Japans taaie weerstand
Roosevelt beveelt een
„actieve verdediging"
Gevaar voor Afghanistan?
Gunstige voedingsbalans
Nieuwe bonnen
Operaties verloopen
met succes
Een rijke bodem
1 DE VERDUISTERING
Washington wacht af
Met de SS-P.K. in
Rusland
40e JAARGANG No. G4
VRIJDAG 12 SEPTEMBER 1941
AMERSFÜORTSCH DAGBLAD
'ABONNuMLNl SPR1JS: per i maanden vuur Amerstoort j 2.05;
per maand 0.68; per week 0.16 Binnenland franco per
post per 3 maanden 2.50. Afzonderlijke nummers 0.05.
Postrekening 47910
DE EEMEANDER
Uitgave VALKHOFF Co. Arnhemsche Poortwal 2a
TELEFOON INTER C. W20
HOOFDREDACTEVB J. VALKHOFF AMERSFOORT
PRIJS DER ADVERTENTiEN: van 1—4 regels 1.00, elke
regel meer 0.25. Speciale prijzen bij contract. Liefdadigheids-
advertentiën voor de helft van den prijs. Kleine Advertentiën
„KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 60 cent, elke regel
meer 12 cent. driemaal plaatsen 1.20.
WASHINGTON, 12 Sept. (D.N.B.).
In zijn aangekondigde radiorede
heeft president Roosevelt verklaard,
dat oorlogsschepen van Duitschland
en Italië van nu af aan Amerikaan-
sche „verdedigingswateren" slechts
op eigen risico mogen bevaren. Hij,
Roosevelt, heeft als opperbevelheb
ber van leger en vloot het bevel ge
geven deze politiek terstond in de
praktiik te brengen. De uitsluitende
verantwoordelijkheid, zoo beweerde
Roosevelt, ligt bij Duitschland. Het
zal niet tot schieten komen, tenzij,
zooals Roosevelt zeide, „Duitschland
een crisis zoekt".
Roosevelt begon zijn rede met een her
haling van de Noord-Amerikaansche le
zing van het incident met de Greer. In
strijd met do officieele Duitsche consta
teering verklaarde hij. dat de Duitsche
duikboot het eerst, zonder waarschu
wing, op den torpedoboot jager had ge
vuurd. De Amerikaansche torpedqboot-
jager bevond zich in wateren, die de
Amerikaansche regeering had uitgeroe
pen tot wateren der eigen defensie.
Uit deze handeling, zoo beweerde Roo
sevelt, spreekt een politiek van ongebrei
deld geweld tegen ieder schip, dat de
zceen bevaart, onverschillig of het oor
logvoerend of nietoorlogvoerend is. Het
betrof een daad van „zeeschuimerij".
Het was niet de eerste Duitsche zee
schuimersdaad in dezen oorlog tegen dc
Amerikaansche vlag. Aanval is gevolgd
op aanval. Roosevelt noemde in verhand
hiermede het geval van de Robin Moore,
het geval van de Sessa, en het geval van
de Steel Seafarer. Bovendien beweende
hij. dat in Juli j.l. een Amerikaansch
oorlogsschip in Noord-Amerikaansche
wateren geruimen' tijd door een duikboot
was achtervolgd. Vier van de schepen,
die tot zinken gebracht of aangevallen
zijn, voeren onder de Amerikaansche
ving.
In het vijfde geval betrof het een
schip.dat onder Panameesche vlag voer.
Roosevelt zeide verder, dat de Ver.
Staten desondanks hun zenuwen mees
ter bleven en niet hvsterisch werden.
Het zou een groote natie onwaardig zijn
een enkel incident te overdriiven. Het
zou echter een niet te verontschuldigen
dwaasheid zijn' wanneer men dergelijke
incidenten wilde bagatelliseercn. gezien
het bewijsmateriaal, dat er duidelijk
voor spreekt, dat dit incident niet op
zichzelf staat, maar veeleer een „deel
vormt van een algemeen plan"
Roosevelt zette uiteen, dat het tot de
historische politiek van de Ver. Staten
behoorde om de „vrijheid der zeeën" in
stand te houden. De president geloofde
de Duitsche duikbooten en handelsrai
dors langs de leverantielijn van de Ver.
