Heilige huisjes in den storm HALFJAARLIJKSCHE OPRUIMING Stuurlieden voor! In de Hallen van Parijs MAANDAG BEGINT ONZE GROOTE Fa. DUIM BURGER DE EEMLANDER Militaire dienstplicht in de Vereenigde Staten Britsch - Japansch accoord inzake wapenleveranties Ook Packard ziet af van Britsche orders Chili versterkt zijn defensie Opleidingstij d van 8 maanden onvoldoende Ook Japansche controle te Rangoon Verwarring bij de evacuatie van Cairo Zaterdag 13 Juli 1940 Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a 39 e Jaargang No. 12 MALTA WEDEROM Volgens Japansche bladen is Engeland bereid het vervoer via Birma te verbieden „Gevluchte ministers worden niet gemist" Bullitt confereert met Biddle AMERSFÖORTSGH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per week f 0.15 Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620 PRIJS DEI ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummcrf elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertcntiCn voor d« helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05 X-T EILIGE huisjes zijn bouwwerken, waarvoor ïn den huidigen tijd geen plaats meer is. Doch wie Nederland's sociaal, po litiek en geestelijk panorama aan schouwt, ontdekt nog steeds heilige huisjes bij de vleet! Zij liggen verbor gen in de vriendelijke dorpen zoo goed als in de groote steden. Zij vlijen zich aan tegen scholen, kerken, raadhuizen, fabrieken en kasteelen. Schijnbaar onwezenlijk, wijl niet van steen, beton, kout of staal, zijn zij toch in Nederland „realiteiten" van de eerste orde. De Nederlander, die in een heilig huisje is opgenomen of er zijn toevlucht heeft gevonden, beziet de buitenwereld door een klein raampje, en meent, dat hij door zijn venstertje de geheele wereld met haar problemen, botsingen en strijd kan overzien. Van zijn heilig huisje uit oordeelt hij en veroordeelt hij. De illusie, dat hij op deze wijze als mensch en burger zijn plicht doet, brengt hem er toe, zooveel mogelijk binnen zijn heilig huisje te vertoeven. Hij is bereid om andere heilige huis jes te ontzien, mits men hem zijn rust in eigen heilig huisje laat. De „hei lige huisjes mentaliteit" is krachtens haar ontstaan en krachtens haar we zen even braaf als onvruchtbaar. Zij is, evenals de j^zilige huisjes zelf dit zijn, gedoemd oh? te verdwijnen, zoo- dra geestelijke stormen of historische onweders over het land gaan. IE, nu de stoomwals der ge- v v schiedenis over Europa rolt en ook Nederland in haar baan heeft betrokken, meent, dat hij toch in zijn heilig huisje kan blijven wonen, maakt een even kinderlijke als jammerlijke vergissing. Kinderlijk, wijl zij getuigt van een zoodanig gebrek aan begrip voor de werkelijkheid, dat het een volwassen man onwaardig is. Jammer lijk, wijl deze vergissing zoowel voor den betrokkene als voor zijn volk zeer gevaarlijke consequenties met zich kan brengen. Alsnog, wij leven in een harden, zij het grootschen, tijd. En in dezen tijd is geen plaats voor irrealisten, universalisten, illusionis ten of hoe men deze categorieën nog anders kan bestempelen. Er is en dit geldt in de eerste plaats voor hen, die leidende functies innemen of zul len innemen behoefte aan man nen. die met beide voeten in de wer kelijkheid staan, en die met een open oog voor de nieuwe mogelijkheden, wenschelijkheden en onvermijdelijk- heden den moed hebben om naar oud- vaderlandschen trant stoer en vast beraden den juisten koers te varen. Stuurlieden aan den wal of stuurlie den in den mist zijn er immer in over vloed te vinden: stuurlieden, die het vaderlandsche schip door de