Aan den vooravond
van belangrijke
beslissingen
Turkije in de
knel
DE ITALIAANSCHE GRIEVEN
JEGENS GRIEKENLAND
Engeland gebruikte wateren
en eilanden als vloot-
bases tegen Italië
DE BESPREKINGEN TE
FLORENCE
DE EEMLANDER
Dinsdag 29 October 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 104
De Amerikaansche
hulp aan
Engeland
HEVIGE KOUDE
IN SIBERIE
Duitsche pers acht de bijeenkomst een
mijlpaal in de Europeesche
geschiedenis
VERDUISTERING
AMERSroORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0.15
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
^IJS DER ADVERTENTIEN regels 11.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.Bewijsnummer extra f 0.05
piERRE LAVAL heeft
de portefeuille van
Buitenlaridsche Zaken overgenomen.
Hierin ligt eene sterke aanwijzing
voor de juistheid der meening van
hen, die van oordeel zijn, dat de be
sprekingen tusschen Hitier en Pétain
positieve resultaten hebben opgele
verd, en dat Pétain besloten heeft om
den weg der DuitschFransche sa
menwerking te betreden. Het feit, dat
de Engelsche Koning een persoonlijke
missive tot het hoofd van den Fran
schen Staat heeft gericht en dat deze
missive, volgens Amerikaansche
staatslieden, een beroep inhield op de
FranschBritsche vriendschap, ge
tuigt van den indruk, dien de
FranschDuitsche besprekingen in
de Britsche hoofdstad hebben ge
maakt. Het ware natuurlijk zeer inte
ressant om den text van 's Konings
brief te kennen, doch de Fransche re
geering heeft tot dusverre geen aan
leiding gevonden om dien text open
baar te maken. Evenmin weten wij,
;welk antwoord de maarschalk Pétain
den Koning deed toekomen, doch de
benoeming van Laval tot minister van
Buitenlandsche Zaken nadat Pétain
's Konings boodschap had ontvangen,
spreekt althans ten aanzien van den
geest, waarin Pétain's antwoord is of
zal worden geschreven, een duidelijke
taal.
HITLER'S bezoek aan den Duce
te Florence, onmiddellijk na zijn
bespreking met Pétain, wijst er op, dat
de Duitsche Rijkskanselier haast
maakt met de verdere ontwikkeling
der betrekkingen tusschen Frankrijk
en de As-mogendheden. Omtrent de
besprekingen te Florence is slechts
bekend geworden, dat zij hebben ge
leid tot algeheele overeenstemming
tusschen de Duitsche en de Italiaan
sche staatslieden. Wijders kan men
uit de berichten opmaken, dat b i n-
n e n k o r t hetresultaat van het
overleg der laatste dagen aan den dag
zal treden. Dat men alom ter wereld
met spanning dit aan den dag treden
verbeidt, spreekt vanzelf. Wij herha
len, wat wij eenige dagen geleden op
merkten naar aanleiding van het be
richt van Hitler's conferentie met
Pétain, te weten, dat eene wijziging
van Frankrijk's internationale positie
in Europa groote gevolgen op de we
reldpolitieke constellatie zal'hebben,
terwijl zij tevens van grooten invloed
kan blijken te zijn op de militaire
situatie in Europa en Afrika, als
mede... op debinnenlandsch-
politieke situatie in Ne
derland. Het wachten is op de
feiten.
