Dr. Goebbels over den toestand DE DOOD VAN PETER TON Luchtaanvallen op de Molukken en Nieuw-Guinea Duitsche flankaanval aan het Oostfront Ons nieuwe feuilleton „Spanna era d e reportage" Politie-agent, die W.A.- man neerschoot, voor V redegerechtshof RADIOPROGRAMMA De Hoeve PAGINA 2 1 AMLRSFOURTSCH DAGBLAD VRIJDAG 16 JANUARI 1342 HAMBURG, 15 Jan. (D.N.B.). Rijks minister dr- Goebbels heelt voor de leiden de figuren van het politieke en cultureele leven in Hamburg een redt voering uitge sproken over den toestand. Hij begon met een uiteenzetting van de noodzakelijkheid van den historisclien 22 Juni 1941 voor den eindstrijd voor de redding van Europa van het bolsjewistische gevaar. De Duit- sche soldaten hebben met eigen oogpn ge zien hoe ver de bolsjewistische voorbe reidingen voor de nuedooecnloozc ver nietiging van Duitschland en daarmede ook van Europa reeds gevorderd waren. „Wanneer de oorlog tegen de Sovjet-Unit hard is en verbitterd en door de tegen partij met alle stompe taaiheid word uit gevochten. is dat voor ons slechts een be wijs te meer voor de grootte t van liet ge vaar, waarin wij allen verkeerd hebben-' Voortgaande schilderde dr. Goeb- Lels de bijna mythische grootte van de zen strijd. De ontzaglijke inspanningen en upoffc.ingen van eiken man aan het Oostelijk front in dezen heldhaftigen strijd kunnen echter niet geïsoleerd v.orden gezien. Er bestaat eeh innerlij ke samenhang in dit wereldconflict. In dit vernar.u lvacht spr. hulde aan den heldliafLgm strijd van het .Tapansche volk. waardoor de positie der spilmo- 'gendheden een versterking heeft gekre gen, die kort geleden ook door militai re en politieke, deskundigen volkomen onwaarschijnlijk werd geacht. Deze ontwikkeling kwam niet onverwacht. .Van Duitsche zijde had men Janan 2iin weeimacht en zijn volk en leiding nooit anders beoordeeld dan zij thans bliiken ie zijn. Wanneer in het derde oorlogsjaar Ja pan aan de zijde van de spil ten oorlog is getrokken tegen het Amerikaansche imperialisme en de Britsche wereld voogdij, dan is dat, behalve van machts politiek en strategisch belang voor he' ibondgenootschap, voor de wereld een bewijs te meer voor den goeden en vol strekt zekeren stand van onze zaak, al dus dr. Goebbels. Wij behoeven thans nauwelijks het geloof aan onze notiona le onoverwinnelijkheid te hulp te roejicn om onze komende overwinning te kun nen voorspellen als tets stelligs en on veranderlijks. Dit geloof vloeit voort uit de werkelijke feiten, die ondubbelzinnig voor ons spreken. Voortgaande schilderde dr. Goebbels 'de wereldhistorische beteekenis van de (huidige worsteling en ging verder: „De ze oorlog vormt in werkelijkheid oe sa menvatting van een reeks oorlngsconfllc ten, die wanneer zij thans nipt uiige vochten werden, over enkele jaren zou den komen. Dat nfogen wij nooit \erge- ten. Belangrijker dus dan de kwestie, wanneer deze oorlog eindigt, is de vraag hoe hij eindigen zal. Wanneer wij hem winnen, aldus de rijksmi nister. dan is alles gewonnen: grond stoffen- en voedingsvrijheid. levens ruimte, grondslag der sociale reor ganisatie van onzen staat en de mo gelijkheid van een volksch uitleven voor de spilmogendheden. Wanneer wij. den oorlog zouden verliezen, zou echter evenzeer dit alles en nog meer worden verloren: namelijk ons nationale leven in algemeenen zin en in zijn geheel. De minister verklaarde, dat men ook slechts van dit standpunt de opofferin gen mocht opvatten, die in dezen ^orlog aan allen worden opgelegd en ook moe ten worden opgelegd. Wat het front fvoor het vaderland doet, kan door het vaderland nooit vergolden norden. Wat bet volk thnis aan ongemakken te ver drageh heeft telt nauwelijks mee ver geleken bij het heldendom en de bereid beid tot den dood aan het front In dit verband noemde dr. Goebbels 'de inzameling van bont en winterhulp goederen voor het front, welke hij de grootste gemeenschappelijke hulp van het Duitsche volk noemde. Wij zien daarin, zoo zeide hij. een gelukkig be gin