Kwakzalverij in
Voorthuizen?
STADSNIEUWS
EXAMENS
Bijeenkomst van den Raad
van Voorlichting
der Nederlandsche Pers
WEINIG
goedkoope woningen
TE HUUR
rijsopdrijving
jitgesloten
In onze stad zijn op het oogenblik
GEEN WONINGNOOD
Burgerlijke Stand
Een Nationale
Plicht
Üqsmda
Behandeling" had
succes
Ie BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 4 JULI 1940
rJET valt niet te ontkennendat
X er op het oogenblik slechts
trekkelijk weinig woningen in
nze stad leeg staan. In vele geval-
n overtreft de vraag naar huizen
et aanbod verre. Weliswaar is er
'lukkig geen sprake van toestan
enzooals die tijdens den wereld-
orlog voorkwamen en kan men
an ook nog geenszins spreken
an woningnood, maar een feit is,
men in een bepaalde prijs-
lasse b.v. die der betere arbei-
erswoningen van omstreeks f 30
er maand uiterst moeilijk een
oed huis zal kunnen huren. Hier
'edt de markt op het oogenblik
ker een tekort. En het ziet er
iet naar uitdat dit binnen kor-
tijd zal kunnen veranderen
anf er zijn in onze stad nu een-
\aal te weinig van dit soort pan
en.
Een verklaring voor dit verschijnsel
niet zoo moeilijk te vinden. Het is
elemaal niet, zooals men wellicht op
eerete gezicht zou meenen, uitsluitend
n kwestie van tijdelijken aard, d.w.z.:
n de laatste tien maanden. Nog veel
nder is het een zaak van prijsoprlrij-
ng, want daartoe bestaat nu geen
gelijkheid. Ook wordt het niet ver
aard door een buitensporigen trek
ar Amersfoort. De eerste en de laatste
izer factoren spelen wel een min of
eer belangrijke rol, maar de hoofd
zaak schuilt feitelijk elders. De zaak
flat men de laatste jaren minder
edkoope woningen heeft gebouwd dan,
jar nu zonneklaar blijkt, wensclielijk
geweest. En ook die verschuiving van
n bouw van goedkoope naar duurdere
ïurhuizen was en is begrijpelijk.
De verklaring schuilt in de sterke stri
ng van den prijs der bouwmaterialen
cle voor-oorlogsche crisisjaren. Dit
aakte de kosten zoo hoog, dat de bouw-
idernemcrs er voor terugdeinsden om
t type-arbeiderswoning ter hand te
men. Deze panden immers moesten
wrlgedwongen in hun huurwaarde het
mpel van den hoogen kostprijs dra-
in en waren dientengevolge voorbe-
md om tegen de in voorgaande jaren
getrokken woningen niet of zeer
cht te kunnen concurreeren. Dus
ijdde men zijn aandacht aan andere
jecten, die. grootere mogelijkheden in
h droegen, en welke men inderdaad
nd in den bouw van beter gewaar-
erde middenstandswoningen. Dat men
,met de gebakken peren zit", is weer
ns een van die symptomen, die er op
jzen, welke sociale gevolgen er moes-
n voortvloeien uit een toestand, geken-
erkt door vrije prijsopdrijving etc.,
'lke niet onopgemerkt aan ons land
ocht voorbijgaan.
TWf ET dit al ontwikkelde de \vo-
ningbouw zich dus in een een
zijdige richting, die zich op den duur
wreken moest, daar klaarblijkelijk
wel de bouw van, doch zooals men
begrijpt niet de vraag naar arbei
derswoningen verminderde. Integen
deel: deze nam juist toe. Daar er
immers in alle lagen van het volk
een daling van het welvaartspeil in
trad, ligt het voor de hand, dat er
een marktverschuiving van de groote
naar de kleinere woningen plaats
vond. Wie even denkt aan de vele
groote villa's en landhuizen, die ook
in onzen om (rek leeg staan, zal daar
een duidelijk beeld van hebben. Zoo
konden dus de „betere midden
standswoningen", die men in groo-
ter aantal bouwde, slechts in be
perkte mate het tekort aan „betere
arbeiderswoningen" compenseeren.
