De Duitschers tegenover het
Japan's verhouding tot de
V.S. en Engeland
voorterrein van den Kaukasus
Duitsche wetenschappelijke boi
KLOPPERTJE KIO
De successen van de
Duitsche luchtmacht
22 Britsche bommen
werpers vernield
Burgerlijk bestuur in
bezet Oostelijk gebied
Derna gebombardeerd
Schérper staatscontrole in
Engeland
Togo's, exposé voor
het parlement
Actie der Duitsche
luchtmacht
Doodstraf voor Berlijner
wegens bonnenhandel
Turksche stap te Londen
De mengvöeder-f raude
te Terschüur
om deN centralen
sector.....
Tentoonstelling te
Amsterdam
STAAT EN KERK
DUITSCHLAND
PAGINA 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DINSDAG 18 NOVEMBER
BERLIJN. 17 Nov. D.N.BIn aanvulling op het weermachthericht van heden
wordt het D.N.B. medegedeeld:
Door de inneming van Kertsl is het Oostelijk deel van het schiereiland de Krim van
vijanden bevrijd en een belangrijk strategisch succes behaald De Duitsclle en Roe-
mecnschc troepen sluiten de straat van Kertsl deiiniticf van elk bolsjewistisch verkeer
af. d wz de Zee van Azof met haar aan de Oostkust gelegen havens van Rostof aan
den Don via leisk tot aan Tcmrfnek op het schiereiland Taman zijn van elke ver
binding te water naar het Zuiden afgesloten. Deze havens beschikken alleen nog over
verbinding te land en per spoorw eg naar het. Oosten. De Duitsctfb en Roemeensche
troepen staan tegenover het voorterrein^van den Kaukasus
De holsjewisten hadden op h*>t schiereiland reusachtige versterkingsgebiedon
aangelegd fen eerste in het gebied Perekop-Armjansk en Joesjoen over een
diepte van vijftig kilometer. vervolgens op de landengte naar den Oostelijken
top van Kertsl over een diepte van tien kilometer en ten slotte rond 'Kertsj. In
deze versterkte gebieden hadden zij groote hoeveelheden troepen en materieel
bijeengebracht en door zulk een massalen inzet dachten de bolsjewisten den*
opmansch der Duitsche en Roemeensche troepen tot staan te kunnen brengen.
Toen zij zagen, dat dit tjiet gelukte, poogden zij zich op schepen in veiligheid
te brengen.
De Duitsche luchtmacht heeft echter met talrijke bomtreffers ingegrepen en thans
opnieuw negen oorlogsschepen tot zinken gebracht en 24 oorlogsschepen zwaar be
schadigd. Zij heeft echter ook de bolsjewistische koopvaardijvloot In de Zwarte Zee
zwaar getroffen Zestig koopvaardijschepen met tezamen 235-500 brt en negen andere.
Urtrtnfltf de tonnage nfet bekend is. zijn tot zinken gebrachte69 schepen zwaar be-
aatgd. Deze groote vernietiging van oórlogs- en handelsvldbt der bolsjewisten In
ae Zwarte Zee heeft tevens tot e'volg gehad, dat de door hen op de Krim bijeenge
brachte massa s menschep en materiaal niet weggevoerd kunnen worden
N den tijd van 22 Juni tot 75 November
n li oe Duitsche luchtmacht naar het
D.N.B van welingelichte zijde verneemt
er in geslaagd in totaal 135 Sovjet-tran-
en ^oonvcinrd'ischenen van tezamen
3S3.650 brt tot zinken te brengen en 131
trf,bsnnrt- cp koopvaardijschepen te be
schadigen Daarvan werden in de Oostzee
'7 transport- rn koopvaardijschepen van
tezamen 1S6.6S0 brt tot zinken gebracht
en 67 drrpeliike schenen beschadigd. In de
Zwarte Zee waren de' aantallen der tot
zinken gebrachte en beschadigde tran
sport- en koonvanrdiischenen respectie
vehik 5$ en 64. Do tot binken gebrachte
tónnafe bedroeg daar 227 000 brt
Ook de Sovjet-vloot leed zware scha
de. 52 vijandelijke oorlogsschepen wer
den tot zinkPn gebracht en 57 bescha
digd In-de Oostzee gingen door Duit
sche bommenwerpers twee kruisers, ne
gen torpedojagers, vijf patrouillevaar
tuigen, negen mijnvegers, een kust-
warjitschip en negen andere oorlogs
vaartuigen verlogen.
