Verkenningsvluchten boven
Engeland
Winterjas of wintermantel
op de bonnen A en AA
Geen sprake van distributie
van aardappelen
Fabriek bij Bristol met talrijke
bommen bestookt
De toestand te
Londen
Bombardement
van Gibraltar
De ingeleverde tntte geschieden vóór 13 Ooto"
kleedingstukken
voor behoeftigen
De maatregelen voor het
rijwielverkeer
Geen distributiè
van
rookartikelen
Diefstal van een
schijnwerper
Opvoedersgilde
der N.S.B.
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1940
BERLIJN, 25 September. (D.N.B.a Het Duitsche luchtwapen
voert sinds vanochtend in betrekkelijk kleine formaties alsmede met
afzonderlijke vliegtuigen verkenningsvluchten boven Zuid-Engeland
uit. Daarbij zijn ook bommen uitgeworpen op doelen, die voor den
oorlog van bijzonder belang zijn, te weten vliegtuig- en wapenfabrie
ken. Hier en daar kwam het tot luchtgevechten.
Eenheden van het Duitsche luchtwapen zijn vroeg in den middag opgeste
gen en hebben de vliegtuigmotorenfabriek Filton bij Bristol met talrijke bommen
bestookt. De aanval geschiedde in verscheidene golven. De bommenwerpers die
begeleid werden door jagers, wisten voltreffers in het hoofdgebouw te plaatsen.
Bij den aanval kwam het tot verscheidene luchtgevechten. Het nauwkeurige aan
tal der neergeschoten vijandelijke vliegtuigen is nog niet bekend. De vliegtuigen
van de laatste afdeeling konden onomstootelijk de vernielende uitwerking van
de Duitsche bommen vaststellen. Bij hun terugtocht lagen dichte rookwolken over
deze belangrijke Engelsche bewaperfingsindustrie.
Een locaal verslaggever van den
Daily Herald schrijft over zijn in
drukken bij een bezoek aan de ver
nielde stadsgedeelten in het Zuiden
van Londen het volgende:
De tusschen de puinhoopen leven
de menschen vormen één enkele
aanklacht tegen White Hall. Deze
menschen hooren van de regeering
alleen de woorden „Gij zult van ons
hooren". Steeds opnieuw eischen de
legaties hulp van de regeering.
Maar men troost hen en verklaart
hun, dat men het geval reeds in be
handeling heeft. Dagen verloopen
echter en niets gebeurt er.
De lokale autoriteiten weten niet meer
waar zij de menschen uit de vernielde
huizen moeten onderbrengen. Het eeni-
ge waarmede men de menschen kan
helpen, is het uitgeven van vrije reisbil
jetten om naar bekenden in de provin
cie te gaan. Eenige vrije huizen zijn nu
ter beschikking gesteld van de dakloo-
zen, maar niet door de regeering, doch
door particulieren.
Voortgaande merkt de verslaggever
op, dat hij eerst het Londensche Oosten
als „hoogte 60" beschouwd heeft, het
Zuiden is echter „Londen's "Yperen". De
bewoners van die wijken klagen vooral
over het volkomen ontbreken van le
vensmiddelen, want er komt geen leve
rantiewagen meer naar dit „Niemands
land".
In een hoofdartikel stelt de Daily
Herald de regeering de volgende ge
wetensvraag: „Zijt gij voor den win
ter gereed?" Wanneer vorst en mist
komen, willen wij niet de patheti
sche verklaring hooren van eenige
ministers, dat de thermometer hen
verrast heeft. Wij willen de ontoe
reikende halfheden vermijden, waar
aan zekere ministers zich geduren
de de twee eerste weken der lucht
aanvallen op Londen hebben schul
dig gemaakt. Wij leven thans een
fantastisch abnormaal leven. Wat
denkt de regering te doen?"
