Allereerst is noodig:
realiteitsbesef
Duff Cooper's rede
en de feiten
Paniek onder de bevolking van
Gibraltar
No. 66
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
DE EEMLANDEM
Donderdag 25 Juli 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No.
22
Nederlandsche
Unie"
Het lot der Baltische Staten
r
Evacuatie - leed
in
Egypte
Wie zich verzet tegen evacuatie uit de Britsche
vloot basis, zal zwaar worden gestraft
Een veeg teeken
de apen op de rots
verdwijnen
Het terugtrekken der
Britsche vloot uit
Singapore
Verontwaardiging in
Griekenland
DE NIEUWE
SUIKERBON
Roemenië en de
as Rome-Berlijn
Gigurtu uitgenoodigd
tot een bezoek
HITTEGOLF IN AMERIKA
EN SPANJE
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
AMERSFÜQRTSCH DAGBLAD
- week f 0.15
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummer» f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DER ADVERTEftTiEN van 1—4 rc2eL 1,05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadighcids-advertcnticn voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
f OO is dan eindelijk de
..Nederlandsche Unie"
met een oproep tot het Nederlandsche
volk uit de bus gekomen. Wat de
.Nederlandsche Unie' in concreto be
oogt, is uit dien oproep niet gebleken
Allereerst is noodig. aldus het mani
fest. erkenning van de gewijzigde ver
houdingen. ..Dat spreekt van zelf",
hoorden wij iemand uitroepen, toen hij
die woorden las. Het manifest vervolgt
dan, dat eveneens allereerst noodig
zijn nationale samenwerking op den
allerbreedsten grondslag en harmoni
sche oeconomische opbouw met
samenbinding van alle arbeidskrach
ten in ons volk. Doch de heeren Lint
horst Homan. de Quay en Einthovcn
bleven in gebreke, waar het gold te
zeggen, wat zij onder .nationale sa
menwerking op den allerbreedsten
grondslag' en onder .harmonischen
oeconomischen opbouw' verstaan.
Staan de leiders of moeten wij zeg
gen de bestuursleden van de nieu
we Unie op het standpunt, dat er in
den nieuwen tijd nog plaats is voor de
diverse politieke partijen? Dan wel,
wenschen zij het verdwijnen der par
tijen? Of meenen zij, dat de oude par
tijen op federatieven grondslag met de
Unie kunnen samenwerken? Is het lid
maatschap van. bijvoorbeeld, R.K.-
Staatspartij, N.S.B. of Christelijk-
Historischc Unie naar de meening van
Linthorst Homan c.s. vereenigbaar met
het lidmaatschap van de ..Neder
landsche Unie"?
N wat moeten wij onder de fraaie
woorden .harmonischen oecono
mischen opbouw' verstaan? Streven
de heeren, die het manifest uitgaven,
naar een corporatieve oeconomische
ordening? Of meenen zij, dat de so
cialistische de voorkeur verdient? Of
zijn zij van meening, dat er aan de
bestaande sociaal-oeconomische orde
niet zoo heel veel behoeft te worden
veranderd? Staat de ..Nederlandsche
Unie" op democratisch of op autori
tair standpunt? En hoe moeten wij het
woordje .contact' interpreteeren in den
zin: ..Wij (i.e. Linthorst Homan c.s.)
willen ons werk verrichten in contact
met de Nederlandsche autoriteiten en
met de bezettingsautoriteiten"? Betee-
kent dit, dat de „Nederlandsche Unie"
haar plannen louter voor kennisgeving
aan de Nederlandsche en Duitsche
autoriteiten zal zenden, dan wel, dat
zij, alvorens deze plannen bekend te
maken, omtrent het beoogde in nauw
overleg treedt met genoemde autori
teiten? Kortom, uit den oproep blijkt
geenszins, wat de Nederlandsche
Unie' nu eigenlijk in concreto wil be
reiken. noch welken weg zij daartoe
denkt te gaan.
