HUWELIJK
Kunst en eeredienst
op Bali
LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK
Adresboek yoor Amersfoort 1940
H0UTZAAGER HEINEMAN
OPENBARE
Een reis door het eiland van wondere
schoonheid en kunstzin
Offeranden en
Advertentiën
Muziekschool
publiek verkoopen:
Vertrouwen
Fa.WIJK&Co.
Identiteitsbewijs
INKWARTIERING
HILVERSUM
485ste Staatsloterij
LEERT LASSCHEN!
3-maandsche Autogenen Laschcursus
MAISON HARTEL. SNOÜCK.LAAN 2 - TEL. SOI5
Gewatteerde Peignoirs
Mantels en wollen costuums
N.V. DRUKKERIJ VAN AMERONGEN
Prijs f3.—
ER IS MAAR ÉÉN GOEDE MANIER
OM UWE GOEDEREN TE VERZENDEN
van AMSTERDAM naar AMERSFOORT w
Eigen besteldienst te Amersfoort en te Amsterdam
2e BLAD PAG. 4
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 26 OCTOBER 1940
i.
Jl/f 1JN gedachten gaan terug naar een land van zon en van welbe-
hagen, naar Bali, waar men door de mildheid der natuur, aard-
sche beslommeringen vergeten kan en waar verdriet een zachteren
vorm aanneemt, omdat er een sfeer van rust en vrede van uitgaat.
Er zijn Europeanen, die dit eiland herhaalde malen bezoeken en er
nooit genoeg van krijgen; het fascineert hen. Sommigen blijven er
voorgoed en zijn er gelukkig en tevreden.
De weg stijgt
mythische dansen
TTF.T is heel vroeg in den morgen.
A A de zon is ternauwernood opge
komen, en van af het dek van de
K.P.M.-boot. die ons 's naohts van
Soerabaja naar Bali bracht over een
spiegelgladde zêe. zien wij het
eiland liggen in den purperen gloed
van het ochtendgloren.
Het schip blijft op de reede liggen, en
van de kust af worden er eenige prau
wen heen geroeid. Zij komen de toeris
ten halen, maar brengen 'ook gasten aan
boord, want op dit. voor ons Westerlin
gen zeer ongewone uur, houdt een pas
benoemd hoofdambtenaar, die met deze
boot verder zal reizen naar de plaats
zijner bestemming, receptie en de F.uro-
peesche ambtenaren van Rali komen
hem en zijn vrouw in vrooliike stem
ming en fleurige kleedij hun opwach
ting maken.
Balineesch landschap.
(Foto Archief A.D.)
Nauwelijks zijn zij den scheepsladder
opgeklommen, of onze bagage wordt
aan een prauw toevertrouwd; wij vol
gen en dalen den smallen scheepslad
der af om op onze beurt plaats te
nemen in de met blauw en wit bekleede
K.P.M.-sloepen. Het is heerlijk frisch op
het water; een mantel over de dunne
kleeding niet overbodig.
Als wii aan den wal cekomcn zijn, in
hei havenplaatsje Boeléléng, staan
auto's te wachten .en een Baiineesche
leider treedt naar voren en begroet ons.
Deze jonge man, Gusti Sindoe gehee-
ten (Gusti is een adellijke titel op Bali)
spreekt uitstekend Nederlandsch en ken
merkt zich door innemend uiterlijk en
goede manieren; zijn opleiding voor
Balineesch gids ontving hij in Batavia.
Door de nauwe, onheteekenende
straatjes begint de tocht en na vijf mi
nuten hereiken we reeds de eerste poe-
rah of tempel in het land der duizend
tempels. Dit oponthoud is heel kort; we
gaan ook nog een kleine toko binnen,
waar een vrouwtje weeft en mannen fi
guren in zilveren voorwerpen slaan. Het
vrouwtje toont de schitterendste doeken:
een jong meisje uit ons gezelschap slaat
zij een sarong om cn hangt er met goud
en zilver doorstikte lappen tegen aan,
waarvan de kleurencombinatie een wel
daad voor het oog is.