Staten naar de tegenstanders van de
spil. te kunnen aanduiden als „ratel
slangen van den Atlantischen Oceaan"
en als „een bedreiging van den vrijen
weg op volle zee". Wij hebben geen
schietenddn oorlog met Hitier gezocht"
zoo beweerde Roosevelt, „wij doen dat
ook /hans niet. Maar evenmin wcnschen
wij een vrede, waarvoor wij zouden moe
ten betalen door Hitier te veroorloven
onze vloot en koopvaarders aan te val
lenr zoolang deze op rechtmatige wijze
optreden". Roosevelt beweerde verder,
dat aanvallen op Amerikaansche sche
pen de manifestatie vormen van een be
doeling, die het Amerikaansche volk
reeds langen tijd duidelijk gemaakt is.
Het is do bedoeling der nazi's, zoo zeide
Roóspvelt. om de vrijheid der zeeën te
vernietigen en een absolute controle en
beheersching der zeeën voor zichzelf te
veroveren. Zoodra zij de controle der
zeeën in eigen handen zouden hebben,
zou de weg vrij kunnen worden voor
hun volgenden stap. n.l. de beheersching
der Ver. Staten en van het Westelijke
halfrond en wel een „beheersching met
geweld".
In het verdere verloop van zijn rede
sprak Roosevelt over „nazicomplotten"
op h>t geheele Westelijke halfrond en
verklaarde, dat zoodra de wereld buiten
het Amerikaansche continent onder de
heerschappij der spil, zou staan, de spil-
mogend heden aan schoepsbouwmogend-
hoden de Ver. Staten verre zouden over
treffen.
De Ver Staten, zoo zeide Roosevelt,
hehh'n een zeer eenvoudige fundamen-
te'ele politiek, n.l. die, dat geen enkele
natie het recht hééft de oceanen der we
reld op grooten afstand van het eigen
lijke oorlogstoonecl voor den handel van
andere landen onveilig te maken. Dc
tiid s gekomen, dat het Amerikaansche
volk moet inzién. dat ..de veiligheid der
Ver. Staten wordt bedreigd" en dat het
zoo iiet kan doorgaan.
De „twee bolwerken der defensie" zul
len m stand gehouden worden, en wel
ten eerste de leverantieliin voor mate
rie aan dp viianden van Hitier en tpn
twpide de vrijheid der zeeën De tiid
v°oi de „actieve verdediging" is thans
fcok-omen. Ook de patrouille ter zee en
ir dp. lucht van de Ver. Stafpn beeft den
plicnt do Amerikaanschp politiek van
^riheiri der zeeën ten uitvoer te leggen
wel nu.
Dat. heteekent zeer eenvoudig en
éiidolijk. dat de patrouilleschepen
éi vliegtuigen alle koopvaarders zul-
l*n beschermen en wel niet alleen
Anerikaansche schépen, maar sche
ren onder alle vlaggen, die handel
ëriiven in Amerikaansche „verdedi-
fingswatéren".
ïot is geen oorlogsdaad van den kant
Vai Amerika, wanneer men de zeeën
verdedigt, die voor do Amerikaansche
Mediging belangrijk zijn.
„Van nu af aan", zoo zeide Roosevelt
woordelijk „loopen Duitsche of Italiaan-
sche oorlogsschepen in deze wateren,
welker bescherming voor de Amerikaan
sche defensie belangrijk is, alleen op
eigen risico binnen. De bevelen, die ik
als opperbevelhebber van het Ameri
kaansche leger en de vloot heb gegeven,
houden in, dat deze politiek moet wor
den uitgevoerd, en wel terstond. De uit
sluitende verantwoordelijkheid berust
bij Duitschland. Het zal niet tot een
schietpartij komen, tenzij Duitschland
daar naar blijft streven"
Roosevelt beweerde tpn slotte, dat dit
de eenige mogeliikheid is om de.n defen
siemuur in stand te houden, dien de Ver.
