Meldt LJ aan bij den
luchtbeschermings
dienst
De bezetting van
Mo in Midden-
Noorwegen
Italië factor van
belang in
nieuw Europa
Nieuwe wapens
en beproefde
strategie
r
Oproep tot vrouwen en
gepensionneerden
Waarschuwing
MEDEDEELII
Succes
Tuin
HET WESTELIJK
FRONT
Teraardebestelling
A. Beeke
Ctqsmda
(pcA/cA (Bad
Luchtbescherming
W. Croockewit T
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH
DAGBLAD
DINSDAG 21 MEI lg.
STOCKHOLM, 21 Mei (D.NB)
Noorsche vluchtelingen, die Zaterdag
over de Zweedsche grens zijn gekomen,
hebben aan de Dagens \yheter het ver
haal van den val van Mo in het district
Ra na gedaan. Zooals men zich zal her
inneren, is deze stad Zaterdagochtend
door de Duitsche troepen genomen. On
der de vluchtelingen bevonden zich
vele soldaten, waarvan vier Engelsche,
de militairen werden op Zweedsch ge
bied ontwapend en geïnterneerd.
De vluchtelingen deelden mede, dat
de Duitsche hoofdmacht over het dorp
Korgen, ongeveer 10 km van de Zweed-
scho grens gelegen, is gekomen. Tus
schen Korgen en Mo ligt een zeer moei
lijk begaanbaar terrein en Britsche pa
trouilles, welke voor eenigen tijd bij
Korgen waren verschenen, hadden de
moeilijkheden van dit terrein niet kun
nen overwinnen.
^VOORWEGEN l
ELVÈP.JH\ etsoAL
''HAMAR»
•BERCEH".-
Duitsche troepen hebben Mo in Mid-
den-Nonrwegen bezet, waarmede zij
dichter bij Narvik zijn gekomen, waar
de Duitsche troepen zich handhaven.
On bijgaande kaart ziet men gestip
peld het door de Duitsche troepen be
zette Noorschc gebied aangegeven.
De vijand rekende er derhalve op, dat
geen Duitsche aanval over Korgen zou
kpmen. Niettegenstaande de moeilijkhe
den is het Duitsche leger er in geslaagd
zelfs zware infanterie-wapenen over
Korgen te brengen en de Noorsche en
Britsche troepen, welke in de stad ston
den, te verslaan. Thans zijn de Duitsche
troepen meester aan beide oevers van
de diepe Rana-fjord.
ROME, 21 Mei (Stefani). De Mes-
saggero schrijft, dat in de formatie van
Europa van morgen Italië een factor van
het eerste belang wil zijn. moet zijn en
ook zal zijn. Dit is de wil van het Ita-
liaansche volk, dat wacht op de bevelen
van den Duce. Het is niet noodig dit uit
te leggen, aangezien alle Italianen dit
reeds lang hebben begrepen. Graaf Ciano
hc.eft te tyilaan geen ijdele ophitsende
woorden gesproken. Hij heeft gesproken
van actie en, zoo voegt liet blad hieraan
toe, zoodra de Duce de Italianen weder
om naar het veld van actie wil leiden
dan zal hun moed en dapperheid weder
om worden bekroond met de overwin
ning.
De Corriere della Sera schrijft over de
rede van graaf Ciano, dat sedert den
grootcn oorlog en het verraad van Ver
sailles, de tegenstelling tusschen Italië
en de Westelijke mogendheden funda
menteel is geweest. Italië heeft steeds
door middel van onderhandeling ge
poogd te verkrijgen, waarop het recht
heeft, teneinde don vrede te bewaren. Al
zijn pogingen zijn evenwel vergeefs ge
bleven. Het Italiaansche volk. dat zich
de vreedzame en loyale politiek van
Mussolini herinnert, kan de woorden
yan graaf Ciano naar puiste waarde
schatten.