voor een hard, aan beslissingen rijk üaar ook voor het vaderland. Wij mpgen hierin echter ook een maatstaf zien voor 'de psychische kracht van het Duitsche volk. Tenslotte richtte, dr. GoPbbels tot front en vaderland de vermaning en den eisc-h hard en gelaten te blijven, realistisch te denken, nooit den grond onder de voeten te verliezen, en het nieuwe jaar te beginnen met dezelfde vastberadenheid, als die in het afgeloo- pen jaar'is getoond. CLEARINGKOERSEN Belt's 30.1432 Zwitserscbe francs 43 56 Fransche francs 3.768 Liras 9.91 1 Deensche kronen 36 37 Noorsche kronen 42.S2 Zweedsche kronen 44.85 Finsche mark 3.82 1 Dinar (oude schulden) 3.43 Dinar (nieuwe schulden) 3.77 1 Turksche ponden 1.45U J Letra 2.30 Pengoe (oude schulden) S6.519 Pengoe (nieuwe schulden) 45.S9 Zloty (oude schulden) 35. I Zloty (nieuwe schulden) 37*68 Lei 1.28 Sloxcaaksche kronen 6.4S Drachmen 1.26 Kuna 3.77 TOKIO, 15 Jan. (D.N.B.). Het keizerlijke hoofdkwartier deelt me de, dat \liegtuigen van de Japan- sche marine vandaag zeer uitge breide aanvallen hebben onderno men op de eilanden der Molukken, waaronder Ambon. Verder op Nieuw-Guinea. alsmede op New- Britain, waarbu militaire instnlla- laties vernield of in brand gescho ten werden. Negen hangars en twee barakken werden op 12 Januari ver- niel'd, toen Japansche vliegtuigen het steunpunt voor watervliegtui gen Molonedals in de golf van To- niaki (Celebes) aanvielen. Andere vliegtuigen deden een aanval op Ternate (Molukken), waarbij twee groote opslagplaatsen vernield wer den en op vijf plaatsen brand werd veroorzaakt. BERLIJN, 15 Jan. (D.N.B.). Sterke strijdkrachten van de bolsjewisten heb ben op 13 Januari in den central en sec tor van het Oostelijke front een aanval ondernomen op de Duitsche linies. Tij dens dezen aanval werden zij door 'n te genaanval van troepen van een Duit sche divisie in de flank getroffen. In weerwil van de strenge vorst stieten Duitsche infanteristen, on dersteund door pantserwagens en bestormingskanonnen, midden in de vijandelijke aan vakbewegingen en veroverden ondanks den taaien vij andelij keil tegenstand, verscheidene plaatsen. Voorts verneemt het D.N.B. in aanvul ling op het weermachtsbericht van lie den: Aan het front van Leningrad wordt den bolsjewisten door succesvolle on dernemingen van Duitsche stoottroepen steeds weer de kracht der Duitsche troe pen bewust gemaakt. Er heeft zich daar een stellingoorlog ontwikkeld, die, even als in den wereldoorlog, het speciale ge vechtsterrein van pioniers en infanteris ten is geworden. In de afgeloopen maan don hebben de bolsjewisten telkens weer tevergeefs getracht de Duitsche stellin gen voor Leningrad omver te loopen. teneinde lucht te krijgen. Dat is hun tot Ine nog niet gelukt en zal hun ook in de toekomst belet worden. Finsch legerbericht Het Finsche legerbericht van 15 Janu ari luidt als volgt: Karelische landengte en landengte van Annus: Niets van belang. Oostelijk front: Aan het zuidelijke deel van het Oostelijke front hier en daar Storings vuur. Twee kleine vijan delijke aanvalspogingen werden afgesla gen en eenige zwakke vijandelijke af- deelingen werden vernietigd. Van de overige deelen van het Oostelijke front geen nieuws. R zijn menschen, die de misdaad opzoeken en krantenmenschen heb ben dot wel in hooge mate. Als er in Marseille een bekende persoon onder verdachte omstandigheden den dood vindt, neuzen er dadelijk ook verslagge vers en verslaggeefsters rond. die voor hun lezers daar nieuwtjes trachten te verzamelen. En als zij dan op het spoor komen van nieuwe geheimzinnigheden, is het geen wonder dat zij ook daar da delijk op afvliegen. Een geheimzinnig schijnbaar onbetee- kenend briefje brengt hen op het spoor van een misdadigersbende, die in Parijs haar hoofdkwartier heeft en die voor de gevaarlijkste middelen niet terug deinst om haar doel te bereiken. Onder airerlel dekmantels verricht ze haar lu guber werk. Het mag zeker ccn nuttig werk wor den genoemd, dc samenleving van zulke