De eerste
taak
IN DE OORLOGSVOERING ZIJN
GEEN AFSTANDEN MEER
Engelsche stem over de
Duitsche blokkade
REGENMANTELS
Egyptisch linnen en gummi weder ontvangen
Fa. DUIM BURGER
DE EEMLANDER
Zaterdag 14 September 1940
Uitgave; VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 68
H'
Het weekoverzicht van het D.N.B. wijst op
het overwicht van de Duitsche
luchtvloot
ENGELSCHE MIST
DOET GEVAAR
niet verminderen
Groot-Brittanië heeft het Duitsche offensief
uitgelokt, zegt een marine-medewerker
der Evening News
Desertie op
Britsche schepen?
8i/2 UUR ALARM IN
LONDEN
De politiek van
Zuid-Afrika
Vergoeding en schade
der bombardementen
BERICHT
AMERSFOÖRTSCK DAGBLAD'
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
- week f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
?RIJS DER AÜÏtKlti.HEN vanl4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiên „KEITJES"' bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0 05
ONDERBOUW
ET Nederlandsche volk
is in wezen behoudend
en bedachtzaam. Trouw is een der
meest op den voorgrond tredende
eigenschappen van den Nederlander.
Vandaar dat wij nieuwe dingen, onge
acht van wie zij afkomstig zijn of in
welken vorm zij worden aangediend,
niet dan na lang wikken en wegen
aanvaarden. Vandaar ook, dat talloos
vele Nederlanders datgene wat in
Europa staat geboren te worden, arg
wanend beschouwen. Het is niet zoo
zeer een quaestie van verstand als wel
van gevoel. Zeer velen zijn verstande
lijk tot het inzicht gekomen, dat
zooals het dezer dagen in het orgaan
van de Nederlandsche Unie werd ge
formuleerd zich in de huidige we
reld een revolutie voltrekt, die in de
eerste plaats van geestelijke orde is en
eerst daardoor zich uit op alle terrei
nen van het maatschappelijke leven.
Zeer velen zien de onvermijdelijkheid
die sommigen reeds als wenschelijk-
heid bestempelen in van een nieuwe
orde in Nederland, welke orde dan
om nogmaals eene qualificatie van ,,De
Unie" te gebruiken nationaal en
sociaal zal moeten zijn. Doch tusschen
het verstandelijk inzicht en den inzet
van eigen krachten om mede te bou
wen aan die nieuwe orde gaapt in tal
loos vele Nederlandsche gemoederen
nog een diepe kloof. Het is dit ge-
foe/sconflict, dat menig Nederlandsch
hart verscheurt. Het is deze geestelijke
crisis, die voor een belangrijk deel het
thans weinig behagelijke geestelijk kli
maat in ons land bepaalt.
I 1UDE vormen, oude normen zijn
weggevallen. Nieuwe vormen,
nieuwe normen dienen zich aan. Ons
volk, behoudend en bedachtzaam als
het is, vraagt tijd om die nieuwe vor
men en normen te bezien en te leeren
doorschouwen. Het weet echter te
vens, dat de tijd dringt, dat ieder dra
len kan zijn een -wij citeeren de
Nieuwe Rotterdamsche Courant -
gevaarlijk dralen. Vraagt men vrien
den of kennissen, hoe zij zich gevoe
len, dan krijgt men als regel een ant
woord, dat neerkomt op 'between the
devil and the deep sea*. Het ware
struisvogelpolitiek om te verbloemen,
dat dit inderdaad de gemoedsstemming
is van de breede massa van ons volk.
Noch met de zweep noch met phrasen
of leuzen kan het Nederlandsche volk
dit stadium te boven komen. Slechts
zij, die hun gedragslijn en hun maat
regelen afstemmen op den eigenaard
en op de huidige psychische gesteld
heid van ons volk, kunnen op den duur
met succes als redders in den nood
optreden. En de huidige nood in Ne
derland is in de allereerste plaats van
geestelijken, van psychischen aard.
Het Nederlandsche volk moet zich
een nieuw huis in een nieuw Europa
gaan bouwen. Zij, die bij dien bouw
léiding willen of moeten geven, die
nen zich er terdege van bewust te zijn,
dat de bouw slechts kan slagen, indien
de fundamenten degelijk en goed ge
legd worden en indien de grond ge
schikt en stevig genoeg is om het
nieuwe huis te blijven dragen. Anders
gezegd, de nieuwe bouwmeesters
ongeacht wie zij zijn hebben als eer
ste taak het Nederlandsche*volk gees
telijk voor te bereiden en rijp te maken
voor het .nieuwe'. Indachtig aan het
feit, dat ons volk in wezen behoudend,
bedachtzaam en trouw is, zoodat de
.onderbouw' veel tijd zal vergen.