woelige wateren van den tijd willen en kun nen leiden, hebben zich nog niet in voldoenden getale aangemeld. En op hen komt het aan! I—f ET gaat om de toekomst en het welzijn van het Nederlandsche volk. Dit is de inzet van dezen tijd. Van heilige huisjes uit is de toekomst des volks niet te vérzekeren. Wie meent, dat ons volk zonder heilige huisjes niet zalig kan worden, kan het vaderland geen grooter dienst be wijzen dan door onmiddellijk heen te gaan. Hem zij de rust maar dan een otium sine dignitate die hij be geert, gegund! Anderen, met begrip voor de eischen van het heden, kun nen de plaatsen, die dan openvallen, innemen. Hij, wien de toekomst van ons volk ter harte gaat, zal voor een offer niet terugdeinzen. En op het stuk van offeren zal er heel veel van ons worden gevergd. Oude organisa tievormen zullen moeten plaats maken voor nieuwe. Doch niet slechts de vormen, ja. niet eens in de eerste plaats de vormen, ook en vooral de geest zal moeten veranderen. Het sec- tarisme, dat op alle gebieden van ons maatschappelijk, geestelijk, cultureel en religieus leven zoo welig tiert, zal moeten verdwijnen. Concentratie van nationale krachten moet er voor in de plaats worden gesteld. Niet in grau we eenvormigheid, doch in bezielde eenheid is het doel dezer concentra tie gelegen. De Nederlandsche volks aard is een volksaard met zeer uitge sproken karaktertrekken. Dit eischt, dat de nieuwe vormen specifiek Ne- derlandsch moeten zijn, willen zij blij vend kunnen zijn. Dit eischt ook, dat de nieuwe geest specifiek Neder- landsch zal moeten zijn. Wie zou po gen om het Nederlandsch karakter niet te verwarren met de „heilige huis jes mentaliteit" te verkrachten, zou vroeg of laat tot falen gedoemd zijn. Maar wie meent zijn kracht uitslui tend te moeten zoeken in den weg van den minsten weerstand evenzeer! Wie in een revolutionnairen tijd de toekomst en hier gaat het om! van zijn volk wil verzekeren langs lijnen van geleidelijkheid en langs de wegen van den geringsten weerstand, is geen leider des volks, doch een volksmisleider. GEBOMBARDEERD ERGENS IN ITALIë, 12 Juli (Stefani). De vlootcorrespondent van Stefani meldt, dat Italiaansche vliegtuigen Vrijdagmiddag opnieuw een aanval op het vliegveld van Malta hebben onder nomen. Twee Britsche jachtvliegtuigen werden bij luchtgevechten neergescho ten. Alle Italiaansche toestellen keerden behouden op hun bases terug. Een Italiaansche bommenwerper, die niet op zijn bases was teruggekeerd, is op zee drijvende gevonden. De beman ning is in veiligheid gebracht. Wegens benzinegebrek had het toestel op zee moeten dalen. CHICAGO. 13 Juli. (D.N.B.) Na de weigering van Henry Ford om vliegtuigmotoren aan Engeland te leveren, heeft thans ook de firma Packard haar bezwaren tegen het leveren van dergelijk oorlogsmate riaal aan Engeland kenbaar ge maakt. Evenals Ford beschouwt thans ook Packard Engelands betalingscapaciteit niet meer als zoo zeker, dat het ver standig zou zijn te besluiten tot zulke gevaarlijke groote transacties. De eco nomische blokkade en de militaire en politieke isoleering van Engeland wer pen thans, na het volslagen ineenstor ten van Frankrijk, ook haar schaduw op het Amerikaansche bedrijfsleven. Kort geleden heeft de Engelsche minis ter van handel nog gewezen op het re cordcijfer van de Engelsche orders aan de oorlogsindustrie in de Vereenigde Staten. De houding van de groote Ame rikaansche autofabrikanten bewijst ech ter, dat het oordeel, dat men in leiden de Amerikaansche economische krin gen heeft over de financieele kracht van Engeland, aan