Billijkeoplossing van
een oude kwestie
Erdal doet schoenen langer meegaan
HET OUDE KEERT NIET
MEER TERUG
dqsinda
Uitbreiding op
bescheiden
schaal
G. G. VEENENDAAL
Veiling
De uitbreiding van Amersfoort
Onze stad krijgt er
237 H A. en 355
inwoners bij
Wat wint Amersfoort?
^Bonnen, die ni?
geldig zijn
V
Weer een inbraak je
op de Kamp
De partijenstaat was vermolmd en voerde
ons naar den ondergang
VERKOOPINQEN
Achterveld
Baarn
Leusden
LEEGE PLAATSEN
OP DE MARKT
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1940
HERZIENING OER GRENZEN
tusschen de gemeenten
AMEPSF00P7.S0EST en HOOGLAND
v^^SCHAAL i 25000
4c- Sco-dccs Genc«#l vc«
l§Vm f*-f 40. H?/" .Mtftc-4* lerre') 5
i*o «OESf »n HOOGLAND i, AMCPSfl
VCBKLMINA
/N ons blad van gisteren hebben
wij aan de beschikking van den
Secretaris-Generaal van het De
partement van Binnenlandsche
Zaken betreffende de uitbreiding
van onze stad met gedeelten van
de gemeenten Soest en Hoogland
reeds een stukje voorgeschiedenis
verbonden. Onze gemeentesecre
tarisde heer K. Kaandie deze
kwestie van het begin af in behan
deling heeft gehad, kon ons daar
omtrent in een onderhoud heden
morgen meerdere gegevens ver
strekken, waaruit blijkt, dat deze
grensuitbreiding reeds heel lang
in de pen gezeten heeft. Wellicht
zou het een ware lijdensweg ge
worden zijnals niet deze beschik
king, ietwat onverwachtvan
kracht geworden was.
Pogingen, om tot. grenswijzigingen te
tornen, waren reeds gedaan in 1916 bij
Soest en in 1906 en 1917 bij Hoogland.
Met de eigenlijke voorbereiding van de
grenswijziging, zooals thans tot stand
zal komen, is pas een aanvang gemaakt
in 1928. Daar bet zich niet liet aanzien,
dat de onderhandelingen tusschen de
gemeenten in gemeenschappelijk over
leg tot het voor onze stad gewenschte
resultaat zouden leiden, werd in April
1930 door B. en W. aan Gedeputeerde
Staten het verzoek gedaan, om grens
wijziging te bevorderen. Ruim een jaar
later had een bespreking plaats en werd
gevraagd, om een uitgewerkt voorstel
aan Gedep. Staten te doen, opdat aan de
hand van de inmiddels gewijzigde ar
tikelen omtrent de grenswijziging in
de gemeentewet, de behandeling verder
door dit college zou kunnen worden
voortgezet. Na schriftelijke behandeling
met Hoogland en Soest, had op 5 Maart
1934 een bespreking plaats door GecL
Staten met. de gemeenten Hoogland,
Soest en Amersfoort.
De aanleg van het Valleikanaal gaf
B en W. aanleiding in September 1935
bij Ged. Staten aan te dringen op af
doening van de grenswijziging.
Weer ging een jaar voorbij. In Juni
1936 deelden Ged. Staten mede, dat zij
de grenswijziging zouden bevorderen,
welk schrijven weer twee jaar latei-
werd gevolgd door de mededieeling, dat
het in het voornemen lag, bij de regee
ring een voorstel aanbangig te maken.
Én nu is de zaak in kannen en krui
ken. Men ziet, de weg is lang geweest
en zou nog langer geweest zijn, wan
neer deze beschikking niet gevallen
was4
TJ EDEN" om te juichen en hoog op
te geven van een fel bestreden
overwinning is er niet. Wij hebben
elders kunnen lezen van een groot-
sche uitbreiding van onze stad en
toename van het zielental, waardoor
Amersfoort de vijftigduizend zou
passeeren. Geen van beide is waar.