BERLIJN, 14 September (D.N.B.De militaire medewerker van het D.N.B. gene
raal von GleiseHorstcnau, schrijft in zijn militair weekoverzicht:
„De slag boven en om Engeland heeft, althans wat de actie der luchtstrijdkrachten
betreft, een spanning gewekt, die nauwelijks nog schijnt te kunnen toenemen. De in
leiding tot deze nieuwe phase in den Duitsch-Engelschen lucht- en zeeoorlog vormt de
aankondiging van den „vergeldingsslag" door de Duitsche regeering en de oorlogs
leiding. Eenige dagen tevoren had de Britsche minister-president nog prijzend ver
klaard. dat Britsche vligers niet ontmoedigd werden, wanneer zij van hun vluchten
boven Duitschland met de volledige lading terugkeerden, omdat zij de hun aangewezen
militaire doelen niet gevonden hadden. In Duitschland heeft men reeds sedert lang,
zooals ook bewezen is door de rede van Hitier, niet denzelfden indruk. Men consta
teerde daar juist een 'voortdurend toenemen van de vernieling en beschadiging van
objecten, die met oorlogvoering, oorlogsproductie en oorlogsbelang werkelijk niets
uitstaande hebben. Dat de Britsche opvatting van oorlogsbelang in den luchtoorlog
bedenkelijk dicht nadert tot die, welke in den wereldoorlog tot uiting kwam in de
uithongering van ouden van dagen, vrouwen en kinderen, is gebleken uit de mede-
deelingen over de arglistige brandplaatjes, die de Britsche vliegers sedert weken ver
van de steden en de wapenfabrieken uitgooien om den oogst en de have van vreedzame
burgers te vernielen.
De gewichtsgrens tusschen kleine en
grooie eieren is vastgesteld op 55
gram per stuk. Het sorteeren en
wegen geschiedt thans dus met de
uiterste nauwkeurigheid.
(Foto's Pax-Holland)
KONINGIN HELENA VAN
ROEMENIE
BELGRADO, 14 September (D.N.B.) -
Koningin-Moeder Helena van Roemenië
is Vrijdagavond in Zuid-Slavië aangeko
men. Te 22 uur vertrok zij met den
Orjent-express om vanochtend vroeg de
Roemeensche grens bij Groot-Kikinda te
bereiken.
ALFRED KIENZLE VER
ONGELUKT
STLTTTGART, 14 September De be
kende Duitsche zwemmer Alfred Kien-
zle, die herhaaldelijk meespeelde in het.
Duitsche nationale zevental, is een de
zer dagen tengevolge van een ongeval
om het leven gekomen.
Hoezeer de luchtoorlog aan Britsche
zijde reèds lang van alle remmen bevrijd
is, is ook aangetoond door de bombarde
menten op den Brandenburger Toren de
Siegessaeule, welke ook prompt door
Reuter bevestigd zijn. Met het oog op
deze feiten stelt de Duitsche berichtge
ving er veel prijs op té verklaren dat ook
de verscherpte aanvallen, die sedert een
week op Londen en geheel Engeland wor
den gedaan, nog steeds op militaire en
strategische doelwitten gericht zijn. De
officieele commentaren herinneren er
ook steeds weer aan, dat het er voor
Duitschland alleen op aankomt, de oor
logskracht van Engeland te vernietigen.
Dat deze vernietigingsstrijd zal
doordringen -tot in den wortel van de
Britsche gevechts- en wapenings
kracht, behoeft overigens niet te wor
den betwijfeld met het oog op de
vastbeslotenheid der Duitsche lei
ding. Eveneens is het duidelijk, dat
met de toenemende veelvuldigheid
der Duitsche luchtaanvallen ook het
burgerlijke leven in Engeland steeds
zwaarder getroffen moet worden.
Woorden van haat noch van gerust
stelling kunnen verbergen, dat het slag
veld, waarop de worsteling tusschen En
geland en Duitschland zich afspeelt, de
laatste maanden geweldig gegroeid is en
in de afgeloopen week een omvang heeft
aangenomen, waarvan men zich tot dus
verre geen voorstelling kon maken. Ook
de hui'ger, die te Hamburg of Berlijn, te
Londen of Liverpool den schuilkelder op
zoekt, is tot strijder geworden. De vraag
van de meerderheid, vooral in de lucht,
wordt van uur tot uur meer besproken.