Maar de tijd dringt, want Gusti Sindoe
wil in ieder geval vóór 10 uur 'Kinta-
mani bereiken. 1500 meter hoog gele
gen.
P) E weg strekt zich uit door een
vruchtbare vlakte; wij bereiken de
hoofdplaats: Singaradja en rijden voor
hij de, door de tropische zonnestralen
fel beschenen woning van den resident
van Bali en Lombok. De lucht trilt van
de hitte: langzaan» stijgt de weg. wij
naderen het gebergte, dat voor ons ver
rijst.
Allengs wordt hef landschap gröot-
scher; de sawah's glinsteren tegen den
bergwand; slechts de Balinees legt ze
zóó kunstzinnig aan. We rijden door
koffietuinen, door bosschen en langs
rotspartijen en genieten van prachtige
vergezichten. Soms versperren groepen
Baiineesche koeien den weg. Zij zien er
goed verzorgd uit; het zijn dan ook hei
lige dieren en geen Balinees zal haar
vleesch eten. Zij worden echter bij groo
te kudden uitgevoerd en dienen dan
voor de consumptie o.a. op Java.
Het berglandschap wordt indrukwek
kender; mijn mantel doet goeden dienst,
en Gusti Sindoe vertelt, dat we dicht
bij Kintamani zijn en nog juist op tijd
om den machtigen Batoer (1700 m.
hoog) te aanschouwen, voor de top
schuil gaat in de wolken.
In 19i7 en '25 zijn hier nog uitbarstin
gen geweest. Rechts onder aan den Ba-
toer ligt het lavameer Tjiramaloen-
doeng, dat ontmetelijk diep moet zijn.
Er heen te gaan. daar valt niet over te
denken. Er is storm op til; we dalen
vlug af naar de naastbijzijnde kampong,
waar mannen hun geliefde hanen stree-
len. om ze vervolgens tegen elkaar op
te hitsen, in de hoop. dat de vreemde
lingen belang zullen stellen in een
hanengevecht. Langs den weg staan
hooge hamboe kooien, waarin de hanen
letterlijk in het zónnetje gezet worden;
de Balinees koestert den haan als zijn
kind.
We maken nog even een gevecht
mee, doch de wreede spoortjes, die
aan de pooten behooren te worden
vastgemaakt en die de Balinees in
een bamboekokertje bij zich draagt,
worden gelukkig niet gebruikt.
Deze wreedheid is door het gouver
nement verboden; toch zijn er in het
geheim nog heel wat hanengevech
ten, waarbij grof wordt gewed.
Boos weer
De lucht wordt dreigend; windvlagen
kondigen het booze weer aan. Wij spoe
den ons terug naar het hotel of passan-
grahan, gevolgd door vrouwen en meis
jes, die ons sieraden willen verkoopen
en onder de hand nog aardig wat aan
ons kwijt raken; dan spoeden ook zij
zich terug voor "t naderend noodweer.
Nauwelijks zijn we in de passangra-
han, of de storm giert en felle regen
slaat tegen de ruiten. De lucht is als
lood; van den Batoer is niets meer te
zien. t' Is ineens huiveringwekkend
koud; rillend en bevend slaan we dank
baar de vierkante wollen dekentjesom,
die 't hotel ons verschaft. Het lijkt plot
seling wel Siberië. Gelukkig is de lunch
gereed en verwarmt ons, zoodat vve vol
moed weer instappen om den tocht
naar de Zuidkust te vervolgen; de zeil
tjes van de wagens dicht; onze dekens
om de schouders. De zeiltjes flapperen
in den wind. Voorzichtig daalt de auto
over den totaal verregenden weg. Mist
belemmert het zicht jammer genoeg. De
chauffeurs rijden voorzichtig, zij ken
nen den weg op een prik. En o wonder!
na het nemen van een scherpe bocht is
als bij tooverslag de mist verdwenen,
de storm bedaart, en warme lucht
stroomt ons tegemoet. Vlug worden de
zeiltjes opgerold en in dankbare verruk
king nemen we een schitterend schouw
spel in ons op.
