KERSTMIS
Geven en nemen in het
nieuwe Europa
Opzienbarende verklaring
EEN HALVE TON VOOR
OORLOGSWEDUWEN
van Allen White
over hulp aan Engeland
DE EEMLANDER
Dinsdag 24 December 1340
Uitgave: VALKHOPF Go.
Bureau: Arithemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 152
Engeland beiemmert
Turkschen handel
BERICHT
r
Hoe het Kerstlied
„Stille Nach\t"
ontstond
Hervatting
van het
handelsverkeer
Wederzijdsche
bom ba rdemen ten
Oproepen omV.S.
buiten oorlog
te houden
HET LUIDEN DER
KLOKKEN
De „Queen Mary"
Winterhulp stelt f 50.000 ter beschikking
Schuilkelder
leven in Londen
Noorsche schepen
verloren
AMERSFO ORISCH DAGBLAD
SBÖiiSc;iit»iSfR!JS 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0 15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2 85. Afzonderlijk» nummer» f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
IJS Q;g Antl.Vlti.litN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES'' bij vooruitbetaling 15 regel»
50 cent. elke regel meer 10 cent. driemaal plaatsen f t.Bewijsnummer extra f 0 05
Die Könige wandern -
Herz wandre du mit
Het is opnieuw 'Kerstfeest. Kerstfeest
1940 vraagt zijn viering van ons. Het wil
in onze harten binnengelaten worden met
zijn verkondiging van vrede, van vreugde
van heil. En in ons diepste binnenste zal
het zijn licht dóen schijnen, gelijk het dit
eeuw in eeuw uit heeft gedaan en de men-
schen heeft gesterkt op hun vaak moeilijke
levensbaan. Het zal ons geleiden naar
Hem, tot wien een onzer kerkliederen de
ootmoedige vraag richt:
Hoe zal ik U ontvangen?
Hoe wilt Gij zijn ontmoet?
De boodschap van het Kerstfeest klinkt
heden niet anders dan voorheen. Misschien
klinkt zij in dieperen toon voor ons, Ne
derlanders, in het ernstige jaar 1940 dan
wij ons ooit herinneren haar gehoord te
hebben. Een vreugde-boodschap wordt
dieper van beteekenis naar mate het con
trast grooter is tusschen werkelijkheid en
belofte. En voor ons Nederland, ons dier
baar land, brak zelden een Kerstfeest aan
met een zoo sterk contrast tusschen wer
kelijkheid en zielewensch. Toch vieren we
Kerstfeest en kunnen en moeten we ons
verblijden, daar we in de eerste plaats de
verkondiging, in de oude legende vervat,
willen toepassen op den vrede des harten,
verkregen door hendie van goeden wille
zijn. We weten immers, dat de Engelenzang
van „Vrede op Aarde" slaat op de inner
lijke hervorming des harten, die liefde
kweekt en vrede brengt. De menschheid
moge bij dien Engelenzang denken aan de
vervulling der profetie van de gestrekte
wapenen en de omsmeding van oorlogs
werktuig tot werktuig des vredes, de
groote, de eeuwige waarheid van wat de
Engelen zongen is de gedachte, dat de
menschen van goeden wille moeten zijn om
Gods vrede deelachtig te kunnen worden.
Kerstmis 1940 brengt ons, als immer,
naar de kribbe van het heilaanbrengende
Kind. Zoo was het in de eeuwen, zoo on
dergingen het, naar het verhaal der oude
overlevering, de wijzen of de koningen uit
het Oosten, de herders in de velden van
Bethlehem. Zij gingen naar Bethlehem,
„om Hem te aanbidden". En een oude vers
regel ik weet niet van wien of van
waar komt mij niet uit de gedachte:
Die KÖnige wandern,
Herzwandre du mit.
Laten we daarnaar doen. We hooren het
lied der eeuwen; laten we het meê aan
stemmen; ons hart is immers met de een-
voudigen en de machthebbenden, die op
gaan om te aanbidden!