Staten verplicht zijn rondom het Weste
lijk halfrond in stand te houden. Hij
maakt zich geen illusies ten aanzien
van don ernst van dezen stap.
's-GRAVENHAGE, 12 Sept. Voor
do week van Zondag 14 tot en met
Zaterdag 20 September zijn als
nieuwe bonnen aangewezen: 35 voor
brood, vleesch en melk en 36 reserve
voor 3 kg. aardappelen.
Bon 33 voor eieren blijft geldig tot
en met 20 September.
Voor het tijdvak van 7 Septem
ber tot en met 4 October zijn aange
wezen voor kaas de bonnen 34, 35,
36 en 37 kaas. Elk der bonnen geeft
recht op het koopen van 100 gram
kaas.
DUITSCHLAND STRIJDT
VOOR EUROPA
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER, 11 Sept. (D.N.B.). Het
opperbevel van de weermacht maakt
bekend:
In het Oosten blijven de aanval©-
operaties met succes verloopen.
In Noord-Afrika hebben Duitsche
gevechtsvliegtuigen gisteren bommen
laten vallen op opslagplaatsen van
vijandelijke voorraden bij Tobroek on
Mersa M«atrpe, autocolonnes uiteenge
jaagd en spoorwegemplacementen
in Noord-Egypte vernield. In de golf
van Suez vernietigde het luchtwapcn
in den nacht van 0 op 10 dezer een
koopvaarder van 6.000 ton. Bij lucht,
gevechten aan de kust vnn Noord-
Afrika verloor dc vijand Dinsdag 5
iagers.
Boven Duitsch gebied heeft dc
vijand overdag noch des nachts mili
taire acties uitgevoerd.
Do agrarische afdeeling van de najaarsbeurs te Utrecht heeft de onverdeelde
belangstelling van de deskundigen. Een landbouwmachine wordt met kenners
blik gemonsterd (Pax-Holland-De Haan m)
ANKARA, 11 Sept. (V.P.B.)
Men slaat hier de ontwikkeling van
den toestand in het Oosten nauw
keurig en met bezorgdheid gade.
Vooral houdt men zich bezig met
de vraag: Wat zal er met Afgha
nistan gebeuren?
Afghanistan heeft een oppervlakte
van 650.000 vierkante kilometer en is
dus ongeveer even groot als groot-
Duitschland zonder dc Poolschc gehie-
rto^i. Het telt echter niet meer dan 7
rnillioen inwoners. In .weerwn van zijn
grootte is Afghanistan klein in verhou
ding tot zijn onmiddellijke buren. Het
ligt geklemd tusschcn de reusachtige
gebieden van Sovjet-Unie en Engelsch
Indie.
Tot dusverre behoefde het geen vrees
te koesteren verpletterd te worden,
want het vormt den sleutel tot rlc poort
naaar Indié. Zijn beide buren hielden
elkaar van weerskanten in bedwang.
Zoodra de Sovjet-Russische regeering
pogingen in het work stelde, via Afgha
nistan een weg te zoeken naar Ind.e,
stootte zij op den tegenstand van Enge
land, en als Engeland van Indie uit iets
legen Afghanistan trachtte te onderne
men, protesteerde Moskou.
Of Engeland thans van de gelegen
heid gebruik wil maken om Afghanis
tan te bemachtigen, dan wel of Afgha
nistan op het punt staat. het. slachtof-
BERLIJN, 12 Sept. (V.P.B.)
Nu van alle zijden berichten zijn
binnengekomen over den stand van
den oogst in de meeste landen van
het vasteland van Europa, is het
mogelijk, zich een oordeel te vor
men over den toestand op het gebied
van dc levensmiddelenvoorziening
in den komenden winter.
Dit oordeel kan worden samen
gevat in de weinige woorden: Euro
pa behoeft geen vrees te koesteren,
dat het honger zal lijden.
Onder de, in den loop van de laatste
weken binnengekomen berichten over
den stand van den oogst bevond zich
ook de schatting van FranSche zijde.