Een slagschip, drie zware kruisers,
drie kruisers, een hulpkruiser. 18 torpe
dojagers, een kanonneerboot, twee mijn-
vegers.-^n flottilleleider en vijf andere
oorlogsvaart ui een liepen schade, op.
In de £warle Zee bracht de Duitsche
luchtmacht de volgende «chppen tot zin
ken: een slagschip twee kruisers, zes
torpedojagers, twee duikhoofen twee
hanonneerhoofen. een lurhtafweerschip
een patrouillevaartuig een motortorpe
doboot en een hewaklnesvaartuig. Scha
de werd daar -toegebracht aan een zwa-
ren kruiser, zes kruisers, een torpedo
jager, twee torpedobonten, een kanon
neerboot. een patrouillevaartuig en tien
andere oorlogsvaartuigen. Dit bewijst in
hoe sterke mate alleen de Duitsche
luchtmacht er in is geslaagd de opera
tie-mogelijkheid der Sovietvlnot te be
perken en de koopvaardijvloot der bols
jewisten volkomen te vernietigen.
Bolsjewistische tegen
aanvallen
Het D-N.B. verneemt van mili
taire zijde, dat op 16 November
bolsjewistische strijdkrachten in den
front sec tor rondom Moskou getracht
hebben door een tegenaanval, wel
ke gesteund werd door talrijke pant
serwagens, den Duit6chen ruk te
verminderen. Evenals den vorlgen
dag stortten deze pogingefi met zwa
re bloedige verliezen ineen.
De bolsjewisten hebben gisteren in to
taal 43 vliegtuigen verloren, waarvan
20 in luchtgevechten, 4 door luchtdoel-
artillerie en 19 op den grond.
Uit Móskou wordt bericht, dat men
daar eenige dagen geleden begonnen is
de groote openbare gebouwen te camou-
flceren en in staat van verdediging te
brengen. De stad moet, zoo Ijeeff Stalin
opnieuw hevolen tot het uiferstp wor
den verdedigd. Speciale afdeelingen
hebben opdracht gekregen in versneld
tempo dvnamieiladineen aan fe bren
gen. Tn de hoofdstraten en bii de brug
gen ziin tallooze zakken zand .opgesta
peld. Alle voorname bruggen en hoofd
straten ziin eveneens voorzien van ont-
nlofhar* ladingen. Men kan van Moskou
zeggen, dat de stad rust op dynamiet.
Het Finsche legerbericht
De Finsche rijksberichtendien6t deelt
het volgende mede:
Hangö-front: de actviteit van de
vijandelijke artillerie is voortdurend
buitengewoon levendig. De eigen artil
lerie heeft het vuur beantwoord en o.a
een vijandelijk scbin in de haven be
schoten. On het station en op het vlieg
veld Taeckton werden branden waarge
nomen-
Karelische landengte: de we-
derjfljdsche actviteit van de artillerie en
granaatwerpers werd aan het geheele
frontgebied voortgezet De eigen granaat
werpers en de artillerie hebben voltref
fers geplaatst op vijandelijke werkplaat,
sen en haarden van verzet. Op het Wes
telijke deel van de landengte levendige
actviteit van verkenningstroepen.
Front aan de Swir: vuur van
weerszijden. Vijandelijke aanvalspogin-
gen werden afgeslagen.
Oostelijk front: ln de meeste
sectoren is de toestand onvprtanderd In
twee sectoren succesvolle geverhtsartie.
Zee front: in het Zui lelijke deel
van de Finsche Golf konden in den
nacht talrijke ontploffingen worden
waargenomen.