jVT ADERE bijzonderheden over den
L snellen Duitschen opmarsch in Bel
gië en Noord-Frankrijk bevestigen, dat
de Duitsche weermacht-leiding hier in
het groot moderne oorlogsmiddelen toe
past, volgens de richtlijnen cener be
proefde strategie. De voorschriften van
strategen als
Clausevvitz en
von Sch lief fen
worden ten uit-
voér gelegd met
behulp van een
pantser- en een
lucht-wapen, dat
in staat blijkt
zelfs den sterksten tegenstand te bre
ken. Clausewitz schreef den legeraan
voerders voor, te trachten om hun tegen
standers in den rug aan te vallen, zoo
dat deze rechtomkeert moeten maken
met hun troepen. Dit heeft tot gevolg,
dat in de achterhoede van den vijand
groote verwarring en enorme vertraging
ontstaat.
Yon Schlicffen heeft vóór den We
reldoorlog 1914-1918 deze tactiek nader
uitgewerkt en de plannen opgesteld
voor de groote doorbraak- en omsinge
lingspoging, welke in Augustus 1914
begon.
Thans neemt net groote offensief in
het Westen een ander, veel sneller ver
loop dan toen het geval was. Nieuwe
strijdmiddelen worden toegepast op
een ongekende schaal en hebben ver
bluffende resultaten. In een tiental
dagen zijn de Duitsche troepen in
Noord-Frankrijk doorgedrongen in de
richting van Amiens, Compiègne en
Reims.
Daarmede dwingen zij volgens het
voorschrift van Clausewitz de Fransche
troepen in de Maginot-linie, om zich
tegen een vijand in hun rug te ver
dedigen. Wederom als in 1914 heeft zich
tusschen de Britsch-Fransche en de
Duitsche troepen in Noord-Frankrijk
en Westelijk België een „wedloop naar
de kust" ontwikkeld.
Het enorme tempp van pantsertroe
pen en luchtmacht," waarbij de Duit-
schers een overwicht op hun tegenstan
ders blijken te bezitten, doet twijfel rij
zen of de Geallieerden in staat zullen
zijn om alsnog een weerstandlinie te
vormen. Generaal Gamelin is ter zijde
gesteld; de generaals Wcygand en
Pétain zijn door Rcynaud en Daladier
te hulp geroepen. Zullen zij in staat
zijn te elfder ure de krijgskans te doen
keeren? Men is er in Londen en Parijs
niet gerust op
De Geallieerde legers worden ernstig
bedreigd. De Britten en Belgen rukken
in hoQfdzaak naar het Westen, naar de
Noord-Fransche en Belgische Kanaal-
kust, de Franschen trekken, zich terug
in Zuidelijke richting. Wanneer de Duit
sche troepen Amiens zouden bereiken en
zouden doorsfooten naar het Westen,
dan zou de verbinding tusschen Enge
land en Franknik vrijwel zijn verbro
ken. Noch uit de Maginot-linie. noch uit
het Zuiden, waar de Alpengrens bewaakt
moet blijven, kunnen de Franschen veel
reserves weghalen.
De vorderingen, welke het Duitsche
legerhericht eiken dag vermeldt, zijn zoo
groot, dat dit offensief een geheel nieu
wen vorm van oorlogvoerine blijkt in te
luiden. Hetgeen men in Polen nog he-
grijpelijk achtte, omdat daar vrijwel
geen versterkte stellingen waren, maar
voor het Westen uitgesloten achtte, is
toch mogelijk gebleken.
De forten van Luik en Namen, de Al-
hertkanaal-stelling. de Dyle-stelling en
de versterkingen in het verlengde van
de Maginot-linie in Noord-Frankrijk ble
ken niet bij machte om den Duitschen
aanval te stuiten of zelfs maar enkele
dagen te vertragen Nog steeds geldt,
dat men op den afloop moet wachten
Maar dat de berichten uit Londen en
Parijs melding maken van een crisis
stemming in deze hoofdsteden, behoeft
niet te verwonderen.