De boodschap van het Kerstfeest, dat
blijdschap en vrede voorspelt aan een we
reld van innerlijke vernieuwing, is van zóó
ontróerenden, zoo weldadigen zin, dat men
steeds opnieuw zich aan haar verteedert en
verwarmt. Keert het Kerstfeest te dikwijls
terug? Of geeft het telken jaar opnieuw
het zalige gevoel van ontspanning, blijde
verwachting en grooter vertrouwen? En
wie ontkomt aan dien invloed? -
In normale tijden, waarin de menschheid
haar pelgrimstocht door het leven maakt,
heeft zij haar vreugde en haar zorgen,
waarvan de laatstgenoemde waarschijnlijk
het zwaarst wegen. Spreekt niet de
Psalmist van „moeite en verdriet", waaruit
zelfs „de uitnemendste" der levensjaren
zijn saamgesteld? En, om haar heen, is
de wereld met zijn groot bedrijf aan góed
en kwaad vooral van het laatste
niet een voortdurende bedreiging van het
geluk, dat mogelijk is of kan zijn? Hoe
goed is het dan, in zich de vaste overtui
ging te hebben, dat niet de donkere zijde
van het leven de overhand zal hebben, dai
niet het kwaad het sterkst zal blijken te
zijn, dat er in den ontwikkelingsgang der
menschen en stijgende lijn te zien valt. De
mensch is in den grond zijner ziel optimist.
Hij kan niet gelooven aan de victorie van
het kwaad; hij speurt naar en bespeurt
overal kenteekenen van verbetering. Zijn
gang naar de krib van Bethlehem is de
erkentenis van een hoogere macht, die de
menschheid draagt en leidt; die gang is de
aanbidding van Hem, die uit 's werelds
duistre wolken een licht der lichten kon
doen opgaan, den menschen tot heil.'
Op dat licht der lichten hebben de vol
keren gehoopt, gewacht met geduld. Toen
in het kindeke van Bethlehem, de profetie
vervuld werd van den verlosser, toen uit
Galilea de prediking van bekeering en red
ding op de wereld haar machtigen loop
aanving, zag de wereld daarin de godde
lijke kracht, die alleen in staat is de duis
ternis te bestriid"n en het licht te schep
pen voor eene wereld en voor een volk,
dat „in duisternis" lag. Eeuwen gingen
voorbij, eer de Kerst-viering werd ingezet.
Daarna liet men er niet meer van af. Die vie
ring heeft zich vastgehecht in ons christe
lijk leven en zijn behoeften. Het Kerstfeest
is 't feest van het licht, niettegenstaande
allen en alles. En jongen en ouden, konin
gen en herders, wijzen en eenvoudigen
maken zich op naar de kleine kribbe van
Bethlehem, waar het symbool is van Gods
hulp aan de menschen die lijden, en de be
loften van vrede aan wie van goeden wille
zijn.
Die Könige wandern, Herz, wondere
du mit.
A. B. B.
LEAHY NAAR EUROPA
VERTROKKEN
NEW YORK. 24 Dec. (D.N.B.). De
nieuwe ambassadeur der V. S. in Frank
rijk, Leahy, is met zijn echtgenoote aan
boord van den kruiser Tuscaloosa van
Norfolk (Virginia) naar Lissabon ver
trokken.
ISTANBÜEL. 24 Dec. (A.N.P.) - De
Turksche bladen klagen erover, dat de
invoer van goederen uit Basra door de
controlemaatregelen van den „bondge
noot" Engeland vertraagd wordt. Om
den heruitvoer van deze goeüei'en t-
verhinderen, verlangt Engeland waar
borgen, die veel gelijkenis met het be
kende systeem der navicerts vertconen
De door deze Engelsche maatregel ge
troffen importfirma's hebben zich tot de
regeering in Ankara gericht en er op ge
wezen, dat de heruitvoer van geiinpor
teerde goederen wettelijk verboden is
en de bezorgdheid der Engelschen dus
ongegrond.