Onze luchtstrijdkrachten hebben het
^omhardeeren van den Moermansk
- "oorweg in "den lector tusschen Kotsj-
koma en Karhumaeki voortgezet- Hierbij
x*e den voltreffers zoowel op de rails als
op het rollende materiaal geplaatst. Ver.
der werd een vijandelijk*1 artillerie
stelling ten Zuiden van Karhumaeki
m^t bommen bestookt alsmede een co
lonne auto's en bespannen voertuigen
gebombardeerd en onder vuur genomen.
Tn een luchtgevecht ten Zuiden van
Lintujaervi werd een vijandelijke jager
neergeschoten. De luchtdoelartillerie
heeft in Oost-Karelie twee vijandelijke
jagers neergeschoten.
Op de Karelische landengte plaat6te
de vijandelijke luchtafweer treffers op
een van onze jagers, waarbij het toestel
een noodlanding on vijandelijk gebied
moest maken- De piloot werd gewond,
doch wist zich niettemin binnen onze
linies in veiligheid te stellen.
BERLIJN ,17 Nov. (D.N.B.). In
Noord-Afrika heeft Za.terdag f.1. een for
matie Duitsche gevechtsvliegtuigen on
der bescherming van jachtvliegtuigen
het Britsche vliegveld Beonn bij de oase
Dzjarabocb aangevallen en vernield.
Alle hommen troffen de gestelde doelen
en er konden hevige ontploffingen wor
den waargenomen.
Dit succes moet des te hooger worden
aangeslagen, aangezien elk verlies van
oorlogstuig op dit steunpunt en vlieg
veld in de woestijn 250 kilometer van
zee verwijderd, slchts zeer langzaam uit
de Britsche opslagplaatsen kan worden
vervangen.
Bij den aanval werden 22 Britsche
bommenwerpers vernietigd Een poging
om den Duitschen aanval af te wenden,
werd door de Duitsche jagers in de
kiem gesmoord.
BERLIJN. 17 Nov (D N'.Ef.l. - De
Führer heeft bepaald, dat in de
deelen van het door de Duitsche
troepen in het Oosten bezette gehied.
waar de gevechtshandelingen gecin
digd zijn, burgerlijke besturen uor
den ingpsteld Deze besturen hebben
in de eerste plaats tot taak. de open-
bare orde en het openbare leven te
herstellen en te handhaven.
Zij ressorfeeren volgens aanwijzing
van den Führer onder een rijksminis
ter. De Führer heeft te dien einde den
rijksleider Alfred Rosenberg benoemd
tot rijksminister voor het bezette gebied
in het Oosten. Tot diens permanenten
vertegenwoordiger heeft do Führer be
noemd den gouwleider en rijksstadhou
der dr. Alfred Meyer.
Om te beginnen is het burgerlijk be
stuur ingesteld in het gehied' der vroe
gere vrije staten Litauen en Letland en
in deelen van Wit-Roethenie. Deze ge
bieden vormen tezamen het rijkscom
missariaat „Ostland". To* rijkscommis
saris voor het „Ostland" heeft de Füh
rer dedn gouwleider en 1 oberpraesident
Hinrich Lohse benoemd.
Ook in deelen van de Oekraine is reeds
een burgerlijk bestuur ingesteld. De
Führer heeft tot rijkscommissaris voor
de Oekraine benoemd den gouwleider
en Oberpraesident Erich Koch.
ROME. 17 Nov. (Stefani). Het Ita-
liaansche weermachtsbericht luidt als
volgt:
Aan de fronten in Noord-Afrika niets
van belang. Ook aan het front van Gon
dar was de dag na de reeks gemelde
hevige gevechten rustig.
De vijandelijke luchtmacht heeft Der-
na gebombardeerd. Er ontstond eenige
schade aan gebouwen. Een lazarettrein
werd getroffen: er zijn geen slachtoffers
te betreuren. In de Marmarica is een
vijandelijk vliegtuig brandend neerge
schoten.
