DE BEHANDELING DER
DUITSCHERS
in Nederlandsch-Indië
Het faillissement van
Mannheimer
EEN VERGEEFSCH BEROEP OP DEN
GOUVERNEUR - GENERA AL
Nieuwe Duitsche
vergeldings
maatregelen
Overtreding van
de auteurswet
Bommen op
Wissekerke
IN WAARHEID BLIJKT DE STAND VAN
ZAKEN NOG ONGUNSTIGER
DAN HET SCHEEN
Het rapport van
den curator
IEDERE MINUUT
WAS ER EEN!...
Luchtaanvallen
op Engeland
voortgezet
2e BLAD PAG. 4
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1940
's GRAVENHAGE, 20 Sept. - Offi
cieel wordt medegedeeld:
Nadat vroeger, meermalen zoowel
langs diplomatieken weg als ook door
particuliere Nederlandsche kringen on
dernomen stappen om de Nederland
sche autoriteiten in Nederlandsch-Indië
ten aanzien van de kwestie betreffende
de onwaardige behandeling van de
zich daar bevindende Duitschers tot
andere gedachten te brengen, geen re
sultaat hadden gehad, heeft §en voor
aanstaande Nederlandsche instantie
ongeveer vier weken geleden met toe
stemming van de Duitsche autoriteiten
een zeer dringenden oproep tot Wijzi
ging van zijn tot nu toe aangenomen
houding, gericht aan den gouverneur-
generaal, jlir. Tjarda van Starken
borgh Stachouwer. Deze oproep werd
door het college van secretarissen-gene
raal opgesteld en in een door ihr. Snouck
Hurgronje en jhr. Six onderteekend tele
gram via Tokio naar Batavia geseind.
In dit telegram werd er op gewe
zen, dat als vergelding voor de
arrestatie van de Rijks-Duitschers
in Nederlandsch-Indië van Duit
sche zijde eenige honderden Ne
derlanders naar Duitschland over
gebracht en daar geïnterneerd wa
ren en dat op een vrijlating van
deze geïnterneerden niet te reke
nen was, zoolang niet een veran
dering in de behandeling van Duit
schers in Nederlandsch-Indië zou
plaats hebben. Voorts werd er na
drukkelijk voor gewaarschuwd,
dat de toestand wel eens erger zou
kunnen worden en dat met een
verscherping van de Duitsche re
presailles ernstig rekening zou
moeten worden gehouden. Een be
vredigende regeling zou slechts
kunnen worden bereikt op den
grondslag, dat de in Nederlandsch
Indië verblijf houdende Duit
schers in beginsel hun bewegings
vrijheid zou worden teruggegeven
en dat hun toegestaan zou worden
zich weer naar hun woningen te
begeven en hun normale werk
zaamheden aan te vatten.
Duitschers, die geen vaste woonplaats
in Ned.-Indië hadden, of wier terugkeer
in hun woning niet mogelijk is, zou/3en
óf naar Duitschland terug moeten kun
nen reizen óf moeten worden onderge
bracht in een gezonde plaats in de ber
gen. Voorts moest de gelegenheid wor
den geschapen tot hulp- en ondersteu
ningsactie voor de noodlijdend geworden
Duitschers. Aan den anderen kant zou
den de Duitschers in Ned.-Tndië van de
Duitsche Riiksregeering de strenge op
dracht krijgen, op geen enkele wijze iets
tegen het Nederlandsche bestuur of
tegen de veiligheid des lands te onder
nemen. Ten slotte werd den gouverneur-
generaal verzocht, het telefoonverkeer
met Nederland weer vrij te geven, zij het
ook slechts ter nadere bespreking ter re
geling van bovenvermelde aangelegen
heid.
Ofschoon het geen twijfel kan lijden,
dat de gouverneur-generaal in het bezit
van. dit telegram is gekomen, heeft het
college van secretarissen-generaal tot
heden geen mkel antwoord van hem,
ontvangen, terwijl het telefoonverkeer
mot Nederland niet hersteld is. De be
voegde Duitsche instanties hebben voorts
berichten ontvangen, volgens welke in
het lót der Duitschers in Nederlandsch-
Indië intusschen geen noemenswaardige
vérlichting is aangebracht
Aangezien dus aangenomen moet
worden, dat de regeering van Ne-
dcrlandsch-Indië niet tot inbinden
bereid is, ziet men zich aan Duit-
sché zijde gedwongen, hieruit de
noodigê conclusies té trekken. De
verantwoordelijkheid voor de on
aangename gevolgen, welke uit
dezen stand van zaken voor tal
rijke Nedërlanders moeten voort
vloeien, treft uitsluitend den
gouverneur-generaal van Neder-
landsch-Indic en diens raadgevers.