ZIJ, die zich met ingar&g
van 1 Jan. a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
'T'OT de beroemdste, wellicht ook
-1 het schoonste, der Kerstliederen
behoort ongetwijfeld het „Sullet nacht.
Heilige nacht". Het werd in j'alrijke
vreemde talen vertaald en wortlt nog
steeds in schier alle landen., waar
Christenen wonen, gezongen. Dbi lied.
dat een echt volkslied is, werd ijv; 1818
gedicht door kanelaan sfoscf M<?hr uit
het bergdorpje Oberdorl in Saïzburg
Kapelaan Mohr had ze in een co gen-
blik van stil gepeins geschreven. De
muziek werd er bij gecomponeerd door
Frans Xavier Gruber. organist en
leeraar in Arnsdorf
Beide droegen toen tezamen lipt lied
in den Kerstnacht in het dorpskerkje
van Oberndorf met guitaar-begqleiding
voor. De dichter werd later bdnoemd
tot vicaris te Wagrain in het Pjongau-
gebergte, waar hij in het revolutie-jaur
1848 na een geduldig lijden in {armoe
de stierf. Alles wat hij bezat, Viad hij
voor ziin dood aan de armen mgeven.
BERLIJN, 24 Dec. (V.P.B.). Uit hét
geen thans bekend wordt omtrent de
handelsovereenkomst tusschen Duitsch-
land en Zweden voor het komende jaar
valt, af te leiden, dat de economische re
laties tusschen Duitschland en de neu
trale staten van Europa geenszins zoo
danig zijn, dat de voordeelen ten gun
ste van den sterksten partner uitval
len.
Had Duitschland zich niet bereid
verklaard om voor zeer belangrijke be
dragen Zweedsch hout en houtproduc
ten af te nemen, dan zou het op den
uitvoer naar Engeland en de 'overzee-
sche landen aangewezen Zweden in
groote verlegenheid komen, nu op ini
tiatief van Engelsche zijde reeds in
September 1939 bout als contrabande is
verklaard. Ongeveer hetzelfde kan ge
zegd worden over ijzererts, hoewel voor,
dit product de Duitsche belangstelling,
wat den invoer betreft, minder groot is
dan die van Zweden voor den export.
Wanneer Duitschland niet al het voor
den export beschikbare ijzererts afnam,
zou dit voor Zweden een verlies van
eenige honderden millioenen marken
beteekenen.
Voor Zweden zijn omgekeerd de Duit
sche steenkolen en cokes van overwe
gend belang. Zweden is te-dien opzichte
geheel op Duitschland aangewezen.
Daar komen dan nog allerlei industri-
eele producten bij, die alleen Duitsch
land in zoo grootcn omvang produceert.
Het doet er ten slotte weinig toe, of
dit op elkander aangewezen zijn prettig
is of niet. Het is echter een feit, dat
men sedert de blokkade door Engeland
in de Europeesche gebieden op elkan
der is aangewezen.
Handelsverkeer Nederland—
Denemarken
Nieuwe overeenkomsten zijn getroffen
nopens Denemarkens goederenruil met,
Noorwegen. Deze gelden voorloopig
slechts voor de maanden Januari en Fe
bruari e.k. Evenwel bestaat het voorne
men de onderhandelingen in den loop
van Februari te hervatten met het doel
voor het eerste halfjaar 1941 tot over
eenstemming te geraken. De voor Janua
ri en Februari getroffen regeling wordt
dan hierin opgenomen.
De belangrijkste goederen, die Dene
marken uit Noorwegen invoert zijn vol
gens de huidige overeenkomsten mest
stoffen. papier, hout, houtpulp, cellulose
benevens metalen en metaallegeeringen
De belangrijks! e uitvoergocderen van
Denemarken zijn allerhand landbouw
producten. suiker, machines enz.
Voorts ziin regelingen getroffen nopens
de handels- en betalingsverhoudingen
ran Denemarken tot Nederland en
België. De overeenkomsten met Neder
land omvatten de eerste helft van het ko
mende jaar, terwijl die met België
slechts korten tijd zullen gelden, daar
nieuwe onderhandelingen voor de nabije
toekomst overwogen worden.