het veranderen is SANTIAGO (Chili), 12 Juli (D.N.B.) De Chileensche regeering heeft in het congres een wetsontwerp ingediend, dat de versterking van de Chileensche defensie beoogt. Voor de aanschaffing van oorlogsmateriaal wordt een bedrag van 1 milliard pesos verlangd. In de inleiding tot het wetsontwerp wordt gezegd, dat evenals andere Ame rikaansche landen ook Chili zich moet bewapenen om zijn neutraliteit en sou- vereiniteit te kunnen handhaven. Het belangrijkste punt van het wetsont werp, dat als een dringende aangelegen heid wordt gekenmerkt, is de oprich ting van een oppersten verdedigings- raad. Ter financiering zal de president der republiek gemachtigd worden, bin nen- of buitenlandsche leeningen tot een bedrag van 1 milliard pesos op te nemen, welke ten hoogste 5 pet. rente zullen dragen. Voor het Palais Royal te Parijs verdrin gen zich velen, die de lijsten met de na men der gesneuvelden en krijss gevangenen komen controleeren. De beroemde hallen van Parijs hebben haar aloude cachet herkregen en het da gelij ksch leven heeft er ziin normalen loop, zij het dan met enkele wijzigingen als gevolg van de huidige omstandigheden. Volgend jaar April zou het Amerikaansche leger 1.415.000 man in opleiding kunnen hebben WASHINGTON, 13 Juli. (D.N. B.) De militaire commissie van den Senaat heeft gisteren voor aanstaande militairen onder vraagd naar de door de commis sie in behandeling genomen dienstplichtwet, welke in een mi litaire opleiding van alle manne lijke Amerikaansche burgers van 21 tot 25 jaar voorziet, die op nog niet nauwkeurig vastgestelden grondslag zullen worden gerecru- teerd. De chef van den generalen staf, ge neraal George Marshall, heeft de on middellijke invoering van den dienst plicht dringend noodzakelijk genoemd, opdat het geregelde leger en de een heden van de nationale garde op hun volle sterkte kunnen worden eebracht. De nationale garde, die in opleiding TOKIO, 13 Juli. (Domei). De woordvoerder van het departe ment van buitenlandsche zaken deelt mede. dat de Britsche am bassadeur Craigie gistermiddag een bezoek heeft gebracht bij mi nister Arita, waarbij opnieuw de kwestie van de aanvoeren via Bir ma ter sprake is gebracht. De be spreking had een bevredigend verloop en men hoopt Maandag een vollediger mededeeling te kun nen doen. Volgens de Japansche bladen zou er in beginsel overeenstemming bereikt zijn tusschen Japan en Groot-Britlannië over de kwestie der wapenleveranties aan Tsjang Kai Tsjek via Birma, als gevolg van de gisteren gevoerde bespre kingen tusschen minister Arita en den Britschen ambassadeur Craigie. De Asahi Sjimboen meldt, dat op cle vol gende punten overeenstemming is be reikt: (1) Engeland verbiedt het vervoer van materiaal ten behoeve van de regeering te Tsjoengking, incl. wapenen, munitie, vrachtauto's en benzine, via Birma. (2) Zoo noodig zullen de leden van het Japansche consulaat te Rangoon op het staken van het vervoer dezer goe deren letten en voor dit doeleinde het personeel van het Japansche consulaat te Rangoon worden versterkt. Het blad verneemt echter, dat het tweede punt niet vervat zal zijn in de forrneele Engelsch—Japansche overeen komst, doch waarschijnlijk een eenzij dige Japansche actie zal vormen, waar in de Britsche regeering zal beruêten. Craigie zal de zaak aan de regeering te Londen voorleggen en daarom ver wacht het blad, dat de forrneele over eenkomst tusschen Japan en Groot-Brit- tannië op Maandag 15 Juli gesloten zal worden. Wat de aanvoeren via Hong kong betreft, verneemt het blad, dat de Japansche regeering tevreden is