DUITSCHLANDS FINANCIEELE EN
ECONOMISCHE PLANNEN
Dr. Funk over Europa's
Roemeensche staatslieden
te Salzburg
toekomstmogelijkheden
Spaan sche critiek op politiek
der Vereenigde Staten
Fransch stoomschip „Meknes
in Kanaal getorpedeerd
DE EEMLANDER
Vrijdag 26 Juli 1940
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 23
„RIJKSMARK DE
BESTE VALUTA"
Geen starre dogmatiek
Wil Kennedy naar
Amerika terug?
De conferentie te Havanna
Financieele
lokmiddelen
van Washington
Door de Duitschers buitgemaakte zeemijnen
Aan boord bevonden zich 1300 Fransche
officieren en soldaten op terugreis
naar Frankrijk
Een vrijgeleide was
door Londen niet
gevraagd
Fransch antwoord
aan Ver. Staten
Treinen naar Leipziger
Najaarsmesse
Duitsche en Italiaansche staatslieden gaan
met de Roemenen een herordening
van Zuid-Oost-Europa hespreken
As Rome-Berlijn
legt grondslagen
voor vreedzamer! opbouw
AMERSFÖORTSCfi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0 15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2 85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
?RIJS DER ADVEftiEltl lEN van*regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advcrtcntiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertcntiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.Bewijsnummer extra f 0 05
RIJKSMINISTER van economische zaken, dr. Funk, die van rijks
maarschalk Goering opdracht heeft gekregen, plannen voor te
bereiden voor den herbouw van het Duitsche en Europeesche econo
mische leven na het einde van den oorlog, verklaarde gisteren voor
persvertegenwoordigers te Berlijn, dat „de rijksvaluta de over-
heerschende valuta in Europa zal zijn". De minister zeide, dat men
bij de vraag, hoe men zich de algemeene economische ordening in de
Europeesche nieuwe orde moet voorstellen, er van moet uitgaan, dat
de nationaal-socialistische economische politiek zich bij haar metho
den nóóit door een starre dogmatiek heeft laten leiden. Steeds werd
die methode toegepast, die telkens het doelmatigste scheen. Men wil
ook in de toekomst geen kunstmatige bouwwerken scheppen. Na
tuurlijk zal de oorlog diep ingrijpende gevolgen hebben op het econo
mische leven van de wereld. Maar er zal in Europa veel kunnen ver
beteren en ook verbeterd worden.
MET betrekking tot het valuta-
vraagstuk, verklaarde de mi
nister, dat dit vraagstuk in het ka
der van een verstandige arbeids-
verdeeling tusschen de Europee
sche volkshuishoudingen zich van
zelf zal oplossen, omdat het dan
nog slechts een vraagstuk van de
juiste geldtechniek is. Natuurlijk
zal de rijksmarkvaluta de over-
heerschende valuta in Europa zijn.
De geweldige toeneming van de macht
van het Rijk zal een versteviging van
de rijksmarkvaluta tengevolge hebben.
Natuurlijk moet men de Rijksmark van
haar boeien bevrijden.
Verder zal men de verschillende
soorten marken moeten laten verdwij
nen. Het is noch de bedoeling weer een
volledig vrij geld. en deviezenverkeer in
te stellen, noch in geheel Europa zoo
iets als een valuta-unie te vormen, het
geen een tolunie noodzakelijk zou ma
ken. De valutavraagstukken worden vol
gens hun beginselen geregeld, n.l. vol
gens het evenwicht der waardebalansen.
Het nu toe bestaande verrekenings-
svsteem, het clearingsvsteem. biedt de
basis voor een dergelijke verbetering der
valutaverhoudingen. Er zal krachtens
da totnutoe gevolgde methoden van het
bilateriale economische verkeer en de
betalingsovereenkomst en een andere
ontwikkeling voor het multilateriale
economische verkeer en' een .compensa
tie van de betaalsahli der afzonderliike
landen komen, zoodat dus ook de ver
schillende landen over een clearinginsti-
tuut onder elkaar geregelde economische
betrekkingen kunnen onderhouden. Dan
kan logischerwijze ook het. deviezen-
verkeer in aanzienlijke mate van de
thans bestaande ketenen en belemme
ringen worden bevrijd.