NEW-YORK. 17 Nov. (D.N.B.) Naar
Associated Press meldt, heeft de Brit
sche minister van arbeid, Bevin, in een
rede te Middlesborough gezegd, dat het
Bfitscjie volk een nog scherpere regee-
ringscontrole heeft te verwachten. En
geland mag het volgende jaar geen en
kele taak als onmogelijk beschouwen en
zich niet bekommeren om loonen en
winsten, aldus de minister. Bevin liet
doorschemeren, dat er nieuwe maatre
gelen ten aanzien van het gebrek aan
menschen in industrie en weermacht
zullen worden genomen. Minstens een
millioen menschen moeten werkzaam
zijn in de oorlogsindustrie en bij het
distributieapparaat. Bevin zeide het
voornemen te hebben, vrouwen in den
nationalen dienst te gebruiken op den
zelfden grondslag a'ls mannen.
DOODVONNISSEN TE MOSKOU
BOSTON, 17 Nnv. (Ó.N.B.). Naar
het" radiostation Mackay meldt, zijn vijf
employé's van een niet-genoemde fa
briek door den krijgsraad le Moskou ter
dood veroordeeld wegens het versprei
den van contrarevolutionnaire vlug
schriften onder de arbeiders. De veroor
deelden zijn twee ingenieurs, twee tech
nici en een economisch deskundige.
TOKIO, 17 Nov. (D.N.B.). In het ver.
dere verloop van zfjn uiteenzettingèn
voor den rijksdag heeft de Japarische
minister Togo ten aanzien van het stre
ven van Japan naar een nieuwe orde en
de daarmede gepaard gaande machtspo.
sitie er nog op gewezen, dat Japan zijn
positie als stabiliseerende kracht in
Oost-Azië tot ontwikkeling heeft ge
bracht en er thans naar streeft de groote
taak van invoering eener nieuwe orde
in Oost-Azië op rechtvaardige basis uit
te voeren Gelukkig, zoo zpide Togo. heb
ben Duitschland en Italië soortgelijke
opvattingen als Japan, waardoor het
drlëmogendhedenpact tot stand is geko
men. In weinig meer dan een jaar heeft
dit pact veel bijgedragen tot den ophouw
van een nieuwe orde in Oost-Azië en
Europa en ook tot verhindering van de
uitbreiding van den oorlog.
Togo gaf vervolgens een schets van' de
steeds verder gaande consolidatie van
Mandsjoékwo, dat reeds door 13 landen
is erkend en welks nationale vooruit
gang voortdurend vorder gaat. Voorts
verklaarde hij. dat de principieele poli
hek van Janan jegens China streeft naar
samenwerking tusschen Japan en China
en dat de Japansche regeering vastbeslo
ten i.s mede te werken aan de verdere
versterking van de Chineesche natjona
le regeering.
Ten opzichte \an de hetrekkingen tus
schen Janan en de Ver. Staten merkte
de minister op:
„Sedert het uitbreken van het Chi
neesche conflict zijn de betrekkin
gen met Amerika voortdurend slech
ter geworden en niemand weet. of
de toestand niet ten slotte met een
catastrophe zal eindigen.
Mocht een dergelijke mogelijkheid zich
voordoen, dan zullen daaronder niet al
leen de landen van den Stillen Oceaan,
maar de geheele menschheid te lijden
hebben. Het vorige kabinet heeft ernstig
gestreefd naar een succesvol beëindigen
van de onderhandelingen, vooral met
het oog op den gespannen toestand, die
sedert den zomer van dit jaar steeds
duidelijker aan den dag is getreden. Er
kon echter geen overeenstemming tot
stand komen over de opvattingen van
heide landen. Om een internationale cri
sis aj te wenden en den vrede op den
Stillen Oceaan te behouden, heeft he'
tegenwoordige kabinet besloten de on
derhandelingen voort te zetten.
Ik betreur, dat ik'niet gemachtigd
hen, «fcoo zeide Togo, over de bijzon
derheden van deze onderhandelen
gen te spreken, maar ik denk. dat
een vriendschappelijke oplossing
geenszins onmogelijk is.
