Rangeeren— in de duisternis' MA ISON de PARlii Geen gemalen bloembollen erin verwerkt Van „bonte" treinen en „vuile" sporen Bij Post Piet Vleesch zonder bon in de maak Buurman met put deksel bewerkt Hoe het hongergevoel ontstaat Brand, terwijl vader en moeder dansten DE WEDEROPBOUW VAN NOORD BRABANT „Op den Grebbeberg' verboden De Visite après-midi' en elegante bontmantel ROBES DE VISITE en ELEGANTE BOTMANTELS BLAD PAG AMERSFOORTSCH DAGBLAD DINSDAG 31 DECEMBER 1940 ,,K' (Van een specialen medewerker N het aardedonker van den sterrenloozen nacht, voortdurend bedacht op dreigend gevaar, zoeken wij behoedzaam onzen weg tusschen de vele sporen van het groote rangeerterrein. Boven onze hoofden schemeren vaag, aan hooge masten, de natrium- lampen, die in gewone tijden de duisternis in dag doen verkeeren, maar die nu nauwelijks bif machte zijn een flauw schijnsel op den grond te werpen. .Daar staat er één", zegt de onderchef, die mijn leidsman is op dit pad van avontuur. Tegen het diffuus blauwig licht van een wisselsein teekent zich forsch en grillig het schaduwbeeld af van een man, die gespannen staat te turen in het grondelooze zwart Een dof gerommel, gerucht van ijzeren wielen op rails onwezenlijk groot doemt dreigend een goederenwagen op uit het niet. De gedaante bukt zich, zijn arm schiet uithij heeft iets op de rails gelegd! Een angstwekkend lawaai, een ijselijk gierend geluid... de wagen staat. „Dat noemen we sloffen," verklaart de onderchef, maar hoe het ging heb ik niet kunnen zien. „Wat zag ik daar achteruit zetten, de Put in?" informeert hij bij den man, die het slofwonder heeft verricht en laat even het magere lichtkegeltje van zijn zaklantaarn over diens gestalte glijden. Het is een rangeerder. Groote kerel, met een blauwe kiel over een ruig wollen buis met hoogen kraag, zooals zeilers wel dragen en dat bepaald stoer staat. Een koperen toeter glimt omtrent zijn hartstreek, een lakensche pet met gelakte klep en roode biezen duidt op zijn waardigheid. Hij spreekt een geheimzinnige code, waar iets over Post Piet en A3 in voorkomt en waar ik niets van begrijpen kan. Even later wordt me echter iets duidelijk. LI IER is Post Piet", zegt de gids. e houdt de deur van een houten huisje epen. unarm een glimmend appa raat met veel hefboomen ronde schijfjes en kanubsusche teekens staan -waar twee telefoons op het eigenste moment een luidruchtig duet gaan rinkelen en een pot kachel lustig te snorren staat. Aan een tafel met paperassen zit een man in een kerrie uniform met glimmen de knoonen en met een hevig gefronsd voorhoofd Hij prevelt iets in de eene tele foon over een kar die moet restaureeren en commandeert in de andere dat 500S die staat aangegeven op B3. op B4 moet komen, omdat alleen B4 schoon is- Dan staat hij op. en al is hii, wat je dadelijk zien kon. iemand, die met verschrikkelijke beslommeringen zit. toch weet hii nog een minzamen glimlach te tooveren voor den man van de krant die van de Directie mag komen kijken hoe het rangeeren wel gaat op de verduisterde emplacementen. Het antwoord óo deze vraag geeft hij In een. van de telefoons, die een stem laat koonen heelemaal uit Zuid-Limburg, van ket rangeerstation Susteren ..Hoe gaat het?" neuzelt die stem. „Zoo'n gangetie" zegt de man van de iele zorgen. Wij zijn een stuk achterop, want je kon niet heuvelen met die kou vanmiddag Maar we honen het te klaren-' „Dat is eigenlijk het grootste be swaar," verklaart de onderchef. „U hebt daarstraks bemerkt hoe het spoor op ingeven oogenblik omhoog liep. (\n toen weer omlaag. Dat was een heuvtv. Die steekt zoo'n anderhalf a twee