Dat het vliegbereik der Duitsche'lucht
macht onvergelijkelijk veel grooter is,
kan nauwelijks ontkend worden.
De Duitsche luchtbases liggen in
een lange rij van Noorwegen tot de
Westkust van Frankrijk, bijna voor
de poorten van Londen, terwijl de
Royal Air Force zelfs voor het Ruhr-
gebied reeds aanzienlijke afstanden
moet afleggen. De uitwerkingscoëffi-
cient voor een Britsch vliegtuig dat
Berlijn wil bereiken, staat tot die van
het Duitsche toestel, dat naar Lon
den vliegt, als 1 tot 10, of zelfs 1 tot
15.
Indien men de groote numerieke meer
derheid der Duitsche luchtmacht in aan
merking neemt, kan over het resultaat
der vergelijki ng moeilijk twijfel bestaan,
ook wanneer men technische en moreele
factoren buiten beschouwing laat. Zoo
mogelijk nog duidelijker is de situatie op
het gebied van de jachtvliegtuigen. Het.
is een feit, dat het Brifsche jachtvlieg-
BERLIJN, 13 September (A.N.P.). Iji een beschouwing over den oorlogstoestand
schrijft de marinecorrespondent van de Evening News, dat alle Duitsche maatregelen
m de nabuurlanden van het Rijk een defensief karakter hebben gedragen, teneinde zich
te verweren tegen de Britsche heerschappij ter zee en tegen het blokkadesysteem. De
Britsche marinemedewerker noemt in dit verband de blokkade uitdrukkelijk een aan
valsmiddel. Wij weten niet, wat den schrijver van dit artikel tot de voor de Engelscben
opmerkelijke bekentenis heeft gebracht, dat het offensief van Groot-Brittannië het
offensief van Duitschland zou hebben uitgelokt. Deze opmerking komt van een kant,
die tot dusverre steeds het tegendeel heeft beweerd. De geheele Britsche oorlogspro
paganda berust op de stelling, dat Duitschland in hef verloop van dezen oorlog van
aanval tot aanval is overgegaan en alle Britsche maatregelen slechts reacties zijn ge
weest op de Duitsche offensieven en begeerten naar offensieven.
Wanneer thans in de Evening News
wordt, gesproken van het Engelsche of
fensief. dan speelt daarbij het verlangen
om het Britsche publiek over de thans
ingetreden phase van den uiterst benar
den Britschen toestand met een popu
lair woord te misleiden, een rol.
Al wordt Londen een puinhoop, wij
hebben de blokkade. Dit kan de schrij
ver van dit artikel bedoeld hebben. In
ieder geval echter constateert hij niet
meer of minder, dan wat. men in
Duitschland vastgesteld wil zien. nl. dat
de totale blokkade de uiterste vorm van
den aanval in het. algemeen en de
macht daartoe reeds in vredestijd en
zonder meer een aanvalsdreiging is.
De Fuehrer heeft in zijn laatste rede
de monsterachtigheid van de mogelijk
heid tot blokkade aangeduid en gezegd,
dat een toestand, waarbij het eene volk
alle andere volken al naar gelang zijn
verlangen daartoe kan verbieden, be
paalde dineen te consumeeren of niet.
een voor den vrede onder de volken on
draaglijke toestand beteekent.
In overeenstemming gebracht met
den eisdh van dezen oorlog betee
kent dit, dat Engeland verslagen moet
worden, opdat Europa, van de nacht
merrie van een Britsche blokkade be
vrijd wordt.
Het geheele wezen van de Duitsche
oorlogvoering komt in deze formule tot
uiting.
Uit overzeesche neutrale havens wordt
vernomen, dat de daar af en toe nog uit
Engeland aankomende Engelsche sche
pen sedert, eeriigen tijd niet meer in
hun thuishavens uitgerust en van pro
viand voorzien, worden. De zoodoende
gewekte ontevredenheid als gevolg van
gebrekkige verzorging zou reeds in een
aantal gevallen tot desertie van officie
ren en bemanning hebben gelpid. Ook
het succesvolle optreden van de Duit
sche duikhooten tegen de Britsche con-
vooien zou reeds duidelijk merkbare ge
volgen hebben gehad. Dikwijls zouden
de kapiteins des nachts trachten, de
convooien te verlaten, daar meermalen
reeds op den eersten réisdag schepen uit
de convooien worden beschoten. Al deze
verschijnselen bewijzen duidelijk, dat
Duitschlands blokkade en zee-oorlogvoe-
rine tegen Engeland reeds ongewoon
duidelijk voelbaar is geworden en da'
ondanks de verzekeringen van den Brit
schen minister van levensmiddelenvoor
ziening reeds ernstige moeilijkheden bii
den aanvoer van levensmiddelen wor
den ondervonden.
tuig de kuststreek ten Zuiden van Lon
den reeds voor een groot deel heeft over
gelaten aan den Duitschen tegenstander.