De minister wees voorts op de blok
keering van de Japansohe saldi door een
aantal landen. Engeland en de Ver. Sta
tenJiebben zelfs posities legen Japan be
trokken en de internationale toestand
is van dag tot dag meer gespannen ge
worden. De druk van Engeland en de
V.S. vormt een werkelijk ernstig pro
bleem, dat het bestaan van ons keizer
rijk raakt. Mocht zich werkelijk het ge
val voordoen, dat het feitelijke bestaan
van het keizerrijk zou kunnen bedrei
gen of liet prestige van Japan als eroote
mogendheid aan gevaar zou blootstellen
dan spreekt het vanzfjf. dat Janan vast
heraden daartegen moet optreden.
Japan staat tegenover een weerga
loos moeilijken toestand en het is
noodzakelijk, dat de geheele natie
haar krachten vereenigt om dezen
toestand te overwinnen. Nooit is de
noodzakelijkheid van de totale mo
bilisatie van het volk onder hechte
aaneensluiting van regeering en
volk grooter geweest.
Japans financieelepositie
De minister van financiën, Kaja. heeft
vandaag ter buitengewone zitting van
den rijksdag verklaard, dat de economi
sche structuur van Japan, ondanks de
ontzaglijke uitgaven sedert het .uitbre
ken van de vijandelijkheden in China,
ongeschokt is en ook in de toekomst.zal
voldoen aan de eischen. Hij maakte be
kend, dat de schatkist sinds 1937 meer
dan 48 milliard yen moest verstrekken
waaronder 26 milliard voor militaire
uitgaven, en qualificeerde de ylotte in-
tcekening op de staatsleeningen ten be
drage van 24 milliard yen sedert het be
gin van den veldtocht in China als een
duidelijk bewijs voor de buitengewone
stabiliteit van Japan.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER, 17 Nov. (D.NB.). Het op
perbevel der weermacht deelt mede:
Sterke afdeelingen gevechts- en
jachlvlipgers hebben geslaagde aan
vallen gedaan op bolsjewistische
troepenconcentraties en transportco
lonnes, alsmede op vliegvelden en
spoorwegen in liet gebied om Moskou
en Wologdo. Moskou en Leningrad
ziin in den afgeloopen nacht gebom
bardeerd.
In de waterep om Engeland hebben
gevechtsvliegtugen overdag een klein
koopvaardijschip tot zinken gebracht
Een vrachtschip van middelbare
grootte werd door bomtreffers be
5chadigd-
Bij den aanval van Duitsche ge
vechtsvliegtuigen op een Britsche
luchtbasis in de oase Djaraboeb
waarvan het weermachthericht van
gisteren melding maakte, is een
groot aantal vijandelijke vliegtui
gen, waaronder ook meermotorige
bommenwerpers, op den grond ver
nield. Bij luchtgevechten in Noord
Afrika zijn twee Britsche bommen
werpers en twee jagers neergescho
ten, zonder eigen verliezen."
BERLIJN. 17 Nov. (A.N.PVier
voormalige employe's van Berlijnsche
distributiekantoren hebben zich voor-de
buitengewone rechtbank alhier met een
aantal anderen moeten verantwoorden
wegens handel in distributiebescheiden
De hoofddader had zich door hemidde
ling varr- zijn medeplichtigen in hej be
zit gesteld van vrij groote hoeveelheden
bonnen voor levensmiddelen en textiel
punten. die hij aan handelaars over
deed Aanvankelijk was het hem slechts
voor eigen gebruik te doen geweest,
maar later verkocht hij de bonnen. Van
de opbrengst, die hem in staat stelde
tot een leven van uitspattingen droeg
hij slechts een gering deel af aan zijn
medeplichtigen, maar spoorde hen toch
steeds aan tot nieuwe onregelmatighe
den.
De hoofddader werd ter dood veroor
deeld, zijn drie medeplichtigen tot 10,
5 en 3 jaar tuchthuis en evenveel jaar
eerverlies. De afnemers ton getale van
dertien kregen straffen tusschen drie
maanden gevangenis en acht jaar tucht
huis. sommige met eerverlies.
ANKARA, 17 Nov. (A.N.P.).' De
Turksche regeering heeft een nota aan
den Britschen ambassadeur doen over
handigen met het verzoek er bij zijn re
giering op te willen aandringen de Brit
sche propaganda in Turkije, die belee-
digend is voor met Turkije bevriende
mogendheden te willen beëindigen. In
de nota wordt.er verder nog op gewezen,
dat een dergelijke propaganda de Turk
sche betrekkingen met derde mogend
heden zou kunnen vertroebelen.