Griekenland bevindt zich nu
ook als strijder in de Europee-
sche arena. De Grieksch-Italiaansche
spanning der laatste maanden heeft
zich, veler verwachting ten spijt, ten
slotte toch ontladen in een gewapend
conflict. Naar het zich op dit oogen-
blik laat aanzien, zullen de andere
Balkanstaten alles doen om buiten het
GriekschItaliaansche conflict te blij
ven. Turkije, dat wij in dit verband
niet als Balkanstaat zien, neemt een
moeilijker positie in. Het is door een
verdrag aan Engeland gebonden,
doch weet zich tevens bedreigd door
Russische aspiraties in de richting van
den Bosporus, misschien zelfs over
den Bosporus in de richting van de
Perzische olievelden. De omstandig
heid, dat er in Roemenië èn een zeer
deutschfreundliche regeering èn Duit
sche troepen zijn, zal eveneens in
Ankara ter dege in het oog worden
gevat. Anderzijds zullen de Britten
niets ongedaan laten om Turkije te
bewegen, aan den kant van Grieken
land en Engeland te gaan meestrij
den. Maar Pierre Laval's benoeming
tot minister van Buitenlandsche Za
ken en de strategisch-geographische
positie van het onder Franschen in
vloed staande Syrië zijn twee f e it e n,
die het oordeel en de beslissing der
Turksche regeering niet minder zullen
beïnvloeden dan de Britsche pressie.
Kortom, Turkije bevindt zich in een
moeilijk parket. Of het zich daar uit
zal kunnen redden? Wij weten het
nog niet, al zijn wij er vrijwel zeker
van, dat Turkije er, zoo al niet tijdens,
dan toch na den oorlog niet zonder
kleerscheuren zal afkomen.
De generaal der vliegers Student,
die van zijn verwondingen genezen
is, bezocht deze dagen een afdeeling
parachutisten, die liii ziin dank bracht
voor hun prestaties tijdens het Duit
sche offensief.
(Foto Scherl)
ENGELSCHE AANVAL OP DUITSCH
KOOPVAARDIJSCHIP
BERLIJN. 29 Oct. (D.N.B.) Twee
Britsohe torpedovliegtuigen hebben gis
teren op de Noord7.ee een vrij groot
Duitsch koopvaardijschip aangevallen.
Het schip slaagde er door handig ma
noeuvreeren in, de bedoeling van den
vijand te verijdelen, zoodat de door de
Britsche vliegtuigen afgevuurde torpe
do's haar doel misten.
En wat Engeland van
Amerika wenscht -
NEW YORK, 28 OCT. (D.N.B.) De
kwestie, of V. S. na de verkiezingen
grooterë credieten aan Engeland zullen
verleenen, wordt in economische krin
gen alhier met levendige belangstel
ling besproken. In deze welingelichte
kringen wordt, verklaard, dat de Ver.
Staten, van Engeland in geval van toe
kenning van leeningen hehaive het
reeds tot stand gekomen afstaan van
militaire steunpunten in de Engelsche
koloniën op het Westelijk halfrond ook
het. opgeven van de Britsche kapitaal
beleggingen in Amerika, met inbe.grip
van de Ibero-Amerikaansche staten
zouden eischen.
Op de industrieele conferentie van
den staat Massachussets heeft de be
kende Britsche econoom en publicist
Sir Walter Layton verklaard, dat het
Amerikaansche volk zijn levensstan
daard ten zeerste moet beperken om
langs dezen weg meer productiekrach
ten vrij te maken voor verhoogde oor
logsleveranties aan Engeland. Deze
offers zijn des te noodzakelijker, gezien
de daar nog hij komende Amerikaan
sche bewapening.
HITLER FELICITEERT PRESIDENT
VAN TURKIJE
BERLIJN, 29 Oct. (D.N.B.). De
Führer heeft den president van Turkije,
Ismet Inonoe. op den verjaardag der
stichting van de Turksche republiek,
zijn gelukwenschen doen toekomen.