Volgens deze mededeeling zou de oogst
20 méér bedragen, dan de normale
verwachting was. In het commentaar,
dat hierop wordt gegeven, heet het, dat
dit gunstige resultaat niet in de laatste
plaats te danken is aan het feit, dat de
zone van de vestingwerken van de Ma-
ginotlinie, voor de bebouwing is vrijge
komen.
De stand van den oogst in Duitschland
werd, tijdens de regenperiode van
Augustus, door tal van critici in het
buitenland niet gunstig genoemd. Daar
entegen echter staat het vast dat reeds
vóór de periode van slecht weer inzette
aanmerkelijk meer dan de helft van het
graan was binnengehaald zelfs meer
dan drievierden van de rogge. De ver
betering. die in den weertoestana intrad
tegen het eind van Augustus, heeft het
mogelijk gemaakt ,in vele streken het
graan, dat nog te velde stond, in vrij
goeden toestand binnen te halen.
De landen in Noord-Europa, die het
vorige jaar een vrij slecht figuur had
den gemaakt, hebben dit jaar over het
algemeen zeer bevredigende resultaten
te zien gegeven. Dit kan ook worden ge
zegd van Finland. De in het Westen aan
het Duitsche rijk grenzende landen,
vooral Nederland en België", melden
een goeden, gemiddelden oogst. In Zwit
serland is de graanoogèt bevredigend.
De oogst van veevoeder kan zelfs zeer
goed worden genoemd.
I E toestand in hét Zuiden van Euro-
L/ pa gééft alle reden tot voldoening.
De oógst van het jaar 194Ö is voor een
deel aanmerkelijk overtroffen, naar
thans blijkt, nu de oogst bijna overal is
afgeloopen en het mogelijk is, een over
zicht te verkrijgen. Dit geldt voor Italië
en in bijzondere mate ook voor Spanje,
dat voor de eerste maal sedert het uit
breken van den burgeroorlog weder kon
berichten, dat dc oogst gemiddeld goed
was uitgevallen.
In de Donaulanden, die van zeer bij
zonder belang zijn voor de verzorging
van geheel Europa, is de opbrengst van
den oogst bijna overal aanmerkelijk
grooter dan verleden jaar. Zelfs Honga
rije; dat in het voorjaar sterk te lijden
had van overstroomingen en hoogen
stand van het grondwater, kan in 1941
beschikken over een aanzienlijk over
schot. dat kan worden uitgevoerd. In
Kroatië. Servië, Bulgarije en Roemenië
is de oogst zoo goed geweest, dat deze
verre boven het gemiddelde uitgaat.
Alles bijeengenomen kan men zeggen
dat de verbetering, welke de Europee-
sehe voedingsbalans vertoont als gevolg
van den oogst van dit jaar, zeer gunstig
afsteekt bij die van 1940. Ons wereld
deel kan dén komenden winter met ge
rustheid tegemoet zien: Honger zal er
niet worden geleden.
Aanmelding joodsch grondbezit
's-GRAVENHAGE, 11 ffp'tember.
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
Volgens paragraaf 3, alinea 3 van de
verordening van den Rijkscommissa
ris voor de bezette Nederlandsche gebie
den nr. 154/41 betreffende het Joodsche
nrendbezit moet dit grondbezit vóór 15
September 1941 met gebruikmaking
van de bij de Kamers van Koophandel
en Industrie te verkrijgen formulieren
bij de Nederlandsche administratie van
Onroerende Goederen Den Haag, Julia
na van Stolberglaan 45, aangegeven
worden.
Aangezien het bijeenbrengen van de
voor de aanmelding nocdige gegevens
voor een deel niet binnen dezen termijn
voltooid kon worden, kan de aanmel
ding voor zoover dit het geval is, nog
geschieden tot 30 September 1941.
In geval de aanmelding van joodsch
grondbezit en van de onder de bepa
lingen vallende rechten niet vóór dien
datum geschiedt, moet verwacht wor
den, dat de in hoofdstuk 6 van de ver
ordening beschreven straffen en andere
maatregelen worden toegepast.
fer te worden van een overeenkomst
tusschcn Engeland en Sovjet-Rusland
is nog een open vraag. En ding echter
Is zeker: van die zijde wordt blijkbaar
alles in het werk gesteld om op een of
andere wijze een einde te maken aan
de onafhankelijkheid van Afghanistan
althans, deze opinie is nien hier vrij
algemeen toegedaan.