laagstaande individuen te bevrijden. Het feuilleton, met welks publicatie wc een aanvang maken, vertelt hoe twee kran tenmenschen. die telkens probeeren el kaar de loef af te steken, die taak vol brengen. Het merkwaardige is wel. dat het een Jonge vrouw een meisle nog haast is. die daarin vooraan gaat- De opwindende avonturen, die ze daarbij beleeft, en de wijze, waarop zij persoon lijk in de machinaties van de bende be trokken wordt, maken dat de lezer van het begin tot aan het verrassende slot geboeid zal zijn door dit verhaal van een y B1HS'E\'LAKI> HAVIK41 Tel.452.3 's-GRAVENHAGE, 15 Jan. In den namiddag van den zevenden September 1940 gebeurde op den hoek van de Javastraat en de Bali straat te 's-Gravcnhage een incident, dat hoogst ernstige gevolgen heeft gehad.' Bij het voorbijtrekken van een groep Jeugdstormen», reed een wielrijder blijk baar met opzet op deze kinderen in. Po litie kwam eraan te pas, die echter na liet om tegen den w ielrijder proces-ver baal op te maken. Van nationaal-socia listische zijde is toen bij de politic bier- op aangedrongen, doch van póliticzijde werd in plaats daarvan de partij van den w ielrijder gekozen. Daarna ontstond een handgemeen tusschen een aan'al W.A.-mannen, die uit bun wachtlokaal aan de Balistraat op het rumoer afkwa men eenerzijds en'politie niet publiek ■anderzijds. Van politiezijde werden verscheidene revolverschoten gelost. Een dezer schoten was gericht op het hoofd van den 28-jarigen W.A.-man Pe ter Ton, die doodelijk getroffen neer stortte en kort tlaarop den geest gaf. Als verdacht van dezen doodslag hor] zich heden de 48-jarige agent van politie S. J. Bijleveld te verant woorden voor het vredegerechtshof te 's-Gravenhage. dat in eersten aan leg deze zaak behandelde. President was dr. J. II. Carp, fun- geerend procureur-generaal was mr. N S. Hoekstra, terwijl 31 getuigen door het O.M. en een zestal door den verdediger, mr. W. Francken waren gedagvaard. Primair was den verdachte ten laste gelegd, dof hij met het oogmerk, Pet^r Ton van het leven te berooven, althans hem zwaar lichamelijk letsel toe te brengen, den dienstrevolver op diens hoofd heeft afgevuurd, tengevolge waar. van Peter Ton is overleden, subsidiair, dat hij in een volksmenigte hoogst roe keloos een revolverschot heeft afge vuurd, waardoor Peter Ton doodelijk werd getroffen en aan de verwondingen is overleden.- Getuigenverhoor Dr. R. R. Rochnt, patholoog-anatoom, die dc sectie op hot 1 (ik van den verslagene hoeft verricht, verklaart, dat de inschotopcning in het achterhoofd was. De kogel was in drie stukken gesprongen, welke deelen In de groo te hersenen werden aangetroffen en welke den dood rechtstreeks moeten hebben veroor zaakt. Andere afwijkingen waren er niet. De president; Volgens een van de foto'3 had dc verslagene een verwonding op het voorhoofd. Dr. Robat: Het bijschrift b'u die foto is onjuist. Pres.: Was het schot aan het achterhoofd een rccWtstroeksche treffer? Dr. Robat: Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid was dit het geval. Een uit schotopening is niet aangetroffen. De ver wonding aan het voorhoofd was oppervlakkig en vermoedelijk bij den val of tijdens een handgemeen veroorzaakt. Get. P. van d,er Zwan, een W.A.-man, verklaart, dat agent no. 435 (Bijleveld) zijn pistool in de richting naar de poort afvuurde, waar de W.A. zich toen be vond en dat het schot viel. ondanks de van W.A.-zijde gedane waarschuwing aan de politie om niet te schieten. Ver dachte werd door niemand bedreigd. De houding der politie maakte een wilden en beestachtigen indruk. Volgens verdachte stonden 4 k 5 man politie tegenover 40 50 W.A.