DOOR VRACHTAUTO AANGEREDEN
EN GEDOOD
ALMELO. 20 Sept. De ongeveer 40-
iarige Almélosche landbouwer A. J.
iluiskes is hedenmorgen tijdens de duis
ternis liet s'achtoffer geworden van een
ongeluk Ilii werd. toen hij zich met
7i?n driewieler, waarop hii een lading
melkbussen voorttrok, in de richting
V.'ierdep begaf, van achteren aangere
den dror een vrachtauto. bestuurd do«r
don ..Mmeloschen fruithandelaar R I..
H. werd zwaar gewond en i« spoedig
aan de gevolgen van het ongèluk over
leden.
Hoofdartikel uit een courant
- zonder bronvermelding
overgenomen
ZWOLLE, 20 September, Voor
den Zwolschen politierechter, mr. J.
Mulders, heeft zich te verantwoor
den gehad J. V. te Harderwijk, uit
gever van de Harderwijksche Cou
rant,' wegens overtreding van de
auteurswet. De heer V. had uit de
Barneveldsche Courant een hoofd
artikel getiteld „trouw moet blij
ken" en geschreven door L. 'E. Mok-
veld, overgenomen zonder bronver
melding.
Verdachte beweerde dat er tusschen
de Harderwijksche en Barneveldsche
Courant een ruilovereenkomst bestond.
De beide couranten namen geregeld ar
tikelen van elkaar over. Door den uit
gever varv de Barneveldsche Courant
werd dit evenwel ontkend. Er bestaat
een ruilovereenkomst, maar deze heeft
alleen betrekking op nieuwsberichten
uit de omgeving en in geen geval op
hoofdartikelen.
Mr. Bouman uit Zwolle trad op als
vertegenwoordiger der civiele partij. De
heer Mokveld heeft door de overname
van zijn artikel een indirecte schade
geleden, die hij schat op honderd gul
den. De officier van justitie, mr. A. H.
Servatius, wees verdachte, op het onbe
hoorlijke van dezen „intellectueelen
diefstal" en eischte een geldboete van
75 gulden, subs. 25 dagen hechtenis.
Verdachte vond het onsympathiek
van dgn heer Mokveld. dat hij voor dit
geval een vervolging had ingesteld. De
officier zeide echten niet te weten wat
onsympathieker was.
De politierechter veroordeelde V. tot
25 gulden boete. subs. 10 dagen hechte
nis en een schadevergoeding van 25 gul
den.
WISSEKERKE. 20 Sept. Vanoch
tend zijn in een polder onder deze ge
meente zes bommen geworpen. Drie
schapen werden gedood. Er zijn geen
militaire doelen in deze omgeving.
OPNEMING IN DEN OPBOUWDIENST
VOOR GEDEMOBILISEERDEN
STOPGEZET
's-GRAVENHAGE, 20 Sept Met in
gang van heden is de opneming in den
Opbouwdienst voor gedemobiliseerde mi
litairen voor onbepaalden tijd opge
schort.
In verhand hiermede is zoowel de ver
plichte als de vrijwillige inschrijving
voor den Opbouwdienst tot nader order
gestaakt.
De strijd in Egypte. Italiaansche troepenafdeelingen op weg naar de Egyptische grensplaats Solium,
welke inmiddels door hen is bezet (Foto Weltbild)
AMSTERDAM, 20 Sept. In de
.verificatievergadering heeft mr. E.
J. Korthals Altes, curator in het
faillissement van de nalatenschap
van wijlen dr. Fritz Mannheimer,
gistermiddag ten overstaan van den
rechtercommissaris, mr. dr. P. H.
Smits, verslag uitgebracht. Het eer
ste gedeelte van dit uitvoerig rap
port publiceerden wij reeds in ons
vorig avondblad. Thans laten wij
het overige deel volgen van de be
schouwingen van den curator.