7AAGHEID is een der meest op
den voorgrond tredende kenmer
ken van den oproep. En vaagheid is
juist iets, waaraan wij op het oogen-
blik heel weinig behoefte hebben. ..Na
tionaal en socialistisch zijn de leiden
de beginselen -van het (Duitsche)
Rijk, dat. naar zich thans wel reeds
met zekerheid laat voorspellen, ook na
den oorlog, organisatorisch zoowel als
ideologisch een vèrstrekkenden in
vloed op ons land zal behouden",
schreef de Nieuwe Rotterdamsche
Courant dezer dagen in een even be
langwekkend als opmerkelijk hoofd
artikel. De hier geciteerde passage
onderschrijven wij geheel. Want zij
geeft, in nauwelijks versluierden vorm,
in weinig woorden de huidige realiteit
aan. Iedere eenheids-, concentratie-,
oude of nieuwe „Beweging", die deze
realiteit poogt te omzeilen, is bij voor
baat tot falen gedoemd. Het is, wil de
..Nederlandsche Unie" kans van sla
gen hebben, dan ook allereerst noodig.
dat haar voormannen zich een duide
lijk beeld vormen van de werkelijk
heid. zooals die in de hiervoren geci
teerde woorden is neergelegd. En
evènzeer is allereerst noodig. dat zij
de woorden uit hun gisteren gepubli-
ceerden oproep „erkenning van de ge
wijzigde verhoudingen" toelichten, op
dat de eventueele volgelingen van het
driemanschap Linthorst Homan-De
Quay-Einthoven precies weten, waar
zij aan toe zijn en waaraan zij hunne
medewerking verleenen.
UITSCHLAND zal ook na den
oorlog organisatorisch zoowel
als ideologisch een vèrstrekkenden in
vloed op ons land behouden. Dit is
een der fundamentecle aspecten van
wat de „Nederlandsche Unie" noemt
„de gewijzigde verhoudingen". Oc
cultisme is de kunst van het onmoge
lijke; politiek daarentegen de kunst
van het mogelijke. Vele Nederlanders,
die zich heden ten dage bezig houden
met de politieke toekomst des vader
lands. wekken eer den indruk van nei
ging tot het occultisme dan dat zij
blijk geven van reëelen politieken zin
Wij beoogen met deze uitspraak niet
een blaam te werpen op den ernst of
de toewijding van de betreffende
Nederlanders, doch louter en alleen te
constateeren, dat illusies of politieke
constructies, die geen hechte steunpun
ten in de werkelijkheid hebben, het
Nederlandsche volk eer kunnen scha
den dan baten. Dit mogen de leiders
van de „Nederlandsche Unie" zoo
goed als de leiders van welke andere
beweging ook, nooit uit het oog ver
liezen. Verliezen zij dit wel uit het
oog. dan doen zij zulks op poene van
volkomen falen en tot schade van het
Nederlandsche gemeenebest.
LONDEN, 25 Juli (D.N.B/) De (re-
zanten van Letland, Litauen en Estland
in Groot-Brittannië hebben geprotes
teerd tegen de vernietiging van de Bal
tische landen door Sovjet-Rusland en
hebben Groot-Brittannië verzocht deze
vernietiging niet te erkennen. Het pro
test schept voor Engeland een nieuwe
moeilijkheid, daar de Engelsche regee
ring pogingen in het werk .stelt de be
trekkingen met Rusland te verbeteren.
De Vereenigde Staten hebben gisteren
hun leiders van missies en hun mili
taire attaches uit de Baltische landen
teruggetrokken. Het Gezantschapsperso-
neel zal nog op zijn post blijven.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag hebben Engelsche vliegers eenige bommen op wonin
gen der burgerbevolking in Amersfoort geworpen waardoor zes personen den dood vonden en
verscheidene zwaar gewond werden. Onze foto geeft een beeld van de aangerichte ravage
TRIPOLIS, 25 Juli (D.N.B.) Uit alle
Egyptische provinciën komen berichten
binnen over een onbeschrijfelijke ellende
der geëvacueerde bevolking van Cairo
en Alexandrië. Uit de laatste stad heb
ben de afgeloopen weken 3000 tot 5000
menschen per dag moeten vertrekken.
Meer clan 100.000 personen Rebben de
laatste drie weken Cairo verlaten. Het
Engelsche bevel tot evacuatie kwam zoo
plotseling, dat men geen tijd meer had
om vervoer en onderdak te organisee-
ren. Tengevolge van de overbelasting
der spoorwegen, vooral voor militaire
doeleinden, worden duizenden met pri
mitieve buffelkarren vervoerd. De mees
te vluchtelingen vinden geen tehuis en
trekken van het eene dorp naar het
andere. Vele zieken en bejaarden blijven
langs den weg liggen. De gezinnen hok
ken bijeen onder hygiënische omstandig
heden, die met elke beschrijving spotten,
zoodat overal besmettelijke ziekten uit
breken.