ROME, 28 October (D.N.B.). „De maat is vol", aldus het Giornale d'ltalia over de
Italiaansch-Grieksche spanning. De nieuwe Grieksche intriges, de aan de grenzen ge
provoceerde conflicten en de thans openlijke medeplichtigheid van Griekenland met
Engeland hebben een reactie uitgelokt. Dit alles bewijst, dat Italië met recht de garantie
van Groot-Brittannië heeft gewantrouwd, die dit land in 1939 aan Griekenland heeft
opgedrongen. Deze garantie, die nog duidelijker de achterbaksche, doch steeds aan
wezige samenwerking tusschen Engeland en Griekenland aan het licht heeft doen
'komen, vormt een deel van het omsingelingssysteem, dat Londen na het sluiten van
het Duitsch-ltaliaansche defensief verbond heeft trachten te verwezenlijken. In zijn rede
van 10 Juni heeft de Duce ook Griekenland, evenals alle andere nabuurlanden, de rustige
waarschuwing gegeven van de woorden: „Italië heeft niet de bedoeling andere volken
bij hët conflict te betrekken. Het zou dienstig zijn indien Zwitserland, Joegoslavië, Grie
kenland, Turkije en Egypte van mijn woorden kennis nemen. Het hangt van hen, alleen
van hen af, of zij strict in acht genomen worden of niet.
~\J h'T F feiten, waarop het Italiaansohe memo-
AJ±J±J Elv A yj\JULIIt randum berust, zijn ten deele bekend.
TTTTTtT "DT?'\T AJTTTT1 Sinds geruimen tijd ontwikkelde de
XIIJljIjA Hill li lUl J. Grieksche regeering aan de grens van
Albanië een politiek van terreur en chi
canes tegenover de Albaneesche bevol
king, om aan de grens onrust te stich
ten.
Ook de Albaneesche inciden
ten in het geding
GRIEKENLAND heeft, naar het s>emi-
officieele blad verder schrijft, de
woorden van den Duce niet ter harte ge
nomen, en onmiddellijk aan de Britsche
marine en het Britsche luchtwapen iede
re ondersteuning verleend. Het staat
vast, dat er zich niet minder dan dertig
Engelsche militaire groepen met vér-
schillende missies en zeker niet als on
schuldige toeristen, op verschillende
plaatsen van het Grieksche gebied en de
Grieksche eilanden bevinden.
Het is bewezen, dat talrijke Griek
sche steunpunten in het binnenland
en aan de kust., vooral op de eilan
den Cherigo en Kreta voortdurend
ter beschikking staan van de Engel
sche vloot en luchtstrijdkrachten, die
hiervan bij haar aanvalspogingen op
Italië en op de Italiaansohe scheep
vaartlijnen gebruik maken.
Het is bewezen, dat volgens een in'den
jongsten tijd getroffen overeenkomst het
aantal van deze aan Engeland afgestane
steunpunten tot dertig is gestegen. Het is
bewezen, dat Grie
kenland krachtens
dezelfde overeen
komst het eiland
Kreta heeft, afgestaan
voor een volledige be
zetting door Enge
land en dat reeds in
Egypte een uït een
volledig uitgeruste
divisie bestaand lan
dingscorps gereed
stond. Het. is tenslot
te bewezen, dat Grie
kenland zich, over
eenkomstig de beken
de intriges en aflei
dingsmanoeuvres van
Engeland, zich voor
bereidde op een in
den sector van Korit-
za beginnende offen
sieve actie tegen het
Albaansohe gebied.
Griekenland heeft
voor dit doel zijn
troepenconcentraties
in volle oorlogsuit
rusting aan de Westelijke grens van Al
banië versterkt en pas in de laatste da
gen ook de derde divisie uit Patras en
de vierde divisie uit Nauplia hierbij be
trokken.
Het artikel van de Times, zoo gaat het
blad verder, waarin enkele dagen gele
den de regeering werd aangeraden de
Grieksche steunpunten in de Eegeische
Zee voor de lucht, en vlootstrijdkrachten
te bezetten, heeft slechts een voor het
grootste gedeele reeds verwezenlijkten
wensch tot uitdrukking gebracht en had
ten doel een alibi te verschaffen voor de
prioriteit van zekere acties.
De Ilaliaansche regeering is tot dus
verre tolerant geweest. Zij heeft zich
langen tijd er toe beperkt, de regeering
te Athena de compromitteerende feiten
voor oogen te houden en haar in ver
schillende nota's verzocht haar elemen
tairste neutraliteitsplichten tegenover de
oorlogvoerenden alsmede tegenover Al
banië te vervullen. De regeering te
Athene daarentegen heeft zich ver-
schuild achter het vage krantenge
schrijf. Thans is de maat vol.