Hierna sprak de minister over
het toekomstige Europeesche eco
nomische gebied. Men denkt er in
het geheel niet aan een autarkisch
Grroot-Duitschland en een Europa
in den geest van een volledige zelf
genoegzaamheid te vormen. Men zal
er waarde aan hechten, dat de Duit
sche industrieproducten evenals
voorheen in de wereld afgezet wor
den. Maar men zal er op letten,
dat het Groot-Duitsche economische
gebied in tijd van nood niet van
krachten afhankelijk wordt, waar
op Duitschland geen invloed heeft
Goud speelt geen rol meer
VERVOLGENS stelde de minister de
vraag, welke goederenleveranties het
vraag, welke goedeienlevcranties liet
nieuwe Europa kan verwachten van
Rusland, van Noord- en Zuid-Amerika
en van het Verre Oosten. Rusland zal
zich nog meer ontwikkelen als leveran
cier van grondstoffen en als afnemer
van Duitsche fabrikaten. In hoeverre
Duitschland zaken zal doen met de Vcr-
eenigde Staten, zal van de Amerikanen
afhangen.
De minister besprak daarop het pro
bleem. dat ontstaan is door de ophoo
ping van het grootste gedeelte van het
goud in Amerika Als grondslag voor
de Europeesche valuta's zal het goud in
de toekomst geen rol spelen, want de
valuta is niet afhankelijk van de dek-
Dr. Walter Funk
king, doch van de waarde, die de staat
haar geeft.
De handel met Zuid-Amerika en Oost-
Azië, waarmee Duitschland de beste be
trekkingen onderhield, zal zich weder
gunstig ontwikkelen zoodra de Engel-
sche zeerooverij ophoudt. De moeilijk
heden in het economische wereldleven
zijn door de methoden van Versailles ont.
slaan, en wel daardoor, dat de groote
Russische markt uitviel. Wanneer in
China de orde is hersteld, zal ook Oost-
Azië weder een markt worden, welke
veel kan opnemen.
Een Amerikaansche autar
kie onmogelijk
Ik geloof niet, zoo verklaarde Funk,
dat de pogingen, de Amerikaansche
markten autarkisch te maken, succes
zullen hebben. Alle economische voor
waarden om de Amerikaansche mark
ten van de buitenwereld af te sluiten
ontbreken.
De Vereenigde Staten moeten de ge
dachte, Duitschland, resp. Europa hun
economische voorwaarden te kunnen op
leggen, laten varen. Om met Zuid-Ame
rika handel te drijven, hebben wij de
Noord-Amerikaansche bemiddeling niet
noodig. Of het Duitsch-Zuid-Amerikaan-
sche economische verkeer geschiedt op
den grondslag van vriie overeenkomsten
met souvereine Zuid-Amerikaansche
landen, o f het zal in het geheel niet
plaats vinden. Aan een normalisatie
van de wederzijdsche handelsbetrekkin
gen tusschen de Vereenigde Staten en
Duitschland staan geen technische
moeilijkheden in den weg. Dit zal in de
toekomst nog veel minder het geval zijn.
Vereenigd Europa
De minister vatte zijn gedachten in de
volgende punten samen:
1). Door het sluiten van economische
verdragen op langen termijn met de
Europeesche staten moet bereikt wor
den, dat de Europeesche volkshuishou
dingen zich bij de regeling der produc
tie op langen termijn instellen op d
Duitsche markt, d.w.z. op een voor ja
ren zekere afzetmarkt. Daardoor zal het
mogelijk zijn, de Europeesche productie
op te voeren en de productie van nieu
we goederen ter hand te nemen. Aan
den anderen kant zullen voor de Duit
sche waren betere afzetmogelijkheden
op de Europeesche markten bestaan.
Door het scheppen van stabiele koers-
verhou dingen zal een vlot function ee
rend betalingssysteem voor de afwikke
ling van het goederenverkeer tusschen
de verschillende staten verzekerd wor
den.