Het valt buiten de bevoegdheid van
den curator, zich té begeven in een be
oordeeling van de omstandigheden, die
tot den financieelen ondergang van de
firma Mendelssohn en Co. te Amster
dam hebben geleid. Te dezer plaatse
echter dient wél aandacht te worden
geschonken aan het verband tusschen
den vermogenstoestand van wijlen dr.
Mannheimer als beheerend vennoot en
de financieele structuur der vennoot
schap.
Er is opgemerkt, dat de verplichtin
gen der firma jegens derden in wanver
houding stonden tot het eigen kapitaal,
waarmede eventueele verliezen konden
worden opgevangen, daar de eigen mid
delen, buiten moeilijk te beoordeelen re
serves. slechts bestonden uit het com
manditaire kapitaal van f 6.2 millioen,
De druivenpluk In Elzas Loth >i ngen is in vollen gang Een cbaimante
plukster in haar fraaie kleederdracht aan den arbeid voor den wijnoogst
(Foto Weltbild)
en eventueel particulier vermogen van
beheerende vennooten.
In waarheid blijkt echter de stand
van zaken veel ongunstiger te zijn ge
weest. Geen der beheerende vennooten
heeft, in welken vorm ook, kapitaal aan
den vennootschap verstrekt! En de
eenige beheerende vennoot, aan wie op
grond van uiterlijke omstandigheden en
ongestaafde geruchten een groot per
soonlijk fortuin werd toegeschreven,
heeft in feite over meer dan het twee
voud van het geheele commanditaire
kapitaal uit de kas der vennootschap
beschikt. Hierbij wordt dan het op de
kunstverzameling van de „artistic" ver
strekte crediet nog buiten beschouwing
gelaten.
Relaties en reputatie
Niet alleen de zaken der com
manditaire vennootschap zijn in
feite met het geld harer crediteu
ren gefinancierd, maar ook de par
ticuliere uitgaven van haar leiden
den beheerenden vennoot.
Voor een vennootschapsvorm, waar
mede hier te lande reeds eerder teleur
stellende ervaringen zijn opgedaan, die
mede in onbekendheid met de werke
lijke draagkracht van beheerende ven
nooten haar oorzaak vonden, levert, het
geen hier is geschied, stellig geen aan
beveling op. De voortreffelijke relaties,
waarover de commanditaire vennoot
schap beschikte, zoowel dank zij repu
tatie, welke zij reeds aan haar stamhuis
ontleende, alsmede de ervaring en on
dernemingsgeest, waarmede haar lei
ding was toegerust, konden haar de
wegén openen tot belangrijke en winst
gevende zaken. Dit zijn positieve facto
ren van niet te onderschatten beteeke-
nis. Toch konden zij het ontbreken of
nagenoeg ontbreken van tastbare mid
delen niet goedmaken. Het is tegelijk de
kracht en de tekortkoming geweest van
den man, die ,de firma Mendelssohn en
Co. te Amsterdam terecht beschouwde
als zijn persoonlijke ondernemine, dat
hij gemeend heeft het bankbedrijf zon
der die tastbare middelen te kunnen uit
oefenen. Met behulp van eigenschappen,
die zich onttrekken aan het oordeel van
een ieder, die dr. Mannheimer niet per
soonlijk heeft gekend, heeft hij voor
zich en zijn firma een crediet gescha
pen en gehandhaafd, dat bijna onaan
tastbaar scheen, ook toen de feitelijke
grondslag was komen te ontbreken.
Het persoonlijk vermogen
van Mannheimer
Een onderzoek naar het verloop
van het persoonlijk vermogen van
dr. Mannheimer tijdens den gan-
schen duur van zijn verblijf hier te
lande leert, dat dit vermogen na de
aanvankelijke deficitaire jaren, ge
durende zekeren tijd wel eenigen
omvang heeft gehad, maar dat het
nimmer ook maar in de verste verte
heeft beantwoord aan het fortuin,
dat hem vrij algemeen werd toege
schreven. Naarmate voor de ven
nootschap grootere zaken werden
ondernomen en aan snel wassende
risico's het Hoofd moest worden ge
boden. werd de schijn van persoon
lijken rijkdom van den man, op
wieri het crediet voornamelijk steun
de, tot steeds onwaarschijnlijker af
metingen opgedreven.
Zijn disposities ziin juist het buiten-
sporiest geweest in de laatste maanden,
die vooraf gingen aan den val van de
firma, terwijl deze tegenover een toe-
nemenden argwaan op steeds hezwaren-
der voorwaarden gelden moest, opne
men, om aan haar verplichtingen het
Op bon van uw dokter
hoofd te kunnen bieden. Een dergelijke
kringloop moest op den duur noodlot
tig worden.