meter boven het terrein uit. U moet zich dat heuvelen zoo voor stellen. We krijgen hier verscheidene treinen binnen met wagens, bestemd voor allerlei plaatsen ,m het land. Bonte treinen, worden die genoemd. Nu moe ten die wagens eerst over verschillende sporen verdeeld worden, om ze naar ge lang van hun bestemming te kunnen groepeeren en in fatsoenlijke treinen in te deelen. Die verdeel-sporen liegen hier op een terreingedeelte, dat de Put is ge doopt,, omdat het lager ligt dan de om geving. Zoo'n bonte trein wordt nu ont koppeld en door een locomotipf die er achter staat, langzaam tegen de heuvel opgeschoven. Zoodra een wagen over bet hoogste punt heen is. krijgt hij meer vaart dan de rest en loopt in z'n eentje vooruit de helling af. Over een wissel wordt hij dan in de géwensehte richting geleid, en zoodra hij die ver genoeg voorbij is, wordt die wissel achter zijn broek omgegooid, omdat de vol gen dp wagen er ook alweer aankomt. Soms gaat het met epn stuk of wat wagens tegelijk. Een spannend spelletje is het, dat emote behendieheid vergt. Als er een handige wisselwachter aan staat, kan een goederentrein van een zestie wagens op die manier soms wel in 16 a 17 minuten worden uitgesorteerd Ook *s nachts, als de terreinverlichtine in volle glorie brandt. Maar nu is er geen sprake van. Alleen hii volle maan èn een heldere lucht wil het nog wel eens lukken. Maar als het zóó is als van nacht, duurt het wel viermaal zoolang." „Maar waarom ging het vanmiddag dan niet?" Te koud. Als hPt vriest, en de wagens hebben een poosje gestaan, dan worden d'e smeerpotten te koud en als de olie dik is. loopen de wagens niét vlot ge noeg weg. Dan moeten ze den heuvel afgestooten worden. Dat gaat natuurlijk langzamer en als we tegenwoordig over dag niet heel hard onschieten. is het 's nachts natuurlnk huMen. Met die ver- duisterine moet ie alle wagens voor zichtig doordrukken, den Put in, en stuk voor stuk wegzetten." Puzzelen T NMIDDELS zit de meneer van de twee telefoons, die opzichter wordt genoemd, en die aansprakelijk is voor den goeden gang van zaken, te puzzelen, hoe hij met een wagen „vee met verhoo ging" voor Heerenveen aan moet. Na tuurlijk denk ik, in mijn leeke-onschuld, dat er een veearts aan te pas moet ko men. maar verhooeing beteekent. dat hij h raison van 25 pet. verhooging van den vrachtprijs met een personentrein kan worden doorgezonden, als hij anders niet op tijd zou aankomen. Nu gaat het erom, of hij nog met een extra trein mee kan. Verder is er nog een wagen met een levensgroote tapissière die hij per se „bloot" wil hebben Dat wil zeggen, dat zij hem vrij moeten makpn uit een bon ten trein, omdat pen huisvrouw, die een verhuizing dirigeert. allesbehalve malsch is in haar oordeel over die lui van het spoor, als ze haar hoedeltje niet op tijd ziet arriveeren. Wat weet zoo'n mevrouw ook van nachtelijke puzzels op stikdonkere rangeerterreinen en om zoo'n verhuizing vrij te krijgen uit een lange trein, terwijl haast alle sporen „vuil" zijn, dat wil zeggen, bezet. Heeft zij eenig idee van de lange telegrammen over „Fahrtnummers", militaire treinen die in ieder geval voor moeten gaan? Heeft zij ooit met handen, die half be vroren zijn. met vingers, die krom staan van de kou, zware koppelingen aange haakt. wissels telkens weer sneeuwvrij gemaakt en met levensgevaar sloffe.n voor de wielen gelegd? Ondertusschen wordt, het steeds later. In de algemeene drukte wordt het kacheltje vergeten. Tegen twaalven is het zoo dood als .j*' een pier. De opzichter merkt S er niets van. Die krijgt nu "uC allerlei telefoontjes over treinen, die onderweg r•- zijn. Veel meer dan in normale tijden, als ook de goederentrei nen zich behoorlijk, aan de dienstregeling kunnen houden, moet nu te elfder ure. aan de hand van dergelij ke gegevens, in het rangeerplan geïmpro viseerd worden. Daar is Groningen. De sa menstelling van 10243 ,,'n Eerdappeltrein". Schrijf maar op: 3 Rotterdam. 