2) Er moet gestreefd worden naar ver
sterking van het economische gemeen
schapsgevoel onder de Europeesche vol
ken door samenwerking op alle gebie
den van de economische politiek. De
economische solidariteit zal een betere
behartiging van de Europeesche econo
mische belangen tegenover andere eco
nomische groepen in de wereldeconomie
mogelijk te maken. Dit Vereende Euro
pa zal zich door geen buiten-Europee-
sche schepping, voorwaarden van poli-
tieken of economischen aard laten voor
schrijven. Het zal op den grondslag van
rechtsgelijkheid met anderen handel
drijven, daarbij echter het volle econo
mische gewicht van het eigen continent
in de waagschaal kunnen werpen.
STOCKHOLM, 26 Juli (D.N.B.)
Naar Dagens Nvheter uit Londen
meldt, zou de Amerikaansche am
bassadeur te Londen, Kennedy, bin
nenkort vertrekken. Naar verluidt,
zou hij den persoonlijken wensch
geuit hebben een post in Amerika
zelf te krijgen.
HAVANNA, 26 Juli. (D.N.B.j. Op
de Pan-Amenkaan9che conferentie zijn
in totaal dertig voorstellen ingediend,
die thans door de verschillende com
missies moeten worden onderzpeht.
Voor zoover bekend, bevatten zij ten
aanzien van de reeds op de agenda ver
melde onderwerpen, niets dat essentieel
nieuw is.
Het laat zich aanzien, dat moeilijke
technische kwesties als die betreffende
het douanestelsel en de vereenvoudi
ging der vrachttarieven, aan een inter-
Amerikaansche economische commissie
ter verdere bestudccring zullen wor
den doorgegeven.
De Vereenigde Stalen van Noord
Amerika schijnen in deze conferen
tie vooral het oog te hebben op een
besluit in zake de Europeesche ko
loniën in Amerika, op maatregelen
tegen de „.vijfde colonne" en op een
economische aanknooping van La-
tijnsch-Amerika aan het Noorden
Als lokmiddel moet het plan die
nen, voorgesteld door den mede
werker van Huil, dat voorziet in
den aankoop van de Latijnsch-
Amerikaansche overschotten tegen
contante betaling.
Met de door Roosevelt voor dit doel
aangevraagde 500 millioen dollar meent
men op de Latijnsch-Amerikaansche
landen indruk te kunnen maken, te
meer daar nieuwe overeenkomstig
hooge credieten in uitzicht gesteld zijn.
Als volgende plaats van bijeenkomst
der Pan-Amerikaansche conferentie is
reeds Rio de Janeiro genoemd.
De Spaansche bladen blijven
groote aandacht wijden aan de
Pan-Amerikaansche conferentie te
Havanna. Het blad Madrid houdt
de conferentie reeds voor definitief
mislukt. De Zuid-Amerikaansche
republieken, zoo zegt het blad. ne
men een hijzonder waardige hou
ding aan. Het gepraat over een z.g.
solidariteit van Noord- en Zuid-
Amerika is eenvoudig belachelijk.
Het blad informaeiones houdt zich
bezig met de kwestie der Falklandei-
landen en schrijft: „Deze eilanden zijn
onweerlegbaar Argentijnsch Het is het
toppunt van gemeenheid dat Engeland
thans probeert deze eilandengroep, dirt
het zelf niet meer kan houden, aan
Noord-Amerika in handen te spelen.
De Falklandeilanden zijn vroeger
Spaansch geweest en hebben nooit
iets met de Angelsaksen te maken ge
had, totdat de Éngelschen ze wegkaap
ten. Spanje staat in deze kwestie hecht
achter Argentinië.
