Heilige huisjes in
den storm
HALFJAARLIJKSCHE OPRUIMING
Stuurlieden
voor!
In de Hallen van Parijs
MAANDAG BEGINT ONZE GROOTE
Fa. DUIM BURGER
DE EEMLANDER
Militaire dienstplicht in de
Vereenigde Staten
Britsch - Japansch accoord
inzake wapenleveranties
Ook Packard ziet
af van Britsche
orders
Chili versterkt
zijn defensie
Opleidingstij d
van 8 maanden
onvoldoende
Ook Japansche
controle te
Rangoon
Verwarring bij
de evacuatie
van Cairo
Zaterdag 13 Juli 1940
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39 e Jaargang No. 12
MALTA WEDEROM
Volgens Japansche bladen is Engeland
bereid het vervoer via Birma te
verbieden
„Gevluchte ministers
worden niet gemist"
Bullitt confereert met
Biddle
AMERSFÖORTSGH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DEI ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummcrf
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertcntiCn voor d«
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
X-T EILIGE huisjes zijn
bouwwerken, waarvoor
ïn den huidigen tijd geen plaats meer
is. Doch wie Nederland's sociaal, po
litiek en geestelijk panorama aan
schouwt, ontdekt nog steeds heilige
huisjes bij de vleet! Zij liggen verbor
gen in de vriendelijke dorpen zoo
goed als in de groote steden. Zij
vlijen zich aan tegen scholen, kerken,
raadhuizen, fabrieken en kasteelen.
Schijnbaar onwezenlijk, wijl niet van
steen, beton, kout of staal, zijn zij
toch in Nederland „realiteiten" van
de eerste orde. De Nederlander, die in
een heilig huisje is opgenomen of er
zijn toevlucht heeft gevonden, beziet
de buitenwereld door een klein
raampje, en meent, dat hij door zijn
venstertje de geheele wereld met haar
problemen, botsingen en strijd kan
overzien. Van zijn heilig huisje uit
oordeelt hij en veroordeelt hij. De
illusie, dat hij op deze wijze als
mensch en burger zijn plicht doet,
brengt hem er toe, zooveel mogelijk
binnen zijn heilig huisje te vertoeven.
Hij is bereid om andere heilige huis
jes te ontzien, mits men hem zijn rust
in eigen heilig huisje laat. De „hei
lige huisjes mentaliteit" is krachtens
haar ontstaan en krachtens haar we
zen even braaf als onvruchtbaar. Zij
is, evenals de j^zilige huisjes zelf dit
zijn, gedoemd oh? te verdwijnen, zoo-
dra geestelijke stormen of historische
onweders over het land gaan.
IE, nu de stoomwals der ge-
v v schiedenis over Europa rolt en
ook Nederland in haar baan heeft
betrokken, meent, dat hij toch in zijn
heilig huisje kan blijven wonen, maakt
een even kinderlijke als jammerlijke
vergissing. Kinderlijk, wijl zij getuigt
van een zoodanig gebrek aan begrip
voor de werkelijkheid, dat het een
volwassen man onwaardig is. Jammer
lijk, wijl deze vergissing zoowel voor
den betrokkene als voor zijn volk
zeer gevaarlijke consequenties met
zich kan brengen. Alsnog, wij leven
in een harden, zij het grootschen, tijd.
En in dezen tijd is geen plaats voor
irrealisten, universalisten, illusionis
ten of hoe men deze categorieën nog
anders kan bestempelen. Er is en
dit geldt in de eerste plaats voor hen,
die leidende functies innemen of zul
len innemen behoefte aan man
nen. die met beide voeten in de wer
kelijkheid staan, en die met een open
oog voor de nieuwe mogelijkheden,
wenschelijkheden en onvermijdelijk-
heden den moed hebben om naar oud-
vaderlandschen trant stoer en vast
beraden den juisten koers te varen.
Stuurlieden aan den wal of stuurlie
den in den mist zijn er immer in over
vloed te vinden: stuurlieden, die het
vaderlandsche schip door de woelige
wateren van den tijd willen en kun
nen leiden, hebben zich nog niet in
voldoenden getale aangemeld. En op
hen komt het aan!
I—f ET gaat om de toekomst en het
welzijn van het Nederlandsche
volk. Dit is de inzet van dezen tijd.