met het Engelsche antwoord van 8 Juli, in houdende dat de autoriteiten te Hong kong reeds maatregelen hebben geno men om het vervoer van oorlogsmate riaal naar China ten behoeve van de rcgcering te Tsjoengking te verbieden. Een communiqué van dc afdeeling marine van het Japansche keizerlijke hoofdkwartier meldt, dat de keizerlijke marine besloten heeft inspecteur naar het Franschp nachtgebied Kwanptsjau- wan te zenden, teneinde fe controleeren of de Franschen inderdaad het vervoer van materiaal en goederen naar Tsjang Kai Tsjek via Kwangtsjauwan hebben stopgezet. Sedert de blokkade van de Chineesche kust gestadig door de Ja pansche vloot is verscherpt, heeft de re geering van Tsjoengking haar aandacht gewijd aan Fransch-Indo-China en aan Kwangtsjauwan als aanvoerwegen. achterop is, moet echter minstens vier weken voor het begin van het dienst plichtprogram gemobiliseerd worden. Marshall verklaarde voorts, dat de in de wet vastgestelde opleidingstijd van acht maanden onvoldoende is. Kolonel Twaddle van het ministerie van oorlog deelde mede, dat het Ame rikaansche leger op 1 October 930.000 man in opleiding zal hebben, wanneer het congres de dienstplichtwet aan neemt. Tot April van het volgende jaar zou dit aantal dan tot 1.415.000 ver hoogd kunnen worden. De kosten van het opleidingsprogram zouden naar raming een milioen dollar voor het eer ste en 750 millioen dollar voor elk vol gend jaar bedragen. President Roosevelt heeft gisteren over de kwestie eener mobiliseering der nationale garde een onderhoud gehad met den minister van oorlog, Stimson. Men zal zich herinneren, dat Roosevelts verzoek om machtiging tot oproeping van de nationale garde, eenige weken geleden in het Congres 'n hevigen strijd had uitgelokt. De juridische deskundi gen van het Congres en van het mi nisterie van oorlog zijn, volgens Asso ciated Press, nog steeds van meening, dat Roosevelt niet zonder instemming van het Congres tot een mobilisatie kan gelasten. Men gelooft echter, dat deze kwestie vanzelf gpregeld wordt, wanneer de diensplichtwet wordt aan genomen. CAMACHO PRESIDENT VAN MEXICO MEXICO, 13 Juli (D.N.B Naar de nationaal-revolutionaire partij van Mexico meedeelt, is bij de pre sidentsverkiezing van Zondag j.l. de candidaat der partij, generaal Ma nuel Avila Camacho, met 2.225.199 stemmen tot nieuwen president van Mexico gekozen. De candidaat der oppositie, generaal Juan Andre Al- mazan, zou slechts 128.574 stemmen behaald hebben. OSLO, 13 Juli (D.N.B.) - Het beden kelijke spel van dc naar Londen ge vluchte vroegere Noorschc machtheb bers kan het Noorsche volk niet mee spelen, aldus verklaart het blad der hoeren „Nationen" in verband met de propagandistische bedrijvigheid van deze kringen. Men denkt er in Noorwe gen in het geheel niet aan, zoo schrijft het blad verder, een droefgeestig gezicht te zetten en om alleen aan de gevluch te regeering te denken, die zich met dc zakken vol en voldoende reisgeld in het buitenland bevindt. Geen enkele der vroegere ministers wordt in Noorwegen gemist, hetgeen men zich misschien in Londen verbeeldt. Het lot van Noorvve- gen is niet afhankelijk van deze hee- ren. doch van het Noorsche volk. Tragisch vluchtelingenlot in de Nijldelta ATHENE, 13 Juli. (D.N.B.) Vol gens de correspondenten van de Grieksche bladen te Cairo is in do Nijldelta een nieuwe evacuatietrage die begonnen. Onder den drukken- den zonnegloed van do warmste maand van het jaar worden tiendui zenden bewoners van bepaalde dee- lcn van de Egyptische hoofdstad langs de onbeschaduwde wegen voortgedreven, slechts