GIBRALTAR, 25 Juli (Reuter).
De nieuwe evacuatie van de bur
gerbevolking uit Gibraltar is be
gonnen. Men verwacht, dat meer
dan 15.000 personen einde dezer
week geëvacueerd zullen zijn. Of
ficieel wordt medegedeeld, dat
diegenen, die zich tegen evacuatie
verzetten, met een geldboete van
100 pond sterling en een gevange
nisstraf van drie maanden zullen
worden bestraft.
Een uit Gibraltar in Spanje terugge
keerde vreemdeling heeft een schilde
ring gegeven van de indrukken, die hij
aldaar heeft opgedaan. Onder de bur
gerbevolking, zoo vertelde hij, die eerst
na haar terugkeer uit Fransch-Marok-
ko tegen een nieuwe evacuatie gepro
testeerd had, is na den jonasten groo-
ten luchtaanval een paniekstemming
uitgebroken. Wèl zijn er nog tal van
burgers, die zich heftier tegen de evacu
atie verzetten, daar zii geen geloof he.ch-
ten aan de verzekeringen der Engel
sche autoriteiten, maar het grootste
deel der bevolking kan Gibraltar niet
snel genoeg verlaten. Er staan echter
slechts enkele oorlogsschepen en trans
portvaartuigen ter beschikking en voor
de inschepingskantoren ziet men lange
rijen menschen. Een vertrek naar Span
je stuit bij de Engelsche autoriteiten op
groote moeilijkheden, daar de Engel-
schen Spanje als „vijandig gezind bui
tenland" beschouwen. Verzoeken tot ver
trek naar Engeland worden principieel
geweigerd.
Van 7000 Spaansche arbeiders, die tot
dusver dagelijks uit La Linea overkwa
men, werden nog slechts 2.000 toegela
ten. Zij moesten bovendien hun eten
meebi'pngen, daar zij in Gibraltar niets
meer konden koopen. Alle vreemdelin
gen worden scherp gecontroleerd en
mogen slechts in bepaalde wijken ver
toeven. De vrees voor spionnen is in
Gibraltar buitengewoon groot en buiten-
landsche arbeiders werden vaak langs
trajecten geleid met een doek voor de
oogen. Tijdens de laatste bombarde
menten is ook gebleken, dat bij de ge
ringe weerstandscapaciteit van de
krijtrotsen de aldaar aangelegde schuil-
gelegenheden ontoegankelijk zijn. In de
dieper gelegen schuilplaatsen 6taat
reeds water, daar het zeewater door de
kal klaag heendringt.'
Te Gibraltar zijn niet alleen de le
vensmiddelen streng gerantsoeneerd,
doch ook het. water, daar de waterre
servoirs niet voldoende waren, en de
waterleiding bij den jongsten bomaan
val beschadigd is. De algemeen gedruk
te stemming wordt nog verhoogd door
het vaststellen van het feit, dat de be
roemde apen van Gibraltar langzaam
verdwijnen. Zooals bekend, zegt de
overlevering, dat Engeland zoo lang in
het bezit van Gibraltar zal blijven tot
dat de apen op de rots aldaar zullen
zijn verdwenen. De dieren werden al-
'ijd goed verzorgd. Het bijgeloof ziet
thans in het verdwijnen van de apen
een voorteeken voor de naderende wis
seling van eigenaar te Gibraltar.
Instede van bewijzen der „Engelsche macht
ter zeezijn er duidelijke teekenen
van Britsche zwakte,
onderstreept de Duitsche pers
BERLIJN, 25 Juli (D.N.B-) De Duit
sche pers stelt vandaag het bericht van
het opperbevel der weermacht over de
vernietiging van een Britsch convooi
door Duitsche gevechtsvliegtuigen en
het bericht uit Tokio over het terugtrek
ken van de Britsche Oost-Aziatische
vloot uit Singapore tegenover de radio
rede, welke Duff Cooper tot Noord- en
Zuid-Amerika beeft gericht. De Britsche
minister betoogde, dat voor Engeland
de wijde zeeën open stonden en aat elk
schip, dat zich vol vertrouwen naar
een Britsche haven begaf, getuige kon
zijn van deze Britsche macht ter zee.