Meening der Duitsche pers
BERLIJN, 25 Sept. (D.N.B.). „Al is de
schade, aangericht bij den jongsten
nachtelijken aanval, gemeten naar de
grootte van de stad en het onbelemmer
de dagelijksche leven nog zoo gering,
toch staan de F.ngelschen hiervoor bij
ons in het krijt. Hadden zij nog stations
getroffen of fabrieken of openbare be
drijven, dan zouden wij dat geaccep
teerd hebben, omdat het oorlog is. Doch
opnieuw hebben de Engelsche hommen
uitsluitend woonhuizen getroffen en
weer zijn de slachtoffers geen soldaten,
doch burgers, en weer zijn de gewon
den geen arbeiders in de bewapenings
industrie, doch huisvrouwen en kleine
kinderen. Waren zij getroffen omdat zij
dicht bij voor den oorlog belangrijke ob
jecten woonden, dan zou het vreeselijk
voor de getroffenen zijn, doch dan zou
de laagheid, die aan onze verbolgenheid
over iederpn nieuwen Engelschen aan
val voedsel geeft, niet aanwezig zijn".
Met deze woorden kenschetst de An-
griff de houding van de geheele pers
ten aanzien van de herhaalde Britsche
bombardementen op woonwijken van de
rijkshoofdstad.
De Lokal Anzeiger wijst op het alter-
nief: Of de Engelschen hebben de woon
wijken, koloniën en nationale gedenk-
fpekens voor de door hen gemelde mili
taire ohiecten gehouden en dan zouden
zij slechtere vliegers zijn dan zij zijn, of
zij hebben, beteren juist is. het bevel
hun bommen uit 1p werpen onverschil
lig waar ze terechtkomen, indien ze
maar iets. dat leeft, treffen. F.n dan zijn
wij, aldus het bind. weer gekomen aan
het punt. waar alle waarnemingen en
overwegingen op uit draaien, nl. de En
gelschen willen het Duitsche volk tref
fen, niet alleen de soldaten, doch meer
nog de ongewapende volksdeelen. om
dat zij krachtens hun opvatting van den
oorlog hiervan snellere en meer resulta
ten verwachten.
De Nnchtausgabe schrijft:- Men geeft
zich zelfs niet eens de moeite om de
Duitsche en neutrale, berichten over de
vernielingen aan woningen, buitenhuis
jes en kolonies op de een of andere ma
nier te bestrijden Hooghartig constateert
men, dat de militaire doelen „vernield
zijn, al hof overige is dan niet waar. En
met eon krasse huichelarij wijst men
iedere mogelijkheid ..per vergissing" ci
viele doelen <-ebombardeerd te hebben,
van de hand.
Door Fransche vliegtuigen
GENEVE, 25 Sept. (D.N.B.). Woens,
dag is in een officieeïe mededeeling van
de Fransche regeering bevestigd, dat
Fransche vliegtuigen Dinsdagavond Gi
braltar met bommen hebben bestookt.
In totaal zijn vele duizenden kg. ontplof
fingsmiddelen op het. arsenaal en het
zuidelijke havenhoofd geworpen.
Over het bombardement van gis
teren wordt- nog bekend, dat tien
bommen op de scheepswerven ge
vallen zijn. Zij richtten daar groote
schade aan. De electrische centrale
werd gedeeltelijk vernield. Een bom
ontplofte op het dek van een klein
koopvaardijschip. Het schip werd
vernietigd. Een andere bom viel op
een luchtdoelbatterij en stelde twee
stukken geschut buiten werking.
Drie bommen ontploften op de z.g.
landtong van Europa, twee op het
vliegveld, en twee op het open veld.
Vijf bommen vielen in het bosch
van Gibraltar. Drie bommen ont
ploften ter hoogte van de rots bij
een luisterpost. Alle bommen zijn
op militaire doelen geworpen.
In den nacht van Dinsdag op Woens
dag werd van 8 uur des avonds af ka
nongebulder uit de richting van de
straat van Gibraltar vernomen.
Over den aanval op Gibraltar is van-
voncl officieel medegedeeld, dat sterke
afdeelingen Fransche bommenwerpers,
begeleid door jagers, op 24 September'
honderd ton bommen boven Gibraltar
hebben laten vallen. Het tuighuis, de
pieren en de op de reede liggende sche
pen zijn gebombardeerd. De Britsche
slagkruiser Renown werd getroffen en
moest de haven verlaten. Alle Fransche
toestellen zijn op hun bases terugge
keerd.