Van heilige huisjes uit is de toekomst
des volks niet te vérzekeren. Wie
meent, dat ons volk zonder heilige
huisjes niet zalig kan worden, kan
het vaderland geen grooter dienst be
wijzen dan door onmiddellijk heen te
gaan. Hem zij de rust maar dan
een otium sine dignitate die hij be
geert, gegund! Anderen, met begrip
voor de eischen van het heden, kun
nen de plaatsen, die dan openvallen,
innemen. Hij, wien de toekomst van
ons volk ter harte gaat, zal voor een
offer niet terugdeinzen. En op het
stuk van offeren zal er heel veel van
ons worden gevergd. Oude organisa
tievormen zullen moeten plaats maken
voor nieuwe. Doch niet slechts de
vormen, ja. niet eens in de eerste
plaats de vormen, ook en vooral de
geest zal moeten veranderen. Het sec-
tarisme, dat op alle gebieden van ons
maatschappelijk, geestelijk, cultureel
en religieus leven zoo welig tiert, zal
moeten verdwijnen. Concentratie van
nationale krachten moet er voor in de
plaats worden gesteld. Niet in grau
we eenvormigheid, doch in bezielde
eenheid is het doel dezer concentra
tie gelegen. De Nederlandsche volks
aard is een volksaard met zeer uitge
sproken karaktertrekken. Dit eischt,
dat de nieuwe vormen specifiek Ne-
derlandsch moeten zijn, willen zij blij
vend kunnen zijn. Dit eischt ook, dat
de nieuwe geest specifiek Neder-
landsch zal moeten zijn. Wie zou po
gen om het Nederlandsch karakter
niet te verwarren met de „heilige huis
jes mentaliteit" te verkrachten, zou
vroeg of laat tot falen gedoemd zijn.
Maar wie meent zijn kracht uitslui
tend te moeten zoeken in den weg
van den minsten weerstand evenzeer!
Wie in een revolutionnairen tijd de
toekomst en hier gaat het om!
van zijn volk wil verzekeren langs
lijnen van geleidelijkheid en langs de
wegen van den geringsten weerstand,
is geen leider des volks, doch een
volksmisleider.
GEBOMBARDEERD
ERGENS IN ITALIë, 12 Juli (Stefani).
De vlootcorrespondent van Stefani
meldt, dat Italiaansche vliegtuigen
Vrijdagmiddag opnieuw een aanval op
het vliegveld van Malta hebben onder
nomen. Twee Britsche jachtvliegtuigen
werden bij luchtgevechten neergescho
ten. Alle Italiaansche toestellen keerden
behouden op hun bases terug.
Een Italiaansche bommenwerper, die
niet op zijn bases was teruggekeerd, is
op zee drijvende gevonden. De beman
ning is in veiligheid gebracht. Wegens
benzinegebrek had het toestel op zee
moeten dalen.
CHICAGO. 13 Juli. (D.N.B.) Na
de weigering van Henry Ford om
vliegtuigmotoren aan Engeland te
leveren, heeft thans ook de firma
Packard haar bezwaren tegen het
leveren van dergelijk oorlogsmate
riaal aan Engeland kenbaar ge
maakt.
Evenals Ford beschouwt thans ook
Packard Engelands betalingscapaciteit
niet meer als zoo zeker, dat het ver
standig zou zijn te besluiten tot zulke
gevaarlijke groote transacties. De eco
nomische blokkade en de militaire en
politieke isoleering van Engeland wer
pen thans, na het volslagen ineenstor
ten van Frankrijk, ook haar schaduw
op het Amerikaansche bedrijfsleven.
Kort geleden heeft de Engelsche minis
ter van handel nog gewezen op het re
cordcijfer van de Engelsche orders aan
de oorlogsindustrie in de Vereenigde
Staten. De houding van de groote Ame
rikaansche autofabrikanten bewijst ech
ter, dat het oordeel, dat men in leiden
de Amerikaansche economische krin
gen heeft over de financieele kracht
van Engeland, aan het veranderen is
SANTIAGO (Chili), 12 Juli (D.N.B.)
De Chileensche regeering heeft in het
congres een wetsontwerp ingediend,
dat de versterking van de Chileensche
defensie beoogt. Voor de aanschaffing
van oorlogsmateriaal wordt een bedrag
van 1 milliard pesos verlangd.
