Dit Havas-be-
richt gelukkig snol en doeltreffend
achterhaald door de waakzaamheid der
Nederlandsche autoriteiten bewijst
opnieuw, hoezeer men de hpnehtgevine
der oorlogvoerende persbureaux mot
zeer groote scepsis moet beoordeelen.
(Red. A.D.)
DEENSCHE HANDELSDELEGATIE
NAAR BERLIJN
KOPENHAGEN. 9 Mei. (DNB.). Ken
Deensche delegatie, welke het tweede
deel van de Duitsch-Deensche economi
sche onderhandelingen tp Berlijn zal
voeren, is naar Berlijn vertrokken.
T NGAANDE Zaterdag 11
•L Mei 1940 wordt de normale
dienstregeling voor het per
sonenvervoer op alle lijnen
der Nederlandsche Spoorwe
gen hersteld. Alle treinen op
genomen in de normale dienst
regeling van 15 October 1939
zullen dus weer rijden. De
electrische en dieseltreinen
zullen weer op de oude sa
menstelling worden gebracht.
Alleen de stoomtreinen zullen
de eerstvolgende dagen nog
met een kleiner aantal rijtui
gen loopen.
De voor Vrijdag 10 Mei
aangekondigde uitbreiding van
den treinenloop komt hier
mede te vervallen.
HELSINKI, 9 Mei. (Finsch Tel.-ag.).
In antwoord op beschuldigingen, welke
het Sovjet-Russische dagblad Prawda
jegens Finland heeft geuit, inhoudende,
dat Finland dc vredesvoorwaarden niet
zou hebben nagekomen door uit de fa
brieken in het aan Rusland afgestane
gebied machines te hebben weggehaald
of vernield, wijst het Finsche Teiegraaf-
agentc-chap er op. dat het geoorloofd is
machines weg te halen uit fabrieken in
bedreigde streken tijdens de vijandelijk
heden ten einde elders in het land fa
brieken te herstellen, welke geleden
hebben onder de bombardementen van
den vijand. Nadat het vredesverdrag ge-
teekend was, is geen enkele machine
meer uit de fabrieken verwijderd.
dat Chamberlain vanochtend niet
zijn dagelijksche wandeling in het
park gemaakt heeft.
De algemeene opvatting der Engelsche
ochtendbladen is, dat een grondige re
constructie der regeering voor een inten
sievere voortzetting van den oorlog on
vermijdelijk lijkt. Een deel van de bla
den, vooral die van Labour en de liberale
pers, verklaart, dat Chamberlain het ver
trouwen van het land verloren heeft. Ver
scheidene bladen geven te kennen, dat
het belangriikstc punt, dat door de Noor
sche gebeurtenisse.i naar voren is ge
bracht, dat van de luchtmacht is. Do
Daily Express schrijft: „Wij hebben vlieg
tuigen en steeds meer vliegtuigen noo-
dig".
De Times schrijft: „De gebeurtenissen
der afgeloopen weken moeten op zich
zelf niet als een onherstelbare ramp be
schouwd worden, maar zij geven een
langzaam en bijna onmerkbaar toene
men der openbare ontevredenheid aan.
Er is geen spoor van paniek of wankel
moedigheid tp. vinden. Ieder vijandelijk
succes is een nieuwe prikkel tot vastbera
denheid en er is een toenemende min
achting voor optimistische redevoeringen
en radiotoespraken. Het staat vast, dat
de eisch voor een ministerie op brecdOre
basis met kracht gesteld wordt".
De Daily Telegraph zegt: „Wat het de
bat als geheel betreft, moot worden toe*
gegeven, dat de regeering ten aanzien
van de Noorsche kwestie zich op geloof
waardige wijze verdedigd heeft. Haar
antwoorden op alle belangrijke critiek'
waren rechtuit cn volledig. Indien intus-
sclien het land zich werkelijk voor don
strijd wil schrapzctten is het van hot
grootste belang, dat het een volledig ver
trouwen in zijn leiders heeft. Daartoe is
het dringend noodig. dat Chamberlain1
zonder verwijl tot een reorganisatie van
zijn kabinet overgaat".
Volgens de Daily Herald heeft het par
lement den premier weggezonden cn is
Chamberlain moreel en politiek versla
gen zonder hoop op herstel. Het land wil,
aldus dit linksehe blad, dat Chamberlain
verdwijnt, opdat do oorlog kan worden
voortgezet met de kracht en het realis
me, die voor de overwinning noodig zijn.
De Daily Mail zegt, dat de regeering on
herstelbaar gehavend uit het. debat is
gekomen en het volk diep teleurgesteld
heeft.
Volgens de News Chronicle (heeft meni
in toonaangevende kringen geen ver
trouwen meer in de regeering van Cham
berlain.
Proefvluchten Amsterdam
Paramaribo in Augustus
's-GRAVENHAGE, 9 Mei.
Reeds eerder heeft de heer Ples-
man, directeur der K.L.M., mee
gedeeld, dat het in het voornemen
lag om in de tweede helft van dit
jaar een drie- of viertal proef
vluchten te maken over den At-
Iantischen Oceaan tusschen Am
sterdam en Paramaribo.
Thans kan worden gemeld, dat,
als de internationale toestand het
tenminste toelaat, in Augustus a.s.
met deze proefvluchten een aan
vang zal worden gemaakt. -
Er zullen met deze vluchten geen pas
sagiers worden vervoerd, doch alleen
post.
Voor deze proefvluchten zullen de toe
stellen worden gebruikt, die thans den
dienst AmsterdamLissabon vliegen en
reeds voor het transatlantische verkeer
zijn ingericht.
Weer verwachting
geldig van hedenavond tot mor
genavond ongeveer 19 uur:
Helder tot half hewolkt, droog
weer. Langs de Waddeneilanden
cn in Noord-Holland weinig ver
andering in temperatuur, in het
overige gedeeltp van het land
vry warm. Zwakke tot matige N.
tot O. wind.