Az.ialisch Zwitserland
f-T ET land wordt vaak gekenschetst
1 A als het Aziatische Zwitserland. De
overeenkomst is inderdaad zeer groot.
Beide landen liggen in het hart van een
werelddeel. Geen van heide heeft een
toegang tot do zee. Zij zijn bergachtig
en waren uit dien hoofde moeilijk te
ontsluiten voor het moderne verkeer
Eigenaardig is ook. dat beide landen
niet worden bewoond door één volk,
doch door een mengsel van verschillen
de volken en rassen. Deze zijn echter,
zoowel in Zwitserland als in Afghanis
tan, sterk aan hun geboortegrond ge
hecht.
Zooals wij reeds opmerkten, is Afgha
nistan over het algemeen bergachtig.
Het voornaamste gebergte wordt ge
vormd door den Hindoekoesj. welke
hier en daar een hoogte bereikt van
bijna 3000 Meter. De Oostgrens van
Afghanistan bestaat geheel geheel uit
bergruggen, waarin slechts weinig berg
nasscn voorkomen. In het Noorden des
lands echter zijn groote vlakten en ook
woestijnen. Tn den Zuidwesthoek, waar
de drie landen: Beloetsjistan, Afghanis
tan en Iran elkander ontmoeten, treft
men eveneens vlak land aan. De gemid
delde hoogte van het land bedraagt 900
Meter. De hoofdstad, Kaboel, ligt oeh-
ter op een hoogte van ongeveer 2000
Meter.
Rijke bodem
P) E in den laatsten tijd ingestelde
geologische onderzoekingen heb
ben uitgewezen, dat Afghanistan onme
telijke minerale rijkdommen in zijn
bodem verbergt In het Seradsj-gcbergte
treft men een berg aan, die geheel uit
rood ijzererts bestaat. In het Paghman
gebergte heeft men groote lagen man-
gaanerts geconstateerd. In den Hindoc-
Koesj zijn rijke ijzer-, lood- en koper-
lagen. De rivieren in het Noordoosten
voeren groote hoeveelheden goud mede;
op ongeveer 120 kilometer afstand ten
Noordoosten van Kaboel bevinden zich
groote steenkolenmijnen.
De industrie is slecht vertegenwoor
digd. Zij blijft in hoofdzaak bepaald tot
de hoofdstad. Men vindt er wapenfa
brieken. fabrieken voor lederbowerking,
schoen- en textielfabrieken. De regee
ring geeft zich de laatste jaren alle
moeite om het handwerk te ontwikke
len.
Van een wegennet kan niet worden
gesproken. Wat met den naam van
„weg" hestcmpeld wordt, is in den regel
weinig geschikt voor het moderne ver
keer. Het bergachtige karakter van het
land is oorzaak, dat men zich meestal
bepaald heeft tot het aanleggen van
naden en smalle rijwegen. Slechts en
kele korte trajecten van Pesjawor tot
Oelan aan den voet van den Hindoe
koesj zijn voor auto's te gebruiken.
JAPAN EN AMERIKA
WASHINGTON. 12 Sent. (V.P.B.).
Voor het geval, dat de diplomatieke be
trekkingen tusschcn Tokio en Washing
ton zouden worden afgehroken, heeft de
regeering der V.S.#aan de Argentijnsche
regeering het verzoek gericht, in Japan
de belangen van Noord-Amerika te wil
len waarnemen.
'XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX>oOO
y o
6 Vandaag. Vrijdag, gaat de zon op 9
9 om 7.09 uur en onder om 20.04 uur.