En ziedaar het beeld van heden!
b>Tu bestaat er voorloopig gelukkig nog
enerlei aanleiding tot ongerustheid,
ant van werkel-ijken woningnood is
'k geen sprake, en als de voorteekenen
et bedriegen, zal die toestand, zoo he
cht uit de jaren 191 i tot 1918, ditmaal
ct intreden. Prijsopdrijving is nu im-
ers ten eenen male verboden. Oud/uvn
|llen zich uit den wereldoorlog nog
I herinneren, hoe destijds de huur-
ijzen soms meer dan verdubbeld wer-
n, hoe huizen soms in één week drie
aal verkocht konden worden en hoe
en tenslotte, om aan de onmogelijke
Hirprijzen althans e enigs zins een eind
maken, in ons land een huureommis-
e in 't leven werd geroepen, die ten-
'nste eenige regelende kracht bezat.
J ET is trouwens heelemaal niet uit
gesloten, dat er binnenkort in alle
'ijsklassen een bepaald aantal wonin-
n zal vrijkomen door de demobilisatie
cr dienstplichtigen. Maar hierop moet
men vooral niet stellig rekenen, want
ofschoon er rond dit onderwerp velerlei
geruchten gaan, vast staat er, voor zoo
ver ons bekend is, nog niets. De demo
bilisatie komt... maar of dit zal be tee
kenen, dat er woningen vrijkomen? We
weten het niet.
Zelfs wanneer deze veronderstelling
nochtans waar mocht blijken, dan staat
daar tegenover, dat zich op 't oogenblik
tcekenen voordoen, die doen vermoeden,
dat er toch weer een grootere vraag zal
komen. Sinds de laatste veertien dagen
valt het bijvoorbeeld op, dat meer Dot
terdammers dan vroeger belangstelling
toonen voor huurwoningen in onze stad.
Het is dus mogelijk, dat binnen afzien-
baren tijd in onze stad voor de midden
standswoningen hetzelfde zal gelden als
voor de arbeiderspanden.
Zoo kan men dus niet ontkomen aan
de verwachting, dat er méér vraag en
minder aanbod zal zijn. Hoe men de
zaak ook wendt of keert, het valt niet
te ontkennen. Men zal hiermee genoe
gen moeten nemen, want in deze tijden
schijnt het niet aannemelijk, dat men
het tekort door nieuwbouw zal kunnen
ondervangen. Er is nu eenmaal nog zoo-
iets als materiaalschaarschte, en zij
brengt begrensde mogelijkheden met
zich mee.
Nu wij het over de huurmogelijkheden
gehad hebben, dwalen de gedachten ge
makkelijk af naar de vraag, hoe staat 't
met de kooplust. Deze is betrekkelijk
groot. Het schijnt, dat velen tegenwoor
dig gaarne hun bezit beleggen in onroe
rende goederen. Maar juist de betrekke
lijk groote vraag, doet de prijzen ietwat
„stijver" worden. Men is minder vlot in
dezen handel, ofschoon ook hier vanzelf
sprekend van een prijsstijging ver
boden! geen sprake mag zijn.
Aan de R.K. Kweekschool O.L. Vrouw
ter Eem staagden voor het examen
Handwerken de dames: Kersten, Bus-
sum: Molthoff, Bussum; Van Putten,
Utrecht; Scheepers, Emmercompas-
cum en Van Rijnsover, Zeist.
Voor afdeeling A van het gymnasium
alhier werd het einddiploma behaald
door G. N. La miners, F. Lulofs, Theodo
ra H. Mezger, W. M. v. d. Veen, M. v. d,
Werff. Herexamen: één
Voor het eindexamen gymnasium
slaagde als leerling van het Baarnsch
Lyceum onze stadgenoot P. A. C. Radix.
Voor het Mulo diploma B slaagden:
.T. de Vries, S. de Leeuw, W. Kelder
man. Voor het. diploma A: N. P. Bos,
leerlingen van de Chr. Nat. U.L.O., al
hier.