Beschouwingen van Stefani
|~~)E diplomatieke medewerker van het
L/ agentschap Stefani schrijft het vol
gende over het Italiaansch-Grieksche
conflict:
De nota, die de Italiaansche gezant te
Athene Maandag aan de Grieksche re-
geerine heeft overhandigd, legt duidelijk
de volle verantwoording bloot, welke
Griekenland met zijn uitdagende hou
ding en zijn voortdurende neutraliteits-
schendingen op zich genomen heeft. De
Minder bekend daarentegen zijn
de schendingen der neutraliteit, die
de Grieksche regeering volgens de
internationale neutraliteitsbepalin-
gen begaan heeft. De territoriale wa
teren, de kusten en de havens van
Griekenland werden en worden nog
door de Engelsche vloot als operatie
basis tegen Italië gebruikt.
Met de Grieksche regeering als mede
plichtige kon Engeland in den Griek-
schen archipel een geheel net oprich
ten voor het overbrengen van militaire
informaties en voor het verzorgen van
zijn eigen strijdkrachten. De diploma
tieke vertegenwoordiger van Italië heeft
de Grieksche regeering daarop herhaal
delijk gewezen. Maar de Grieksche re
geering heeft haar samenwerking met
de bewapende Engelsche krachten nog
versterkt, in plaats van maatregelen te
nemen die in overeenstemming waren
met haar neutraliteitsplichten. Grieken
land heeft zich daarbij verlaten op de
„garantie" van Engeland; dat er sinds
het uitbreken van het conflict slechts op
uit was, politieke en militaire verplich
tingen aan te gaan, welke Engeland een
(Foto Archief A.D.)
uitbreiding van zijn omsingelingsplan
nen tegen de asmogendheden mogelijk
maakten. De verantwoording voor een
dergelijke politiek valt uiteraard aller
eerst op de regeering van Londen terug,
die van het begin af aan erop bedacht
was steeds meer landen bij dit conflict
ter verdediging van zijn eigen imperia
lisme te betrekken. Wil men nauwkeu
rig zijn, dan moet men echter zeggen,
dat, de verantwoording voor hetgeen
thans geschiedt rechtstreeks op reke
ning komt van de Grieksche regeering,
die zich er rekenschap van had dienen
te geven, dat. de voortdurende schendin
gen der neutraliteit in alle omstandig
heden ernstige gevolgen moesten heb
ben. De Italiaansche regeering heeft bui
tengewoon lang geduld gehad, maar
thans is de maat. vol, en de ware bedoe
lingen van Griekenland moeten thans
definitief worden opgehelderd.
Joego-Slavië en het conflict
5 In politieke kringen van de Joego-Sla-
visohe hoofdstad wordt het zeer opmer
kelijk gevonden, dat «ie regeering tot. nu
toe niet in een kabinetsvergadering, bij
eengekomen is. doch dat de politiek
toonaangevende ministers zich beper
ken tot het houdei* van wederzijdsche
besprekingen. Men zou hierin een aan
duiding willen zien. dat Joegaslavië zich
niet direct bij het Italiaansch-Grieksche
conflict betrokken voelt.
Van bevoegde Joegoslavische zijde
word vterklaard, dat met betrekking tot
het Italiaansch-Grieksche conflict tot-
dusverre geenerlei bijzondere militaire
maatregelen zijn getroffen.
De minister-president van Grieken
land. Metaxas, tijdens een redevoe
ring, kort geleden gehouden
Foto Archief A.D.)
MOSKOU. 29 Oct. (D.N.B.).