Maan op 23.19 uur cn onder cm 13.58 O
uur. 9
Zaterdag: zon op 7.10 uur cn on- 9
der om 20 01 uur: maan op 23.59 X
uur en onder om 14-54 uur- O
O
<xxxxxxx><>oooooo^<x>ooooo<cx>o^
TOKIO. 12 September. (V.P.B.) Het
Zuidelijke deel van den Stillen Oceaan is
nog steeds in hevige beroering sedert het
sluiten van het verdrag tusschcn Frankrijk
en Japan ten aanzien van Indochina, dat
door de Vereenigde Staten en Engeland
werd beantwoord door het nemen van te
genmaatregelen. zooals het bevriezen van
de Japansche credieten, hetstopzetten
van het goederenverkeer en het met ver
dubbelde kracht voortzetten van de ver
sterking der Engelsche garnizoenen en het
uitoefenen van druk op Thailand. Wat dit
laatste betreft is er een zekere stilte inge
treden. die evenwel niet bewijst, dat men
de actie tegenover dit land heeft gestaakt.
In het geheim wordt het nog steeds aan
druk onderworpen.
Men schijnt hoe langer hoe meer de
grens van het wederzijdsche uithou
dingsvermogen te naderen. Men kan
do toestanden in Azië echter niet afme
ten naar die in Europa. Wel is waar is
de laatste phaso van de militaire voor
bereidingen bereikt, doch daardoor is
de oorlog niet onvermijdelijk geworden.
Er blijven nog altijdachterdeurtjes
open. Dat weet men evengoed in Wash
ington als in Tokio. Alleen is het de
vraag, of elke onvriendelijke maatregel
tegenover Japan onmiddellijk wordt be
antwoord met een tegenmaatregel. Toen
Japan, bij wijze van reprc6saille, zijn
gezamenlijke schepen aan dc Ameri
kaansche routes onttrok, toen geen en
kel Japansch schip zich meer liet zien
op de Philippijnen. kwam men in Ame
rika tot de conclusie, dat elke medaille
ook een keerzijde heeft. In dit geval be
staat deze keerzijde daarin, dat onver
wachts 700.000 ton scheepsruimte uit
don Stillen Oceaan zijn verdwenen, het
geen een sterken terugslag heeft op de
scheepvaart en het cconomischo leven
van de Philippijnen.
Wladiwostok
P\OCH dit zijn tenslotte slechts bij-
komstigheden. Amerika is waar
schijnlijk van meening, dat het er in
kan slagen, Japan te omsingelen door
zich te bedienen van Wladiwostok en
ontelbare groote en kleine steunpunten
op de route naar Singapore. Elke druk
lokt evenwel een tegendruk uit en
Japan is door deze taktiek in het minst
niet verrast.
Wij wijzen slechts op een voorbeeld,
waaraan over het algemeen to weinig
aandacht is geschonken. Wij bedoelen
de hervorming van de Japansche eco
nomie, die tot stand werd gebracht als
resultaat van vier korte zittingen van
den mobilisatieraad. Het betreft hier
niets meer of minder dan do invoering
van dwangkartels en het controlerecht
van den staat. Wanneer men weet, dat
de Japansche economie tot vobr kort
nog liberalistische idealen huldigde en
zich richtte naar Amerikaansche prin
cipes, zal men moeten erkennen, dat
hier een weerstand moest worden over
wonnen en werd overwonnen die
niet gering was. Dat Japan zonder aan
zien des persoons op den ingeslagen
weg zal voortgaan, staat als een paal
boven water. Dit blijkt uit uitlatingen
van vooraanstaande Japansche politici
van den laatsten tijd. Het is mogelijk,
dat ook do V.S. niet op hun schreden
zullen kunnen of willen terugkceren,
doch in dat geval moeten zij zich voor
bereiden op den taaien tegenstand van
Japan, dat vastbesloten is het Japansche
ideaal ten koste van alles to verwezen
lijken en de geestelijke cn cconomischo
leiding van het Verre Oosten op zich to
nemen.