De nuchtere feiten zijn deze, dat
een beschikking getroffen is, waar
op Amersfoort volkomen recht had
en waarmede een einde gekomen is
aan onredelijke toestanden (wij den
ken hierbij alleen maar aan de ha
venkwestie). Verder dat: van Soest
120 H.A. worden overgenomen met
64 bewoners, van Hoogland 117 H.A-
met 291 bewoners. Dit zijn echter
vooroorlogsche cijfers, want het
meerendeel van de 291 bewoners
van Hoogland was woonachtig in de
afgebrande huizen aan den Hoog-
landscheweg en heeft reeds lang zijp
zetel naar onze stad verplaatst.
Officieel krijgt Amersfoort dus
237 H.A. grond en 355 bewoners er
bij. Hierdoor passeeren we geens
zins de 50.000 inwoners, want op 1
Juni j.l. telde onze stad 49077 inge
zetenen!
Aan de hand van bijgaand kaartje
zal men kunnen zien, dat de onge-
wenschte toestand aan de haven bij de
Eem ten einde is. De schepen zullen na
1 September niet meer op grond van
Hoogland kunnen lossen, waardoor
Amersfoort het havengeld ontging. Dat
bedrag is niet onbelangrijk, als men
bedenkt, dat in 1939 liefst 140 schepen
met een totale tonnage van 37.000 ton in
Hoogland losten tegen 1367 schepen met.
195.000 tonnage in Amersfoort. Ongeveer
een tiende ontging dus aan Amers
foort.
Die havengeldkwestie was één van de
argumenten, om tot een grenswijziging
te komen. Een ander argument was 'het.
feit, dat Soest nimmer aan de verbete
ring van de Eem geld besteedde. Amers
foort moest daar maar voor zorgen!
Het voordeel van de grenswijziging is
nu onder meer, dat Amersfoort zijn uit
breidingsplan kan vaststellen tot de
Eem. Aan de Hooglandscheweg, waar
nu nog de resten vgn de afgebrande
huizen liggen, zullen vermoedelijk geen
woningen meer verrijzen. Dat terrein
zal hoofdzakelijk industrieterrein wor
den met hier en daar een boerderij. Het
Valleikanaal loopt nu geheel door
Amersfoortschen erond.
Op het. kaartje kan men zien, clat er
ten aanzien van Soest nog een ietwat
vreemde situatie is blijven bestaan. Van
Amersfoortsche zijde had men graag ge
wild, dat de grens achter het sportpark
rechtdoor naar de Eem getrokken zou
zijn. Die Verlangens heeft men echter
moeten laten varen. N'u loopt de grens
in een haaksche bocht langs den straat
weg AmersfoortSoest en buigt dan af
naar Middenhoef. De huizen aan den
straatweg langs het sportpark blijven
dus van Soest, rle grens loopt juist door
de greppel huiten de voortuinen. De
weg is nu Amersfoortsch geworden ep
komt dus voortaan onder, haar politio
neel toezicht.
Was de grens doorgetrokken
volgens het prijsgegeven verlangen
van ons gemeentebestuurdan zou
men hebben kunnen spreken van
een groote gebiedsuitbreiding. Nu
is er sprake van een grenswijzi
ging op bescheiden schaalwaar
mede men echter eveneens con
tent is.
Op ondenvijsgebied zal er weinig ver
anderen. Vele kinderen van Hoogland
De Japansche blokkade van Hongkong. Wachtposten
bij de spoorbrug van de Kantunglijn voor de stad
(Foto Weltbild)
De militaire functies, welke in Sjanghai tot nu toe door
Frensche soldaten werden uitgeoefend, zijn thans door Japan-
sche troepen overgenomen (Foto Weltbild)
Broodbons 91 tot en met 100 (brood-
bonboekie) geldig van 5 Aug. tot en
met 11 Aug. niet cebrnikte tot rn
met 15 Augustus) rechtgevende op
2500 gram roggebrood of 2000 gram
ander brood.
Bons 01 t.m. 04 (boterkaart): 21/®
ons boter
Bons 01 en 02 (vetkaart): 2lf* ons
margarine, gesmolten vet of boter:
Bons 03 en 04 (vetkaart): 2*/> ons
boter tegen reductie van 10 cent oer
2'/j ons. Alles t.m 23 Augustus a.s.
Bon 66: een kilo suiker tot en met
30 Augustus.
Bon 53 l/i pond koffie of ons
thee tot en met 30 Augustus.