2 Suste ren, 2 Lochemzoo volgt een heele reeks. „Mooi samengesteld", prijst de opzichter vriendelijk, en dan sarcastisch: „Hebben jullie daar zoovceV tijd?" Zwaar werk OM we gaan eens verderop kijken stelt miin gast heer voor. We stappen vastberaden de deur uit. maar als we dan in den ijzigen wind staan te rillen, kunnen onze licht- ffA/, gewende oogen totaal niets onder- scheidenHet duurt even, voor wii ons verder wagen. want. het is drom mels gevaarlijk tusschen de sporen, waar hard gewerkt wordt, omdat er zoo om en de bij zeshonderd wagens behandeld moe ten worden. „En het weer gaat nu nog", vindt de souschef. „Als het sneeuwt en vriest, is het vaak beestenwerk. Dan moet je die pen eerbied hebben, voor wat die kerels presteeren. D'r wordt vaak gezegd, dat een rangeerder met zijn eene heen in het graf. met zijn andere in de gevan genis staat en daar schuilt niet veel overdrijving in. Je hebt er dan ook pien tere menschen voor noodig, met een sterk ontwikkeld verantwoordelijkheids gevoel. Vooral nu de seinlichten zoo moeilijk te zien zijn. en de wissèlwachters niet kunnen waarnemen, of een spoor al dan nipt vrij is. moeten de menschen, die in een rangeerploeg samenwerken, volko men op elkaar kunnen vertrouwen. Iedere onachtzaamheid kan fatale ge volgen hebben. Maar ik kan u wel ver zekeren. dat het voor ieder, die hier werkt, een eerezaak is. dat de moeilijk heden zoo snel en zoo goed mogelijk overwonnen worden." Ondertusschen zijn we bij een wissel huisje aangeland waar een wachter twaalf wissels bedient en rauwe kreten •isselt met de menéchen buiten. Want dat is ook nog een vereischte bij dit be drijf: een stentorstem, die als het moet boven een storm uit kan komen. Een en al waakzame activiteit is deze wisselwachter. Op zijn nederigen post is hij immers verantwoordelijk voor men- schenlevens. Want hoe ingenieus de vei ligheidsinrichtingen ook zijn. hoe streng ook de voorschriften, er is altijd nog een kans op fouten. Geen oogenblik mag zijn aandacht verslappen- We gaan weer naar buiten en ik strui kel meteen over een stuk ijzer, dat naast de rails ligt. „Dat's nou een slof", zegt de onderchef. Als een wagen, die door de rangeerlocomotief weggestooten is. er wat te hard aan komt karren, wordt zoo'n slof op een spoorstaaf gezet een van de voorwielen komt erop te staan, neemt hPt ding mee. en door de gewel dige wrijving is de wagen binnen een paar meter tot stilstand gekomen. „Gebeuren er niet dikwijls ongeluk ken?" „In aanmerking genomen, hoe ge vaarlijk 't werk is. heel weinig. Dat komt doordat- er met uitgezocht perso neel gewerkt wordt en omdat het „vei ligheid voor alles" er bij de spoorwegen ingeheid wordt." Een conducteur komt voorbij; gaat zijn trein „opnemen". Met zijn lantaarn tje zoekt hij dc merken en nummers \an de wagens, om die on te nemen in zijn „wagenlijst". Als hij FWCS noteert, Twintig geslachte varkens in een gierkelder aangetroffen SCHAGEN. 31 Dec. In samen werking met de rijkspolitie uit Schagen en 't Zand is het de Hel- dersche politie gelukt een viertal personen te arresteeren, die zich bé- zig hielden met het frauduleus slachten van vee. Zekere T., een boer uit de omgeving van Den Helder, liet varkens vervoeren naar den boer S. L. te De Zijpe, waar in 't holst van den nacht de dieren door de slagprs T„ vader en zoon uit Scha gen en een zekeren B. R. evenéens uit Schagen. werden geslacht. Het vleesch van wel twintig dieren, dat naar men vermoedt, bestemd was voor Heldersche slagers, vond men terug in..