Macdonald's plan tot
Duitschlands en Italië's
opbouwende taak
DE EEMLANDER
gedwongen evacuatie
der groote Engelsche steden
Vrijdag 18 October 1940
Uitgave; VALKHOFF Co.
Bureau; Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 95
De Times oefent
critiek op de
voorlichting
Duitsch-Joegoslavisch
accoord nabij
De Birmaweg weer
geopend
Jodenstatuut in
Frankrijk
Ned.- Indië, Japan
en het pact
van Berlijn
De besprekingen
tussehen
Funk en Riccardi
De regeling der
Donau-scheepvaart
De nachtelijke
Engelsche
aanvallen
Mist, lange afstanden
en korte opleidingstij d
Schipbreukelingen
beschoten
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
t RIJS DER AU*tl\lt».HtN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer(
i elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiên „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
A SSOCIATED PRESS verneemt uit
parlementaire kringen in Londen,
dat de Engelsche regeering nog geen
Voornemen heeft tot volledige evacuatie
van Londen. Mogelijk staat dit in ver
band met geruchten, volgens welke de
Britsche regeering bet voornemen zou
hebben oude plannen ten uitvoer te
leggen, welke verplaatsing van het
parlement naar Cheltenham in West-
Engeland inhielden. Het Engelsche de
partement van handel heeft officieel
bekend gemaakt, dat de bureaux voor
de inschrijving van firmanamen naar
Landudno in Wales zijn verplaatst.
De Britsche minister van gezondheid,
Macdonald, heeft gisteren in een radio
toespraak medegedeeld, dat tot dusverre
56 van de bevolking uit de gevaar
lijkste Londensche stadsdeelen is ge-
evacueerd. Macdonald heeft in het La
gerhuis toegegeven, dat de gevallen van
hersenvliesontsteking, welke in den
wereldoorlog in het leger talrijk waren,
belangrijk veelvuldiger zijn geworden.
Het aantal bedden in de ziekenhuizen,
waar slachtoffers van luchtaanvallen
liggen, was volgens Macdonald 5500.
Ongeveer 489.000 schoolkinderen in Lon
den zijn geëvacueerd, d.w.z. ongeveer
50 procent van de leerplichtige Lon
densche jeugd.
De Times oefent critiek
Het Zweedsche blad Goeteborgs han
dels- en scheepvaartnieuws publiceert
een hoofdartikel van de Londensche
Times, waarin scherpe critiek geoefend
wordt op do méthoden der Britsche
oorlogsberichtgeving. De Times schrijft:
Voorspellingen over wonderbaarlijke
verdedigingsmaatregelen kunnen slechts
schaden. Onze passieve verdediging is
deels materieel, deels moreel. Wat de
moreele zijde betreft moet herhaald
worden, dat de officieele communique's
zeer veel te wenschen overlaten'. Het
kan slechts onnoodige onrust wekken,
wanneer men in de communiqué's uit
drukkingen bezigt als „een beroemde
Londensche markt" of „een bekende
kostschool".
Evenmin is het in overeenstemming
te brengen met de gevoelens van hen,
die tijdens een nachtelijk bombardement
groote verliezen geleden hebben, wan
neer men des morgens in het commu
niqué leest, „dat de aanvallen verge
leken met die van den vorigon nacht
iets verminderd zijn". Dergelijke alge
meenheden veroorzaken meer last dan
nut en kunnenin geen enkel opzicht
het moreel van het Britsche volk ver
sterken. Dit berust n.l. in grooten om
vang op het resultaat van onze mate
rieel e verdediging.
Vervolgens critiseert de Times bui
tengewoon scherp de ongezonde schuil
plaatsen en de gebrekkige verzorging
der dakloozen. De Londensche corres
pondent van Goeteborgs handels- en
scheepvaartnieuws meldt, dat deze
meeningen van de Times steeds sterker
overeenkomen met die van de open
bare meening. Het dringendste vraag
stuk is dat van de schuilgelegenheden.