De beteekenis van beide laatstgenoem
de overeenkomsten is hierin gelegen
dat de goederenruil met deze landen nu
herval kan worden en tevens een rege
ling voor de afwikkeling der betalingen
getroffen is.
Voor het Duitsche betalingsverkeer
met de bezette Nederlandsche gebie
den zijn nog meer faciliteiten inge
steld. Zoo heeft de Rijksminister van
economische zaken bepaald dat de
lijst van goederen, die slechts met
„Devisenbescheinigung" uit de be
zette Nederlandsche gebieden kun
nen worden betrokken, aanzienlijk
beperkt wordt. Bovendiein is be
paald, dat geen beperkinigen meer
bestaan voor het overmaken van op
brengsten en renten.
Italiaansch-Zxveedsche
handelsbesprekingen
Na onderhandelingen, die verscheide
ne weken hebben geduurd, zijn in Rome
de nieuwe Italiaansch-Zweedsche over-
eenkomsten over de vaststelling van con
tingenten en over het betalingsiverkeer
ondeyteekend. De Italiaansche uitvoer
naar Zweden heeft, naar van welinge
lichte Italiaansche zijde verluidt, (hoofd
zakelijk betrekking op bloemen, groen
ten, gedroogde vruchten, amandelen,
druiven, handschoenen, meubelen en tex-
tielgoederen. De Zweedsche invoer in
Italië betreft vooral ijzer en andere me
talen, cellulose en machines.
TEGEN VERWIKKELING VAN DE VER. STATEN
'N DEN OORLOG
NEW YORK, 24 Dec. (D.N.B.). De voorzitter van het comité
tot verdediging van Amerika door steun aan de Geallieerden, White,
heeft tegenover een vertegenwoordiger van het Scripps-Howard-
dagbladconcèrn verklaard, dat zijn medewerking aan het comité ten
doel heeft, Amerika buiten den oorlog te houden. White verklaarde
tegen opheffing van de Johnsonwet te zijn. Ook was het geenszins
juist, dat hij opheffing wenschte van dat deel van de neutraliteits-
wet, dat Amerikaansche schepen verbiedt om contrabandegoederen
naar oorlogszones te vervoeren. Zulk een maatregel zou naar zijn
meening Amerika in den oorlog kunnen verwikkelen. Daarom waren
zoowel het comité als hijzelf er tegen. Als .dwaas' bestempelde Whi
te elk voorstel, dat ten doel heeft, convooien met Engelsche of
Amerikaansche schepen naar het Britsche eiland, te zenden.
NEW YORK, 24 Dec. (D.N.B.)
De Amerikaansche pers publi
ceert de verklaring van Allen
White, waarin hij zich keert tegen
het deelnemen van Amerika aan
den oorlog en tegen de convooibe-
scherming van Engelsche koop
vaardijschepen door Amerikaan
sche oorlogsschepen, als een sen
satie op de eerste pagina.
Van White werd als gevolg van de be
drijvigheid van de door hem bestuurde
commissie tot steunverleening aan En
geland gezegd, dat hij een op oorlog aan
sturende politiek voerde. Als reactie
hiertegen werden verscheidene commis
sies gevormd, bijv. „American First" en
de commissie tegen het deelnemen van
Amerika aan buitenlandsche oorlogen,
welke commissies als spreekbuis dien
den van de kringen, die tegen het deel
nemen van de Vereenigde Staten aan
den oorlog waren.
De leider van de anti-oorlogscommis-
sie, Marshall, publiceert thans in de
„New York Times" opnieuw een oproep,
welke een geheele pagina beslaat om
Amerika buiten den oorlog te houden'.