In de inleiding tot het wetsontwerp
wordt gezegd, dat evenals andere Ame
rikaansche landen ook Chili zich moet
bewapenen om zijn neutraliteit en sou-
vereiniteit te kunnen handhaven. Het
belangrijkste punt van het wetsont
werp, dat als een dringende aangelegen
heid wordt gekenmerkt, is de oprich
ting van een oppersten verdedigings-
raad. Ter financiering zal de president
der republiek gemachtigd worden, bin
nen- of buitenlandsche leeningen tot
een bedrag van 1 milliard pesos op te
nemen, welke ten hoogste 5 pet. rente
zullen dragen.
Voor het Palais Royal te Parijs verdrin gen zich velen, die de lijsten met de na
men der gesneuvelden en krijss gevangenen komen controleeren.
De beroemde hallen van Parijs hebben haar aloude cachet herkregen en het da
gelij ksch leven heeft er ziin normalen loop, zij het dan met enkele wijzigingen
als gevolg van de huidige omstandigheden.
Volgend jaar April zou het Amerikaansche leger
1.415.000 man in opleiding kunnen hebben
WASHINGTON, 13 Juli. (D.N.
B.) De militaire commissie van
den Senaat heeft gisteren voor
aanstaande militairen onder
vraagd naar de door de commis
sie in behandeling genomen
dienstplichtwet, welke in een mi
litaire opleiding van alle manne
lijke Amerikaansche burgers van
21 tot 25 jaar voorziet, die op nog
niet nauwkeurig vastgestelden
grondslag zullen worden gerecru-
teerd.
De chef van den generalen staf, ge
neraal George Marshall, heeft de on
middellijke invoering van den dienst
plicht dringend noodzakelijk genoemd,
opdat het geregelde leger en de een
heden van de nationale garde op hun
volle sterkte kunnen worden eebracht.
De nationale garde, die in opleiding
TOKIO, 13 Juli. (Domei). De
woordvoerder van het departe
ment van buitenlandsche zaken
deelt mede. dat de Britsche am
bassadeur Craigie gistermiddag
een bezoek heeft gebracht bij mi
nister Arita, waarbij opnieuw de
kwestie van de aanvoeren via Bir
ma ter sprake is gebracht. De be
spreking had een bevredigend
verloop en men hoopt Maandag
een vollediger mededeeling te kun
nen doen.
Volgens de Japansche bladen zou er
in beginsel overeenstemming bereikt
zijn tusschen Japan en Groot-Britlannië
over de kwestie der wapenleveranties
aan Tsjang Kai Tsjek via Birma, als
gevolg van de gisteren gevoerde bespre
kingen tusschen minister Arita en den
Britschen ambassadeur Craigie. De
Asahi Sjimboen meldt, dat op cle vol
gende punten overeenstemming is be
reikt:
(1) Engeland verbiedt het vervoer van
materiaal ten behoeve van de regeering
te Tsjoengking, incl. wapenen, munitie,
vrachtauto's en benzine, via Birma.
(2) Zoo noodig zullen de leden van
het Japansche consulaat te Rangoon op
het staken van het vervoer dezer goe
deren letten en voor dit doeleinde het
personeel van het Japansche consulaat
te Rangoon worden versterkt.
Het blad verneemt echter, dat het
tweede punt niet vervat zal zijn in de
forrneele Engelsch—Japansche overeen
komst, doch waarschijnlijk een eenzij
dige Japansche actie zal vormen, waar
in de Britsche regeering zal beruêten.
Craigie zal de zaak aan de regeering
te Londen voorleggen en daarom ver
wacht het blad, dat de forrneele over
eenkomst tusschen Japan en Groot-Brit-
tannië op Maandag 15 Juli gesloten zal
worden. Wat de aanvoeren via Hong
kong betreft, verneemt het blad, dat de
Japansche regeering tevreden is met
het Engelsche antwoord van 8 Juli, in
houdende dat de autoriteiten te Hong
kong reeds maatregelen hebben geno
men om het vervoer van oorlogsmate
riaal naar China ten behoeve van de
rcgcering te Tsjoengking te verbieden.