JAPANSCHE VRIENDSCHAPSMISSIE
IN ITALIË
NAPELS, 21 Mei (Stefani). Vanmor
gen is hier een Japansche vriendschaps
missie aangekomen onder leiding van
den buitengewoon ambassadeur Naotake
Sato, ter beantwoording van het bezoek,
dat een Italiaansche missie onlangs aan
Japan gebracht heeft. De minister van
financiën, Thaon di Revel, verwelkom
de de Japansche gasten namens do fas
cistische regcering.
IN DEN
DE MAAND VAN DE BLOEIENDE
HEESTERS
Wanneer het weer een beetje meewerkt
is de Meimaand inderdaad de mooiste
maand van het jaar. met haar bloesem
pracht van vruchtboomen en heesters, die
in dezen overgangstijd van lente naar
zomer vieren.
Populaire heesters als Ribes, Sering,
Gouden Regen. Rhododendron. Sneeuwbal.
Deutzia en Jasmijn, prijken in eiken tuin,
en we verheugen ons er over. als we hier
en daar eens iets anders ontdekken, de im
posante verschijning van een Magnolia, de
bloesemweelde van een Prunus (Sierkers)
of Malus (Sierappel) en de wuivende tak
ken van een slanke Brem of de Spiraea ar-
guta, gebogen onder haar sneeuwwitte
bloemenpracht.
Prachtig zijn de groepjes Azalea japo-
nica (mollis), die we eigenlijk veel meer
in kleine tuinen moesten zienHet blijven
keurige struikjes, ze groeien vrij lang
zaam. en wanneer ze in een mengsel van
bladgrond. turfmolm en oude koemest ge
plant worden, zullen we iedere Meimaand
opnieuw volop in de bloemen zitten. Een
combinatie van verschillende tinten is voor
zoo'n groep wel het meest aantrekkelijk,
b.v. de licht zalmgele Frans v. d. Bom
tegen de oranjeroode Comte de Papado-
poli en de goudgele Hortulanus HWitte.
Op een muurtje ontdekken we een krui
pende Bremsoort met crème vlinder
bloempjes. genaamd Cytuus Kewensis.
terwijl elders een Prunus triloba flore
pleno over een vijvertje gebogen staat, een
hoog slank stammetje met heel teere rose
bloesemtakken. Bij een heestergroep valt
een bruidsbouquet van sneeuwwitte Serin
gen op tegen een purperrooden achter
grond. gevormd door de Sering Congo of
Andenken an Ludwig Spüth, beide opval
lend donker getint en daarom bijzonder
gezocht door liefhebbers.
Over het onoogelijke schuurtje heeft de
Clematis montana haar rose witte bloe
menpracht uitgespreid, en reeds van verre
trekken de tallooze sterretjesde aan
dacht. Dat zoo'n mild-bloeiende klimplant
het ook in halfschaduw zoo schitterend
doet is een uitkomst voor vele stads
tuintjes. waar onoo gelijke schuttingen en
schuurtjes dringend om een bedekking
vragen.
Om een grauwe radiomast heeft zich
ergens een Jasminum Beesianum gewon
den. met haar welriekende roseroode
bloempjes, en zoo ontdekken we dat er
met behulp van bloeiende klimplanten en
heesters veel te verfraaien valt. om van
de vruchtboomen nog maar niet eens te
spreken. Haar schoonheid trekt niet voor
niets duizenden naar de bloeiende Betuwe,
en dat lenteleest kunnen we. al is het in
het klein, ook op eigen erf aanschouwen.
EEN NIEUWE AMERIKAANSCHE
VLIEGTUIGMOTOR
NEW YORK, 21 Mei (Stefani). De
Aviation Manufacturing Corporation
heeft een nieuw type vliegtuigmotor aan
gekondigd. Deze motor is plat en is be
stemd om te worden geplaatst in de
vleugels van het vliegtuig, waardoor de
snelheid met 10 procent wordt opgevoerd
en de actieradius met 15 procent.
AMERIKA WIL GRONDSTOFFEN
KOOPEN
WASHINGTON, 21 Mei. (D.N.B.)