Zoowel de nieuwe minister van binnen-
landsche zaken Morrisson als zijn
naaste medewerkster Ellen Wilkinson
hebben duidelijk te verstaan gegeven,
dat tot een uiteebreiden aanleg van
schuilkelders niet kan worden overge
gaan.
Het is echter duidelijk, dat de ver
scherping van den luchtoorlog tijdens
de laatste dagen zeer krachtige bom
bardementen in de komende lange
winternachten aankondigt. De eenige
mogelijkheid is gelegen in een groot
scheepsche evacueering der bewoners
uit de bedreigde gebieden. Men acht
het thans waarschijnlijk, dat de regee
ring zal overgaan tot een gedwongen
evacueering van vrouwen, kinderen,
ouden van dagen en zieken uit deze
districten. De minister van openbare
gezondheid Macdonald heeft als zijn
meening te kennen gegeven, dat hij de
evacuatie wonscht van al degenen, die
geen noodzakelijken productieven ar-1
beid verrichten.
HIMMLER NAAR SPANJE
MADRID, 18 October. (D.N.B.) Dé
rijksleider der SS en chef van de Duit-
sche politie. Heinrich Himmler, zal Za
terdag. naar de Spaansche bladen mel
den. naar Spanje komen. In verband
hiermede wijden de bladen hartelijke be
groetingswoorden aan Himmler, waarbij
zij er on wijzen, dat Spanje in dezen
beproefden medewerker van den Führer
een vriend en kameraad kan begroeten.
BERLIJN, 18 Oct. (D. N. B.) De
DuitschJoegoslavische economische
onderhandelingen te Belgrado staan
naar men in politieke kringen te dezer
stede kan hooi-en op het punt be
ëindigd te worden. De onderteekening
van het verdrag zal binnen zeer korten
tijd te Belgrado geschieden.
In tegenstelling tot dit feit. waaruit
een vlot verloop der economische be
sprekingen te Belgrado blijkt, staan de
van Engelsche zijde gelanceerde berich
ten, die wilden weten, dat bij de
Duitsch-Joegoslavischc besprekingen
moeilijkheden opgetreden waren. Van
Duitsche zijde constateert men, dat ook
deze Londensche berichten in het kader
der gebruikelijke Engelsche propagan
da thuishooren, die vooral in Zuid-
Oost-Europa steeds weer op sabotage en
onruststokerij uit is.
BURGERLIJKE ONGEHOORZAAM
HEID IN BRITSCH-INDIE
KABOEL. 18 Oct. (D.N.B.) De En
gelsche politie heeft te Nagpoer den
door Gandhi voor het openen van de
burgerlijke ongehoorzaamheidscam
pagne aangewezen redenaar gearres
teerd.
BANGKOK, 18 Oct. (D.N.B.). In
den nacht van 17 op 18 October zet
ten zich enkele minuten voor mid
dernacht aan de grens tus6chen
Birma en China twee vrachtauto's
in beweging, die de grens passeer
den. Op korten afstand werden de
ze beide wagens door meer trans
porten gevolgd. Daarmede zijn thans
de Engelsch-Amerikaansche wa
pentransporten van Birma naar het
binnenland van China, die drie
maaanden lang onderbroken waren,
hervat.
Deze heropening van den Birmaweg
is, naar uit Lasjio gemeld wordt, ook
bijgewoond door twee ongenoode waar
nemers. In den loop van de nachtelijke
uren waren aan de grens tussehen Bir
ma en China twee vertegenwoordigers
van het Japansche consulaat-generaal
in Rangoon aangekomen, die zwijgend
de gebeurtenissen der heropening van
den Birmaweg aanschouwden. De En-
gelschen hebben, naar verder wordt ge
meld, de laatste dagen aan de grens
tussehen Birma en China troepen sa
mengetrokken.