Voor het candidaatsexamen Philoso
phic slaagde te LD recht onze stadge-
noote mej. G. Nolst Trenité.
DE A.V.R.O. BIJ DE AVOND-
VIERDAAGSCHE
Naar men ons mededeelt, zal de
A.V.R.O. reportagedienst bij de Avond-
vierdaagsche, welke 17, 18, 19, 20 (of
21 Juli) te dezer stede gehouden wordt,
tegenwoordig zijn om indrukken vast
te leggen op de ebonieten schijf.
LICHTE HERSENSCHUDDING
Op een grasveld bij de Nijverheid
straat is een vrouw tijdens een stoei
partijtje zoodanig komen te vallen, dat
zij een lichte hersenschudding opliep.
Zij is overgebracht naar het ^t, Èliza-
bethgas thuis.
KLEINE ZONDEN
Proces-verbaal werd opgemaakt tegen
een venter, die zonder vergunning zijn
waren aan den man trachtte te bren
gen. Ook een fietser, die zonder bel
reed, werd bekeurd.
Voorts werd iemand aangehouden die
bij controle nog drie dagen hechtenis
te goed bleek te hebben. Het hem toe
komende krijgt hij nu.
Geboren: Lina Cornelia, d. v. H-endrika
Karei van Halteren en Apolonia Meerman.
Willemjjntje Hendrina, d. v. Peter Albertus
van Wintarswyk en Hendrina van Zoest-
Wilihelmina Cornelia Alberta, d. v. Cornelis
Gtfsbertus Willebrordus Pijpers en Wilhel-
mina Gerarda Johanna Korndewal. Wouter
Theodorus Antonius, z. v. Cornelis Adriaan
van den Eshof en Regina Joihanna Antonia
Korndewal. Erik, z. v. Jan Jekel en Olga
Beekman.
Gehuwd: Marinus Jacobus Guldenberg en
Gerarda Maria van Wü'land, Bernardus Ver
hoef en Bernardina Versterre. Hendrik Met.
selaar en Adriana Elisabeth Helsdingen.
FRUIT. EN GROENTENVEILING
AMERSFOORT, 3 Juli. Roode bessen
510, zwarte bessen 1718, kruisbessen
57, aardbeien 1329, perziken 1662,
frambozen 1-129, kersen 1719, meloenen
22, tomaten 610, dubb. boonen 2534,
snijboonen 1834, postelein 68, wortelen
610, sla 1831, andijvie 8, tuinboonen
78, peterselie 1115, seldery 1114, aard.
appelen 4859, komkommers 48, doperw.
ten 1523, uien 67, bieten 3952. spinazie
612, groenekool 57, look 1722, peulen
2038, spitskool 7, bloemkool 412.
TEMPERATUUR VAN HET WATER
De temperatuur van het water in
Pesie's bad bedroeg hedenmorgen 72 gr.
F. 22 gr. C.
TJf UIS aan huis is men betrokken
Bij het nationale leed,
Dat in velerlei schakeering
Zich bij ons gevoelen deed.
leder een heeft mee te werken
(leder naar zijn eigen kracht
Tot herstel van de verliezen,
Die zoo snél zijn toegebracht.
Zij. die hun bezit behielden
Bh dus nog bevoorrecht zijn,
Zullen dubbel moeten helpen
Op dit nationaal terrein
Klinkt dit woord niet in uw ooren
Als een overbodigheid?
ledereen is toch doordrongen
Van z'n plicht in dezen tijd!
Het karakter der collecte
Is uitzonderlijk gewis,
't Lijkt ons, dat een aanbeveling
Feit'liik niet meer noodig is.
Opent beurs of portefeuille.
Reikt getroffenen de hand:
Nederland voor Nederlanders,
Neêrlanders voor Nederland!
Geelt wat méér dan gii kunt missen,
Méér dan disponibel ligt;
Ja ontzegt u zelf er iets voor,
Voelt den nat ionalen plicht!