Dagelijks, schrijft naar aanleiding
hiervan de Deutsche Allgemeine Zei-
tung, geeft de nuchtere vaststelling van
feiten in het Duitsche legerbericht een
indrukwekkende bevestiging van de
harde slagen, die Duitschland aan de
Britsche macht ter zee toebrengt. Kor
ten tijd geleden moest een officieele
Engelsche statistiek zelf erkennen, hoe
snel de Engelsche verliezen aan sche
pen gedurende de laatste weken zijn
toegenomen. En zoo juist heeft de Brit
sche Admiraliteit haar toevlucht moe
ten nemen tot den wel zeer ongewonen
maatregel, aan de Britsche Westkust,
die langen tijd buiten gevaar geacht
werd, uitgebreide mijnversperringen te
leggen.
Deze teekenen van de Engelsche
zwakte worden aangevuld door het be
richt, dat Engeland zijn Oost-Aziatische
vloot teruggetrokken heeft en haar blijk
baar in de Middellandsche Zee wil con-
centrecren. De nederlagen, die het zoo
vele waardevolle stukken uit zijn vloot
hebben gekost, dwingen Londen om
Singapore zonder bescherming te laten.
Weer een nieuw argument tegen de be
wering van Duff Cooper dat de Britsche
zeemacht de zeeën beheerscht. De laatste
dagen hebben de ingrijpende maatrege
len. die Engeland genomen heeft, steeds
nieuwe bewijzen ervoor geleverd, dat de
realiteit van de Britsche wereldheer
schappij reeds door het aanwezig zijn
van de Duitsche macht ernstig over
schaduwd is.
De Berliner Lokal-anzeiger houdt zich
in het bijzonder bezig met de verklaring
van Duff Cooper, dat Engeland de vrije
beschikking heeft over de enorme hulp
bronnen van het Britsche wereldrijk met
hun overvloed aan menschen en goede
ren. Men weet op het oogen blik overal
ter wereld, zoo schrijft het blad, dat het
geweldig gebrek van Engeland aan
scheepsruimte, afgezien van tallooze
andere moeilijkheden, grootere toevoe
ren uit de Britsche overzeesche bezit
tingen naar het moederland onmogelijk
maakt. Ondanks de rijke hulpbronnen
van bet Empire lijdt Engelands 'indus
trie aan een toenemende schaarschte
aan grondstoffen en de bevolking moet
dagelijks meer levens- en genotmiddelen
ontberen en verscherpingen van de
rantsoeneering aanvaarden. Zonder deze
feiten zou het anders ook niet zoo be
grijpelijk zijn geweest, dat Duff Cooper
aan het slot van zijn rede Noord- en
Zuid-Amerika verzocht om Engeland
niet in den steek te laten.
ATHENE, 25 Juli (D.N.B.) De laat
ste Duitsche Witboekpublicatie met de
geheime documenten van den Franschen
generalen staf, die betrekking hadden
op een landing van Geallieerde troepen
te Saloniki, heeft in Griekenland het
grootste opzien en de grootste ontstem
ming jegens Engeland en Frankrijk ge
wekt. In politieke kringen hier verklaart
men, dat de documenten bewijzen, hoe
koelbloedig Frankrijk en Engeland
Griekenland tegen zijn wil in den oorlog
wilden betrekken. De gevolgen van een
dergelijke uitbreiding van den oorlog
zouden, aldus zegt men verder, een
nameloos leed over Griekenland ge
bracht hebben. De verontwaardiging
jegens alle oorlogsuitbreiders heeft in
geheel Griekenland haar hoogtepunt be
reikt. Algemeen heeft men den indruk,
dat slechts de snelle ineenstorting van
Frankrijk door de schitterende succes
sen der Duitsche weermacht een onbe
schrijfelijk ongeluk van Griekenland
heeft afgewend. Men herinnert zich nog
de wederrechtelijke bezetting van Salo
niki door de Geallieerden tijdens den
Wereldoorlog 19141918 en denoodlot
tige gevolgen, welke die bezetting voor
het land had.