Door de Duitsche troepen is bij de bezetting der bekende Schnei-
der-Creuzot-wapenfabrieken ee n enorme hoeveelheid zeemijnen,
die vrijwel gereed voor geb ruik waren, buitgemaakt
BERLIJN, 26 Juli (D.N.B.) De
Britsche minister van marine, Alexan
der, heeft in het Lagerhuis verklaard,
dat een Duitsch oorlogsschip het Fran
sche s.3. „Meknes", dat met 1.300 Fran
sche officieren en soldaten op weg was
van Engeland naar Frankrijk, getor
pedeerd heeft. De Fransche regeering
was, naar Alexander verklaarde, van
het transport in kennis gesteld, zoodat
zij bij de Duitsche regeei ing om een vrij
geleide kon verzoeken. Het schip voer
de de Fransche vlag, die ook op de zij
den van het sdhip was geschilderd. Dit
schip was, naar Alexander zeide, iden
tiek met het schip'van 18.000 ton, waar
van in het Duitsche legerbericht ge
meld werd, dat het tot zinken was ge
bracht
Naar aanleiding hiervan wordt van
bevoegde Duitsche zijde aan het
D.N.B. medegedeeld: Het ligt in de lijn
van de Engelsche taktiek, dit voor
val als propagandamiddel tegen
Duitschland te gebruiken. Het „kleine"
verschil tusschen het door Duitschland
tot zinken gebrachte schip van 18.000 ton
en de uit elk scheepsregister blijkende
tonnage van de „Meknes", welke slechts
6.000 ton bedraagt, speelt natuurlijk
voor den heer Churchill geen rol.
Het is algemeen bekend, dat de Brit
sche Admiraliteit reeds voor ecnigen
tijd liet mededeelen, dat Engeland alle
Fransche koonvaardiischenen in be
slag zou laten nemen om ze onder
Britsche vlag te laten varen.
Die Fransche schepen, welker Fran
sche bemanning zioh voor den dienst
ter beschikking stelde, moesten onder
Fransche vlag varen.
Naar aanleiding van deze officieele
Britsche mededecling moest de Duit
sche regeering natuurlijk ter kennis
van de Fransche regeering brengen, dat
Duitschland onder deze omstandighe
den ook de onder Fransche vlag varen
de koopvaardiischeoen van den 23en
Juli af als vijandelijke schenen moest
behandelen en dat de Duitsche oorlogs
schepen dienovereenkomstige bevelen
hadden ontvangen. Voor schepen, die in
dienst of in opdracht van de wettige
Fransche regeering zouden varen, was
een speciale regeling getroffen.
Het was in verband hiermede
plicht der Britsche rcgecring ge
weest, de Fransche regeering ervan
te verwittigen, dat het voornemen
bestond, Fransche soldaten terug
te transporteeren, en te wachten op
een antwoord, waaruit bleek of het
gevaarlijke transport door het ope
ratiegebied ter zee op een vrijge
leide kon rekenen. In dit verband
moet uitdrukkelijk worden vastge
steld, dat de Duitsche regeering van
zulk een Engelsche aanvrage nooit
iets bekend geworden is. Het lijdt
derhalve niet den geringsten twij
fel, dat de volle verantwoordelijk
heid voor deze gebeurtenis enkel en
alleen de Britsche regeering zelf
treft.
Zij heeft weer eens den dood van
Fransche soldaten, die op dit schip
naar hun vaderland terug wilden
keeren, op 'haar geweten. Want de
Britsche regeering kent zeer goed het
gevaar, dat het varen in de Britsche
kustwateren tegenwoordig met zich
mee brengt. Het geval van het s.s.
„Meknes" vormt derhalve de voortzet
ting van de snoode traditie, die met het
geval van de „Athenia" begon en in
Oran haar hoogtepunt vond.
„Een mandaat over de Fransche
bezittingen in Amerika is
volkomen overbodig"
NEW YORK, 26 Juli (D.N.B.).
Naar de Amerikaansche scheeps-
radio uit Vichy meldt, heeft de re
geering Petain Donderdag op het
voorstel van den Amerikaanschen
minister van buitenlandsche zaken,
Cordell Huil, een mandaat over de
Europeesche bezittingen op het
Westelijk halfrond op te richten
met de verklaring geantwoord, dat
de Fransche souvereiniteit moet
worden geëerbiedigd. Een dergelijk
mandaat is voor de Fransche be
zittingen van Saint Pierre, Mique-
lon, Martinique, Guadeloupe en
Guayana volkomen overbodig.