President Roosevelt heeft gisteren het
Congres verzocht onmiddellijk 35 milli-
oen dollar ter beschikking te stellen
voor den aankoop van grondstoffen,
welke van groot belang zijn voor de
landsverdediging, zooals mangaan, tin,
chroom. Het Congres had voor dit doel
reeds 12,5 millioen beschikbaar gesteld.
Zeer snel zijn de Duitsche
troepen tot diep in Noord- en
Noord-West Frankrijk door
gedrongen. Op bijgaande
kaart ziet men met pijlen de
voornaamste opmarschlinies
der Duitsche legers aan
gegeven
Om de ontregelde Maatschappij
weer op gang te brengen is
nog veel hulp noodig
"pv E luchtbeschermingsdienst in
onze stad heeft dringend hulp
noodig, hulp van ieder die maar hel
pen wil. Men zit n.l. met de moei
lijkheid, dat de personen die zich
aanvankelijk beschikbaar gesteld
hadden voor de verschillende dien
sten, nu weer in het normale be
drijfsleven hun plaatsen moeten in
nemen.
Deze oproep is dus vooral gericht tot
hen die niet een of andere functie in
het gewone leven vervullen zooals: ge
pensionneerden, vrouwen e.a. Zij zullen,
indien niet tot zwaar werk in staat, de
lichte controle-werkzaamheden te ver
vullen krijgen b.v. het posten bij door
landmijnen gevaarlijke punten. Voor
eventueele luchtaanvallen blijft dan het
gewone luchtbeschermingspersoneel be
schikbaar.
Wat er gedaan is
In de afgeloopen dagen heeft de
luchtbeschermingsdienst gedaan,
wat zij kon om het ontregelde maat
schappelijk leven weer op gang te
brengen.
Nadat tot Maandagavond allen op hun
post waren gebleven keerde een aantal
van hen Donderdag reeds weer terug
met het doel om roof te voorkomen.
Terstond werd een aanvang gemaakt
met het verzamelen van onbeheerd
achtergelaten goederen, terwijl bij
plaatsen waar landmijnen gevaar voor
de burgerbevolking opleverden posten
geplaatst werden.
Het tweede punt, dat direct onder het
oog gezien moest worden, was dB voed
selvoorziening. Ook hiervoor heeft de
dienst zooveel mogelijk gedaan om het
publiek in te lichten en met maatrege
len ter voorkoming van besmettelijke
ziekten bekend te maken.
Als derde en voornaamste zorg had
men het op gang brengen der bedrijven
in onze stad. Met behulp van de radio
centrale werden werknemers in kennis
gesteld van de tijden waarop zij weder
om op hun werk verwacht worden.
Tenslotte heeft de dienst vooral ook
met hulp van de padvindersorganisaties
krachtige hulp verleend bij het terug
voeren der geëvacueerde bevolking,
door auto's en menschen beschikbaar
te stellen voor het vervoer van bagage
en hulpbehoevenden.
Laat ieder die over vrijen tijd
beschikt dezen dus zoo spoedig mo
gelijk ter beschikking van den
luchtbeschermingsdienst stellen
teneindB den omvangrijken taak
van dezen dienst te helpen ver
lichten;
HET Amersfoort6che politiekorps
heeft gistermiddag afscheid geno
men van wijlen A. Beeke, agent van po
litie. Beeke was een der slachtoffers, die
tengevolge van een landmijnontploffing
het leven lieten. Toen de baar de aula
van Rusthof binnengedragen werd
stond het corps in uniform opgesteld.
Het orgel speelde Ps. 103 „Gelijk het
gras is ons kortstondig leven". Ds. Pop
ma had dezen psalmregel gekozen als
tekst voor zijn lijkrede. Namens den
burgemeester als hoofd der plaatselijke
politie en namens den corpschef, den
heer G. Goorhuis, sprak inspecteur
H E. Overbeek, die het heengaan van
Beeke beschouwde als het heengaan van
een gezinslid. Evenals ds. Popma sprak
hij eenige woorden van troost tot de we
duwe.