PHI LI A
(Nadruk verboden)
Grand-Thcatrc. Van Vrijdag 28 Juni t.m
Donderdag 4 Juli vertooning van de film
Congo Express.
Voorstellingen: Zondag 1.45, 400. 6.15
en 8 30 uur doorloopend Andere dagen
8 uur. Zaterdags 6 en 8.15 uur. Zater
dag- en Woensdagmiddag 2.30 uui
matlnée
CITY-THEATER. Van Vrüdng 28 Juni
t-m. Donderdag 4 Juli vertooning van
Tarzan's Verbanning.
Voorstellingen: Zondag 1 45, 400, 6.15
en 8.30 uur doorloopend Andere dagen
8 uur Zaterdag 6.15 cn 8 uur doorloo
pend. Zaterdag, en Woensdagmiddag
2.30 uur matinde
REMBRANDT-THEATER - Vcrtooning van
„De roos van de Rio Gran" en „De
jonge politicheid".
OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLEES
ZAAL Muurhuizen 9.,
BELLAMY-BIBLIOTHEEK (kosteloos). -
Appelweg 6
MUSEUM FLEHITE Westsingel. Geopend
dagelijks van 1012 en 14 uur, uitge
zonderd Zondag 's Zaterdags 1012 en
1.303 uur (Stadgenooten hebben
's Zaterdags vrijen toegang)
STERHUIS Korte Beekstraat 4. Voor alle
meisjes lederen avond geopend des
Zondags van 2 uur
GILDEHUIS A.K.G Voorjaarstentoonstel
ling.
ST. JORISKERK. 4 Juli orgelconcert ten
bate van het Nationaal Hulpcomité. 8
uur n.m.
De openingszitting van de Duitscli-Fransche Wapenstilstandscommissie te Wies-
baden. Aan den linker kant van de tafel is dc Duitsche legatie gezeten met
in het midden de voorzitter, de generaal der Infanterie von Stiïlpnagclaan den
rechter kant ziet men de Fransche legatie onder leiding van den generaal Huntzigcr
KANTONGERECHT
Een knappe jongen in Spaken
burg, die toch op school
blijven moet
"C*BN juffrouw uit Voorthuizen leed
geruimen tijrl aan ischias.
Herhaaldelijk had zij doktoren ge
raadpleegd, maar niets baatte haar.
Op een goeden d<ag riep zij, op ad
vies van een buurman, cle hulp in
van een zekeren meneer T., van
wicn het gerucht ging, dat hij wel
eeiit»1 met succes genezend optrad.
De buurman zorgde er voor, dat T.
zich ten huize van de juffrouw ver
voegde. Onmiddellijk zei hij, dat zij
aan ischias leed.
De kantonrechter, voor wien de juf
frouw hedenmorgen als getuige ver
scheen, informeerde met tact hoe alles
toen verder in zijn werk gegaan was.
Welnu, T. had gezegd, dat hij haaj*
behandelen zou, maar wat hij nu pre
cies met haar gedaan had, \v ïst getuige
niet precies meer.
Negen keer kwam hij bij haar en
steeds behandelde hij haar een halve
minuut.
„Zoo, ging dat zoo snel?", vroeg de
kantonrechter.
Ja, maar masseeren deed hij niet. Wel
maakte hij armbewegingen. Wat de
kosten betrof, getuige mocht wat geven,
maar dat hoefde niet.
„En wat deed u toen?"
„Aan geld gaf ik li en verder een
doosje sigaren", antwoordde getuige.
De behandeling bleek goed te zijn ge
weest', de ischias verdween. Ook het
zoontje van getuige was ziek, maar
daarvoor had de heer T. geen hulp kun
nen bieden.
Hierna kwam een tweede getuige
voor, juffrouw G. B., eveneens uit Voort-
huizen. Zij had een stijven voet en weet
dat aan suikerziekte. Zij liet ook T.
roepen en na eenige verzoeken kwam
deze inderdaad zijn hulp aanbieden.
Hij zou haar wel van die kwaal afhel
pen, had hij gezegd. Hij gaf tabletten
en boorwater en prees voetbaden aan.