- mannen. Getuige E. Duurentijdt heeft gezien dat verdachte zich zeer nerveus gedroeg. Hij hoorde op zeker oogenblik verdachte zeggen; doorloopen. Toen is hu van den hoek Ban straatJavastraat af de Balistraat ingbgaan Even daarna hoorde getuige den agent, die thans als verdachte terecht staat, roepen: „Sabels trekken". Van dat moment af heeft hü verdachte in het oog gehouden omdat hy meende, dat deze agent dc leiding had als oudste. Getuige werd van alle zyden bespron gen cn door verdachte buiten gevecht ge steld. Spoedig echter stond getuige weer op en toen volgde een felle aanval van ver dachte met diens sabel naar het hoofd van getuige, die echter door zich snel te buigen dezen slag wist Te ontgaan. Getuige heeft Peter Ton zien vallen, doch hy' heeft niet gezien dat deze agent schoot wel heeft hu' agent no. 1100 op ongeveer tien meter afstand zien schieten. De verdediger merkt op, dat volgens de schriftelijke stukken deze getuige den slag heeft gepareerd met zyff gummiknuppel. Getuige erlicnt dit. Verdachte: deze getuige moet gezien heb ben, dat Pape op myn nek sprong. Getuige: dat heb ik niet gezien. Getuige A. D. Kakebeeke heeft dit sabel- trekken waargenomen. Hiizelf heeft dit rus tig aangekeken. Voorts heeft hij den agen ten verzocht, zich behoorlijk te gedragen. Getuige F. W. van Toer verklaart o.a. dat hopman Van Leeuwen naar buiten was ge roepen, omdat cr iets gaande was tusschen agenten cn' W.A.-mannen. Er waren aanvan keliik 14 k 15 W.A.-mannen by betrokken. Getuige W. H. van Duivenboden zegt, dat de W.A. door de agenten uit de Javastraat naar dc Balistraat werd opgedrongen. Er wa* een volksoploop, toen de sabels werden ge trokken. President: hoeveel W.A.-mannen in uni form waren er toen? Getuige: ongeveer twaalf. Verdachte: het publiek heeft zich zeer cor rect gedragen. Getuige M. C. Dusschoten is uit het lo kaal van de W.A. naar buitengekomen, om dat het publiek opdrong tegen een groep Jeugd3tormers. Getuige 13 erop afgegaan om deze groep te helpen beschermen. Hy kreeg toen ccn slag met den sabel van een der agenten van politic, waardoor hii tegen den grond werd geslingerd. Er waren min stens vijf of zes agenten met sabels aan het slaan. Hy zag o.a., dat een der agenten een schot met den revolver loste. -Getuige H. A. R Nil kels verklaart, dat de W.A.-mannen op het politicbcvel niet in bij zonder langzaam tempo teruggetrokken naa» de Balistraat, Verdachte zwaaide en sloeg met den sabel. Toen voor het eerst gescho ten werd waren cr niet meer den vijf W.A.- mannen op straat gebleven. De overigen wa ren de poort tot het W.A.-lokaal in de Bali straat ingegaan. Getuige T. Piek, 21-jarig commandant van oen groep Jeugdstorm, zag. dat een der agen ten een revolverschot loste, waardoor Scipio kwam te vallen, vervolgens hoorde hii nog eenige schoten. Getuige heeft echter niet moer gezien, hoe deze schoten gelost wer den, want toen was hy reeds naar binnen gegaan. Getuige J. van de Rest zag den verdachte in twistgesprek met getuige Kakebeeke. Hy \erzocht dezen verdachte proces-verbaal op te maken tegen een man, die met z'yn fiets op den troep Jeugdstorm was ingereden. Ei was toen nog geen vechtparty. Daar de Be weging erbij betrokken was, gevoelde getuige zich geroepen om te trachten een ernstig conflict tc voorkomen. Hy slaagde hierin echter niet, want spoedig daarop werden de sabels door dc politie getrokken. Getuige W. Pape heeft getracht den verdachte, die met twee handen den re volver vasthield, dit wapen te ontne men, omdat hy waarnam, dat verdachte zieh niet wist te bchecrschen. Ook het feit, dat verdachte den revolver met beide handen vasthield een zeer on gebruikelijke methode wees daarop. Getuige kreeg toen een sabelhouw van een anderen agent. Verdachte: omdat getuige my van ach teren was hesprongen Getuige betwist dit ten stelligste. Getuige J. C. Smissaert is op het rumoei in .de Javastraat zyn woning aldaar uitge- Inopen. Hy' heeft waargenomen, dat er 40 b 50 keer werd geschoten. Getuige kan echtei niet verklaren welke agent het schot op Pe ter ■An heeft gelost. Getuige C. F. A. de Bruyn was W.A.