Ontploffing in Zweedsche
kruitfabriek
STOCKHOLM, 18 Oei. (D.N.B.) In
de kruitfabriek van Karlskoga heeft gis
teren een geweldige ontploffing plaats
gehad. Een droogkamer, waarin onge
veer 400 kg. ontplofbare stoffen lagen, is
in de lucht gevlogen. Tot 400 meter in
den omtrek sprongen de ruiten. De oor
zaak van de ontploffing is niet bekend.
GENEVE, 18 Oct. (D. N. B.) Uit
Vichy wordt gemeld: Het lang verwach
te Jodenstatuut, dat de regeering in tal
van conferenties heeft ongesteld, zal, al
dus een gistei-avond verstrekte officiee
le mededeeling, de komende dagen in
het staatsblad verschijnen. De mededee
ling vervolgt dan, dat de regeering
sinds het begin van haar opbouwwerk
baar bijzondere aandacht gewijd heeft
aan het vraagstuk van de Joden en van
bepaalde ongewensc.hte vreemdelingen,
te meer daar de Joden de Fransche
gastvrijheid misbruikt en voor een niet
gering deel tot de nederlaag van
Frankrijk hebben bijgedragen.
Overal, vooral in de openbare func
ties, was de schadelijke invloed van de
Joden steeds meer merkbaar mworden.
De regeering heeft zich er eenter voor
gehoed eenige represailles legen de Jo
den te nemen. Zij respecteert de Joden
als menschen, maar heeft de ervaring
opgedaan, dat Joden een tot anarchie
ga inde bedrijvigheid ontwikkelen.
De ineenstorting van Frankrijk legt
aan de regeering den plicht, op aan alle
Fransche krachten een nieuwen grond
slag te geven. Bij de maatregelen tegen
de Joden is geen sprake van wraakne
mingen, maar van onvermijdelijke vei
ligheidsmaatregelen. Ten aanzien van
de Joden, die zich voor het vaderland
verdienstelijk gemaakt hebben, zal de
Fransche regeering bepaalde uitzonde
ringsmaatregelen toepr.ssen. Deze gere
serveerdheid toont aan, hoe de regee
ring er naar gestreefd heeft in een
geest van menschelijkheid een vraag
stuk op te lossen, welks universeel ka
rakter niet te betwisten valt.
De autobusramp op den onbew aakten overweg tussehen Winssum en Baflo (prov. Groningen)
eischte verscheidene slachtoffers. Een foto van de plaats des onheils (Foto Pax-Holknd)
BERLIJN, 18 Oct. (D.N B.). De Rijks
minister van economische zaken en pre
sident van de Duitsche Rijksbank Funk
organiseerde gisteravond ter eere van
den Italiaanscben minister voor den bui-
tenlandschen handel Riccardi, die èen
week lang te Berlijn heeft vertoefd en
thans naar Italië terugkeert, een ont
vangst waaraan vele vooraanstaande
personen deelnamen.
Rijksminister Funk hield een afscheids
rede, waarin hij zijn tevredenheid uitte
over de resultaten van het 'bezoek in Ber
lijn en over den geest van verbonden
heid en kameraadschap, waarin alle on
derhandelingen gevoerd zijn. Dit resul
taat is gegrondvest in den geest, die de
geniale scheppingen der beide groote lei
ders van Duitschland en Italië beeft ver
wekt, de overwinning der legers hc."'Y'>lt
en aan de politiek der asmogendbeden
haar stalen karakter verleent. De ver
bondenheid tussehen de beide revoluties,
die het politieke leven in Duitschland en
Italië schragen, is zoo nauw, dat zij ook
op economisch gebied den waarborg
biedt voor de vruchtbaarste samenwer
king.
In zijn antwoord dankte minister Ric
cardi voor de hem in Berlijn bereide har
telijke ontvangst. Hij heeft inzijn bespre
kingen en hij de bezichtigingen den geest
leeren kennen, waarin de Duitsche eco
nomische leiding de wetten van haar po
litieke leiding volgt, en zal den Duee van
deze prestaties op de hoogte stellen. In
deze belangrijke week is er gesproken
over groote vraagstukken, en evenals
minister Funk kan hij verzekeren, dat
men het op alle punten volkomen eens
geworden is.