Door de felle middagzon besche
nen, ligt in de diepte de wazige
laagvlakte, de Zuidkust \an Bali
en de eindelooze blauwe zee blinkt
in zilveren licht.
De overgang is zóó groot en de
aanblik zóó overweldigend mooi,
dat wij die schoonheid, in stille
De beroemde danser Maria.
(Foto Archief A-D.)
Vrouwen met offeranden.
(Foto Archief A.D.)
aanbidding genoten, nimmer zuilen
vergeten.
We rijden nu door lange lanen, aan
beide zijden van de wegen zijn muren,
meestal in de kleuren der Goden, dat
is de drie-eenheid: Ciwa. Brahma en
Wisnoe geverfd: rood, wit en zwart.
Achter die muren bouwen de Balinee-
zen hun woningen en huistempels. Een
veelal kunstig bewerkte, poort is de in
gang van het erf. Achter die poort is
een muurtje, ook fraai gebeeldhouwd.
De bewoner moet om dit muurtje heen
om zijn erf te betreden; hij gelooft, dat
booze geesten slechts in rechte lijn de
woning kunnen bereiken.
De chauffeur rijdt voorzichtig; hanen
en varkens liggen lui op den weg; kake
lende kippen komen om de haverklap
'verschrikt op hooge pooten aangerend,
en de Balinees spaart, de dieren'graag.
De wegen zijn versierd met eindeloos
lange bamboepalen; hun fop -buigt zwaar
in boogvorm door de veie versierselen,
die er aan bengelen, vervaardigd van
lontarblad. Dit ter eere van de Goden en
de zielen der afgestorvenen. Het is feest
in de dorpen; ook aan de huispoorten
hangen kunstig gesneden voorwerpen,
om de Goden gunstig ,te stammen. De
geesten der afgestorvenen brengen een
tiental dagen door te midden der bloed
verwanten en iedere Balinees ontvangt
hen feestelijk.
Vrouwen offeren
Wij passeeren lange rijen vrouwen,
het bovenlijf naakt, het haar aan één
kant afhangend in een kunstige wrong
of lus. De bronzen huid glanst; de
schouders zijn prachtig gevormd. Op
het hoofd dragen zij haar offerandes
naar den tempel, die vaak uren ver
wijderd is. Op groote beschilderde hou
ten vruchtenschalen, kunstig hoog be
laden met koeken in allerlei kleur en
vorm .zwarte rijsttaarten, gele maiskoe-
ken, afgewisseld door prachtige vruch
ten, wordt deze last zeer zwaar, maar
onvermoeid en sierlijk vervolgen zij
haar weg naar den tempel, waarin de
God woont, waaraan zij speciaal haar
gaven wijden willen, bergen beklim
mend en moeizaam dalend. De vrouwen
van vorstelijken bloede, hebben gouden
bloemen als 'hoofdtooi, een dienaar be
schermt ze met een pajong aan zeer
lange steel tegen de gloeiende zonne
hitte; haar dienstmaagd volgt met de
zware vracht
Vele tempels rijden wij voorbij. In de
komende dagen zullen wij de allermooi
ste bewonderen. Nu ontbreekt de tijd.
want de Passar, de havenplaats aan de
Zuidkust, is voor dezen dag ons eind
doel. Om vijf uur 's middags komen we
er aan. In het Balihotel vinden wij het
gewenschte comfort; spoedig ben ik ge-
installeerd in mijn ruime kamer en na
een verfrisschend bad, maak ik het mij
gemakkelijk in mijn voorgalerijtje. dat
uitziet op een binnentuin, en tracht de
ontelbare indrukken van dezen dag in
mijn brein te verwerken. Na het diner
in de koele eetzaal van het hotel, heeft
op het groote grasveld een dansvoorstel
ling plaats.
De danser
I Maria, Bali's beroemdste danser,
begeleid door de mooiste gamelang-
gong van het eiland, zal in dezen tro-
pischen nacht voor ons dansen. Hei
scherpe getjirp van de duizenden
krekels overstemt nog elk ander ge
luid, tot de rijk uitgedoste Balinee-
zen hun prachtig gebeeldhouwde in
strumenten gaan bespelen. Fascinee
rend klinkt de muziek te midden der
doodstille natuur. Een hunner im
proviseert; de anderen begeleiden
hem. I Maria verschijnt; hij zweeft
naar voren in zijn sleepend gewaad.