Twee fronten
VOOR Japan is dc kern van het pro
bleem, dat het zich wil bewapenen
tegen de pogingen van Amerika zoowel
als van Engeland, om druk uit te oefe
nen, door de teugels van de levering
van grondstoffen nu eens wat te laten
schieten, dan weer aan tc trekken. Het
is duidelijk, dat Engeland gaarne van
de gelegenheid gebruik zou willen ma
ken om de politiek van Washington in
den Stillen Oceaan vast te leggen, zelfs
ten.Jsoste van een oorlog. Aan den an
doren kant evenwel is het duidelijk, dat
Washington geen neiging aan den dag
legt om haast te maken, daar het op
ziet tegen een oorlog aan twee fronten
terwijl het tevens profijt wil trekken
van den bestaanden toestand.
Het is derhalve zeer begrijpelijk, dat
president Roosevelt draalt met het ne
men van een beslissing. Amerika is
duizenden kilometers verwijderd van
het Zuiden van den Stillen Oceaan. Me.t
de Engclsehe vloot kan men Japan niet
dreigen, daar de strategische toestand
duidelijk in het voordeel van Japan is.
Bovendien is, door het gebeurde in In
dochina, het prestige van Japan in
sterke mate gestegen, dat van de An
gelsaksische mogendheden echter in
even sterke mate. gedaald. Op grond van
al deze overwogingen geeft Amerika er
de voorkeur aan, af te wachten hoe de
gebeurtenissen zich verder zullen ont
wikkelen.
„Het gaat ongelooflijk
snel.
S.S.-P.K. Nederland. Ergens
tusschen Plcskau en Luga.
PIKHOUWEELEN slaan rhythmisch.
duizenden spaden werpen de bruine
Russische leem op. reusachtige steenklop-
machines vermorzelen de aangesleepte
stecnbrokken tot steenslag, vrachtwagen
colonnes rijden af cn aan. Dat is het leger
der wegenbouwcolonnedat de Duitsche
oorlogsmachine in het leven heeft geroe
pen, vlak achter het front der zegevierende
aanvalsdivisies. Dc Nederlander, die des
avonds rustig ziin krant leest cn wellicht nu
en dan een blik slaat in zijn schoolatlas,
maakt de opmerking „Wat gaat het toch
langzaam met den Duilschcn opmarsch in
Rusland". De Nederlander, die deze regels
neer tikt op zijn schrijfmachine, gezeten op
de treeplank van zijn auto. weet wel beter.
Het gaat snel. het gaat ongelnnfclijk snel.
wanneer men maar cenig begrip heeft van
Russische afstanden en wegen.
De eenige rijweg, die over Pleskau en
Luga naar St. Petersburg voert, verdient
naar Hojlandsche begrippen nauwelijks
dien naam. Het is een bruin leemlint,
dat zich uitstrekt tusschen moerassen
en oerwouden, bezaaid met scherpe
flleenbrokken. doorkloofd met verrader
lijke kuilen en groeven, soms ruw en
hard cn adembenemend stoffig. Auto's
zakken in deze kleverige ma6sa tot over
de assen weg en vrijwel elke kilometer
moet de spade te hulp komen, alsmede
liet beroemde „knuppcltapijt", dat elke
Duitsche legerauto met zich mede voert,
als redder uit de modderellende. De ar
beid wordt verricht door de wonderbaar
lijke instelling, welke bekend en be-
joemd is geworden als „organisatie
Todt", in samenwerking met militaire
w egenbouwbataljons en met behulp van
duizenden Russische krijgsgevangenen,
die in hun onaanzienlijke leemkleurige
Sovjet-uniformen nauwelijks te onder
scheiden zijn van den bruinen modder,
waarin zij rondklodderen. Russen van
het klassieke type, zooals men zich die
nog herinnert uit den wereldoorlog, ziet
men er niet meer onder. De mannen
met de stoere gestalte, het hooge voor
hoofd, de edele gelaatstrekken en de
melancholieke oogen boven den vollen
blonden baard zijn door het Sovjet
regime uitgeroeid. In plaats daarvan
vindt men kleine scheefoogige bastaar
den met touwrafelbaardjes, ongeloofe-
fijk vies en onoogclijk. Kennelijke bas
taarden van Malmoeken, Kirgiezen, Tar
taren en anderè gekleurde Aziaten. Zij
hebben loerende bloedbeloopen oogen
cn meestal een wczenlooze, afgestompte
uitdrukking on het verdierlijkte gezicht.