Bon 90: */t pond tarwebloem, of
tarwemeel, of boekweitmeel of rogge
meel. of roggebloem of zelfrijzend
bakmeel tot en met 9 Augustus.
Bon 95: pond rijst of rijstemeel
tot en met 11 Aug. a.s.
Bon 100: l/t pond havermout of ha
vervlokken of gort of grutten tot en
met 11 Augustus.
Bon 105: 1 ons maïzena of gries-
meel of puddingpoeder tot en met 11
September.
Bon 110: 1 ons macaroni of vermi
celli of spaghetti tot en met 11 Sep
tember.
Petroleumzegel Periode 3Geldig
voor 2 liter petroleum tot en met 11
Augustus (alleen voor diegenen die
daartoe vergunning hebben).
UITKNIPPEN EN BEWAREN!l
gingen reeds jaren in onze 6tad op
school.
Vermoedelijk zal de grenswijziging
weinig moeilijkheden met zich brengen,
noch administratief, noch financieel.
Indertijd is sprake geweest van een
6om, die Amersfoort aan Hoogland bij
grenswijziging zou moeten betalen. De
toestanden zijn inmiddels echter zoo
danig veranderd, dat dit niet noodig zal
zijn.
De beschikking schrijft voor, dat alle
rechten, lasten, verplichtingen en bezit
tingen van de gemeente, waarvan ge
bied wordt afgescheiden, overgaan op
de gemeente, waaraan het gebied wordt
toegevoegd. Voor eiken inwoner, jie
overgaat naar Amersfoort, moeten Soest
en Hoogland een bedrag uitkeeren ge
lijk aan twee-derde gedeelte van het
berekende bedrag per inwoner.
Er is nu een reeds jaren hangen
de kwestie afgehandeld. Amers
foort krijgt er grondgebied bij,
waarop zij recht heeft. Soest en
Hoogland zullen daarvan de bib
lijkheid bij een juiste beoordeeling
niet kunnen ontkennen.
Wellichtdat 1940 nog met zich
zal brengen, dat onze stad aan de
Eem zijn 50.000ste inwoner telt.
Wederom is er op de Kamp een
inbraakje gepleegd. De ongenoode
gast verschafte zich toegang over
een muurtje van een opslagplaats,
waarna hij in een kantoorruimte
doordrong, door verbreking van een
ruitje. Uit een lessenaar wordt een
klein bedrag aan geld vermist.
Een Duitsche matroos toont zijn belangstelling voor het veel vingervlugheid ver-
eischende knoopen der netten door. Scheveningsche visschersvrouwen.
a II 11** stellingen niet blijven bestaan. Onze
Mpnpr volksvrijheden kunnen wij slechts in
VI I IwlVJ Y lvl|vl eere brengen, door ze 1e demonstreeren
in een zuiver N'ederlandsche, maar auto-
Arilaire volks- en staatseenheid. Slechts
mAlTliritn dit is een gezonde basis.
I i i I v»* 11 iu Qng ideaal zjj; Groot Nederland. Wie
een Nederlandsch herstel beoogt, kan
dit punt niet voorbijgaan.
De volledige zelfstandigheid der Ne
derlanden kan slechts bereikt worden
met het ideaal „Groot Nederland" voor
oogen. Het is onze plicht, daarvoor te
strijden, aldus Arnold Meijer. Nederland
heeft een onvervreemdbaar recht op
Vlaanderen en Vlaanderen heeft een on
vervreemdbaar recht op Nederland. Wij
ziin met elkaar verweven.
Wie Vlaanderan niet wil. Verwerpt
de geschiedenis en vergeet den Vader
des Vaderlands.
Wanneer men orde wil scheppen
in Europa, dan dient deze door ons
beoogde hereeniging tot stand te
komen. De heroriëntatie van Europa
zal op volksche basis tot stand
komen, hetgeen beteekent, dat
volk en staat samenvallen. Bindt
men Vlaanderen weer aan Neder
land, dan zullen wij te eeuwigen dage
belang hebben bij deze volksche
heroriëntatie.
Deze punten hebben wij, aldus Meijer,
a! de jaren van ons bestaan als poli
tieke organisatie in ons programma
neergelegd. Daar is nooit een tittel of
jota aan veranderd.
Dit programma dient verwerkelijkt te
worden, want het is nu aan de beurt.