Met wonderlijk starende oogen. wieg
zijn hoofd als een bloem op een stengel
met kleine, schokkende bewegingen. Hel
lichaam gaat langzaam op en neer; ar
men en vingers zijn steeds in actie. Le
nig en soepel, van groote schoonheid is
iedere bewegine.
In hurkende houding verplaatst hij
zich; het geeft den indruk, dat hij
glijdt. Dan richt hij zich op; het slee
pend gewaad doet hem langer schijnen.
Glimlachend, met bezield gelaat danst
hij, terwijl de begeleiders zijn gedach
ten volgen. De omgeving, de grootsche
stilte der natuur maakten dezen avond
mede tot een onvergetelijke.
Dien nacht genieten wij een welver
diende rust. Een tokkè bracht een ge
moedelijke sfeer aan mijn slaapvertrek.
Ik antwoordde op zijn vriendelijken
roep: tokkè-tokkè. die schijnbaar van
't dak af tot mij kwam. Een tokkè
voorspelt geluk; ik ging dus onbezorgd
slapen. C. B.
(Wordt vervolgd).
Burgemeester en Wethou
ders van Amersfoort,
Gelet op artikelen 6 en 7
der Hinderwet,
Brengen ter kennis van het
publiek, dat een door B.
SCHUTTE ingediend ver
zoek met bijlagen, om ver
gunning tot het oprichten
van een melkinrichting en
zuivelbedrijf en het daarin
plaatsen van een stoomketel
en 7 electromotoren in totaal
van 9V2 P.K. tot het aandrij
ven van verschillende ma
chines in het perceel, alhier
gelegen aan het Monniken
pad 64 en 66, bij het Kadaster
bekend onder Sectie B No.
6629 op de Secretarie der ge
meente ter visie ligt en dat
op Vrijdag, den 8 November
aanstaande, des voormiddags
te 10 ure gelegenheid ten
Raadhuize wordt gegeven,
om. ten overstaan van het
Gemeentebestuur of van één
of meer zijner leden, bezwa
ren tegen het oprichten van
de inrichting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in
artikel 15. Ie lid der Hinden
wet, zijn volgens de bestaan
de jurisprudentie alleen zij
gerechtigd, die overeenkom
stig artikel 7 der Hinderwet
voor het gemeente-bestuur of
een of meer zijner leden zijn
verschenen, teneinde hunne
bezwaren mondeling toe te
lichten.
AMERSF00RTSCHE
A. J. C. MOOY
Einddiploma
Conservatorium
Julianalaan 13
Notaris A. ROMER tê Baarn.
zal op WOENSDAG 6 NO
VEMBER 1940 v.m. 11 uur.
in hotel „Het Kasteel van
Antwerpen'' aan de Laan
straat 59 te Baarn.
1.twee villa's met centrale
verwarming, garages en
tuinen te Baarn. Torenlaan
32 en 34, elk groot 5 are
Nr 32 verhuurd voor f 600.-
per jaar.
Nr. 34 vrij van huur.
2. De gebouwen waarin win
kel- en werkplaatsen met
erf te Baarn, Zandvoort-
weg 1 en 3. groot 6.22 are
Huur f 723.— per jaar.
3. Twee huizen met tuin te
Baarn, Zandvoo-tweg 16 ?n
18, elk groot 4.50 are.
Elk huis verhuurd voor
f6p. w.
Bezichtiging Dinsd. en Don-
derd. van 24 uur.
Inlichtingen ten kantore van
genoemden notaris en wat
betreft perc. 1 tevens bii den
makelaar J. GROENHUI
ZEN. Nic. Beetslaan 5, Baarn
moet. U in een bril hebben..
Dat vertrouwen krijgt U, als
U Uw bril koopt bij
Drogisterij - Optiek
Tel. 3181 Arnh.str. 5.