Naast de mislukking van groote en
riskante zaken, die de vennootschap in
1939 heeft ondernomen, en naast den
ongunstigen invloed v. d. toen naderen
den Europeeschen oorlog op het crediet
en op den gang van zaken, heeft hierbij
naar de overtuiging van den curator,
ook de snelle lichamelijke en geestelijke
achteruitgang van dr. Mannheimer, als
gevolg van zijn ziekte, een verderfelij-
ken invloed gehad.
Gemis aan werkelijk
heidsbesef
De verbeeldingskracht, waarmede zijn
vroegere successen waren tot stand ge
bracht, moge voor een bankier een
eigenschap zijn, waartegenover in alle
omstandigheden terughouding en zelf
beperking van pas komen, bij wijlen dr.
Mannheimer is zij in de laatste maan
den, die aan zijn overlijden voprafgin-
gen, ontaard tot een ontstellend gemis
aan werkelijkheidsbesef. De tekortko
mingen in den opzet, die zich vroeg of
later moesten wreken, worden er niet
minder om, de verblinding en de bui
tensporigheden in de uitvoering vinden
er een zekere mate van verklaring in.
Jegens de nagedachtenis van een man,
die zelf zich niet meer kan rechtvaar
digen, en voor wien de feiten oogen-
schijnlijk geen verontschuldiging bevat
ten, gaf het pas te dezer plaatse de aan
dacht te vestigen op een feitelijk ele
ment, dat slechts zijdelings verband
houdt met den toestand van het.vermo-^
gen.
Het bedrag, waarvoor crediteuren van
Mendelssohn en Co. Amsterdam verifi
catie in het faillissement der nalaten
schap hebben verzocht, bedroeg op 15
September 1940 f 84.939 629.69.
Een belangrijk gedeelte van dit be
drag is gedekt door onderpand, ver
strekt door Mendelssohn en Co. Ander
zijds is een groot gedeelte der vorderin
gen op Mendelssohn en Co. waarvoor
de nalatenschap mede aansprakelijk is,
niet of althans nog niet ingediend.
Bewindvoerders van Mendelssohn en
Co. hebben in hun laatste verslag het.
deficit der commanditaire vennootschap
gesteld op f 27.437.835.99. Neemt men dit
saldo als het bedrag, waarvoor de na
latenschap uiteindelijk tegenover credi
teuren van Mendelssohn en Co. aan
sprakelijk zal zijn, dan komt men op
een totaal van schulden der nalaten
schap van f 42.003.882.38.
Blijkens de faillissementsstatistiek,
samengesteld door het Centraal Bureau
voor de Statistiek, laatstelijk over 1938,
bedroeg het totaal der schulden van alle
in 1938 afgedane faillissementen in Ne
derland ruim 73 millioen gulden pn van
die. afgedaan in 1937, ruim 83 millioen
gulden. Weliswaar zijn over de drie
voorafgaande jaren de totalen aanmer
kelijk hooger geweest, het hoogst over
1930 met, ruim 160 millioen gulden, tórb
blijkt uit deze cijfers, hoezeer deze de
confiture valt buiten het hier te lande
gebruikelijke kader. Te dezer plaatse
kan met de vermelding dezer feiten
worden volstaan en zijn gevolgtrekkin
gen overbodig.
AMSTERDAM, 20 Sept. Op 20 No
vember van het vorig jaar hield de ge
meente Uithoorn een luchtbeschermings
oefening. Om niet in overtreding te ko
men, had een ingenieur, de directeur van
een aannemingsmaatschappii de lampen
van zijn auto perfeot afgeschermd.
Toen de oefening pas was begonnen,
meldde zich een ordonnans bij hem aan,
die hem namens den majoor der genie
van het district verzocht onmiddellijk
nrjir een bedreigde plek in een der pol-
f'a*»!ijken bij Abcoude te komen. Het
water stond zeer hoog en er was een ge
rechtvaardigde, vrees, dat de dijk het zou
begeven. Iedere minuut was er een; de
ingenieur reeds zoo snel mogelijk over
de smalle en gladde wegen om 'nog op
tijd te komen. Om beter op te schieten
verwijderde hij de afscherming van zijn
lampen. Prompt hield een veldwachter
hem aan en maakte proces-verbaal op.