BERLIJN, 26 Juli (D.N.B.) De Duit-
sche Rijksspoorwegen laten ter gelegen
heid van de Leipziger Najaarsmesse
van 25 tot 29 Augustus een reeks extra-
treinen uit het buitenland loopen, die
rechtstreeks naar Leipzig rijden, zoo
bijv. uit Denemarken, Zweden. Noorwe
gen, Nederland, Hongarije, Italië
en Zwitserland. De pas- en douanafor-
maliteitcn voor de bezoekers van de
Messe zijn bevredigend geregeld. Ook
mogen buitenlandsche messebczoekers
levensmiddelen en rookwaren voor
eigen gebruik vrij van aangifte naar
Leipzig meebrengen.
PRINS FELIX VAN BOURBON PARMA
IN AMERIKA
NEW YORK, 26 Juli. (D.N.B.).
Prins Felix van Bourbon-Parma en zijn
zes kinderen zijn met den Amerikaan
schen kruiser „Trenton" uit Lissabon
te Annapolis (Maryland) aangekomen,
ESTLANDSCHE GEZANT TE LONDEN
VAN FUNCTIE ONTHEVEN
REVAL, 26 Juli (D.N.B.). De gezant
van Estland in Londen, Torma, is van
zijn post ontheven. Hem wordt mis
bruik van zijn ambtsbevoegdheden ver
weten.
SALZBURG, 26 Juli. (D.N.B.) De Roemeensche minister-president Gigurtvi
en de Roemeensche minister van buitenlandsche zaken, Manoilescu, zijn van
morgen om 10 uur 15 op uitnoodiging van de Rijksregeering te Salzburg aange
komen. De Rijksminister van buitenlandsche zaken, Yon Ribbentrop, verwel
komde de Roemeensche staatslieden op het station. Vertegenwoordigers van
staat, partij en weermacht waren eveneens bij de ontvangst aanwezig.
De Roemeensche minister-president, de minister van buitenlandsche zaken
en de rijksminister van buitenlandsche zaken inspecteerden de eerecompagnie,
die voor het station stond ODgesteld. Daarna vergezelde de rijksminister van
buitenlandsche zaken de Roemeensche gasten naar hun hotel „lm Oestcrreichi-
schen Hof".
Onder hei opschrift „de ordening
van den Balkan" schrijft de Mes-
saggero, dat de Roemeensch-Duitsch:
ontmoeting te Salzburg, welke van
daag zal plaats hebben, en de Roe-
meensch-Italiaansche ontmoeting te
Rome, welke onmiddellijk daarop zal
volgen, van evidente beteckenis zijn.
Het bijzondere karakter ven die be
sprekingen blijkt vooral uit hel feit,
dat zij niet zijn ontstaan door een plot-,
selinge verscherping van •"'en Euro
peeschen toestand, doch integendeel
werden vastgesteld als gevolg van de
ontspanning, welke te wijten is aan
het optreden van de as op het Balkan
schiereiland.
Het gaat er dus niet om, te voorzien
in dringende kwesties, die in een cri
tiek stadium zijn getreden maar om
steeds meer de orde en vrede in dit
kwetsbare deel van Europs. te verster
ken. Ook de Balkan is bestemd zich
de beginselen van gerechtigheid en sa
menwerking ten nutte te maken, waar
op de herzieningspolitiek gegrondvest
is, welke dc as RomeBerlijn heeft
ondernomen en die zal worden voort
gezet tot het uiterste, in het belang
van een blijvenden vrede. Zooals allen
kunnen waarnemen wordt er gewerkt
aan een heilzame herziening van alle
waarden, een herziening, die dc werke
lijke autonomie der Balkanlanden zal
inleiden, welke eindelijk bevrijd zullen
worden van de noodlottige invloeden
en van de onverdraagzame plutocrati
sche inmengingen, die den Balkan ge
maakt hadden tot een centrum van
samenzweringen en kuiperijen met me
deplichtigheid van mannen die de fa
tale opvattingen van Versaiiles waren
toegedaan.
De ontmoetingen, die deze dagen
plaats hebben, zoo besluit het blad,
streven vooral naar het doel de. orga
nisatie van Zuid-Oost-Europa ook uit
economisch oogpunt te brstudceren.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 21.42 uur.
Zonsopgang 5.50 uur.
fZuouls men weet is iedereen ver
plicht tusschen zunsondereune en
zonsopkomst te verduisteren