Een boekententoonstelling in de Turk
sche hoofdstad, waar propagandage
schriften voor de Britsche zaak aan de
bezoekers werden ui (gedeeld en die on
der bescherming stond van den Brit
schen consul te Ankara is reeds door de
Turksche autoritei'en verboden.
BINNENLAND
's-GRAVENHAGE, 18 Nov. - De cen
trale crisis-controle dienst heeft thans
een onderzoek beëindigd terron eon fir
ma in Terschuur, waarvan 105 verdach
ten frauduleus mengvoeders hebben
betrokken.
In de eerste plaat9 is gebleken, dat
er regelmatig voerrijst werd afgeleverd
waardoor door de firma geen distri
butiebons in ontvangst werden ge
nomen. Bovendien is uit de onder
zochte bescheiden komen vast te staan,
dat aan een hakker te Arqersfoort eën
groote hoeveelheid roggemeel meer was
geleverd, dan waarvoor de bestelbons
toereikend waren, déze hoeveelheid was
dan ook vervoerd zonder geldige ge-
leidehiljetten. Bij nader onderzoek
kwam verder aan het licht dat tusschen
de aanwezige voorraden, di| aanwezig
moesten zijn, groole verschillen beston
den. Zoo werd van het artikel zaai-
haver een groot tekort geconstateerd,
welke hoeveelheid was verwerkt tot
mengvoeder.
Tenslotte werd vastgesteld, dat er een
groot kwantum mengvoeders was af
geleverd, zonder inname van bestelbons
en zonder de veröisch'e geleidehiljetten
Zoowel tegen de koopers als tegen den
verkooper zijn de noodige maatregelen
getroffen.
rN den centralen sector van het
Oostfront hebben infanterie-afdee-
lingen. die op taaien tegenstand stoot
fen, na hardnekkigen strijd een zeer
diepe bunkerstelling der Sovjets ver
ov erd
Zoo, in een enkel zinnetje staat het. in
het weermachthericht.. eenvoudig er*
sober als de Duitsche soldaat zelve.
Op dezelfde wijze, zonder eenigen op
hef te maken, arbeiden de ambulances
aan het Oostfront.
In alle stilte verrichten deze mannen
en vrouwen hun menschlicvenden-ar
beid. Maar dat wil niet zeggen, dat wij
hen vergeten mogen, zij verdienen u\\
hulp en steun.
Nederlanders, uw eigen land zendt
een ambulance naar h.et Obstfront, aan
deze hulpexpeditie kunt gij in ieder ge
val uw steun niet onthouden.
Stort uw bijdrage, iets meer dan u
kunt missen, op girorekening
8-7-6-0-0
Koninginnegracht 22 Nederlandsche
ambulance, 's-Gravenhage.
AMSTERDAM. 17 November. - In de
universiteitsbibliotheek te Amsterdam
is vanmorgen in aanwezigheid van een
aantal Duitsche en Nederlandsche auto
riteiten een tentoonstelling geopend,
welke is gewijd aan de Duitsche weten
schappelijke litteratuur der laatste tien
jaren.
Inleiding door dr. Böhmcker
In een der zalen, waar de genoodig-
den hijeen waren gekomen, heeft sena
tor dr. Böhmcker een woord van wel
kom gesproken.
Hij\ wees erop, dat de tentoonstelling
slechts een kleine greep uit het Duit
sche wetenschappelijke werk toont. Het
is niet mogelijk geweest, in deze kleine
ruimte een volledig overzicht van dit
wrerk te geven.
Daarom zal in Januari te Utrecht
een tentoonstelling worden inge
richt, welke belangrijk grooter is
en recht doet wedervaren van den
arheicKder wetenschappelijke schrij
vers.