Aanvankelijk was de strafzaak aange
bracht voor den politierechter, doch
deze verwees haar naar de meervoudige
Kamer.
De officier van justitie - was van oor
deel, dat verd. evengoed met afge
schermde lichten had kunnen rijden, al
had de reis dan ook wat langer geduurd.
Eisch gezien de bijzondere omstandig
heden 2 boete.
De ingenieur was het met den open
baren aanklager niet eens: om een ramp
te voorkomen, moest snel gehandeld
worden. Het algemeen belang eischte dit
en iedere minuut was er een.
De rechtbank zal 3 October vonnis wij
zen.
Uir DE STAATSCOURANT
p.r.r.
Bij beschikking van den secretaris
generaal van het departement van Bin-
nenlandsche Zaken is met ingang van
16 December 1940 aan den commies
bij den P. T. T.-dienst H. van Meel,
aangewezen als beheerder van het bij
P.T.T.-kantoor te 's Gravenhage. van
Alkemadelaan, op zijn verzoek eervol
ontslag verleend.
Is met ingang van 1 November 1940
aan den referendaris der P.T.T., Ch. A.
Otten, aangewezen als directeur van
het post- en telegraafkantoor te Bus-
sum, op zijn verzoek eervol ontslag
verleend.
BERLIJN, 20 Sept. (D.N.B.). Het op
perbevel van de weermacht maakt be
kend: Onder voortdurend moeilijke
weersomstandigheden heeft het lucht
dopen gisteren gewapende verkennings
vluchten uitgevoerd. In het verloop
daarvan werden Londen alsmede vlieg
velden en haveninstallaties in Zuid-
Engel and met bommen bestookt.
's Nachts hebben gevechtsvliegtuigen
de vergeldingsaanvallen op Londen on
op voor den oorlog belangrijke doelen
in West- en Midden-Engeland voortge
zet. Talrijke nieuwe branden verbreid
den zich, inzonderheid ook te Liver
pool.
Enkele Britsche vliegtuigen wierpen
's nachts bommen op woonwijken :n
West- en Zuid-West-Duitsche 6teden.
Een Britsch vliegtuig wérd neergescho
ten. Dne Duitsche vliegtuigen worden
vermist.
Staat van baten en schulden
(verkort)
Baten
Contanten in kas 28 Augustus 1939 f ex
Huis en erve Van Eeghenstraat 57 Amsterdam f
Hypothecaire vordering rentende 5 pet. "s iaars f
Loopende renten 14 Mei—28 Augustus 1939 f
Automobielen volgens taxaties K.N.A.C. en H. G. IJzerman te Am
sterdam j
Roerende inboedelgoederen volgens taxatie J. Carels te Amsterdam f
Porselein en kristal volgens taxatie N. F, van Gelder en Co f
Gouden voorwerpen en jüweelen volgens taxatie J, Carels te Am
sterdam j
Wijnen, gedeeltelijk niet meer in goeden -staat f
Schilderijen, kunstvoorwerpen, antieke meubelen en kostbaarheden
volgens taxatie van verschillende deskundigen (geschat voor de
brand- en inbraak verzekering f 2.877.0&3.
Effecten in onderpand bij de commanditaire vennootschap op aan-
3Ó000.—
140 000.—
2022.—
5.550.—
6 049.02
606.
2.528.10
1.000-
deelen Mendelssohn en Co. Amsterdam
Cheque U.S. dollar 2 364.16. berustende te New York k i 1.90
500 aandeelen E. Chade, berustende te Brussel
Diverse door curator geïnde kleine vorderingen
546.916.—
4.491.90
50.000
1.129.76
Totaal f 3.667.882.7
Schubden
Saldo verschuldigde directe belastingen
Diverse preferente schulden
Diverse concurrente particuliere schulden
Saldo rekeningen met Mendelssohn en Co. Amsterdam
Saldo baten en schulden der commanditaire vennootschap op aan
deelen Mendelssohn en Co, Amsterdam, waarvoor de nalatenschap
hoofdelijk aansprakelijk is. volgens verslag van bewindvoerders
in de surseance van betaling der beheerende vennooten per 31 Me-
1940
3 921 75
l 76758
52.740.13
14.507.567.23
f 27.137.885.99
Totaal f 42.003.8S2.38