In de rustpauze zitten zij hij elkander
en kakelen en twisten meer of min op
gewekt, want zij hebben thans tenmin
ste behoorlijk te eten. Een toestand van
luxe voor deze lieden, die zich dagen
lang hebben gevoed met enkéle rauwe
witte cn waterige aardappelen Tegen
deze ondermcnschcn heeft het Duitsche
leger gestreden cn het is nauwelijks
denkbaar, dat zij zoo hardnekkig verzet
hebben geboden. Men begrijpt het
slechts, wanneer men met eigen oogen
dc plaatsen ziet, waar deze verdierlijkte
stumpers door hun Sovjet-commissaris
sen waren vastgebonden of ingegraven,
in den rug bedreigd met het machine
pistool van den politieken commissaris,
geen andere mogelijkheid dan machi
naal de bewogingen aan het geweer of
machinegeweer te verrichten, die hun
waren bijgebracht. Millioenen van deze
wezens stonden klaar om Europa bin
nen tc vallen, uitgerust met het. zwaar
ste aanvalsmateriaal, dat de krijgsge
schiedenis ooit bijeen zag. Zware en
zwaarste artillerie, waarvan dc kardoe
zen cn granaten thans links en rechts
den terugtochtweg garneeron. Pantser
wagens als oorlogsschepen voorzien van
geschuttorens, waaruit kanonnen loeren,
die ccn kleine kruiser zouden kunnen
sieren. Thans liggen deze logge gevaar
ten links cn rechts van den weg.
Soms in eindelooze rijen, veelal met
vieren of vijven bij elkander, de rups-
wielen vernield, dc geschuttorens
krampachtig verdraaid, dc stalen wan
den opengescheurd, als reuzenspccl-
gocd, dat stuk getrapt werd. Wat ware
er van Europa terecht gekomen, wan
neer deze millioenenhorde van nauwe
lijks menschel ij ke wezens met deze vcr-
nielmgsmachines over onze westelijke
beschaving heengevallcn was! Men
durft het zich niet indenken. En men
zou wenschcn, dat alle Nederlanders
even in de gelegenheid waren, om dit
alles biet eigen oogen te zien, opdat zij
eindelijk eens beseffen, aan welken
ondergang zij ontsnapt zijn door het
dapper opofferend toeslaan van het
Duitsche wapen.
Opofferend! Dit woord krijgt een
nieuwe ontroerende beteekenis, wan
neer men links en rechts van den een
zamen opmarschweg in het hart van
Ruslarid de kleine ruwhouten kruizen
ziet, gekroond met den grauwen stalen
helm. Liefderijke kameraden hadden op
elk graf wat bloemen geplant of soms
enkel maar wat groen. Dat is de laatste
rustplaats der mannen, die huis en
haard verlieten, doch die vffruwen, kin
deren, vader en moeder niet zullen
weerzien. Duitschland verdedigt Europa
en de geheele Europeesche beschaving,
dus alles, wat ons lief en dierhaar is,
op dit oostfront Moge de tijd snel
komen, dat mijn verblinde landgenooten
weer zullen zien. Dan zullen zij zeker
lijk met schaamte in het hart dank
weten aan deze helden, deze dappere
mannen, wier lichamen thans opgelost
worden in dc bruine humus, de eeuwige
Russische aarde, doch wier daden zullen
blijven lichten in dc geschiedenis der
Europceschp beschaving
Dat zijn de eerste indrukken van den
commandant der Nederlandsche propa-
Tandacompagnie, die thans zelf aan hot
front vertoeft, om een juist inzicht te
krijgen van de moeilijkheden, die den
oorlogscorrespondenten straks wachten,
wanneer hun opleiding zal ziin voltooid
en ook zij geroepen zullen zijn, om de
bladzijden van het groote geschiedenis
boek te vullen met de documentaire be
wijzen van dezen gróotstcn oorlog aller
beschavingsoorlocen
SS-P K.-frontherichtgever
WOUTER HULSTIJN.