De zoogenaamde intellectueele krin
gen hebben vaak beweerd, dat het nieu-
wp regiem in Duitschland een einde
heeft gemaakt aan de beoefening der
wetenschappen. De expositie in de uni
versiteitsbibliotheek bewijst echter, dat
de wetenschap in Duitschland niet. al
leen voortleeft, doch zelfs een bloeipe
riode doormaakt. Daarom zal deze ten
toonstelling een juist haerrip van de
Nederlanders voor den Duitschen we-
tenschappelijken arbeid mogelijk ma
ken.
Na de inleiding: door senator dr. Böhm
cker, hield dr. Plutzar als vertegen
woordiger van general-kommissar dr
VVimmer, een toespraak.
Toespraak van dr. Plutzar
Dr. Plutzar merkte op, dat de ten
toonstelling in de Amsterdamschc uni
versiteitsbibliotheek een onderdeel
vormt van de groote tentoonstelling in
Den Haag, welke op haar beurt past
in de reeks tentoonstellingen, welke se
dert het begin van den oorlog door
Duitschland in bijna alle hoofdsteden
van Europa zijn georganiseerd.
Het is een teeken van Duitschland's
kracht, dat temidden van een strijd op
leven en dood. .het mogelijk is weten-
schappelijken arbeid te verrichten
Strijd en cultuur sluiten elkaar niet
uit, weerbaarheid en wetenschap gaan
integendeel volkomen samen.
Het gemis aan vrijheid voor de
wetenschappelijke werkers in
Duitschland ter sprake brengend,
zeide dr. Plutzar. dat het hiermede
precies is gesteld als met het gemis
aan vrijheid op andere gebieden.
De waarheid is, dat het in Duitsch
land niet geoorloofd is te doen met
zijn wetenschappelijke talenten wat
men wil. Men is verplicht die talen
ten in dienst te stellen van het volk.
En In Duitschland is er geen dwang
noodig om de juistheid van dit be
grip te erkennen, want geheel vrij
willig werkt de geleerde mee.
Het Duitsche volk streeft naar groote
prestaties op alle gebieden. Zoo vefiht
men ook voor een nieuwe ordening in
het ruim van den geest, een ordening,
welke voor geheel Europa van beteeke-
nis is. En daarom is het ook van be
lang Nederland te doen deelnemen aan
het herscheppen van dit ruim.
Tot slot deelde dr. Plutzar mede, dat
de rijkscommissaris, dr Seyss Inquart,
heeft beslist, dat éen groot deel van de
op deze tentoonstelling bijeengebrachte
wetenschappelijke boeken ten goede zal
komen aan de Universiteits-bibliotheek
van Amsterdam.
Openingsrede door prof.
Van Dam
Hierna sprak de secretarisgeneraal
van het departement van Opvoeding,
Wetenschap en Cultuurbescherming
prof. dr. J. van Dam. de openingsrede
uit.
De Duitsche wetenschap, zoo zeide
prof. van Da.m o.rn. staat hier te lande
van oudsher hekend als een der beste
en meest ontwikkelde uitingen,van den
Duitschen geest. Blijkens hei resultaat
van een intcra^sant onderzoek, dat prof
Zand voort uit Groningen in Juni van
dit jaar heeft gepubliceerd, wordt vai
de drie talen: Duitsch. Engels ei
Fransch. hei Duitsch verreweg het hes
te verstaan., hetgeen in de eerste plaats
wel' te danken is aan de groote ver
wantschap tusschen de Duitsche en de
Nerïërlandsche taal
Hierop wijst ook een statistiek van
het „Zeitschrift" der Deutschen akade
mie nopens de leerboeken die op de vier
medische famlteiten in Nederland wor
den aanbevolen en waarin het percen4
tage voor Duitsche. Nederlandsche. En
gelsche en yFransche werken ï^sp. 47
32. 13 en 8 bedraagt,
"Met verbazing had spreker be
merkt, dat jnidden in den oorlog
de wetenschappelijke publicaties
in Duitschland zonder noemens
waardige storing voortgang vinden,
ofschoon een groot deel der betrok
kenen zoowel van auteurs, als van
technisch personeel, aan den oorlog
deelneemt.