-com- mandant, doch niet in uniform. H\j was toe vallig op bezoek bij Jhr. Smissaert. Zy zun beiden op het rumoer, dat op straat was ont staan, naar huiten geloopen. Geschoten werd in dc richting naar dc Balistraat. Getuige heeft zich tot een mede op het schieten af gekomen inspecteur van politie gewend om te trachten het conflict te kalmccren. Getui ge zou als baneommandant z'yn invloed op de W.A. doen gelden, de inspecteur zou dan de politie tot kalmte moeten aanmanen. Inmid dels was er reeds een W.A -man neergescho ten. Getuige heeft vele schoten gehoord, doch hy" heeft ze niet geteld. Get. H. Kruyer, agent van politie, ver klaart twee maal geschoten te hebben, nadat hij met palene.d. was bedreigd. Het gevecht was al in vollen gang toen getuige erop af kwam. Getuige zag, dat verdachte met den sabel sloep, omdat hij door W.A.-mannen werd opgedron gen. Getuige heeft van voren een schot op Peter Ton gericht, die toen is geval len. President:, Peter Ton is van achteren geraakt. Getuige: Dat kan ik niet verklaren. President: Is u iets hekend van een instructie aan de politie, na den 14den Mei 1940, om soepel op te treden jegens nat ionaal-socialisten? Getuige: Zulk een mededeeling is er wel geweest, maar op 7 September toen die mededeeling bekend was - kon er m.i. geen aanleiding voor soepel op treden zijn. Getuige J. B. Verwijk, karrevoerder, ver klaart, dat de politie door W.A. werd be dreigd. Getuigen D. Rozendal en E. J. Spreeuw leg gen als voorbijgangers eenige, weinïg zeggen de verklaringen af. Volgens laatstgenoemden getuige was er niemand gevallen, doch wel werden de agenten bedreigd met dolken. De agenten gedroegen zich volkomen rustig en netjes, aldus deze getuige. Getuige mej. W. H. Lamdaal zegt, dat de hecle straat al voordat er geschoten werd met W.A. mannen gevuld was. Een agent van politi?, Vermeulen, was met een verwonding aan de oogen bu' getuige in den drogisten winkel gekomen om geholpen te worden. Getuige C. Roozcnburg verklaart, dat het publiek vry rumoerig was en dat bet vooi de politie partij koos door te roepen: ..Schie ten". De politie trad volgens hem aanvan kelijk kalm op. Enkele andere getuigen leggen op onder geschikte punten eenige verklaringen af. Mevr. Berendrecht—Hoefakker zegt, ge zien te hebben, dat W.A. mannen met gum mi-stokken op de politie ingingen. Er was toen nog niet geschoten. Zy' zag een Jeugd- stormer vallen. Getuige A. E. Berendrecht, dochter van laatstgenoemde jretuigc, verklaarde, dat de houding van het publiek kalm was. Getuige G. Korving verklaart, dat de po litie de sabels eerst trok nadat de .A haar met gummi-stokken bedreigde. De aan leiding was een wielrijder, die tusschen den troep Jeugdstormers cn een auto reed en toen in den troep verward geraakte. Getuige W. H. van Kampen was leider van een groep- padvinders. Hij meent dat de N S.B.-ers aanleiJing gaven tot het politieop treden. Getuige F. J. F. Fransen verklaart daar entegen, dat de politie tegen de W.A pro- voceerend optrad. Getuige J. H. Beycrsbergen van Henegou wen verklaart, dat dc W.A. een groote over macht tegen twee of drie agenten vormde. Getuige J. M. Waltman.' hqofdinspccteui \an politie te den Haag verklaart ^op grond van een door hem als deskundige verricht onderzoek van dc deelen vavn den in dc her senen van den verslagen aangetroffen ko gel, dat het volkomen uitgesloten is, dat die deelen afkomstig waren uit een van de drie andere door hem onderzochte politie dienst revolvers en dat het waarschijnlijk vast staaf dat zy behoorden tot den kogel uit den dienstrevolver van verdachte Bylevela Getuige Kastmir reed op zijn fiets door de Javastraat, toon de Jeugdstormstoet voorbij kwam. Plotseling werd hu' door twee per sonen aangegrepen, van wie er een op bar- s-chen toon tot een politieman zeide, dat te gen hem, getuige, proces-verbaal behoorde te worden opgemaakt, wegens vei storing van den stoet. Getuige is zich niet bewust den stoet verstoord te hebben, daar hy ge wacht heeft tot deze voorbij was getrokken om daarna voor ccn auto langs te rjjden, ditf direct op den stoet volgde. Verklaringen der politie agenten Getuige van der Meulen, agent van jvolitie, verklaart, dat het een gewone \olksoploop was. Zijnerzijds werd aan gemaand tot doorloopen. Aan de over zijde van de straat deed zijn collega Bij leveld insgelijks, doch daar lukte hel minder. President: „Was de lastgeving van den hoofdcommissaris betreffende het optreden der politie, na de veranderde omstandigheden, u bekend?" Getuige: „Ja, daarvan bestond een gra mo'foonplaat, die op de politiebüreaux werd afgedraaid". De groote toeloop van men.