Naar de Moskousche radio meldt, is
de temperatuur te Jakoetsk in Oost-
Sibedië tot twintig graden vorst ge
daald. Nog scherpere koude heerscht
er in. de ten Noord-Oosten van Ja
koetsk gelegen stad Sfigansk, waar
37 graden vorst gemeten wordt. De
rivier de Lena is boven jakoetsk
dichtgevroren. Daarentegen wordt
uit de Krim, na een tijdelijke af
koeling, een stijging van de tempe
ratuur gemeld tot 22 graden boven
nul.
KALININ ONTVANGT TATEKAWA
MOSKOU. 29 Oct. (D.N.B.) De voor
zitter van het bestuur der opperste Sov
jet, Kalinin, heeft heden in zijn eigen
schap van staatshoofd der Sovjet-Unie,
den nieuwen Japanschen ambassadeur
te Moskou, Tatekawa, ontvangen, die
hem zijn geloofsbrieven kwam overhan
digen.
BERLTJN, 29 October (D.N.B.). Do
beteekenis van de Maandag gevoerde
bespreking tusschen den Fuehrer en
den Duce wordt in de Duitsche. avond
bladen reeds uiterlijk door markante
slagzinnen op de eerste pagina geken
merkt. De bladen schrijven in hun com
mentaren, dat er een lijn loopt van de
bijeenkomst op den Brenner, via de
etappen Laval, Franco en Pétain tot
aan de bijeenkomst in Florence. De bla
den wijzen daarbij op het feit, dat de
ontmoeting plaats gevonden heeft op
den achttienden verjaardag van den
fascistischen opmarsch naar Rome. Dit
feit, zoo schrijft het Hamburger Frem-
denblatt, is een zichtbaar teeken voor
de wereldbeschouwende verbondenheid,
van de beide volken en hun leiders, als
mede daarvoor, dat de Europeesche
statenwereld gevormd zal worden vol
gens de wetten van -de fascistische en
nationaal-socialistische revolutie.
De geweldige beweging op politiek
en militair gebied, waardoor het tegen
woordig stadium van het conflict wordt
gekenmerkt, verheft de bijeenkomst van
de beide staatslieden tot een mijlpaal
in de geheele Europeesche geschiedenis.
Men kan than6 de boosaardige opmer
kingen, die de Engelsche pers aan de
z.g. bedeltochten' van Adolf Hitler op
Franschen bodem heeft vastgeknoopt,
slechts met een glimlach beantwoorden.
De resultaten tan de besprekingen, die
op Franschen bodeon en aan de Spaan-
sche grens zijn gevoerd, zijn than6, naar
het Hamburger Fremdenblatt verder
opmerkt, het voorwerp van een nieuwe
beraadslaging tusschen de beide mo
gendheden geworden, düe aanspraak
kunnen maken op de leidende functie
bij het hervorming van Europa. Het
blad schrijft verder, dat Europa thans
op het punt 6taat, onder leiding van
Duitschland en Italië een politieke, mo-
reele en militaire continentale versper
ring tegen het eiland Groot-Brittannië
op te werpen.
De Lokal Anzeiger verklaart, dat in
Florence de laatste punt gezet is on
der de besprekingen van den Fuehrer
met Franco en Pétain. De wereld be
leeft opnieuw, aldus het blad, met welk
een snelheid en nauwkeurigheid de
spilpolitiek wordt voorbereid en t.enuit-
voer gelegd. I-Ict nieuwe denkbeeld van
Europa en zijn verbinding met Afrika,
het nieuwe denkbeeld van de samen
stelling der wereld is reeds lang boven
den horizon van het politieke wanbe
grip verrezen. Hetgeen er in Florence
besproken wordt, zijn de gevolgtrekkin
gen \an de reeds voldongen feiten en
van de feiten, die zich reeds beginnen
af te teekenen.
De Deutsche Allgemeine Zeitung
merkt op, dat het voor-de Engelschen
nauwelijks mogelijk is, het tempo van
de diplomatieke initiatieven van de
spilmogendheden ook slechts in ge
dachten te volgen. Terwijl het onweer
zich boven Engeland samentrekt, al
dus schrijft het blad, marcheeren de
spilmogendheden bij de nieuwe orde
ning vooraan.