Toen de kist, die door collega's van
Beeke grafwraarts gedragen werd, in de
groeve neergelaten was, sprak ds. Pop-
ma de geloofsbelijdenis uit.
Het is hier reeds voorgekomen,
dat, winkeliers niet geldige Duitsche
bankbiljetten in betaling hebben
aangenomen. Wij wijzen er met na
druk op, dat alleen de Rechskredit-
kassenscheine, waarvan wii gisteren
afbeeldingen in ons blad opnamen,
wettig betaalmiddel zijn. Men neme
dus geen andere Duitsche
Bankbiljetten in betaling
aan.
Met ingang van heden is
heer J. Lambrecht, Pieter Pijp,
straat 10, niet meer voor ons bi:
werkzaam. Abonnementen du
ten uitsluitend opgegeven w;
den aan ons bureau
Arnh. Poortwal 2 A.
Directie
Amersl. Dagbl
GRAND THé&TRE. Van Maandag 2;
t.m. Donderdag: 23 Mei vertoonir.j
de film „Wie heeft Madeleine gekuirH
Voorstellingen: Zondag 1 45, 400, i-'Jl
cn 8 30 uur doorloopend. Andere iiA
8.15 uur. Zaterdags 6 en 8.15 uur Zi 'tj
dag- en Woensdagmiddag 2.30
matinée.
CITY-THEATER. Van Maandag 20 jM
t.m. Donderdag 23 Mei vertoonin?[w
de film „Brand op den Oceaan".
Voorstellingen: Zondag 1-45 400.®
en 8.30 uur doorloopend. Andere
8.10 u. Zaterdag 6.1S en 8.30 dw:-
pend. Zaterdag, en Wocnsdagmr.RÏ
2.30 uur matinée.
REMBRANDT THEATER. VertooniJ
„Bleeke Bet" en „Kinderen der
OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLZ'^
ZAAL, Muurhuizen 9.,
MUSEUM FLEHITE, Westsingel. Ge«;4i
dagelijks van 1012 en i4 uur, c';'
zonderd Zondag 's Zaterdags 10—lifJS
1 303 uur (Stadgenooten hef
's Zaterdags vrijen toegang),
BELLAMY-BIBLIOTHEEK (kosteloos).»
Appelweg 6.
STERHUIS. Korte Beekstraat 4. Voor;
meisjes iederen avond geopend
Zondags van 2 uur.
GYMNASIUM
Naar wij vernemen worden do Iff
van het Gemeentelijk Gymnasium 1
derdagmorgen hervat.
STADSBUSSEN RIJDEN WEER
Bij informatie deelde men ons ros
dat de stadsbussen voor zoover ze
noodig zijn om terugkeerende ge?
cueerden te vervoeren normaal
diensten vervullen. Hét is echter m
lijk dat op bepaalde tijdstippen h*
stagnatie komt wanneer er nog tic
met geëvacueerden komen.
De Directie maakt bekend, dat onderdeel
van het bad beschadigd zyn.
Getracht zal worden, het bad einde dei
week voor het publiek te openen.
Abonnementen-verkoop gaat gewoon do:
Kantoor geopend van) 9—9.
Welke gedragsregels in acht
te nemen zijn
De Burgemeester van Amersfoort, in
gevolge artikel 3 juncto art. 1 van de
wet betreffende bescherming tegen
luchtaanvallen belast met de uitvoering
van de maatregelen tot beperking van
de gevaren voor de bevolking voort
vloeiende uit luchtaanvallen, daarbij
lettende op de voorschriften voorkomen
de in genoemde wet en de daarop be
trekking hebbende Algemeene Maat
regelen van Bestuur stelt vast de navol
gende Algemeene en Bijzondere Ge-
gedragsregels.
Als hoofd van den Luchtbescher
mingsdienst is door mij aangewezen de
heer W. F. Engel. Ieder is verplicht aan
de door het hoofd Luchtbeschermings
dienst in het belang van de luchtbe
scherming te geven bevelen of aanwij
zingen onverwijld gevolg te geven.