Hij stelt, zich veel voor van een veel
vuldige bijeenkomst der vooraanstaande
mannen uit het bedrijfsleven van heide
landen die, zooals Duitschland en Italië,
door gezindheid en overtuiging zoo nauw
verbonden zijn en thans na de zekere in
eenstorting van de democratische wereld
heerschappij zonder dralen groote vraag
stukken moeten oplossen.
De besprekingen met minister Funk en
zijn medewerkers hebben hem de zeker
heid gegeven, dat alle vraagstukken, die
door de zekere overwinning der wapens
voor de asmogendheden zullen ontstaan,
volkomen zullen worden opgelos-t, en dat
beide mogendheden ook op dit gebied in
staat zullen zijn. beter en vollediger al
les te vervangen wat thans zal ineenstor
ten.
Geen concentratiekampen
in Noorwegen
OSLO, 18 Oct. (A.N.P.) Van bevoeg
de Noorsche zijde wordt officieel ver
klaard, dat er irj Noorwegen geen con
centratiekampen zijn en geen plannen
bestaan voor het oprichten hiervan. Deze
officieele verklaring is een antwoord op
een bericht van den Engelschen berich
tendienst, waarin werd beweerd, dat er
in Oslo r.aar aanleiding van een betoo
ging van het Nasjonal Samniling onge-
regeldheden waren ontstaan en dienten
gevolge door de Noorsche politie concen
tratiekampen zouden zijn opgericht. Ook
de bewering, dat er iu Oslo ongeregeld
heden voorgevallen zouuen zijn, wordt
van officieele Noorsche zijde geheel uit
de lucht gegrepen genoemd.
HALF BELGI6 WAS GEVLUCHT
BERLIJN, 18 Oct. (V.P.B.) Van be
voegde Belgische zijde vernemen wij, dat.
in den tijd van 5 Juli tot 1 October niet
minder dan 3y2 milliocn vluchtelingen
uit Frankrijk naar België zijn terugge
keerd. Dat is ongeveer de helft van de
geheele Belgische bevolking. Dit getal
demonstreert den omvang van de massa
vlucht, die in de verschrikkelijke Mei
dagen heeft plaats gehad, alsmede de
grootte van de taak deze vluchtelingen
weer naar hun vaderland terug te bren
gen. Dat dit laatste zoo snel en vlot ver-
loopen is, is niet in'de laatste plaats, zoo
stelt men aan Belgische zijde dankbaar
vast, aan de Duitsche autoriteiten te
danken, die alles gedaan hebben om het
tenigvperen van de vluchtelingen naar
hun vaderland te bevorderen.
Oficieel communiqué over
de besprekingen in
Soekaboemi
BATAVIA, 18 Oct. (Domei). D.d. 16
October wordt gemeld: De delegaties
van Japan en Nederlandsch-Indië heb
ben vanavond het volgende gemeen
schappelijke communiqué gepubliceerd:
„De delegaties van Japan en Neder
landsch-Indië hebben van 14 tot 16
October onder voorzitterschap van
Ichizo Kobajasji en H. J. van Mook ver
gaderd in Hotel Selabintanah te Soeka
boemi. In verscheidene vergaderingen
en persoonlijke ontmoetingen zijn de
algemeene betrekkingen tussehen Ja<pan
en Nederlandsch-Indië besproken.
In deze besprekingen is volledig
aandacht gewijd aan de uitwerking
van het recente pact tussehen Japan,
Duitschland en Italië op Neder
landsch-Indië. In dit opzicht gaf de
Japansche delegatie officieel als
haar meening te kennen, dat Japan
in weerwil van het drielandenpact
vurig verlangt de betrekkingen van
vriendschap tussehen Japan en Ne
derlandsch-Indië te handhaven en
te bevorderen en dat deze betrekkin
gen door het pact allerminst geleden
hebben. Alles wat Japan wenscht
is een gezamenlijk bestaan en een
gezamenlijke welvaart met de na
burige landen.