Voorts wordt officieel verklaard, dat
ex-generaal de Gaulle zich heeft terug
getrokken en de leiding der operaties
aan de Britsche strijdkrachten heeft
overgelaten.
Zwaar beladen wagens worden met paardenkrachten uit de bietenvelden van de Haarlemmermeer
gereden op transport naar de suikerfabrieken, waar weer millioenen kilo's verwerkt zullen worden
(foto Pax-Holland)
WINTERKLEEDINGHULP
Tegen inlevering, voor 13 October, van costuum,
deken, winterjas of wintermantel
's-GRAVENHAGE, 25 Septem
ber. De secretaris-generaal,
waarnemend hoofd van het depar
tement van handel, nijverheid en
scheepvaart maakt het volgende
bekend:
iedere houder of houdster van
een textielkaart kan tegen inleve
ring van een heerencostuum, een
wollen deken, een wintermantel of
een winterjas (dames, heeren- of
kinder-) bij een daarvoor ter plaat
se aan te wijzen kleeding-comité
onder overgave van bon a der tex
tielkaart een bewijs in ontvangst
nemen, waarop de winkelier ge
rechtigd is een winterjas, winter
mantel of de stof daarvoor be
stemd, af te leveren, terwijl de win
kelier bij deze levering, behalve
het inleveringsbewijs, tevens de
bon aa van den textielkaart in ont
vangst moet nemen. De inlevering
van de genoemde textielgoederen
Verscherpt politie toezicht op de naleving
der regels door de wielrijders
Bij overtreding:
DE LUCHT UIT DE
BANDEN
s-GRAVENHAGE25 Sept.
DE commissaris-generaal voor openba
re veiligheid voor het bezette Neder-
landsche gebied maakt in opdracht van
den rijkscommissaris bekend:
Zooals in de couranten reeds is mede-
fedeeld, kan een nieuwe ordening voor
et wegverkeer in Nederland tegemoet
worden gezien. Talrijke ongevallen, welke
zich in dm laatsten lijd hebben voorge
daan en die zeker voor het meerendeel
door wielrijders veroorzaakt werden, ma
ken het nondig, voor het rijwielverkeer nu
reeds eenige dringende maatregelen te ne
men in afwachting van de definitieve wet
telijke regeling, maatregelen welker stren
ge nakoming gewaarborgd is doordat de
politieorganen verscherpte bepalingen ih
acht zullen hemen.
1. Dg wielrijder heeft zich, zooals
ieder, die deelneemt aan het openbaar
verkeer op den weg, zoo te gedragen,
dat het verkeer niet in gevaar kan wor
den gebracht. Hij moet verder ervoor
zorg dragen, dat een ander niet. bena
deeld of meer dan de omstandigheden
onvermijdelijk maken gehinderd wordt.
2. Wielrijders moeten steeds de uiter
ste rechterzijde van den weg berijden.
De politie heeft in 't bijzonder te letten
op de meest strikte nakoming van deze
bepaling.
3. Wielrijders mogen in beginsel,
zooals dit in gemeentelijke politieveror
deningen van de meeste grontere steden
in Nederland reeds is voorgeschreven,
slechts met tweeën naast elkaar rijden.
Bij inhalen echter mag slechts afzonder
lijk gereden worden. Bestendig rijden
naast een voertuig, in 't bijzonder naast
een tram, zoomede het zich vasthouden
aan voertuigen is verboden.
4. Wielrijders, die van richting veran
deren of die in dezelfde richting verder
willen gaan, moeten dit aan andere
deelnemers aan het verkeer tijdig en
duidelijk kenbaar maken. Dit ontslaat
niet van de geboden zorgvuldigheid.
Wanneer wielrijders van rijwielpaden of
langs den weg loopende strooken de
richting van den rijweg inslaan, dienen
zij in 't bijzonder op het overige verkeer
te letten.
5. Wielrijders moeten van rijwielpa
den wanneer deze in goed berijdbaren
toestand verkeeren, ook gebruik maken.
Wielrijders, die deze algemeene
richtlijnen, welke aan het reeds gel
dende Nederlandsche recht ontleend
zijn, niet volgen, worden aan een
strenge bestraffing onderworpen.