Vanaf 1 NOVEMBER is de UITLEENING
GEOPEND:
Maandag; lVi—8; Overige dagen: 1012 en l1/*8.
De leeszaal is geopend:
lederen dag: 1012V2 en IV28.
De jeugdleeszaal is geopend:
Woensdag- en Zaterdagmiddag: l1/»5.
(Na zonsondergang uitsluitend Ingang:
MUURHUIZEN 9).
SPECIALITEIT in RIJBROEKEN
S J ROSIER
ZUIDSINGEL 14
Heerenkleeding en uniformen naar maat
SCHERP CONCURREERENDE PRIJZEN
Zij, die hun distributiestamkaart geldig hebben doen maken,
als identiteitsbewijs, doch bezwaar hebben deze steeds bij zich
te moeten dragen, kunnen op het bureau bevolking ter Ge
meente-Secretarie een afzonderlijk identiteitsbewijs aanvra
gen tegen betaling van ƒ0.50 onder overlegging van 1 foto.
De Burgemeester van Amersfoort brengt ter kennis van be
langhebbenden, dat bij het verschaffen van 'kwartier aan
leden van de Duitsche Weermacht door particulieren, aan
de kwartiergevers gedurende de wintermaanden een bedrag
van ƒ0,30 per dag en per kamer kan worden vergoed, wan
neer het kwartier verwarmd ter beschikking wordt gesteld.
Aan houders van hotels en andere bedrijven en aan hen
die er hun beroep van maken, kamers te verhuren, de zgn.
„beroepspensions", wordt deze toeslag niet verleend aange
zien bij de vaststellling van de inkwartieringsvergoedingen
van de gewone hotelkamerprijzen wordt uitgegaan.
De kosten voor verwarming worden geacht in deze prijzen
te zijn begrepen.
De uitbetaling van bovenbedoelde toeslagen geschiedt ge
lijktijdig met de inkwartieringsvergoeding, echter slechis als
op het inkwartieringsbiljet door den kwartier n e m e r d.i.
dus de Duitsche Militair is aangeteekend de datum, waar
op met de verwarming van het kwartier is aangevangen.
De inkwartieringsbiljetten moeten aan het einde van iedere
maand worden ingediend ten gemeentehuize, Afd. Financiën
(Kamer 12).
Amersfoort, 23 October 1940.
De Burgemeester voornoemd.
v. RANDWIJCK.
Dames en Heeren. die een gelukkig harmonisch
huwelijk wenschen te sluiten en hiermede in hun
omgeving niet kunnen slagen, schrijxen vol ver
trouwen naar het BEMIDDELINGSKANTOOR
__i*
tf
VAARTWEG 147 te HILVERSUM Telef. 7091
Ons" kantoor heeft zeer vele goede en beschaafde
relaties in alle kringen. HEEREN ZONDER PO
SITIE OF INKOMEN VERLEENEN WIJ ONZE
BEMIDDELING NIET.
U kunt verzekerd zijn van de striktste geheimhou
ding, want dit is voor ons een eerezaak.
Schrijft U ons uw wenschen en wij stellen ons
geheel met. alle krachten voor U beschikbaar.
Alle inlichtingen kunt U kosteloos in blanco cou
vert ontvangen. Postzegel s.v.p. voor antwoord in
sluiten.
De lotenverkoop begint 31 October a.s.
Aanvang der trekking 25 November.
De coll. A. A. DOORNVELD-KUNST
Arnhemscheweg 28.
BINNENKORT OPENING
in de Ambachtsschool te AMERSFOORT.
Tarief f 35.—. Leiding:
G. L. LOOS CO'S FABRIEKEN N.V.
AMSTERDAM Keizersgracht 6S9
VERSCHENEN:
VAN PERSIJNSTRAAT 23 TELEFOON 3488
Maak gebruik van de geregelde Motorbootdiensten
der Firma
Kantoor AMERSFOORT: Groote Spui 19 Tel. 3353
Eigen Kantoor AMSTERDAM:
Singel voor Droogbak. Tel. 44740,