Onder de andere punten, welke be
sproken zijn, stond het petroleum vraag
stuk op voorgrond. De Nederlandsch-
Indische delegatie en het hoofd van het
Nederlandsch-Indische bureau voor het
mijnwezen, die ook aanwezig was. heb
ben uitvoerige uiteenzettingen gegeven
over den petroleumtoestand in Neder
landsch-Indië. De delegaties zullen de
onderhandelingen voortzetten in Bata-.
via, met dien verstande, dat de'onder
werpen in hun volledigen omvang in
de naaste toekomst besproken zullen
worden. De delegaties constateeren iv-ai
genoegen, dat de onderhandelingen in
den meest vriendschappelijken geest ge
voerd zijn."
BERLIJN, 18 Oct. Officieus wordt
uit Berlijn gemeld: Nopens de combina
ties over de toekomst van de Donau-
comraissies, zooals in een deel der bui-
tenlandsche pers verschenen zijn, ver
klaart men in politieke kringen te Ber
lijn, dat deze veronderstellingen van on
juiste promisses uitgaan. Om te begin
nen dient geconstateerd te worden, dat
er twee Donaucommissi© bestaan, een
internationale en een Europeesche.
De internationale Donauoommissie,
dio in het dictaat van Versailles vast
gelegd is, is definitief opgeheven, naar
officieele publicaties onlangs duidelijk
te kennen gegeven hebben. In de plaats
daarvan zal een nieuwe instantie tre
den, welke de samenwerking van de
staten, die rechtstreeksch belang heb
ben bij de Donauscheepvaart, in een
nieuwen vorm zal regelen.
Over de andere functies van de Euro
peesche Donaucommissi© valt voor het
oogenblik niets te zeggen. Hieromtrent
is langs diplomatieken weg nog een ge-
dadhtenwisseling gaande tussehen allen,
die onmiddellijk bij dit probleem betrok
ken zijn. Een oplossing, die alle partijen
beveiligt, zal te zijner tijd stellig gevon
den worden.
GRIEKSCHE SCHEEPS-
VERLIEZEN
ATHENE. 18 Oct. (A.N.P.) De Griek-
sche koopvaardijvloot heeft, naar Trans-
continbnt Press verneemt, in het derde
kwartaal van dit jaar 17 schepen met
een gezamenlijken inhoud van 73.000 b.r.
ton als gevolg van oorlogshandelingen
verloren. Griekenland beschikt thans
nog over 477 in Europeesche en Amcri-
kaansche wateren varende schepen met
een gezamenlijken inhoud van 1.472.000
b.r. ton, verder over 16 schepen, die in
het Verre Oosten varen en over 12.3 sche
pen, die onder buitenlandsche vlag
varen, doch voor het grootste deel
Grieksch bezit zijn.
GERUCHT OVER GRIEKSCHEN
KONING
ATHENE, 18 Oct D.N.B.) De uit
Amerikaansphe bron komende bewering,
dat koning George van Griekenland van
plan zou zijn afstand te doen van den
troon ten gunste van den troonopvolger
wordt door het Grieksche telegraafagent-
schap formeel tegengesproken.
BERLIJN, 18 Oct (D.N.B.). Zooala
reeds in het weermachtbericht gemeld,
heeft het Britsche luchtwapen in den
nacht van 14 op 15 October wederom
niet-militaire objecten van'zijn vroege-
ren Franschen bondgenoot aangevallen.
Zoo werden in Le Havre een Evange
lische kerk en verscheidene woonhuizen
vernield. Drie burgers werden gedood
en vier gewond.