We kunnen niet wachten tot ons van
bovenaf een ander programma wordt
opgelegd. Het nieuwe sociaal-econo
misch stelsel, verankerd in het pro
gramma van Nationaal Front, omvat
heel het volk en geeft ieder het recht,
dat hem toekomt.
Wie nu nog aarzelt, omdat hij denkt
of hoopt, dat al het oude wel weer zal
terugkeeren, hij is een verrader van
zijn volk. Niet de partijleiders zullen
ons land uit den doolhof brengen, want
zij zijn leiders van doode partijen en
verantwoordelijk voor veel leed. Ook
niet de secretarissen-generaal, want
hun blikveld is omgrensd door de bu
reaucratie. De leiding zal znn aan de
autoritaire stelsels. En aan dat autori
taire systeem, dat Nederlandsch is en
altijd zal blijven.
Sprekend over de Nederlandsche
Unie, zeide Arnold Meijer: ik be
schouw haar als een doodgeboren
kind!
Want wat in baar programma
staat, kunnen wij ook aanvaarden.
Het programma is namelijk zoo
vaag, dat groote massa's er zich mee
kunnen vereenigen. En daarom juist
wekt het geen vertrouwen. Het
heeft zich ingesteld op den grootst
gemeenen deeler der publieke opi
nie, het wil zoo spoedig mogelijk al
les brengen om zoo spoedig mo
gelijk allen te bevredigen.
Werkt mee om een fier volk te her
eenigen, waarin allen werk en sociaal
recht hebben. Op ons, die overbleven,
rust de taak dit volk te herecnigen in
een waarlijk nieuwen Nederlandsöhen
staat dit is de taak, ons op de schou
ders gelegd door de gevallenen in dezen
oorlog.
Nationaal Front staat gereed om al
len te vereenigen, die gezamenlijk wil
len arbeiden aan een nieuwen, volk-
schen staat, waarin de arbeid niet meer
ondergeschikt is aan het goud; waarin
een gezonde gemeenschap leeft van
wèrkers. Deze maanden, die nu komen,
zij zijn beslissend voor de toekomst van
Nederland. Wie dit. beseft, blijve niet
werkeloos aan den kant staan.
Nederland moet één zijn
/GISTERAVOND hield „Nationaal
Front" voor het eerst een open
bare bijeenkomst in Amicitia. De
heer J. Hogewind, bouwleider, sprak
het openingswoord: We komen hier,
zei hij, om ons te verdiepen in de
zaak van Nederland. Dan is het
goed, even terug te gaan in de ge
schiedenis: In 1918 werd de vrede
van Versailles gesloten. Dit betee-
kende in wezen de geboorte van
een revolutie. Maar Nederland, dat
milliarden aan den wereldoorlog
had verdiend, merkte het niet. Het
sliep.
Even werd men wakker: in 1933, toen
Hitler aan het bewind kwam. Maar het
Nederlandsche antwoord daarop was
het antwoord van den slaperige: het
was zuiver reactionnair. En Nederland
is reactionnair gebleven tot den tienden
Mei. Den vijftienden Mei betaalde het
zijn zatheid en slaperigheid met het ver
lies der onafhankelijkheid. Zoo staan de
zaken, van alle franje ontdaan.
De vraag luidt thans: Wat nu?
Waarheen?
Arnold Meijer, leider van Natio
naal Front, heeft in zijn rede zijn
antwoord daarop gegeven.
Deze oorlog heeft ons allen duidelijk
gemaakt, dat de partijenstaat vermolmd
en de leuze „Eenheid door Democratie"
een vergissing was. Ons leger omvatte
in plaats van een millioen, zooals mo
gelijk zou zijn geweest, slechts vier
honderdduizend man. Een dergelijk aan
tal telde bij de internationale politiek
niet mee.
Waren wij één geweest en hadden wij
een krachtige, kundige regeering gehad,
hadden wij kunnen steunen op een vol
waardige weermacht, dan waren de za
ken gansch anders gegaan. Maar het
schatrijke Nederland verklaarde, geen
fatsoenlijk leger te kunnen betalen.
Dezelfde leiders, die Nederland naar
en in zijn ondergang geleid hebben, be
weren thans nóg, dat zij de leidingge
vende figuren zijn.