Vanaf beden wordt de straatverlich
ting gedoofd en zullen ten behoeve van
het verkeer richtlampen worden ge
plaatst.
Het uitstralen van licht uit alle ge
bouwen enz. is verboden. Hetzelfde
geldt voor lichtreclames, klokken, auto
maten enz.
Motorvoertuigen en voertuigen moe
ten met afgeschermde lichten rijden.
Lampen van rijwielen moeten met
blauw papier of stof zijn afgeschermd.
Bedreigen vijandelijke vliegtuigen
Amersfoort, dan wordt de bevolking ge
alarmeerd. Het sein „Luchtalarm"
wordt door het hoofd Luchtbescher
mingsdienst door middel van de Radio-
Centrale uitgezonden, zoodat degenen
die op het radiodistributienet zijn aan
gesloten het sein rechtstreeks ontvan
gen. Het sein bestaat uit sirene-signa
len (janktoon).
Zoodra wordt vermeend, dat het ge
vaar uit de lucht voorbij is, wordt door
het hoofd Luchtbeschermingsdienst het
t-ein „Luchtalarm geëindigd" gegeven.
Dit sein wordt op dezelfde wijze ge
geven als het êein „Luchtalarm" en be
staat uit een langgerekte sirenetoon.
Bedrijven met sirenes en stoomfluiten
zullen eveneens de seinen geven.
Amersfoort, 10 Mei 1940.
De Burgemeester,
v. RANDWIJCK.
P ?8-jarigen leeftijd is te dezer
stede na een langdurige ziekte
overleden de heer W. Croockewit
W. Azn.
De overledene werd 1 Maart 1862 te
Amsterdam geboren en kwam al op
jeugdigen leeftijd naar Amersfoort, waar
zijn vader tot kantonrechter benoemd
was. Onze gemeente is zijn woonplaats
gebleven en het was vooral de geschie
denis van Amersfoort, welke hem bij
zonder aantrok. Oud-Amersfoort had
zijn geheele belangstelling en menig
oud gebouw is door zijn bemoeiingen
gerestaureerd cn tot een sieraad onzer
stad geworden. Geen wonder dus ook,
dat de oudheidkundige vereeniging
Flekite, waarvan hij tal van jaren voor
zitter geweest is, op zijn volle medewer
king kon rekenen. "VVat maar eenigszins
op de geschiedenis van Amersfoort be
trekking had, werd door hem bijeenge
gaard en vond een plaats in het mu
seum. Dat dit thans een bezienswaar
digheid is, onze stad waardig, is voor
een goed deel aan wijlen den heer
Croockewit te danken. Hij was een gebo
ren verzamelaar van oudheden en ook
in zijn particuliere woning had hij veel
antiek bijeengegaard.
De begraafenis zal plaats vinden op
Woensdag 22 Mei op de begraafplaats
Rusthof.
BENZINE
Verboden is benzine van eigen
voorraad te gebruiken zonder toestem
ming te verkrijgen aan de Kamer van
Koophandel, Arnhemsche weg 23. vanaf
21 Mei ^940 des middags 2 uur.
VACCINATIE TEGEN
TYPHUS
In verband met het verhooi
gevaar van typhusgevallen is 1'
dringend aanbevolen zich te;
typhus te laten inenten.
Wendt U zich hiervoor tot
huisarts. Zij, die geen huist'
hebben, kunnen zich richten
den Gemeentelijken Geneeskurs
gen Dienst, Westsingel 45,
Donderdag 78 uur namidda?
De Burgeniees
VAN RANDWIJ
Amersfoort, 21 Mei 1940.
E20.000 voor lingerie
en kousen in 3 maande
AYSER RON DOR LTD
zullen dit voorjaar hun.
grootste reclame campagne M
ginnen in nationale en provin
ciale dagbladen in Engeland
Een bedrag van 20 000 voo'
de eerste drie maanden werd
hiervoor uilgetrokken Ook
hier dus w'eer couranten re
clame!