Daar de activiteit van deze beide com
missies. die het niet-deelnemen van
Amerika aan den oorlog op haar pro
gramma's hadden staan, onder het Ame
rikaansche volk grooten weerklank
vond, zagen zich reeds talrijke bekende
lp*, y
BOVENSTE FOTO: Tijdens een nach
telijken Britschcn aanval on een Duit
sche stad sloeg een bom in de opera
tiezaal van een ziekenhuis.
ONDERSTE FOTO: Zware beschadi
gingen heeft de befaamde Londensche
Tower opgeloopen door de Duitsche
luchtaanvallen(Foto's Scherü
leden van de W hi te-commissie genood
zaakt uit deze commissie te treden.
De secretaris van Rooseveli. Early,
heeft medegedeeld, dat de president a.s.
Zondag voor het Amerikaansche volk
een radiorede zal houden over den „hul
digen noodtoestand".
De Duitsche bladen bespreken de
Britsche plannen om de in Noord Ame
rikaansche havens liggende Deensche
schepen te gaan gebruiken om Enge
land van goederen te voorzien. Dit En
gelsche streven wordt als een nieuwe
aanslag op de neutraliteit van weer-
looze landen gekenmerkt, terwijl tevens
op de geringe practische beteekenis
daarvan wordt gewezen.
Een stijging in tonnage van 150.000 tot
200.000 ton zooveel vertegenwoordi
gen waarschijnlijk de in Noord-Ameri-
kaansche havens voor ank?r liggende
Daensche schepen zou. gezien de
tegenwoordige vernietiging van scheeps-
luimte door Duitsrhe strijdkrachten, de
mislukking der Britsche aanvoeren over
zee. slechts met één week vertragen.
Door in strijd met het volkenrecht
neutrale schepen in neutrale havens in
beslag te nemen, zou de tonnage, welke,
beschikbaar is voor het tijdvak na den
oorlog en voor het herstel van het we
re Idhandelsverkeer. opnieuw gevoelig
worden verkleind. Een dergelijke
nieuwe aderlating zou niet alleen de
rechtstreeks betrokken landen aangaan,
doch alle landen der aarde, die belang
hebben bij een zoo spoedig mogelijk her
stel van het normale internationale
Met Kerstmis verboden
in Engeland
NEW YORK, Zi Dec. (D.N.B.).
De New York Times meldt uit Lon
den, dat de militaire autoriteiten het
verzoek van den aartsbisschop van
Canterbury om met de Kerstdagen
de klokken te mogen luiden, hebben
afgewezen.
troepentransportschip
BERLIJN, 24 Dec. (D.N.B.)- Naar
wordt vernomen, vervoert het 81.253 b.r.-
ton metende Cunardstoomschip „Queen
Marv". dal bij het uitbreken van den
oorlog naar New York was gevlucht en
daar maanden lang was opgelegd, troe
pen tusschen Australi. Bombay en Egyp
te. Het schip zou zes duizend man kun
nen vervoeren. Het schip is verbouwd
om als troepentransportschip te kunnen
dienen. Het is met camouflagekleuren
beschilderd. De bewapening bestaat uit
stukken geschut van 15 cm.
KARDINAAL INNITZER 65 JAAR
WEENEN, 24 Dec. (V.P.B.) Op den
Eersten Kerstdag hoopt kardinaal In-
nitzer zijn 65sten verjaardag te herden
ken. Het geheele aartsbisdom Weenen
zal zijn herder in gebeden herdenken,
's-GRxAVENHAGE, 24 Dec. De directeur-generaal van de
Winterhulp Nederland heeft ter gelegenheid van de jaarwisseling
een bedrag van 50.000 gulden beschikbaar gesteld voor de wedu
wen van de in de Meidagen geval len Nederlandsche soldaten. Over
de verdeeling van dit bedrag zal met de betreffende instanties na
der overleg worden gepleegd.