De eerste groote botsingen tusschen de
jachteskaders spelen zich meestal pas
boven de hoofdstad af. De kracht van de
Duitsche actie vindt haar uitdrukking in
de mededeeling,dat Rijksmaarschalk
Hermann Goering van de Noord-Fran-
sche kust af den strijd van de door hem
geschapen luchtvloot persoonlijk leidt.
Churchill wist in zijn laatste radiorede
ook veel te vertellen over groote Duit
sche voorbereidingen tot een landing. Het
gevaar zal ook geenszins voorbij zijn, als
de beroemde herfst- en wlntermisten
over de eilanden zullen dalen.
Aan Duitsche zijde hebben tot
dusverre op het land slechts kust-
batterijen het woord gehad. Zij
hebben er toe bijgedragen, dat de
haven van Dover in puin werd
gelegd, en zij hebben vijandelijke
batterijen tot zwijgen gebracht.
Objecten op veertig kilometer af
stand worden onder vuur geno
men. In de oorlogvoering zijn er
geen afstanden meer.
Naast dit reusachtige drama op het
wereldtooneel wordt de handelsoorlog
der Duitsche vliegers, kruisers, torpedo
jagers, duikhooten en motortorpedoboo-
ten onverdroten voortgezet. De duikboot
van kapitein Prien heeftop één tocht de
Britsche scheepsruimte met 40.000 ton
verminderd door het tot zinken brengen
an zes welgewapende koopvaardijsche
pen. Gedurende de maand Augustus heb
ben marine- en luchtvloot bijna 700.000
ton naar den bodem der zee overgeschre
ven. In het eerste oorlogsjaar is oVz mil-
lioen ton tot. zinken gebracht, waarvan
de Engelschen drie millioen toegeven.
Daarbij moet in aanmerking worden ge
nomen, dat de handelsoorlog pas eenige
maanden na het uitbreken van den oor
log krachtig werd aangevat. Bijzonder
opmerkelijk is. dat de vijandelijke vracht
schepen, die tot zinken worden gebracht,
hijna altijd in sterk convooi varen. De
middelen, waarmede de .geallieerden zich
in de laatste jaren van den wereldoorlog
tegen de Duitsche duikbootvloot verde
digden, hebben veel van hun uitwerking
verloren."
EX KONING CAROL
BARCELONA. 14 Sept. (D.N.B Ex-
koning Carol van Roemenie wil langer
dan volgens zijn oorspronkelijk plan in
Catalonie blijven. Hij is in de badplaats
Sitges aangekomen.
BERLIJN, 14 September (D.N.B.).
Eenige Duitsche gevechtstoestellen van
het type Do 17 hebben Vrijdagmiddag
een groot aantal benzine- en olietanksin
de nabijheid van Buckingham Palace ge
bombardeerd. Voorts zijn aanvallen ge
daan op een station en spooremplace-
menten op de lijn Londen-Gravesend ten
Zuiden van Eritli, op eenige hout-en pa
pierfabrieken en op verschillende silo's
ten Noorden van Whitechapel. De uit
werking der bommen kon in weerwil
van het slechte weer goed waargenomen
worden. Een der Duitsche vliegtuigen is
nog niet terug gekeerd.
Het luchtalarm te Londen in den nacht
van Vrijdag op Zaterdag eindigde te
4.31 uur,, na 8V2 uur geduurd te hebben.