Tenslotte bleef T. uit zichzelf weg en
van kosten hoorde getuige niets meer.
„En heeft 't geholpen?" vroeg dc kan
tonrechter.
Getuige meende van wel. Zij had ge
dacht, als ik er maar vanaf ben, is 't
goed. Of T. haar eigenlijk behandelen
mocht, had zij zich niet afgevraagd en
interesseerde haar ook niet.
Wèl vond ze 't een eenigszin6 vreem
den man, heel anders dan een dokter.
Maar ja, aldus getuige, alle menschen
zijn niet 't zelfde. Dat vond de kanton
rechter ook.
Ja, beaamde getuige, ik zag er ook
zoo tegen op, om hier naar 't kanton
gerecht te gaan. Maar 't valt nogal
mee
Daarbij keek zij goedkeurend om zich
heen en zag niéts dan lachende gezich
ten, wat haar blijkbaar zeer, op haar
gemak stelde!
Het O. M., waargenomen door mr. Al-
berda, stelde voor de zaak uit te stellen
om een derde getuige te hooren. Daar
voor zullen dc heeren rechters naar
Voorthuizen moeten gaan over 14 dagen,
aangezien deze getuige, een 76-jarige
vrouw, moeder van de eerste getuige,
slecht ter been is.
De moeilijkheid echter is, hoe daar te
komen.
Waarschijnlijk zal de fiets uitkomst
brengen
DE vischventer K. uit Spaken
burg moest voor den kanton
rechter verschijnen, omdat zijn
zoontje Klaas niet naar school was
gegaan. De jongen was liever en
met instemming van vader de
zee opgegaan om visch te vangen.
liet was inderdaad een vervelend
geval.
De jongen is 13 jaar, heeft zeer goede
rapporten au et allemaal zevens, achten
en negens. Met glans is hij alle klas
sen doorloopen. Maar nu is hij toch
nog, krachtens de wet, leerplichtig. De
vader begreep dat niet. goed. Oo'k de
meester had gezegd, dat de jongen
„uitgeleerd" was.
De kantonrechter zei, dat er niets
aan te doen was. De jongen moest dan
het. geleerde nog maar eens repetecren.
In November was de knaap ook al mee
de zee op geweest en toen kostte dat
schoolverzuim 1.50
De vader had dat toen gedaan, om
dat zijn knecht gemobiliseerd was. Die
is nu ook nog in dienst.
Ilct O.M. vond bet jammer, maar
moest toch 4 subs. 2 dagen eischen.
Gelijkluidend werd de uitspraak.
De vader deed een laatste poging:
Ik kan 't niet goed begrijpen.
Kantonrechter: Zoo is de wet nu een
maal.
Dc vader: Ik vind dc wet niet goed.
Kantonrechter: Er zijn meer men
schen, die de wet niet goed vinden...
Twee venters, resp. M. uit Haarlem
on B. uil Amersfoort, hadden met ga
lanterieën gevent zonder vergunning,
Zij wisten niet dat zoo'n vengunning
noodig was. Uitspraak f 2 boete.
Een smid, wiens werklieden te vroeg
aan den arbeid gegaan waren, werd
veroordeeld tot 2 X 2.50 subs. 2X1
dag.
Twee inwoners van Scherpenzeel, die
op den groot-en weg gefietst hadden, in
plaats van op het rijwielpad, moeten
voor die overtreding ieder 2 betalen.
BINNENLAND
's-GRAVENHAGE, 4 Juli. Te
's-Gravenhage heeft op uitnoodigi-
ging van den raad van voorlichting
der -Nederlandse he pers een koffie
tafel plaats gevonden in de Oude
Doelen. Aanwezig waren de leden
van den road van voorlichting: dr.
T. Goedewaagcn, A. Meyer
Schwencke, drs. W. Goedhuys, P. J.
van Megchelen, dr. Alb. van de Poel
en mr. M Rost van Tonningen, en
een 50-tal belangrijke figuren uit de
landelijke en provinciale pers. Van
Duitsche zijde gaven van hun be
langstelling blijk de heeren Obcr-
regierungsrat Hushahn, Pressede-
zernent W. Janke en H. J. Sperling.