-chen in de Javastraat noodzaakte de politic mei de sabel uit te komen. Toen de W.A.- mannen met stokken en balken uit hun gebouw aan de Balistraat kwamen, werd van politie zijde tot het gebruiken van de sabel en den revolver overgegaan. Getuige zegt min of meer in de lucht geschoten te hebben, althaas niet op een bepaalde persoon dén revolver gerichl te hebben. Er waè geen tijd meer ovei om den revolver te richten, doordat ge drang was ontstaan. Gciuige A. Mons, agent van politie, verklaart, dat aan\ankelijk 40 50 W.A mannen aanwezig waren ia de Java straat. Getuige zeide tot ben: Menschel) eaat .naar binnen''. In plaats daarvan werd getuige toegeroepen: „Wij zijn de baas op straat en we hebben met jullie niets te maken". Toen na herhaalde aan maningen de W.A.-mannen nog niet van de straal af waren, is gebruik gemaakt van de sabel, waarna getuige tenslotte ^en revolverschot loste. Inmiddels wa ren van W.A.-zijde balken, schoppen en bezemstelen voor den dag gehaald waarmee de W.A.-mannen om zich heen schermden. Getuige A. Kwik, agent van politie, was op 7 September 1940 in burperkl ce ding, want hij was toen agent in oplei ding. Hij verklaart, dat er minstens tien W.A.-mannen op straat waren, toen hij daar aankwam in de Javastraat. Het schieten was vermoedelijk al afgeloo pen. althans hij heeft niet meer hooren schieten. Wel heeft hij gezien, dat eeni ge W.A.-mannen met stokken e.d. gewa pend naar huiten kwamen. Getuige van der Leun, collega van ge tuige Kwik, legde, een gelijkluidende verklaring af. Getuige Dekker, caféhouder, zegt. da' de agenten, de sabel getrokken hadden voordat de W.A. met stokken naar bui ten kwam. Tenslotte wordt nogmaals de verdach te gehoord. Op een vraag van den president, wel ke aanleiding verdachte tot zijn waar schuwingsschot had, antwoordt ver dachte, dat W.A.-mannen zijn collega'? en hemzelf terugdrongen. Een hunner n.l. Van der Zwan, kwam met een gum mistok \oor den dag, waardoor verdach te „op zijn falie" kreeg. Verdachte heefi toen zijn revolver nogmaals afgevuurd doch niet op een bepaalden persoon ge richt. Het was niat zijn bedoeling iemand te treffen. President: „Welken indruk hadden de gewijzigde omstandigheden op u ge maakt?" Verdachte „In zcoverre, dat wij soc peler moesten optreden". President: „Beschouwde u de W.A als vijand?" Verdachte: ..Dat heelemaal niet. Ik beschouwde hen meer als ordeverstoor ders. Op epn vraag van raadsheer mr. Hel!» of verdachte het inderdaad mogelijk acht, dat. Peter Ton door ziin revolver schot in het achterhoofd werd getroffen, antwoordt verdachte, dat dit mogelijk is, doch dat hij er geen zekerheid van heeft. Tegen half zes wordt de zitting ge schorst tot Vrijdagochtend tien uur. 239. Na een paar minuten was hij al aan dc haven, maar er was niets te zien. Geen schip, waarmede ze Anne- licslc wilden ontvoeren, geen drukte van menschen. die al van het geval hadden gehoord, nie'ts. Maar, wat was dat. Kwam daar niet een ballonnetje aanzweven met een briefje? 240- Ja'hoor, warempel. Het was een klein rood ballonnetje en daaronder hing een briefje- Dat moest beslist van Anneliesfe zijn. Dat kon met anders Maar nu was het de kunst, om te zien. dat briefje in handen te krijgen. Wacht, daar kwam de kattepult goed bij van pas. ZATERDAG 17 JANUARI HILVERSUM I, 415.5 M. 7.15 Gram t ziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 7.55 Grani.c ziek, 8 0(1 Causerie Brandende kwestie (opn.) 8.15 Grammuziek. 8.20 Ochtendgymni tick. 8.20 BNO: Nicuwsbcr.'; 8.15 Gramtt ziek. 9.15 Voor de huisvrouw. 