Bij wielrijders, van wie de leider
der groep tegen de verkeerstucht en
discipline zondigt, kan op bevel dér
politiebeambten in daartoe aange
wezen gevallen op den weg de lucht
uit de banden genomen worden.
Verwacht wordt, dat. de wielrijders,
door de bepalingen van het wegverkeer
goed in acht nemen, rekening houden
met. het feit. dat dat verkeer door den
oorlogstoestand reeds bijzonder gespan
nen is. Bijzonder oplettend dient men
te zijn tegenover de voertuigen en voer-
fuigcollones der Duitsche weermacht.
Speciaal zii er de aandacht op gevestigd,
dat aan colonnes voertuigen der weer
macht vanzelfsprekend in ieder geval
voorrang moet worden verleend.
Het in te leveren kleedingstuk moet in
goeden staat verkeeren ter beoordeeling
van het kleeding-comité, hetwelk de
eisch kan stellen, dat het kleedingstuk
chemisch gereinigd is. Meerdere bedrij
ven zijn bereid gevonden deze bewer
king tot dit doel tegen speciale tarieven
uit te voeren.
Bovenbedoeld comité zal onverwijld
worden benoemd door den leider van
den plaatselijken distributiedienst even
tueel in overleg met het gemeentebe
stuur. Van dit comité zullen één of meer
textielhandelaren lid moeten zijn om
deskundig advies te geven.
In de grootere plaatsen kan de leider
van den plaatselijken distributiedienst
in overleg met den burgemeester een
vereeniging. stichting of comité aanwij
zen, welke voor dit werk het meest ge
schikt is.
Wanneer de goederen bij het
kleeding-comité ter plaatse ingele
verd zijn, zal dit comité de be
schikbare kleeding gratis uitreiken
na 13 October a.s. aan dat deel der
bevolking, dat hieraan de meeste
behoefte heeft. Degene, die een
gebruikt kleedingstuk ontvangt,
moet daarvoor de bonnen a en aa
van den textielkaart inleveren bij
dit comité.
De geheele regeling staat onder con
trole van den leider van den plaatselij
ken distributiedienst, die van het cen
traal distributiekantoor hierover nog na
dere instructies heeft ontvangen.
Naar het Vaderland verneemt heeft
'het bij de betrokken instanties een punt
van ernstige overweging gemaakt, om in
ons land .te komen tot een distributie
van rookartikelen. Men is hierbij echter
op een reeks van dusdanige moeilijkhe
den gestuit, dat distributie niet mogelijk
moest worden geacht. Dit is geheel ana
loog aan de ondervindingen, welke men
in Duitschland heeft opgedaan. Ook daar
heeft de tabaksdistributie een punt van
ernstige overweging uitgemaakt, doch
ook daar is men teruggeschrokken voor
de groote moeilijkheden, die er aan zijn
verhonden.
Dit betreft, wel in de eerste plaats het
feit, dat er vele niet-rookers zijn, terwijl
men ook niet goed weet, hoe men met
het zwakke geslacht aan moet. Er zou
den, door de invoering van een distribu
tie-systeem. tal van onbillijkheden ont
staan, terwijl een levendige handel in
bonnen wel haast onvermijdelijk zou
zijn. Een en ander heeft tot de conclusie
geleid om maar liever geen distributie
van rookartikelen in te voeren.
UIT DE STAATSCOURANT
's-GRAVENIIAGE, 25 September. Bij
besluit van den secretaris-generaal van
het departement van binnenlandsche za
ken van 24 September is aan mr. dr. E.
J. Beumer te Utrecht op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend als lid en voorzitter
van liet centraal stembureau, bedoeld in
artikel 32 des kieswet, met dankbetui
ging voor de door hem als zoodanig be
wezen diensten.
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het departement van binnenland
sche zaken van 24 September is V. W.
Ruypers. met ingang van 26 September
1940, opnieuw benoemd tot burgemeester
van de gemeente Urmond.
Scholier door het Kriegsgericht
te Arnhem tot twee jaar
veroordeeld
ARNHEM, 25 Sept. Voor het Duit
sche krijgs^ericht heeft terecht gestaan
de 19-jarige scholier C. K. uit Nijmegen,
wegens diefstal van een schijnwerper
ten nadeele van de Duitsche weermacht.