Tijdens den maaltijd, die een zeer een
voudig karakter droeg, werd een inlei
ding gehouden door den voorzitter van
den raad van voorlichting, dr. T. Goede
waagcn (hoofdredacteur van De Waag)
uit Haarlem, waarin hij doel en werk
wijze van den raad uiteenzet te-
Spreker begon met eraan te herinne
ren, dat in de eerste weken na de capi
tulatie, rle situatie der pers vrij moei
lijk was, zoowel uiterlijk als innerlijk.
Men zocht naar een houding, een pers
pectief. Jaren lang Ihacl men zich in
Nederland met miskenning der werke
lijkheid eenzijdig ingesteld. Men leefde
in een schijnwereld'van Britsche make
lij, men wist niet wat er in Europa ge
schiedde, welke wereldhistorische ge
beurtenissen aanstaande waren. Men
bekeek alles door den bril der Wester-
scho machten cn was, toen de werke
lijke situatie zich manifesteerde, zijn
houvast, zijn houding kwijt. Juist in die
dagen vond het initiatief plaats, waar
van dc raad van voorlichting het gevolg
was. Op den voorgrond van het streven
van den raad stond van begin af aan
het Nederlandsche belang, maar daarom
tevens dc juiste cn met de werkelijk
heid overeenkomende verhouding van
ons land t.a.v. de Duitsche volksgemeen
schap en haar cultuur.
Tweede kernpunt was daarbij bet
herstel der Nederlandsche pers, haar
hervorming en opbouw.
Spr. sprak er zijn vreugde over uit,
dat dit initiatief door de Duitsche au
toriteiten met zooveel begrip en waar
deering is ontvangen en dat de raai
haar moeilijken arbeid in het bezit
dier volle sympathie kon aanvangen.
Taak van den raad
A LS taak van den raad noemde
dr. Goedewaagen drieërlei:
voorlichting onzer pers, bemidde
ling tusschen haar en de over
heid, mobiliseering van de wer
kers der pers.
Hoewel wij aldus spr. van mee
ning zijn, dat de oude organisaties
zooals zij geworden zijn, in den smelt
kroes moeten, roepen wij de werkers
der pers tot medewerking en samen
werking op. En ziet: sneller en inten
siever, dan wij verwachten konden, is
ons die medewerking en samenwer
king geworden.
Ik kan u meedeelcn, dat in de luttele
weken, dat wij aan d,en arbeid zijn en
onze raad bestaat, reeds zeer veel werk
kon worden verzet. Belangstelling cn
medewerking van de zijde van de jour
nalisten, zoowel als van die der uitge
vers waren van dien aard, dat veel eer
der, dan aanvankelijk verwacht, reeds
tot uitbreiding van de werkzaamheden
kon worden overgegaan. Het verheugde
spreker zeer, dat hij de aanwezigen me-
dcdecling kon doen van Giet feit, dat
twee leidende vercenigingen van uitge
vers van nieuwsbladen en periodieken
n.l. de Nederlandsche Periodieke Pers
en de vereeniging „De Provinciale Pers"
over opheffing dier beide verecnigingen
tot volledige overeenstemming zijn ge
komen. Daarvoor in de plaats komt de
„Vakgroep De Provinciale cn Perio
dieke Pern" (P.P.P welke, als later de
Nederlandsche perskamer tot stand is
gekomen de belangen van all© niet da
gelijks verschijnende kranten en allo
vaktijdschriften en overige periodieken
zal behartigen. Deze vakgroep is corpo
ratief gedacht, als leider zal optreden
de heer H. J. Kerkmeester, als plaats
vervangend leider de heer B. Th. Roo
senboom uit Cuyk, terwijl algemeeen
secretaris wordt mr. M. J. C. Vrij uit
Amsterdam. De vakgroep Provinciale
en Periodieke Pers wordt onderver
deeld in drie ondergroepen, n.l. die dei-
nieuwsbladen, die der vaktijdschriften
en die der overige periodieken
Spreker meende een woord van lof te
moeten uiten jegens de besturen Aan
beide verecnigingen, die door deze
daad blijk hebben gegeven den geest
des tijds te hebben verstaan.