MOSKOU, 24 Dec. (A.N.P.). Het
Russische blad Trud publiceert een uit
voerig artikel over het leven in de
schuilgelegenheden van Londen. Er zijn
in Londen verschillende soorten schuil
kelders. In het deftige West-End bij
voorbeeld zijn onder de bescherming
van een zeven lagen dik betonnen dek
politici, zakenlieden, financiers, hooge
militairen en hun dames bijeen. Zij
drinken dure wijnen, e.en uitgelezen
spijzen, terwijl de jazzmuziek slechts nu
en dan door het geluid der Duitsche
bommenwerpers overstemd wordt.
Vlak daarbij bevinden zich de slaap
vertrekken, die van alle gemakken zijn
voorzien en deels zelfs telefoonverbin
ding hebben. Een der bezoekers van
deze schuilgelegenheden heeft eens ge
zegd. minder bang te zijn voor de Duit
sche bomrfien dan voor de bewoners van
de arbeiderswijken uit Oostelijk Lon
den,'. wanneer deze de aanwezigheid
van \deze onderaardsche hotels te weten
komen.
De\ bevolking der arbeiderswijken
trekt\elken nacht weer met dekens en
koffers, met vrouw en kind, naar de sta
tions van den „Underground". Velen
slapen\op den kalen grond. Het ergste
is het iki de havenwijken. Als het alarm
gaat. stroomen kleurlingen van alle lan
don. Erigclsche werklieden, zeelieden,
vrouwen en kleine kinderen de leege
pakhuizen binnen. De middenstand pro
beert zich in kleine schuilgelegenheden
zoo behaaglijk mogelijk in te richten en
vervoert geleidelijk zijn geheele boedel
naar de kelders. Alles bij elkaar geno
men is in1 Londen het leven onder de
aarde reeds natuurlijker geworden dan
er hoven.
JAPANSCH-THAtLAfTDSIH
VRIENDSCHAPSVERDRAG
TOKIO. 24 Dec. (D.N.B V Volgons
een Domei-bericht uit Rangkok. is giste-
»on het op 12 Juni gesloten Japansch—
Thailandsche vriendschapsverdrag for
meel onderteakend.
OSLO. 24 Dec. (D.N.B.) Het Noor-
echo. Roode Kruis meldt, volgens „Af-
tenposten", dat. het. motortankschip
„Havboers", thuisbehoorende te Oslo,
verloren is gegaan. De Havboers was
12.467 brt. groot. 19 leden der beman
ning zijn om het leven gekomen Het
schip voer onder Britsche controle.
Voorts wordt gemeld; dat het in En
gelsehen dienst varende. Noorsche mo
torschip Ringwood (vroeger Belle Jaen-
ne) van 7203 brt. wordt vermist.
DUURDERE RIJST IN JAPAN
TOKIO, 24 Dec. (Domei). De com
missie van toezicht op de rijstprijzen
heeft besloten den minimumprijs voor
rijst fp verhoogen met 6.50 yen tot 39
ven per kokoe (een kokoe is ongeveer
5 bushels) in het volgende rijsfjtiar.
De maximumprijs van 43 yen zal ge
handhaafd blijven.
LORD HALIFAX BEGIN VOLGEND
JAAR NAAR WASHINGTON
BERLIJN, 24 Dec. (D.N.B.)
Volgens een bericht uit Londen, zal
Lord Halifax zjjn ambt van Britsch
ambassadeur te Washington begin
volgend jaar aanvaarden. De nieu
we minister van buitenlandsche za
ken, Eden. h'eeft reeds het depar
tement overgenomen.
5<X>O<XX><X><6<><C><X>O<X><><><0'OC><><X><>C>
DE VERDUISTERING
Vandaóg gaat de zon om 17.29 uur
onder.
Op Woensdag: Zon op 9.81 uur;
onder l?.30 uur Maan op 5.28 uur:
onder lb-19 uur d,a v
Op Donderdag: Zon op 9.51 uur
onder 17.30 uur. Maan on 0.43 uur:
onder 1^.59 uur d.a v
Od Vrijdag: Zon op 9.51 uur; on-
der I7-3J uur Maan on 7.52 uur: nn-
der 10.4^ uur dav
0<X>0<X>9CK><XXXXXXX><>OOCH>C>00<>C