Ook Nederland heeft te lijden gehad
van de bomaanvallen van Engelsche
vliegers. Bi.l de bomaanvallen, die in de
week van 28 September tot 5 October in
hoofdzaak gericht waren op de stad
Haarlem, werden in totaal 36 Neder-
landeche burgers gedood en 72 ge
wond, waarvan 26 ernstig. Door de aan
vallen, die zooals gewoonlijk gericht
waren op niet-militaire objecten, werden
25 huizen vernield en 156 huizen min of
meer ernstig beschadigd. Bovendien
werden tien stuks vee gedood.
belemmeren R.A.F.-actie
BERLIJN. 18 Oct. (D.N.B.). Twee
Duitsche reddingsvliegtuigen hebben in
de ochtendschemering verscheidene le
den gered van de bemanningen van
Britsche bommenwerpers, die op hun
terugtocht naar Engeland in den afge-
loopen nacht door gebrek aan benzine,
sterke mistvorming of door treffers der
luchtdoelartillerie op het water moesten
dalen en in rubberbooten op zee rond
dobberden. Twee hunner waren licht ge
wond.
Uit de verklaringen van de gevangen
genomen officieren blijkt, dat de Engel
schen in den laatsten tijd reeds meer
malen op hun terugtocht naar Engeland
te kampen hadden met gebrek aan ben
zine en slechte weei-somstandigheden.
Dit had tot gevolg, dat steeds een naar
verhouding hoog percentage vliegtuigen
op deze wijze kort voor het bereiken
van een thuishaven verloren ging. We
liswaar konden dë bemanningen in de
meeste gevallen öi met rubberbooten de
kust bereiken öf radiotelegrafisch hulp
inroepen.
De officieren waren eenstemmig van
mecning. dat in den afgeloopen nacht
nog meer vliegtuigen, behalve die van
hen, verloren zijn gegaan. Een „pilot
officer", een man met de meeste erva
ring onder hen. die reeds verscheidene
jaren bij de Royal Air Force als sergeant
dienst heeft gedaan en een jaar geleden
tot officier werd bevorderd, was van
meening, dat ook hier weer de nadeelen
van den al te korten opleidingstijd tot
uiting komen.
Het is onmogelijk in de vliegerij met
minder dan honderd vlieguren zooveel
practische ervaringen op te doen, dat
men in staat is voortdurend dergelijke
groote vluchten te ondernemen. Voor
dergelijke groote acties is een zeer groo
te voorzichtigheid en ervaring noodza
kelijk. Deze beide eigenschappen vormen
een absolute voorwaarde voor het beha
len van een succes. Wanneer in Enge
land mist hangt, zijn nachtelijke lan
dingen altijd bijzonder moeilijk. Hier
door zijn, vooral in den afgeloopen tijd,
verscheidene vliegtuigen verongelukt
BERLIJN. 18 October. (D.N.B.) Voor
de Noorsche kust. hebben Engelsche tor
pedojagers een klein hulpvaartuig van
de Duitsche marine met veel sterkere
strijdkrachten aangevallen. Het Duitsche
schip is na dapperen tegenstand met de
vlag in top ondergegaan.
De Engelsche torpedojagers ziin met
artillerie en hiitrailleurs blijven schieten
op de bemanning, die in het water rond
dreef. Juist als hij Narvik en bij den
overval op de Altmark hebben de Engel
schen ook in dit geval tegen alle wetten
Ier menschelijkheid en alle internatio
nale overeenkomsten in hulpelooze
schipbreukelingen beschoten.
Dat de veroorzaakte verliezen slechts
gering waren, is uitsluitend een gevolg
daarvan, dat dc Britsche torpedojagers
zich na hun daad zoo snel mogelijk
terugtrokken. De overlevenden konden
door de Duitsche vaartuigen gered wor
den.
Zweedsche visschers, die door Engel
sche vliegers beschoten zijn, zullen thans
naar Goeteborgs Morgen posten meldt
via bet Zweedsche ministerie van bui
tenlandsche zaken schadevergoeding van
dp Britsche regeering vragen. Zij willen
4000 kronen per boot hebben.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 18.40 uur.
Zonsopgang S.12 uur.
Zooals men weet is iedereen ver-
ntirht tussehen zonsondergang en
zonsopkomst te verduisteren)