Gelukkig heeft deze oorlog ons ge
leerd, dat er een volksche geest in
ons land is. Dat deze geest slechts ge
sluimerd heeft onder de narcose der ver
deeldheidzaaiers. Toen de soldaten zich
weerden in de Grebbelinie en op den
Afsluitdijk, in Rotterdam en in De Peel,
wisten zij met hoe weinigen zij waren
en hoe miserabel onze bewapening was.
Duizenden onzer 'mannen zijn gesneu-
\eld; en de vraag is: wiens schuld was
dal?
Het is niet zoo, dat het Nederland
sche leger zich niet had moeten verzet
ten. Al waren zij met stokken gewapend,
dan hadden zij toch moeten vechten.
Want slechts een volk, dat zich verde
digt, is waard een volk genoemd te wor
den, en geen horde \an enkelingen.
Deze vechtende soldaten hebben getoond,
dat er nog volksgemeenschappelijke ge
zindheid in Nederland was.
Jarenlang, aldus de heer Meijer, heb
ben wij de kameraadschappelijke lots
verbondenheid, de volksche gemeen
schap gepredikt. Dit volk moet leeren,
samen te leven, samen te lijden en sa
men te strijden. Dit zijn wij verplicht
aan onze gevallen soldaten en hun nabe
staanden.
Het was ter eerbiedige nagedach
tenis aan deze gevallenen, dat Ar
nold Meijer den aanwezigen ver
zocht, zich een oogenblik van hun
zetels te verheffen.
„Wij komen niet om dit volk zijn ka
rakter te ontnemen, wij komen ook niet
om zijn vrijheid te belagen", zoo heeft
Seyss Inquart gezegd. Maar wij moeten
toonen, deze vrijheid waard te zijn. Too-
nen door daden. Niet door parlementaire
leuzen, niet door partijpolitieke leuzen
en niet door democratisch stemmenover-
wicht.
„Willen wij onze volkséénheid krijgen
en behouden, dan mogen de partijtegen-
MARKTBERICHT
AMERSFOORT, 9 Aug. Appelen 46,
peren f 4S per H.L. Hoendereieren 4 60
5.30, eendeneieren 3.504.00 per 100 stuks.
Kippen 0 801.30, hanen 1.001.25, jonge
hanen 0.500.75. konijnen 2.002.50, jonge
konijnen 0.901.25 per stuk, tamme duiven
pér paar 0.200.25. Drachtige zeugen 80
125, biggen 1419 per stuk. Aangevoerd wa
ren ongeveer: 5 H.L. appelen, 20 H.L. peren
240.000 stuks hoendereieren, 500 stuks een
deneieren, 4 zeugen drachtige, 80 biggen.
SCHRIJFMAPPEN
DOOZEN POST
FOTO ALBUMS
bü BOEKHANDEL
LANOESTRAAT33
GRAXD-THEATRE Van Vrijdag 9 t.m.
Donderdag 15 Aug. vertooning van de
film „De school der liefde".
Voorstellingen: Zaterdag 2.30, 6, 8.15
uur doorloopend. Zondag 2.30, 4, 6 en
8.15 uur doorloopenri. Andere avonden:
8.15 uur. lederen middag, behalve Vrij
dag cn Maandag, matinée om 2.30 uur.
CITY THEATER. Van Vrijdag 9 t.m. Don
derdag 15 Augustus vcrt,ooning van
„Vadertje Langbeen".
Voorstellingen: Zaterdag om 2.30, 6.15
en 8.15 doorl. Zondag om 2.30. 4, 6.15
cn 8.15 uur doorl. Andere avonden S.15
uur. lederen middag matinée om 2.30
uur.
REMBRAXDT-THEATER. Vertooning van
de film „Post Arthur".
STERHUIS, Korte Beekstraat 4. Voor alle
meisjes iederen avond geopend dca
Zondags van 2 uur.
MUSEUM FLEHITE. Westaingel. Geopend
dagelijks van 10—12 en 1—4 uur, uitge
zonderd Zondag 's Zaterdags 1012 en
1 303 uur (Stadgenootcn hebben
's Zaterdags vrijen toegang)
GILDEHUIS A.K.G. Zomertentoon3tellinr.
OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLEES
ZAAL, Muurhuizen 9.,
GILDEHUIS A.K.G. 12 Augustus. Alge-
meene ledenvergadering, 2.30 uur n.m«
Koffiehuis „De Roska m". 13 Aug.
(Bij inzet en 20 Aug. bij toeslag). Ver-
kooping boerenhofstede „Groot Hof" a.d.
Stoutenburgen.30 te Barneveld.
Zandvoortwegfi, 14 Augustus.
10 uur v.m., verkooping inboedel door
not. Romer.
,JD e la Promenade". Donder
dag 22 Aug., 8 uur n.m. veiling door not.
Schouten, van vergaderlokn.il Korte
Schoolstraat 7, met roerende •'deren
daarin.
Heemstra laan 35. 27 Augus
tus. Verkooping inboedel, 10 uur v.m.
Koffiehuis v. D a 1 f s c n. 19
Augustus 10 uur v.m. Verkoop percee-
len hout.
Maar veel vacantiegangers
DE markt op Den Hof vertoonde
vanmorgen een bijzonder beeld. Er
gaapte een groote opening op de plaats,
waar anders de afdeeling der textiel
producten haar tenten heeft opgesla
gen. Deze handel ligt daar thans ook
stil. Althans: behoort daar stil te lig
gen. Naar wij vernamen, zou een enke
ling gepoogd hebben, clandestien toch
iets van dit soort artikelen van de
hand te doen. maar de politie stak er
een stokje voor.
Nochtans viel er over bezoek niet te
klagen, want vele vacantiegangers
kwamen er een kijkje nemen. Of deze
kijkers echter ook als koopers gefun
geerd hebben is natuurlijk een andere
kwestie. We hoorden, dat de handel
slechts een kalm verloop had.
Uitslag der veiling van vaste goederen
gisteravond ten overstaan van notaris
Johs. Knoppers in „Concordia" gehou
den:
Perc. 1, 2 en 3: wei- en bouwland aan
de Groenesteeg, gemeente Hoogland, aan
A. M. Thijssen voor 14.000.
Perc. 4 en 5: twee woonhuizen, aan
de Snouckaertlaan nos. 14 en 16, aan W.
van Haselen q.q. voor f 12.100.
Perc. 6: winkelhuis, Langestraat no.
Ill, aan W. Jaquet voor f 10.100.
Perc. 7: woonhuis Heiligenbergerweg
no. 87, aan J. W. Floor, voor f 6100.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Catlharina Jacoba, d. van Jan
Willem van Leuveren en Sientje Barbie.
Maria Elisabeth, d. van Petru? Al'oertus
Franciscus Hoefkcns en Hendrika Johanna
Kuyienburg. Gysbert Pieter. z. van Evert
Boon en Petronella \flfa der Horn. Theodora
Elisabeth, d. van LuPjvicus Wilhelmus Jo
seph te Kloese en Elisabeth Alcida Leonar-
da van Eijkelenburg. Roelf Berend, z. van
Pieter van der Raadt en Hendrikje de Jonge.
Wilhelmina, d. van Gerrit Hubertus Flos en
Petronella Johanna Finkelcnberg Dirk, z.
van Willem van Yeenendaal en Geertruida
Juffer. Jan. z. van Willem van Vecnendaal
en Geertruida Juffer. Teunis Wilhelmus
Johannes, z. van Teunis Brandsen en Wil
helmina de Winter.
ONDERTROUWD: Jdhannes Raven en Ma
ria Elisabeth Speekman. Pieter de Heer en
Adéle Leimbergcn. Jan de Gans en Cornelia
Diekerhof. Adriaan Theodorus Wissing en
Hendrica de Leu. Hendrik Pieter van den
Heuvel en Johanna Mouritsa van Nimwegen.
Eeltje van der Wreü en Trientje Insiena
Niejenhuis. Pieter van der Laarse en Clara
Johanna Jacoba Scholten Hendrik Albertua
Weiter en Wilhelmina Theodora Rikkoert.
Johannes van den Akker en Alijda de Goede.
Arie de Groot en Nanne Naatje Roodbcrgen.
GEHUWD: Frederick Leonard Boer en
Marie Elisabeth de Bruin.
OVERLEDEN: Gerrit Jan Harmsen, 3 j.