9 25 Gram.s ziek. 10.00 Ernstige muziek (opn.) 11.00 Ve de vrouw. 11.20 Gram.muziek. 12 00 Otji concert en zang. 12.40 A'mannk. 12.45 BNl Nieuws- en economische berichten. 13 00 0 ze Oostlana-booren. 13.15 Gram.muziek. 15! Roemeensch orkest Gregor Serban. Ut Causerie'„Hoeveel land en hoeveel zaai:» is er noodig voor den particulieren groi tuin?" 14.20. Na gednnen arbeid... Mum en vrooly'khcid. 15.50 Gram.muziek. 16.00 B bellezing. 16.20 V'ool met pianobegeleic:! en gram.muziek. 17.00 Gram.muziek. 1"- BNO: Nieuws-, economische- en beurs^beri: ten. 17.30 Gram.muz.iek. 17.35 Duitsche Ui cursus. 18.00 Gram.muziek. IS.15 Het kwi tier van den Arbeid. 18.30 Mannenzanzvi eeniging Apollo". 19.00 Actueel halfui 19.30 Gevarieerd Zaterdaga\ ondprogranic Vanaf 20.15 alleen voor de Radio-Centrait die over een lijnverbinding met de Stu: beschikken. 20.15 Kamerorkest .At? Nova Antiqua" cn soliste. 20.15 Gram.muziek 2!. Vervolg van 20.15. 21.45 BNO: Nieuwsber.' ten. 22.00 BNO: Engelsche uitzending ..Duli News Reel" of Gram.muziek. 22.4524i Dansmuziek, (gr.pl HILVERSUM II, 301.5 M 7.158.00 programma Hilversum I. 8 00 Gram murif 8.158.45 Zie programma Hilversum I. i Gram.muziek. 10.00 Morgenwijding. 10 Gram.muziek. 10.30 Lichte Muziek (opt 12 00 Muziek voor twee piano's. 12.45 BN Nieuws- en economische berichten. 1* Klaas van Beeck en zyn orkest. 13 40 Ve dc jeugd. 14.00 Gooisch strijkorkest en fla soliste. 14.45 Onz.e Nedcrlandsche taaicis 15.00 Vervolg van 14.00. 15.45 Hier IV 16.00 Gram.muziek. 17.00 Voor de binM schippers. 17.15 BNO: Nieuws-, economist en beursberichten. 17.30 Orgelconcert. IS Cyclus „In een nieuw licht bezien" (Voor) reid door de NSB). 18.15 „Violetten", ïr.c kaal programma. 18.45 Als ik 't voor 't gen had. 19.00 BNO: Praatje in Groningf dialect. 19.10 BNO: Nieuwsberichten. I? Zang met pianobegeleiding (opn en gra: muziek. 20.00 Wetenswaardigheden van week. Vanaf 20.15-alleen voor de Radio-C' trales, die over een lijnverbinding met^ Studio beschikken. 20.15 Gram muziek. Gevarieerd Zaterdagavondprogramma. 21 Causerie „Overheid en volkskunst". 21 45 NO: Nieuwsberichten 22.00 BNO: Toeli' ting op het weermachtsbericht. 22.1022 Avondwijding. Hoofdredacteur: R. LEENKNEGT. Amersfoort Naast den hoofdredacteur is verant woordelijk voor de rubrieken Stads nieuws en Sport: H. A. C. VAN DER KRAAN Jr.. Amersfoort feuilleton DOOR U.K. 513)" Maar eerst sloe? ze haar arm om den hals van den ouden man en gaf hem een zoen. „U weet niet. hoe blij we zijn dat u er weer bent! Ik kan het niet uitspre leen! Wij zijn verloofd en we gaan in Augustus trouwen.' zei zij. ..Ik hpb werk in Gelderland op een huishoudschool. Hebt u het al gehoogd van van va der?" Brakman stak de hand uit en greep cie hare. „Neen, lieve kind. Ik heb niets ge hoord." Eva vertelde het hem en even bleven zp allen in gedachten verzonken Later ruimde Eva het eetgerei weg. terwijl ide mannen een gesprek voerden. Vóór Maarten iets wilde vertellen, moest hij eerst iets hooren van de bele venissen van Jacob Brakman- Brakman vertelde het hem kort, om dat hij verlangend was te hooren wat er allemaal in Laneeveld was gebeurd. Het eerste deel daarvan klonk donker - het huwelijk van Nora met Louis Windman en de roekplooze oneerlijk heid van dien man; maar het vervolg, zooals Maarten het vertelde, was geheel anders. Het bericht van den dood van haar oom had een merkwaardige uitwerking op Nora gehad. Zii had zich vastbcslo ten tegenover haar echtgenoot ge plaatst en had Maarten laten komen uïr de boerderij te heheeren. Maarten neigde ertoe om eenige be langrijke dptaite weg te laten. Maar K\a vulde hem aan. „Wat zeker is, meeneer Brakman niaar ik vind dat ik u oom Jacob moet hoemen," zpï ze, „dat is, dat onze Maar ten eei* wonder heeft verricht. Hij heeft op de boerderij heldendaden gedaan en u zult er schik in hebben, als u eens rondziet en de boekhouding bekijkt Maar dat mocht u van hem verwach ten. Het grootste wonder is wel, wat hij met Louis Windman gedaan heeft." Maarten maakte