Verder moet het iedereen opvallen
hoezeer ook de Duitsche wetenschap
door staatsbelangen wordt beïnvloed
De wetenschap is in dienst van het va
derland en van het volk gesteld in een
omvang, als hier te lande onbekend is
geweest. Menigmaal kap men zelfs bij
ons constateeren. da» men op- theoreti
sche gronden afwijzend hiertegenover
staat: de wetenschap en haar beoefe
naren moeten vrij rijn en het heet een
aantasten Van deze vrijheid, wanneer
de staat of de volksgemeenschap met
bepaalde wenschen in dit opzicht
voren komt.
Ik ben het daarmee eens. voorr
dit het resultaat van den arbeid
treft: de onderzoeker moet zich I
uitwerken van zijn resultaten
lend door wetenschappelijke overs
gen laten leiden: ik ontken och!i
noodzakelijkheid, ja zelfs de moj
heid van vrijheid der wetenscij
alepmeenen zin- de staat heeft ns
lijk hef reeht. van 'de wetenschj
oplossing van bepaalde vraagstuk
verlangen: de onderzoeker is in
medelid van de volksgemeenscfii
z.iin wetenschappelijk apparaat j
immers in de meeste gevallen
dezp volksgemeenschap ter besch;
gesteld.
Zoo hebben wij. Hollanders, tn
delijk ook zelf gedaan- ik hf;
slechts aan de problemen van v,
zondheid. aan de drooglegging
Zuiderzee, aan het in wording i
nationale plan als voorbeelden
leidp wetenschap.
Bijzonder op het punt van sac
voeging van alle beschikbare kn
ten cn van den gemeenschapfi
ken arbeid aan gomeenschappt;
doelstellingen kunnen wij van
Duitsche wetenschap veel leer*
Spreker eindigde met den
dat de bestaande goede betrek!
tusschen de Duitsche en de Ned<
sche wetenschap jioor deze tenlo-
ling bevorderd mochten worden i
belang vaj^ beide volkeren, in I
lang ook van hun beider Eurnpi
samenwerking en verklaarde dei
tie voor geopend.
Vervolgens maakten de genoc
onder leiding van dr. RuofLc
gang'over de tentoonstelling.
's-GRAVENHAGE. 18 Nov.
redevoering, die Hitier op 9 No»»
in Muenchen heeft uitgesproken,!
een passage voor, waarin de F.
mededeelde, dat een bepaald
was uitge'rÖkken voor de kerk
Duitschland. Het bedrag, dat ii
verslag, dat toen in de Nederlar
bladen is verschenen, werd ger
was 9 millioen rm. Het blijkt than
dit een fout is geweest. De üw
staat heeft niet 9 millioen rm,
900 millioen rm voor de kerk;
schikbaar gesteld Door techni«cf
ring in het overseinen, was de
deeling van Hiller foutief in de'
landsche bladen gekomen.
KOERSEN NEDERLANDSCH CLEAi
INSTITUUT
's-GRAVENHAGE 17 Nov."— Kocrsi
stortingen op 18 November 1941 te?i
plichtingen luidende in:
Belga's 30.1432
Zwitsersche francs 43,56
Fransche francs 3,768
Lires 9,91
Deensche kronen 36,37
Noorsche kronen 42,82
Zweedsche kronen 44,85
Finsche mark 3,82
Dinar (oude schulden^ 3,43
Dinar (nieuwe schulden) 3,77
Turksche ponden 1,45%
Lewa 2,30
Pengö (oude schulden) 36,519
Pengö (nieuwe schulden) 45,S9
Zloty (oude schulden) 35.
Zloty (nieuwe schulden) 37,68
Lei 1,28
Slowaaksche kronen 6,48
Drachmen 1,26
Kuna 3,77.
141. Voj bewondering zag dc
hoe Kloihperije den roover v<w
ster achterna zette. Dat was not
een kerel. Die menschen van dc
moesten toch wel heel dappen
ziin en vooral die jongens uit
dam Wat kon dnt ventif loot
142. Maar Klompertje was na!
jong en dus kunnen jullie bCC
dat hij het in snelheid tegen de-
moest afleggen Hü deed wel zilt
maar tegen zulk een kerel mod
het toch afleggen. Geen nood
daar zag hij een dik torn1'