In Augustus kampeerde K. op de Hoo-
ge Vel uwe. Tijdens een voettocht, dien
hij door een heideveld maakte, vond hij
een schijnwerper met toebehooren. Vol
gens zijn verklaring, dacht hij, dat het
apparaat tijdens den oorlog door de Ne
derlandsche troepen achtergelaten was.
Hij verborg den schijnwerper in een
dennebosch, met de bedoeling, dezen na
den oorlog te gebruiken voor het be
schijnen van wild. Bij het getuigenver-
lioor bleek, dat verdachte met den park
wachter W. over zijn vondst gesproken
'had. De parkwachter had hem gewezen
op de mogelijkheid, dat de schijnwer
per weliswaar van Nederlandschen oor
sprong, doch hij de Duitsche weermacht
in gebruik kon zijn. Verdachte had'zich
hieraan evenwel niet gestoox'd.
De president van het gerecht wees
den verdachte er op, dat hij zich be
halve aan diefstal ook aan overtre
ding van een verordening van den
rijkscommissaris had schuldig ge
maakt. aangezien hij gevonden mili-.
faire voorwerpen te allen tijde bij de
autoriteiten had in moeten leveren.
De openbare aanklager eischte we
gens beide delicten een gevangenis
straf van tezamen drie jaar.
Het kri.jgsgerecht veroordeelde den
jongenman tot twee jaar gevange
nisstraf met aftrek van vier weken
voor-arrest.
Voor toetreding behoeft men
geen lid der N.S.B.
te zijn
Opvoeding in den
nieuwen geest
's-GRAVENHAGE, 25 Sept. De
persdienst der N.S.B. meldt: Zater
dag j.l. is te Utrecht in. een samen
komst van oixgeveer tweehonderd
personen uit de kringen van hoo-
gex\ middelbaar en lager onderwijs
en enkele leiders van jeugd vereeni-
gingen het „Opvoedei'sgilde" opge
richt. Het doel is, zooals de leider,
mx\ dr. R. van Genechten in zijn
openingswoord uiteenzette, te ko-
mexi tot een corporatie van allen, die
opvoeding der jeugd in den nieu
wen geest willen opbouwen en uit
bouwen. Daartoe worden allen op-
gex'oepen, die onmiddellijk hij het
onderwijs zijn betrokken, zoowel
als zij die werkzaam zijn in de
jeugdbeweging, opvoedingsgestich
ten enz.
Het lidmaatschap der N.S.B. wordt
niet. vereisclit om tot dit gilde toe te
treden.
De voorloopige leider der afdeeling
„hooger onderwijs" dr. T. Goedewaagen
gaf een uiteenzetting over de plaats
welke het hooger onderwijs in ons volk
dient in te nemen en het doel, waaraan
het dient te beantwoorden. Teekenend
noemde spr. het onder meer, dat mexi
nog steeds spreekt van hooger ondex*-
wijs, nooit daarentegen van hoogere op
voeding, daar waar dit laatste toch
minstens zoo belangrijk is als het eer
ste.
Ten opzichte van het „middelbaar on-
derwijs" gaf drs. P. Dijkema aan, wel
ke lichtlijnen' gevolgd zullen worden
bij den opbouw van dit zeer vertakte
ondex'deel der opvoeding. De hedeii-
daagsche jeugd, aldus spr., mist ieder
begrip van de stroomingen des tijds,
tengevolge van volslagen onkunde.
Naast verdieping in taalwording, de ge
schiedenis der letteren, volksche letter
kunde enz., teneinde te komen tot juis
ter en meer zinvol -gebruik der taal, zal
een' belangrijke plaats worden gegeven
aan de lichamelijke opvoeding.
De leeraar zal meer dan vooi'heen in
zijn volk moeten staan en goede bezol
diging, bexxevens een volledige dagtaak
tot zijne rechten behoox'en te rekenen.
De laatste spreker was de heer W.
Terpstra, inspecteur van het lager on-
dex'wijs te Utrecht., leider der afdeeling
„lager onderwijs". De opvoeding (onder
wijs) in de volksschool moet beslist
volksch zijn. Zij moet gericht zijn op
het aankweeken van liefde voor volk en
vaderland.