- den gierkelder, en de slagersgereedschap pen onder een mesthoop op het erf van boej S. LHet vleesch, dat na tuurlijk onbruikbaar is voor de consump tie, werd naar de verwerkingsinrichting te Schagen vervoerd. Het onderzoek duurt voort. Verdere arrestaties worden nog verwacht. Rangeerder in nachtelijke dicnstkleeding (Archief U.D.) weet iedere spoorwegman dadelijk, dat het een veewagen is met 21 M. 2 bodem oppervlak. Westinghouserem en stoom- leiding. En daar komt de ..kar" aan, die daar straks nog moest restaureeren: water innemen, kolen laden, vuur schoonma ken. Ziezoo, nu kan er weer een trein weg. Dat geeft wat lucht. Maar de ran geerlocomotief is al druk in de weer om hijgénd en blazend de volgende te formeeren. MEESTER, mag meneer eens op d' machine?" Heeft de onderchef gevoeld, dat ik als een kleine jongen stond te popelen om eens op dien „feilen salamander" te mogen? Even later sta ik op de plaat, achter de kranen en manometers. Voor uit achteruit, weer vooruit boem. geef ze een zetje! De meester, een en al oplettendheid, volgt in blind vertrou wen de aanwijzingen van de rangeer ders. „Eentje voorzichtig!" brult een stem door den nacht. Dat's een tankwagen. Zoetjes wordt hij op zijn plaats ge bracht. Tusschen de bedrijven door houdt de machinist bij stukken en brokken een verhandeling over de manipulaties die hij verricht, ,,'t Valt nou niet mee om geen stukken te maken. Maar goed, dat we na tienen met zijn tweeën zijn. An ders was het niet vol te houden. Als je zelf moet stoken en ie hebt in het vuur gekeken, zie je de eerste oogenblikken buiten niets meer. En je kunt niets riskeeren". Een heelen tijd hobbel ik mee op de zwoegende kar. Die heeft hét tegen woordig ook al zwaarder dan anders, want er is geen „Sik" meer om te hel pen. Een sik is een locomotor en zoo'n ding loopt op olie. Dus Als ik eindelijk weer op den beganen grond sta. is het hoog tijd om eens naar huis te gaan. Boordevol indrukken neem ik afscheid, met diep respect, vóór wat hier in het donker gepresteerd wórdt. 's-GRAVENHAGE. 31 Dec. Zondag avond ontstond in de Koninginnestraat in Den Haag een burenruzie, waarvan de 37-jarige M. J„ het slachtoffer is ge worden. In een poort naast zijn woning is de man bewerkt met een zwaar stuk ijzer, vermoedelijk éen putdeksel. In howusteloozen toestand werd hei slacht offer hier aangetroffen, waarop hij dooi den Geneeskundigen Dienrt naar het ziekenhuis aan den Zuidwal is gebracht Hier bleek, dat hij een schedelbreuk had opgcloopen. Verdacht van deze mishandeling is in den afeeloopen nacht gearresteerd de 26-iarige stra'enmaker J. A. C. K. Hedenochtend was de toestand van het slachtoffer naar omstandigheden re delijk wel. De stichting „Het Geldersche Landschapheeft het landgoed „De Lichtenbeek" te Arnhem, eigendom van de familie Van Limburg Stirum. aangekocht. (Foto Pax-Hollahd) De samenstelling van ons brood 's-GRAVENHAGE, 30 Dec. Van bevoegde zijde schrijft men ons: On der de velé dwaze geruchten, die ten aanzien van de samenstelling van ons brood de ronde doen, spant het sprookje van verwerking van gema len bloembollen in ons brood wel de kroon. Ons witte brood b.v. bestaat voor 65% uit tarwe en voor 35% uit rogge. Door deze cijfers wordt de mogelijkheid voor „bloembollen- meel" uitgeschakeld. Wel heeft men eenigen tijd proeven genomen met aardappelmeel, dat tot een hoeveel heid van 5% in