Dr. Goedewaagcn voegde hier nog aan
toe, dat ook van de zijde van uitgevers
van dagbladen reeds plannen beslaan
om tot stichting van de vakgroep „dag
bladen" te geraken. Deze plannen had
den den bijval van den raad van voor
lichting, doch waar de reeds bestaande
organisatie „De Nederlandsche Dagblad
pers" tal van jaren nuttig werk heeft
verricht, meende spreker, dat men deze
vereeniging eerst in de gelegenheid
diende te stellen zich zelf om te vor
men en als vakgroep „dagbladen" bij
den raad aan te sluiten. Dit. moet dan
echter spoedig geschieden, daar wij nu
eenmaal in een tijd leven, waarin het
dynamische o\ erheerscht.
ALS derde verrassing deelde de
voorzitter merle, dat het initia
tief was genomen voor de oprichting
van een „verbond van Nederland
sche journalisten". De belangstel
ling voor dit nieuwe instituut, dat
alle Nederlandsche journalisten van
goeden naam als „vakgroep journa
listen" zal vereenigen is zeer groot.
Binnen' zeer korten tijd zullen na
dere mededeelingcn hierover wor
den gedaan en o.m. worden vermeld,
uil welke personen de leiding van
deze zoo uiterst belangrijke groep
bestaat.
Het verbond heeft o.m de taak een
regeling te treffen tot verbetering van
de sociale positie van den journalist,
zoo zette in zijn boeiend betoog dr. Goe
dewaagcn uiteen. Het is gebleken, dat
de bemiddelende taak van den raad door
dc bladen ten zeerste gewaardeerd
wordt.
Het uitvoerigst stond dr. Goedewaa
gcn stil bij wat hij het einddoel van de
voorbereidende werkzaamheden van
den raad van voorlichting noemde: den
opbouw eener Nederlandsche perska
mer.
Werkelijke ordening der pers is alleen
mogelijk als boven alle particuliere be
langen het welzijn van het geheele volk
overweegt, wanneer een lichaam met
publiekrechtelijke bevoegdheid op den
duur daadwerkelijk dc geheele pers om
vat. Zulk een lichaam zal met net
volksbeginsel als uitgangspunt, de pers
kunnen ordenen op een wijze, die tot
nu toe als onmogelijk werd beschouwd.
Deze ordening der pers zoo merkte
spreker op is reeds van zelf aan den
gang. Tenslotte kan niets worden opge
legd, maar moet alles uit ons zelf ko
men. De perskamer znl streng in haar
oordcel omtrent bevoegdheid en be
trouwbaarheid zijn een strengheid,
die zij ontleent aan haar volksehe instel
ling. Maar in die gebondenheid zal de
man van de pers zich juist in zijn ware
vrijheid voelen: zijn verantwoordelijk
heidsgevoel zal hem sterker en vrijer
maken, juist in de binding aan bet ge
heel. Spreker eindigde met een beroep
le doen op de werkkracht van ieder,
die van goeden en vaderlandschen wille
is. „Wat w|j in deze dagen doen is een
zaak van onze vrijheid. Maar het is me
de een zaak, waarin een hoogere macht,
ons als haar, hopen wij edele, instru
menten bestiert." (Toejuichingen).
Het volksehe beginsel
NA de rede van den voorzitter, sprak
dr. Alb. van de Poel nog enkele
woorden over het volksehe beginsel. Dit
beginsel beteekent een teruggrijpen
naar de natuur en haar Schepper, wel
ke beide hooge waarden door de Fraji-
srhc revolutie en de hierna komende
tijden in discrediet zijn gebracht.