D.N.B. meldt uit Mitchellfield:
Vliegerofficieren, die hier gestation-
neerd zijn, hebben tegenover de New-
York World Telegramm verklaard, dat
Londen voor zijn verdediging tegen de
Duitsche luchtmacht nog slechts kan re
kenen op het afweergeschut en de bal
lonversperringen. Door het gebrek aan
piloten kunnen gevechtsvliegers enz. on
mogelijk afgelost worden en de dringend
noodige rust krijgen. Het zijn steeds
weer dezelfde vliegers dia in den strijd
moeten worden gebracht. Geen piloot
kan echter geruimen tijd dienst doen
zonder aflossing. De oververmoeidheid
hij de Engelsche vliegers blijkt reeds na-
deelig te zijn voor hun zekerheid en'hun
uithoudingsvermogen.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt mede dat de Duitsche luchtaanval
len in den afgeloopen nacht zijn voortge
zet en in't bijzonder gericht waren op 't
gebied van Londen en Zuid-Wales De
aanvallen begonnen kort na het invallen
van de schemering en duurden in den
nacht voort. In de Oostelijke, Westelijke
en Zuidoostelijke wijken werd op vele
plaatsen schade aangericht, In verschei
dene districten zijn fabrieksgebouwen
beschadigd, terwijl er branden uitbra
ken. Bijzonderheden zijn nog niet be
kend.
DE ENGELSCHE STRIJDKRACHEN
IN HET VERRE OOSTEN
SJANGHAI, 13 Sept. (D.N.B.)Na
een diensttijd van zeven jaren als opper
bevelhebber van de Engelsche strijd
krachten in het Verre Oosten, is admi
raal sir Percy Noble door vice-admiraal
sir Geoffrey Layton afgelost. De over
dracht, van het commando vond plaats
te Singapore.
IAN6ESTRAAT 56 TE1.3II8
PEfi/CURE 6N MASSAGE
Meerderheid der regeering
is niet groot
GENEVE, 14 September (A.X.P.)
De Temps van 11 September bevat een
uitvoerige correspondentie uit Pretoria
naar aanleiding van de onlangs plaats
gehad hebbende stemming over 't voor
stel van generaal Hertzog, terug te kee-
ren tot de neutraliteitspolitiek. Over do
mogelijke politieke ontwikkeling in cie
Zuid Afrikaansche Unie wordt hierin
gezegd:
Natuurlijk'is een politieke ommekeer
en een regeeringswijziging altijd moge
lijk. Wanneer zij thans komen zou. zeu
zij aanleiding geven tot zeer ernstige
moeilijkheden, die tot verstoring van dc
orde en tot burgeroorlog zouden kunnen
leiden. Hef politieke lot der Zuid-Afri-
kaansche Unie zal met zekerheid in
Europa beslist worden. Dc overwinnin
gen van Duitschland versterken de op
positie tegen de regeering en een nieu
we reeks successen zou het, evenwicht
der politieke krachten ten gunste van
de nationalisten kunnen doen verschui
ven, want de meerderheid der regeering
is niet zeer groot.
Het Duitsche Rijk vergoedt
alle door zijn burgers
geleden schade
BERLIJN, 13 Sept. (V.P.B.) De
Duitsche regeering heeft reeds aan het
begin van den oorlog maatregelen ge
nomen. om te voorkomen dat staats
burgers, die tengevolge van militaire
operaties schade aan hun persoon of
eigendom lijden, deze schade zelf zou
den moeten dragen. Alle schade van dien
aard wordt door het rijk vergoed. Inge
volge een in September 1930 uitgevaar
digde verordening hebben alle Duitsche
burgers die tengevolge van een aanval
op het Rijksgebied verwondingen op-
Ioopcn, recht op de noodige verzorging
en vergoeding. Ingeval van overlijden
wordt een vergoeding uitgekeerd aan
hun nagelaten betrekkingen. Een an
dere verordening regelt de vaststelling
en vergoeding van schade, toegebracht
aan roerende of onroerende goederen,
tengevolge van een aanval op het Rijks
gebied. Deze regeling van de schadever
goeding volgt na de vereischte aanvrage
bij bijzondere beslissing. Voor de hespoe-
diging van het herstel van woongelegen
heid worden voorschotten verstrekt.
BEGENADIGING VAN HONGAREN
EN BULGAREN
BOEKAREST. 14 September. (D.N.B.).
Bij Koninklijk Decreet z'jn alle Hon
garen en Bulgaren uit het aan Honga-
rijen en Bulgarije afgestane gebied, die
wegens politieke delicten veroordeeld
waren, begenadigd.
ZIJ, die zich met ingarug
van 1 Oct. a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 19.58 uur.
Zonsopgang 7.14 uur.
(Zooals men weet is iedereen ver
plicht tusschen zonsondergang en
zonsopkomst te verduisteren).
Dames- en Kinderconfectie - Arnh.weg 26
Tel. 3977