het bakmeel ver werkt werd. Sinds 4 November be staat ons brood echter uitsluitend uit tarwe en rogge, die in de ge noemde verhouding in het brood voorkomen. De veranderde kleur van het brood heeft' ook tot vele onjuiste gissingen aanleiding gegeven. Daar men vroeger gewend was aan het blanke melkbrood, heeft het feit op zichzelf al, dat tegen woordig alleen waterbrood gebakken mag worden, dat de blanke witheid van het melkbrood mist, de publieke belang stelling op zich gevestigd. De oorzaak van de grauwe kleur moet echter niet alleen gezocht worden in de omstandig heid, dat er voor de bereiding van het z.g. oorlogsbrood geen melk meer ge bruikt wordt. De grauwe kleur van het brood is n.l. een gevolg van de uitmaling. In den te gen woordigen tijd is het zeker niet ver antwoord, meel verloren te laten gaan. De uitmalingsgraad is dan ook opge voerd tot 80%. Zouden wij verder gaan, dan zou de zemel in het meel komen. De uitmalingsgraad van 80% garandeert ons dus een maximum hoeveelheid meel Hierdoor verkrijgt men het meel, dat vlak onder het zemellaagje zit, waaraan de grauwe kleur dan ook te wijten is. Het groote voordeel van deze werkwijze is, dat men bovendien meer vitamine b 1 verkrijgt, daar vitamine b 1 zich in de graankorrel bevindt in de laag. die vlak onder de zemel zit. De 35% roggemeel zijn er verantwoor delijk voor, dat het brood iets minder smakelijk is dan vroeger. Deeg met 35% roggemeel plakt en rijst daardoor moei lijk. De bakker zal er echter voor een zeer belangrijk deel het zijne toe kun nen bijdragen om het hrood zoo smake lijk mogelijk te maken. De z.g. klefheid van het brood kan hij vermijden door de bloem voor het gebruik te zeven, waardoor, dank zij de hoeveelheid fris- sehe lucht, die op deze wijze in de bloem word tgebracht. het rijzen wordt be vorderd. Het is een bekend feit, dat een gedistribueerd artikel plotseling zeer gewild 'is. Distributie verhoogt de vraag: men is geneigd, juist omdat een artikel gerantsoeneerd is, daar van meer te willen hebben. Opper vlakkig bezien, zou men de klacht van het spoediger optredénde hon gergevoel na het eten van oorlogs brood in vergelijking met het nut tigen van het voor-oorlogsche bróód op rekening van dit verschijnsel kunnen schuiven. Hóewei nu, afgezien van hét feit, dat er geen melk in het brood zit, de voe dingswaarde zeker niet minder is dan die van het vroegere hrood, is de klacht „honger" tóch nog aan andere oorzaken tóe te schrijven. In de eerste plaats is de belegging niet méér zoo overvloedig als voorheen, maar veel belangrijker is het feit, dat de vitamine BI, die men door 'de intensievere uitmaling juist in grootere hoeveelheid verkrijgt, het hon gergevoel opwekt. De voedingswaarde is dus geenszins verminderd. Integendeel. Het uitmalen tot 80% heeft, behalve een hooger gehalte aan. vitamine BI. ook een hooger ijzer- en kalkgehaltc ten ge volge. De klachten, dat het oorlogsbrood oor zaak zou zijn van op schurft gelijkende huidaandoeningen, worden van medi sche zijde geheel ontzenuwd. Dc samen stelling van -het brood is, naar van de zijde van vooraanstaande huidartsen is medegedeeld, een voldoende wanrhorg, dat geen huidziekten ontstaan door het gebruik van oorlogsbrood. DIEREN, 31 December. Zondag avond ongeveer negen uur, werd er schoorsteenbrand gecon-tateerd in de woning van W. van S. in de Noorder straat alhier. De woning was gesloten, terwijl de zoldering brandde en de vlammen en vonken in de huiskamer tegen het pla fond sloegen. Drie kinderen van 4 en 3 5aar en 9 maanden oud. bevonden zich alleen in huis, terwijl de ouders zich in een,dansgelegenheid ophielden. Een agent van politie kon den kinde ren tijdig hulp verleenen. Hij sloeg hier toe een ruit in en kwam de woning bin nen. De drie kinderen, die sliepen, kon den op deze wijze worden gered. De in middels verschenen brandweer kon de brand blusschen. "en lekke kachelpijp was de oorzaak. SPECIALE TEXTIELVERGUNNINGEN 's-GRAVENHAGE. 