De Boersenzeitung schrijft in dit ver
band: De ontmoeting van Florence
toont Churchill hoe het met Duitsch
land en Italië gaat. Hij kan zich er op
verlaten, dat de lijn van de spilnolitiek.
die over den Brenner naar Florence
leidde, verder zal loopen en in de in
storting van Groot-Brittannië zal uit-
moriden.
OVER het onderhoud van Adolf Hit
ler met Benito Mussolini op 28 Oc
tober schrijft de Deutsche Diplomatisch-
Politische Korrespondenz:
De bijeenkomst der beide leiders van
de as-mogendheden te Florence is niet
alleen een teeken voor een even duur
zame als nauwe politieke samenwer
king, maar ook de uiting van hun vast-
befadenheid het initiatief van handelen
niet uit handen te geven. Terwijl Enge
land welbewust van zijn critieke po
sitie geen middel onbeproefd laat om
zich aan Europa vast te klemmen en de
Europeesche eenheid op nieuwen gezon
den grondslag tegén te werken, zijn de
leiders der as-mogendheden aan het
werk om ondanks alle Britsche ma
noeuvres het Europeesche vasteland te
zuiveren van die macht, die, vaak op
tredende als valsche vriend, in de twee
dracht der volkeren eigen voordeel ziet.
Overeenkomstig den op bouwen ei en
geest, die de beide groote leiders bezielt,
is de politiek der asmogendheden geens
zins uitsluitend erop gericht, om de En
gelsche macht uit dit gebied te verwij
deren. Niettemin blijft, de volledige uit
schakeling van elke Britsche invloeds
mogelijkheid de voorwaarde voor het
Opbouwende wenk, en waar zich nog En
gelsche steunpunten en schuilhoeken
brvinden, die tot gevaarlijke kuiperijen
kunnen worden gebruikt, moeten zij in
het belang van de'Europeesche gemeen
schap worden uitgeroeid. Wat voor de
Europeesche gebieden het geval was,
geldt uiteraard ook voor de Midd-elland-
sche Zee, waar Engeland het heeft
klaargespeeld om door „garanties" bij
„neutralen" vriendschappen te kweeken,
die ongeacht de voortschrijdende bewe
ging tot. aaneensluiting op het. conti
nent, steeds ter beschikking gebleven
en daarom als voortdurend gevaar on
draaglijk geworden" zijn.
Thans ziet het Grieksche volk zich
voor de gevolgen eener politiek ge
plaatst, die van verkeerde veronder
stellingen uitging, zich door dwaallich
ten liet verblinden en het land in een
toestand heeft gebracht, waarbij het
door Engeland als een steeds bereidwil
lig steunpunt reeds sinds geruimen
tijd werd beschouwd. De asmogend
heden zijn niet bereid om zich door
hinderpalen of moeilijkheden in haar
besluit te laten weerhouden. Europa te
organiseeren en al zijn leden aan den
ophouw en welvaart te laten medewer
ken. Gemaakte fouten van het. verleden
kunnen niet ongedaan gemaakt wor
den.
Zij hebben onherroepelijk gevolgen
en scheppen daarmede nieuwe voor
waarden voor de komende ontwikkeling.
Nietemin, zoo besluit de Korrespondenz,
blijft het doel van de asmogendheden
iets volkomen anders te verkrijgen dan
hetgeen de z.g. overwinnende staten
van 1918 wilden, geen disqualificatie of
ondergang van volkeren die zich een
slechte politiek van hun staatslieden
hebben laten welgevallen, maar de wil
om een plaats open te houden voor ai
degenen, welke overeenkomt met hun
willigheid tot loyale samenwerking.
Vandaag gaat de zon om 18.17 j
uur onder. Zonsopgang op Woens
dag 30 October: 8.32 uur.
De maan komt op om 4.36 uur
en gaat onder om 16.07 uur.