een afwerend ge baar. maar Eva stoorde zich cr niet aan. „Nora en haar man hebben zelf de zorsr voor den v inkei op zich genomen, cn zij slaan er een uitstekend figuur in," sprak zij. ..De omzet neemt geleide lijk toe en staat bijna weer op het oude peil. Meneer Windman doet eerlijk zijn best en werkt hard. Nora is zeer be vriend met mij geraakt." Brakman knikte en glimlachte, „ïk weet iets meer, dan jullie wel denken." vertelde hij hen. ..Ik heb met notaris Beverwijk gesproken. Ik ben ook op het etensuur hij den winkel aange- loopen en zag. dat den Windman daar aan het werk was. En nu denk ik. dat de jongelui aan hun werk willen Zij verlieten hem om zijn plannen te beramen. Deze reikten ver, en Maarten en'Eva, Louis en Nora zouden er later alles van vernemen, maar allereerst moest hij Maarten een tehuis verschaf fen. Hij wilde niet. dat hij me-» zijn toe komstige vrouw in dat kleine hutje bleef wonen. Nora cn haar man moesten de boer derij krijgen. Zij was van zijn eigen vl^esch en bloed en zij had, als de eige naresse van Het Zwarte Paard, zich na vele zware fouten veer op het goede pact begeven. Er was nog een ander plan, dat hii ai lang geleden had gekoesterd, en dat hij geenszins vergeten was. Er moest groote garage met een pompstation, een showroom en een reparatiewerkplaats v orden gebouwd. De enorme verkeers stroom, die op weg naar dc kilst door T.angeveld trok. zou er spoedig voordeel uit doen groeien én Maarten zou 'er na tuurlijk de leiding over hebben. Maar Maarten kon niet alles tegelijk doen Er moest iemand worden aange steld om onder hem te werken en die kon zijn huisje overnemen. Misschien kon Van Waveren. als die zonder werk was, weer worden aangenomen. In w9er Wil van eenige groote gebrekpn, was Van Waveren pen goed m^nsch en on der stevige leiding 7.011 hij hard werken en eerlijk blijven. Brakman geloofdè in de macht van de liefde tot den naastP Men moest de menschen helpen, hen niet ter neer drukken. Terwijl hij over dit alles peinsde, trad Nora binnen. Zij ging. on weg naar het hoenderpark, het buisje van Maarten voorbij en zae daar haar oom zitten, tot haar eroote verbazing. „Kom binnen, kind pn neem pl iats," zei haar oom met 1 espéèlrle vriendelijk beid. „Ik verheug mii er on. alles te ver nemen wat er is gebeurd." Hij was ge reserveerd. „Ik zou graag «^en volledig verslag van de heele zaak hebben." voegde hii er aan top. „Van alles?" Zij hield even stil. „Ta, ik zal u alle^v zeggen, al is het een on plezierig verhaal, dnrn." Het was een lange geschiedenis en de oude man viel haar niet in de rede. Zij vertelde waarheidsgetrouw en noemde ook een aantal dingen, die door Maar ten en Eva waren verzwegen, omdat zij de gebeurtenisssen niet erger hadden willen tonnen dan noodzakelijk was. Zij verleide hem van haar eigen jaloers heid en afgunst en van den schandelij ken toeteg van h£ar man om Maarten ten onder te brengen. Zij biechte de rooverijen van Louis ten volle op, zon der dat zji wist dat haar oom de feiten reeds in zijn bezit had. „Ik geloof, dat dat alles Is," zei ze eindelijk. Ik hoop alleen nog maar dat u Louis en mij een kans zult gevet De oude man greep haar hand i drukte deze stevig. „Dank je, beste kind. Je hebt ve groote fouten gemaakt, makr je he den moed gehad om ze te erkennen' „Wanneer moptcn wij uit de boert rii vertrokken zijn?" vroeg Nora. „Nooit! Je zult de-bezitster van Zwarte Paard blijven, omdat je mi nicht bent. Ik zal trachten ook met echtgenoot vriendschap te sluit* Maarten vertelde me, dat hij zich al cint te beteren." Nora glimlachte zwak. „Maarten en Eva zijn bijzondere ntf schen." merkte zij op. „Zij schijnen weten en te begrijpen wat er in de hi ten van andere menschen omgaat, geloof niet, dat er iemand op deze f reld leeft zooals zij behalve u!" „Ben je gelukkig, Nora?" „Gelukkig?" fluisterde zij. „Tk ben! lukkiger dan ik verdiend heb. M< durf ik niet te zeggen." EINDE

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1942 | | pagina 2