GROOTE SCHADE DOOR SPOORWEG
ONGELUK IN SPANJE
MADRID, 25 Juli (D.N.B.). Naar
uit La Coruna gemeld wordt, lieeft zich
nabij het spoorwegstation Teizeria een
spoorwegongeluk voorgedaan, waarbij
voor een bedrag van naar schatting een
millioen pesetas aan schade werd aan
gericht. Tengevolge van een verkeerden
wisselstand reden twee treinen op el
kaar in, waarbij talrijke goederenwa
gens met een waardevolle lading in
brand geraakten.
ROEMEENSCH GEZANT UIT LONDEN
TERUGGEROEPEN
BOEKEREST, 25 Juli (D.N.B.) De
Roemeensche regeering heeft haar ge
zant te Londen, Tilea. teruggeroepen.
Tilea was bekend door de agitatie, die
hij te Londen tegen Duitschland voer
de. Zoo had hij voor het tot stand ko
men van de Duitsch-Roemeenschc han
delsovereenkomst in Maart 1939 het be
richt over een zoogenaamd. Duitsch
ultimatum aan Roemenië gelanceerd.
'sCRAVENHACE, 25 Juli.
De secretaris-generaal, waar
nemend hoofd van het depar
tement van Landbouw en Vi's-
scherij maakt bekend, dal ge
durende het tijdvak van Vrij
dag 26 Juli a.s. tot en met Vrij
dag 23 Augustus a.s. de met
„66" genummerde bon van het
algemeen distributiebonboek
je recht geeft op het koopen
van één kilogram suiker.
BOEKAREST, 25 Juli (D.N.B.)
Woensdag is de Roemeensche minis
terraad onder voorzitterschap van
den minister-president Gigurtu bij
eengekomen. In een officieele mede-
deeling wotfdt gezegd, dat de
minister-president de leden van het
kabinet op de hoogte heeft gesteld
van de uitnoodiging door de Rijks-
regeering en hun tegelijkertijd heeft
medegedeeld, dat ook de Italiaan-
sche regeering den Roemeenschen
minister-president en den minister
van buitenlandsche zaken tot een
bezoek heeft uitgenoodigd.
Gedurende de afwezigheid van den
minister-president en den minister van
buitenlandsche zaken zullen beiden wor
den vervangen door den plaatsvervan-
genden president van den ministerraad,
Mihail.
De Curentul houdt zich bezig met het
zesde Duitsche Witboek, dat de Fran-
sche en Engelsche sabotageplannen in
Roemenie onthult. Het blad schrijft, dat
de Westelijke mogendheden na 24 jaar
Roemenië hetzelfde lot hebben willen
bereiden als in den Wereldoorlog, n.l. de
verwoesting der geheele petroleum
industrie. Het herinnert eraan, dat
Wenger, die in document. 30 genoemd
wordt, reeds eenige jaren geleden
namens Frankrijk met Roemenië een
overeenkomst voor de levering van
wapenmateriaal in ruil voor petroleum
heeft gesloten. Toen Roemenië voor 80
procent geleverd had. was Frankrijk ziin
verplichtingen slechts voor 5 procent
nagekomen.
De Roemeensche inlichtingendienst
staat te goed bekend, dan dat men zou
kunnen aannemen, dat de toenmalige
Roemeensche rpgeerlng niet op de hoog
te was van Wengers plannen tot ver
nieling der petroleuminstallaties. De
vraag moet gesteld worden, wat die
regeering heeft ondernomen tegen deze
plannen,'die met alle belangen van Roe
menië in strijd waren.
NEW YORK. 25 Juli (D.N.B.).
Tot dusver zijn 2S0 menschen het
slachtoffer geworden van de onver
minderd aanhoudende hittegolf in
de Vereenigde Staten. Aan de graan-
beurs te Chicago stegen de mais-
prijzen Woensdag met 2.5 cents per
bushel. Terwijl aangenomen wordt,
dat de maisopbrengst in het Mid
den-Westen en in de Westelijke Sta
ten als gevolg van de droogte en de
hitte ver beneden de oorspronkelijke
raming zal blijven.
In geheel Spanje heerscht op het
oogenblik een hittegolf. In Sevilla werd
Woensdag een temperatuur van 42 gra
den in de schaduw gemeten. Te Madrid
steeg het kwik tot 34,5 graden, terwijl
te Cordoba de temperatuur tot 42 graden
in de schaduw steeg.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 21.43 uur.
Zonsopgang 5.48 uur.
f Zooals men weet is leder een ver-
olicht tusschen zonsondereane en
zonsopkomst te verduisteren