Wij zijn kinderen van ons volk. Wat
wij aan cullureele waarden bezitten
hebben wij te danken aan ons volk; de
taal die wij spreken is cle taal onzer
moeders uit duizenden vorige geslach
ten Naast die taal hebben wij onze ge
dachten wereld en ons vólks-karakter,
welke ons van onze geboorte zijn inge
prent. Wij zijn krachtens dit alles en
daardoor krachtens het volksehe ibe*
ginsel kinderen van één volk, kinde
ren van de Dietsche gemeenschap. Dit
Dietsoho volk heeft in de middeleeuwen
een leidende rol gespeeld; door ons ge
brek aan staatsvormende kracht echter
zijn wij niet geworden wat wij naar
one wezen moesten zijn.
De heer M. M. Rost van Tonnin
gen, lid van den raad van voorlichting
hierna sprekende, constateerde, dat de
basis der samenwerking tusschen de
Nederlandsche persorganen bestaat in
cle volksehe verbondenheid, welke ten
slotte het begrip der vrijheid ie.
Wij zijn in den bloede aan elkander
verbonden, \Vij moeten ons één groote
familie voelen. De volksehe verbonden
heid beteekent daarom, dat wij allen
eerlijk streven naar dc eenwording van
een gelukkig volk. Alles hangt daarbij
af van de eerlijkheid onzer dienstvaar
digheid. Alleen met volstrekte eerlijk
heid van overtuiging kan men een volk
veroveren. „Ik heb zooveel vertrouwen
in ons volk, dat ik zeker ben dat deze
roep weerklank, vindt."
De beste van ons volk moeten aan de
spits der natie marcheeren. Ik heb
thans vele vroegere tegenstanders ont
moet, maar wij moeten over het ver
leden een spons halen. Het verleden
heeft afgedaan, wij moeten vooruit zien.
Uit liefde voor ons volk moeten wij
daarom den eerlijken tegenstander van
vroeger eerliik tegemoet treden. Wij
die zoo verdeeld waren in cle Neder
landsche pers, aldus spr., zitten thans
aan één tafel. Fr zi'n zeer vele tinte
lingen en botsingen van meeningen in
het volksleven zij moeten er zijn, zij
vormen wal V^vve^insr noemen. In
eerlijkheid moet dc geheele Nederland
sche pers eendrachtig samenwerken
aan de tor mst van ons volk.
De heer XV. Janke aan
hei woord
NA de toespraak van mr. Rost van
Tonningen, nam als laatste Presse-
Dezernent W. Janke het woord. De heer
Janke dankte allereerst, mede uit naam
van Oberregierungsrat Hushahn, voor
de uitnoodiging tot deelname aan de
zen maaltijd.
In liet Ncderlandsch voortgaande zei
de lieer Janke, dat hij reeds vele jaren
liet geluk had gehad in dit land te mo
gen wonen en met vele journalisten
goede relaties heeft mogen onderhou
den. Spr. zeide volledig begrip te heb
ben voor de moeilijkheden cn zorgen,
waarmede de Nederlandsche pers thans
te kampen heeft. Maar verklaarde ook
van zijn kant met de meeste intensiteit
te zullen medewerken aan de oplossing
dezer problemen, waarbij hij zich ech
ter niet wilde mengen in zaken welke
uitsluitend behooren tot het gebied der
Nederlandsche pers zelf.
Nieuwe organisatie-vormen moeten
niet onder dwang of pressie maar uit
innerlijke overtuiging geboren worden,
die strookt met den niéuwen koers en
den nieuwen tijd. Het doet spr. veel ge
noegen te kunnen constateeren, dat de
raad van voorlichting reeds zooveel te
gemoetkoming en medewerking heeft
ondervonden en hij vertrouwt dat de
raad een volledig succes zal kunnen be
reiken.
De heer Janke besloot met cle hoop uit
te spreken, dat cle taak dip de raad op
zich genomen heeft vervuld moge wor
den in een gezonde en zoo harmonisch
mogelijke organisatie der Nederlandsche
pers, waarin alle onderdeelen deel zullen
hebben ook cle uitgevers daarin be
grepen en tevens dat de raad moge
bijdragen tot de goede verstandhouding
tusschen het Duitsche en het stamver
wante Nederlandsche volk.