voorzien van levensmiddelen voor een paar dagen, terwijl zij slechts enkele be zittingen hebben kunnen meenemen. Overal langs dc wegen naar het Noor den en het Oosten ziet men de lange colonnes vluchtelingen, de meesten te voet en de gelukkige bezitters van muil dieren en karren hebben deze hoog be laden. Daar elke voorbereiding is uit gebleven, weten maar enkelen waarheen de reis gaat. Voor de autoriteiten Is het bevel tot cvacueeren geheel als een ver rassing gekomen. Alle militair belang rijke districten, het. geheelo kust- en kanaalgehied en het westelijke grens gebied zijn voor de vluchtelingen geslo ten. In vele gevallen moet de politio onwilligen met geweld uit hun huizen halen. Vele gezinnen zijn in dc mos- kee's gevlucht, daar zij mcencn hier voor den arm der autoriteiten veilig te zijn. Welgesteldcn hebben per auto of met den trein de stad verlaten. De meesten zijn vertrokken naar boven- Fgvpte. Palestina is hermetisch afge sloten. Daar het den spoorwegen on mogelijk is voor de evacuatie extra-trei nen ter beschikking te stellen, is de armere bevolking gedwongen dagen lang te loopen. In de stad heerscht diepe verslagenheid en wilde geruchten doen de ronde. Men vreest plunderin gen in de verlaten stadswijken. MADRID. 13 Juli (D.N.B.). Dc Ame rikaansche ambassadeur in Frankrijk, Bullitt, is met zijn medewerkers per vliegtuig uit Barcelona te Madrid aan gekomen. Wegens de moeilijke postver bindingen in Frankrijk zal hij, naar hij verklaarde, ziin werkzaamheden van Madrid uit voortzetten. Bul 1 it ontkende, dat hij naar de Vereenigde Staten wilde terugkeeren. De Amerikaansche ambassadeur in Polen, Anthonie Biddle, die zich in San Sebastian ophoudt, zal heden in Madrid aankomen. Men neemt aan, dat hij be sprekingen zal voeren met den Ameri- kaanschen ambassadeur in Parijs, Bul litt. De Amerikaansche-ambassadeur in Spanje zal aan deze besprekingen deel nemen. Leden van de Amerikaansche ambas sade te Madrid en van de Amerikaan sche telefoonmaatschappij te Madrid hebben de Spaansche hoofdstad verlaten, om naar Amerika terug te keeren. AMERIKAANSCH SCHIP DOOR ENGELSCHE KUSTBATTERIJ BESCHOTEN WASHINGTON, 13 Juli (D.N.B.) De leden der bemanning van het den hier aangekomen Amerikaansche vracht schip „Flying Fish" melden, dat hun schip op 5 Juli bij de aankomst te Port op Spain (Trinidad) door een Engelsche kustbatterij is beschoten. Op het schip, waren de neutraliteitsvlag en de sig naalvlag van de „Flying Fish" duide lijk zichtbaar aangebracht. Bovendien had een Britsche patrouille kort te vo ren de scheepspapieren ingezien en irï orde bevonden. NIEUW-ZEELANDSCHE VLIEGERS IN ENGELAND AAN GEKOMEN LONDEN, 13 Juli (Router). Eon nieuw contingent Nieuw-Zeelandsche vliegers is in Engeland aangekomen. De vliegers hebben een opleiding van ver scheidene maanden achter den rug. zoo dat zij nog zekere opleidingscursussen in Engeland moeten volgen. DE ARRESTATIE VAN DR. KLAPKA PRAAG, 13 Juli (D.N.B.). Bij het verhoor van dr. Klapka, den primator van Praag, die wegens actieve onder steuning van een illegale staatsviiandige groep is gearresteerd, is onomstootelijk vast komen te staan, dat Klapka zich aan landverraderlijke actie in Duitsch- vijandigen zin schuldig heeft gemaakt, Klapka behoorde vroeger tot de partij van Benesj. DE VERDUISTERING Zonsopgang 5.33 uur. Zonsondergang 21.59 uur. (Zooals men weet ts teder een ver- plicht tusschen zonsondergang en zonsopkomst te verduisteren.) Dames- en Kinderconfectie - Arnh.weg 26 Tel. 3977

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1940 | | pagina 1