De opleiding der leex'ki'achten zal zoo
danig moeien worden gewijzigd, dat aan
de practische zijde meer aandacht wordt
besteed. De hooge leeiiingenschaal, de-
ver doorgevoelde schoolversnippering
en het stelsel van „de kweekeling met
acte" moeten zoo snel mogelijk verdwij
nen.
Vrijwel alle aanwezige gaven zich op
als lid van het gestichte opvoedersgil
de. Aanmeldingen bij den secretaris
van het opvoedei'sgilde. di*. F. Breed-
velt, Jos. Israelslaan 46 te Den Haag,
telefoon 776018.
VOOR ONGERUSTHEID GEEN ENKELE REDEN
's-GRAVENHAGE, 25 Septem
ber. Het rijksbureau voor de
voedselvoorziening in oorlogstijd
deelt het volgende mede:
Het is gebleken, dat ondanks de
herhaalde geruststellende mede-
deelingen door de overheid inzake
de aardappelvoorziening gedaan,
er toch weer steeds opnieuw onge
rustheid bij de bevolking ontstaat.
Er wordt daarom nogmaals met
nadruk verklaard, dat de overheid
volstrekt geen plannen heeft om
tot distributie van aardappelen
over te gaan.
Inmiddels heeft"deze ongerustheid be
langrijke nadeelen ten gevolge. Door de
groote vraag van het publiek wordt de
handel ernsti? ontwricht en kan af en
toe in sommige plaatsen niet dagelijks
voldoende aan de vraag worden voldaan.
Dit heeft dan weer toenemende ongerust
heid bij de bevolking ten gevolge. Verder
worden op het pogen blik door particu
lieren op onoordeelkundige wijze en op
volstrekt, ongeschikte plaatsen aardap
pelen opgeslagen. Het gevaar is zeer
groot, dat een groot deel van deze voor
raden zal bederven. Hierdoor worden
niet alleen de eigenaren van deze aard-
apelen benadeeld, maar bovendien zou
op den langen duur de aardappglpositie
ten gevolge hiervan veel ongunstiger
kunnen worden.
Het publiek wordt daarom nogmaals
•net nadruk verzocht, niet meer aard
appelen op tc doen dan voor geregeld
gebruik noodig is.
Inmiddels worden door de over
heid maatregelen vooi'bereid om een
bij voortduring goede aardappelvoor
ziening te waarborgen. Het afleve
ren van aardappelen door de telers
en het verhandelen van aardappelen
wordt onder toezicht gesteld van de
Nederlandsche Akkerbouw-centrale
en de pi'ovinciale voedselcommissa-
i'issen. Dit toezicht dient om onder
alle omstandigheden, ook bij even-
tueele groote vervoersmoeilijkheden,
de consumptie in het geheele land
voortdurend tegen redelijke prijzen
van de noodige aardappelen te kun
nen voorzien. Daarom ook worden
de voorraden in de buurt van de
groote steden vastgelegd.
In afwachting van deze regeling,
welke zeer binnenkort in werking
zal treden, is inmiddels door de
Nederlandsche Akkerbouw-cen
trale bepaald, dat met ingang van
heden o.a. het afleveren door te
lers van alle soorten aardappelen
uit de Haarlemmermeerpolder, de
IJpolders, de Wijkermeer-, Spaarn
dammer- en Houtrakpolders van
het eiland IJsselmonde en het vas
teland van Zuid-Holland is verbo
den. Deze maatregel is uitsluitend
genomen om een einde te maken
aan de wilde jacht naar aardappe
len, welke de inwoners van Am
sterdam en Rotterdam sinds enke
le dagen in de omgeving van die
steden hielden.
Inmiddels zal voortdurend gezorgd
worden voor ruimen aanvoer van aard
appelen van elders naar de groote ste
den. De overheid vetrouwt, dat het pu
bliek zoo verstandig zal zijn. de aan-
koopen tot normalen omvang te beper
ken. Mocht dit niet hel geval blijken te
zijn, dan zal de aflevering aan particu
lieren noodgedwongen worden beperkt,
terwijl desnoods de- voorraden van par
ticulieren in beslag zullen worden geno
men.