Een communiqué van dc afdeeling
marine van het Japansche keizerlijke
hoofdkwartier meldt, dat de keizerlijke
marine besloten heeft inspecteur naar
het Franschp nachtgebied Kwanptsjau-
wan te zenden, teneinde fe controleeren
of de Franschen inderdaad het vervoer
van materiaal en goederen naar Tsjang
Kai Tsjek via Kwangtsjauwan hebben
stopgezet. Sedert de blokkade van de
Chineesche kust gestadig door de Ja
pansche vloot is verscherpt, heeft de re
geering van Tsjoengking haar aandacht
gewijd aan Fransch-Indo-China en aan
Kwangtsjauwan als aanvoerwegen.
achterop is, moet echter minstens vier
weken voor het begin van het dienst
plichtprogram gemobiliseerd worden.
Marshall verklaarde voorts, dat de in
de wet vastgestelde opleidingstijd van
acht maanden onvoldoende is.
Kolonel Twaddle van het ministerie
van oorlog deelde mede, dat het Ame
rikaansche leger op 1 October 930.000
man in opleiding zal hebben, wanneer
het congres de dienstplichtwet aan
neemt. Tot April van het volgende jaar
zou dit aantal dan tot 1.415.000 ver
hoogd kunnen worden. De kosten van
het opleidingsprogram zouden naar
raming een milioen dollar voor het eer
ste en 750 millioen dollar voor elk vol
gend jaar bedragen.
President Roosevelt heeft gisteren
over de kwestie eener mobiliseering der
nationale garde een onderhoud gehad
met den minister van oorlog, Stimson.
Men zal zich herinneren, dat Roosevelts
verzoek om machtiging tot oproeping
van de nationale garde, eenige weken
geleden in het Congres 'n hevigen strijd
had uitgelokt. De juridische deskundi
gen van het Congres en van het mi
nisterie van oorlog zijn, volgens Asso
ciated Press, nog steeds van meening,
dat Roosevelt niet zonder instemming
van het Congres tot een mobilisatie
kan gelasten. Men gelooft echter, dat
deze kwestie vanzelf gpregeld wordt,
wanneer de diensplichtwet wordt aan
genomen.
CAMACHO PRESIDENT
VAN MEXICO
MEXICO, 13 Juli (D.N.B Naar
de nationaal-revolutionaire partij
van Mexico meedeelt, is bij de pre
sidentsverkiezing van Zondag j.l. de
candidaat der partij, generaal Ma
nuel Avila Camacho, met 2.225.199
stemmen tot nieuwen president van
Mexico gekozen. De candidaat der
oppositie, generaal Juan Andre Al-
mazan, zou slechts 128.574 stemmen
behaald hebben.
OSLO, 13 Juli (D.N.B.) - Het beden
kelijke spel van dc naar Londen ge
vluchte vroegere Noorschc machtheb
bers kan het Noorsche volk niet mee
spelen, aldus verklaart het blad der
hoeren „Nationen" in verband met de
propagandistische bedrijvigheid van
deze kringen. Men denkt er in Noorwe
gen in het geheel niet aan, zoo schrijft
het blad verder, een droefgeestig gezicht
te zetten en om alleen aan de gevluch
te regeering te denken, die zich met dc
zakken vol en voldoende reisgeld in het
buitenland bevindt. Geen enkele der
vroegere ministers wordt in Noorwegen
gemist, hetgeen men zich misschien in
Londen verbeeldt. Het lot van Noorvve-
gen is niet afhankelijk van deze hee-
ren. doch van het Noorsche volk.
Tragisch vluchtelingenlot
in de Nijldelta
ATHENE, 13 Juli. (D.N.B.) Vol
gens de correspondenten van de
Grieksche bladen te Cairo is in do
Nijldelta een nieuwe evacuatietrage
die begonnen. Onder den drukken-
den zonnegloed van do warmste
maand van het jaar worden tiendui
zenden bewoners van bepaalde dee-
lcn van de Egyptische hoofdstad
langs de onbeschaduwde wegen
voortgedreven, slechts voorzien van
levensmiddelen voor een paar
dagen, terwijl zij slechts enkele be
zittingen hebben kunnen meenemen.