30 Dec. De secre taris-generaal van het departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart deelt mede, dat de geldigheidsduur van de speciale vergunningen voor textiel, wel ke door den distributiedienst Rotterdam ten behoeve van de oorlogsslachtoffers zijn uitgereikt, tot nadere aankondiging wordt verlengd. Het bovenstaande geldt echter uitsluitend voor die vergunnin gen. welke als nummer dragen md 82. md 83, md 84. md 85. md 86 en md 87 en derhalve niet voor de gewone speciale vergunningen, welke zijn genummerd md 77. Dr- Ringers bezoekt de ge teisterde gemeenten fr-G RAVENHAGE, 30 Dec. De algemeen gemachtigde voor den wederopbouw, dr. ir. J. A. Ringers, heeft dezer dagen een bezoek ge bracht aan verschillende gemeenten in Noord Brabant, teneinde zich van de vorderingen van het weder- opbouwwerk op de hoogte te stel len. Zoo bracht hij een bezoek aan St. Oedenrode, waar een belangrijke verbe tering tot stand wordt gebracht in den loop van de Dommel en tevens de pro vinciale weg Schijndel-Son wordt om gelegd. Ook bezocht dr. Ringers de ge meenten Deurne en Mill, waar een aan tal boerderijen verwoest werd en ten slotte het dorpje Katwijk a.d. Maas. sre- legen juist tegenover Mook, dat ook zwaar van de ooriogsverrientingen to lijden heeft gehad. Dr Ringers voerde in deze gemeenten met de burgemees ters besprekingen over den stand van werkzaamheden. Gramofoonplaten in beslag ?enomen Naar de „Tel." verneemt, is van hoo- gerhand opgetreden tegen het versprei den van de gramofoonplaten met het lied over de oorlogsgebeurtenissen „Op den Grebbeberg" Er zijn gramofoonplaten in beslag ge nomen en maatregelen getroffen om ver deren verkoop stop te zetten. Den chan sonnier is verboden het lied verder ten gehoore te brengen. Het verbod treft uitsluitend den Ne- derlandschen tekst en niet de melodie, die met de oorspronkelijke Duitsche woorden uiteraard gespeeld en gezongen kan worden. De overheids bijdragen aan het burgerlijk pensioenfonds 's-GRAVENHAGE. 30 Dec. Voor 1935 betaalden de overheidslichamen aan het Burgerlijk Pensioenfonds ten behoeve van de ambtenaarspensioerieri totaal 15Vt pet. der salarissen. Bij de wet tot verlaging van de openbare uit gaven van 29 November 1935 is dit per centage verlaagd tot 141/». Bij besluit van den secretaris-ge neraal van het departement van Fi nanciën is thans de werkingsduur dezer bepaling verlengd met 5 ja ren. VOOR DE VROUW Zeer élégant en flat teus is de nieuwe sa menstelling voor de après-midi robe en wel: of wollen stof met bijpassende sa tan. „tón sur tón", of wel 2 contrasteeren- de tinten wollen stof: b. v. marine-bleu. zwart-reseda. zwart- rood. bruin-beige of goudkleur. Link s: Een zwart wollen après-midi ro be onderbroken door zwart satijn, 't Voorpand en schou derstuk van zwart satijn evenals de twee zijdelingsche banen, terwiil de rug, de mouwen en 't overige gedeelte van den rok uit zwarte soupèle wollen angora be staat. Rechts: Een mo derne solide biberette- mantel met mof en muts. De mantel is smal in de schouders, van daaraf ruim klok- vallend- Bij de schouders ruim ingezette mou wen. Nieuw en char mant is de vlotte strik aan den hals. NIEUWE MODELLEN DRIFT 9 utrecht

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1940 | | pagina 9