Overal langs dc wegen naar het Noor
den en het Oosten ziet men de lange
colonnes vluchtelingen, de meesten te
voet en de gelukkige bezitters van muil
dieren en karren hebben deze hoog be
laden. Daar elke voorbereiding is uit
gebleven, weten maar enkelen waarheen
de reis gaat. Voor de autoriteiten Is het
bevel tot cvacueeren geheel als een ver
rassing gekomen. Alle militair belang
rijke districten, het. geheelo kust- en
kanaalgehied en het westelijke grens
gebied zijn voor de vluchtelingen geslo
ten. In vele gevallen moet de politio
onwilligen met geweld uit hun huizen
halen. Vele gezinnen zijn in dc mos-
kee's gevlucht, daar zij mcencn hier
voor den arm der autoriteiten veilig te
zijn. Welgesteldcn hebben per auto of
met den trein de stad verlaten. De
meesten zijn vertrokken naar boven-
Fgvpte. Palestina is hermetisch afge
sloten. Daar het den spoorwegen on
mogelijk is voor de evacuatie extra-trei
nen ter beschikking te stellen, is de
armere bevolking gedwongen dagen
lang te loopen. In de stad heerscht
diepe verslagenheid en wilde geruchten
doen de ronde. Men vreest plunderin
gen in de verlaten stadswijken.
MADRID. 13 Juli (D.N.B.). Dc Ame
rikaansche ambassadeur in Frankrijk,
Bullitt, is met zijn medewerkers per
vliegtuig uit Barcelona te Madrid aan
gekomen. Wegens de moeilijke postver
bindingen in Frankrijk zal hij, naar hij
verklaarde, ziin werkzaamheden van
Madrid uit voortzetten. Bul 1 it ontkende,
dat hij naar de Vereenigde Staten wilde
terugkeeren.
De Amerikaansche ambassadeur in
Polen, Anthonie Biddle, die zich in San
Sebastian ophoudt, zal heden in Madrid
aankomen. Men neemt aan, dat hij be
sprekingen zal voeren met den Ameri-
kaanschen ambassadeur in Parijs, Bul
litt. De Amerikaansche-ambassadeur in
Spanje zal aan deze besprekingen deel
nemen.
Leden van de Amerikaansche ambas
sade te Madrid en van de Amerikaan
sche telefoonmaatschappij te Madrid
hebben de Spaansche hoofdstad verlaten,
om naar Amerika terug te keeren.
AMERIKAANSCH SCHIP DOOR
ENGELSCHE KUSTBATTERIJ
BESCHOTEN
WASHINGTON, 13 Juli (D.N.B.) De
leden der bemanning van het den hier
aangekomen Amerikaansche vracht
schip „Flying Fish" melden, dat hun
schip op 5 Juli bij de aankomst te Port
op Spain (Trinidad) door een Engelsche
kustbatterij is beschoten. Op het schip,
waren de neutraliteitsvlag en de sig
naalvlag van de „Flying Fish" duide
lijk zichtbaar aangebracht. Bovendien
had een Britsche patrouille kort te vo
ren de scheepspapieren ingezien en irï
orde bevonden.
NIEUW-ZEELANDSCHE VLIEGERS
IN ENGELAND AAN
GEKOMEN
LONDEN, 13 Juli (Router). Eon
nieuw contingent Nieuw-Zeelandsche
vliegers is in Engeland aangekomen. De
vliegers hebben een opleiding van ver
scheidene maanden achter den rug. zoo
dat zij nog zekere opleidingscursussen
in Engeland moeten volgen.
DE ARRESTATIE VAN DR. KLAPKA
PRAAG, 13 Juli (D.N.B.). Bij het
verhoor van dr. Klapka, den primator
van Praag, die wegens actieve onder
steuning van een illegale staatsviiandige
groep is gearresteerd, is onomstootelijk
vast komen te staan, dat Klapka zich
aan landverraderlijke actie in Duitsch-
vijandigen zin schuldig heeft gemaakt,
Klapka behoorde vroeger tot de partij
van Benesj.
DE VERDUISTERING
Zonsopgang 5.33 uur.
Zonsondergang 21.59 uur.
(Zooals men weet ts teder een ver-
plicht tusschen zonsondergang en
zonsopkomst te verduisteren.)
Dames- en Kinderconfectie - Arnh.weg 26
Tel. 3977