FILMS voor deze week:
Uit het oog,
maar niet uit het hart,
Fa. Duim Burger
STADSNIEUWS
.HOEST
ABDIJSIROOP
CtcfSinda
Zwarte handel
„De Schouw"
Student zijn zal meer een plieht
dan een recht moeten zijn
Ergerlijke prijsopdrijving
)iefstal van
levensmiddelen
.Beloof me niets"
Het jubileum der
drie brigadiers
m alle vormen
akker's
Tochten per schaats
Hardrijden op
de schaats
MEDISCHE HULP
Qrand-Théatre
City-Theater
Prof. dr. T. Goedewaagen:
I Uit den Omtrek I
Mantelcostuums op punten,
Mantels op speciale vergunning en punten
Nog slechts enkele weken verkoop van Vilthoeden
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 17 JANUARI 1942
300 cigaretten, een4 partij koffie, bon
ons, shag en een bedrag aan geld,
aarvan men vermoedt, dat het van
ivarten handel afkomstig is.
De winkelier R. is door de politie in
rre6t gesteld. De processen-verbaal zul-
d ter behandeling gesteld worden van
en inspecteur van den prijsbeheer-
:hingsdienst.
In verband met klachten over prijsop-
rijving en zwarten handel heeft de po-
itie gisteren huiszoeking verricht bij
n tweetal bewoners van de Puntenbur-
erlaan. Het betrof hier den winkel van
en het huis van S. Uit het onderzoek
leek, dat verschillende artikelen voor
bnormaal hooge prijzen, verkocht wer
en. 1
Zoo verkocht men stukjes zeep voor
1.80, koffie voor 22 per pond, sigaren
an tien cent het stuk voor veertig cent.
eper voor 15 per kilo etc.
De politie heeft een groqten voorraad
beslag genomen, o.a. 30000 6igarcn,
Het publiek zij ge
waarschuwd
In den nacht van Woensdag op Don-
erdag is er ongewenscht bezoek ge
pest in het levensmiddelenmagazijn
3e Vel uwe" aan de St. Agathastraat-
en heeft zich toegang weten te ver-
haffen door het indrukken van een
lit. Uit het politieonderzoek is komen
ast te staan, dat men de plaat gepoetst
eeft met een flinke partij kazen, rook-
orsten, suiker, puddingpakjes en kin-
irmeel. De hoeveelheden konden nog
et precies vastgesteld worden. Tot. nu
ie heeft men de daders nog niet weten
vatten.
De politie verzoekt ons er de aan-
icht op te vestigen, dat men vermoe-
>lijk zal trachten deze gestolen goede-
n zoo snel mogelijk in den zwarten
andei te brengen. Het publiek, dat zich
>t aankoop van dergelijke goederen
at. verleiden, maakt zich schuldig aan
iling en gerechtelijke vervolging. Het
;cuus van onwetendheid is dus bij
jorbaat uitgeschakeld. Men zal er dus
3ed aan doen, zich met dergelijke prac-
jken niet in te laten ep de politie te
aarschuwen, zoo men iets ter oore
omt over een „handeltje".
„Beloof me niets" zegt Monika Pratt
gen haar man, den schilder, als hij
an liet eind van het stuk, dat het Resi-
ntie Toorieel (directeur Dirk Verbeek)
k - Woensdag 21 Januari in Amersfoort
il speten, 'bezweert zijn karakter te. zul-
n verbeteren, want zij kent >hem en
eet., dat het nu eenmaal ihaar taak is
e dagelijksche zorgen voor hem op te
ingen, opdat hij gelegenheid heeft zidli
;heei en al te wijden aan zijn kunst,
'elk een man deze Maarten! Hij
eeft een diepe verachting voor de prak-
sche eischen des levens en hij brengt
Pi ju vrouw dag in dag uit tot. wanhoop
razernij met de lichtzinnigheid,
aarmede hij al Tiaar pogingen om ook
t >ns wat geld te verdienen, teneinde
o', ikker en huisbaas te betalen, dwars-
ïonit. Eigenlijk zou bij onuitstaanbaar
jn, ware hij niet zulk een voortreffelijk
tist, wiens armoede alleen voortkomt
t de gestrengheid, waarmede hij zijn
igen werk beoordeelt.
Het is de verdienste van Charlotte
ïszmann, de schrijfster van dit blij-
>el, dat zij de karakters van Maarten,
en consequenten Bohemien en Monika,
ijn pittige, jonge vrouw zoo raak wist
teekenen. Bovendien zorgde zij voor
n intrige met verrassende wendingen,
ie de aandacht prikkelt en vasthoudt.
De voorstelling, die het Haagsche ge-
elschap Woensdag 21 Januari in het
rand Théatre geeft, vangt om halfacht
an. Onder regie van Johan de Meester
'eden op: Paul Steenbergen, Ca.ro van
-yck, Theo Frenkel, Eric van Ingen, Jan
filing, Annie van Duyn, Jantien van
ck, Jan Hagéboud, Hans v. d. Werff,
van Zandbergen, Chris van Ees,
lob Schootemeyer en H. Duiveman.
ORKEST VEREENIGING
„AMERSFOORT''
Door het overlijden van den heer W.
Dwars heeft de Orkestvereeniging
ier. ter stede haar sympathieken en,
ndanks zijn hoogen'leeftijd, nog vlotten
actieveen. voorzitter \erloreh. Zijn
eengaaiV wordt door de leden ten zeer-
te betreurd.
Gisteravond werd in zijn plaats bij ac-
amatie'benoemd dr. F. G. I ns i n g e r,
ie zich bereid verklaarde, de hem aan-
eboden functie te. aanvaarden. Na door
en secretaris, den heer J. Aevee, ge-
P'Jn^tallcerd te zijn, dankte hij n%et een
:ort woord de leden voor. het in hem
lestelde vertrouwen.
AANVULLING PREDIKBEURT
N. P. B.
Zondagsschool Heeren-straat 12 uur, van
larnixlaan 10.30 en Waalstraat 10.30 uur.
Zooals we gisteren reeds meldden
vond in De Wapenroem een receptie
plaats ter eere van het zilveren jubi
leum der brigadiers Jorritsma, Kenken
en Monkhorst. Te dezer gelegenheid
hield loco-burgemeester B. Noorde
wier een korte rede, waaraan we gaar
ne nog het een en ander ontleenen. Hij
schetste de drie .jubilarissen als man
nen van de daad en niet van het
woord. Defeondanks mochten er giste
ren wel eens een paar woorden aan
hen gewijd worden!
Er is wel eens gezegd: Onderofficie
ren vormen de ruggegraat van het le
ger. Welnu: de brigadiers vormen de
ruggegraat van het politiecorps. Het is
dan ook /.cker voor een deel aan deze
drie jubilarissen te danken,.dat er zoo'n
hecht en sympathiek verband bestaat
tusschen onze politie en onze burgerij.
Na ook de echtgenooten van het trio
in zijn hulde betrokken te. hebben reik
te de heer Noordewier de zilveren me
dailles voor een kwart eeuw trouwen
gemeentedienst uit.
De corpschef. commissaris G. Goor-
huis, die hierna sprak, zegde allereerst
den loco-burgemeester dank voor zijn
lof, het politiecorps toegezwaaid. Om
brigadier te worden, zoo zei hij, moet
men over tal van goede eigenschappen
beschikken. De jubilarissen hebben
zich in het bezit daarvan getoond. Per
soonlijk wil ik hen hartelijk dank zeg
gen voor den grooten steun, aan ons
corps en ik mag wel zeggen: dus ook
aan mij verleend.
De hartelijke woorden van den cpm-
missaris werden besloten met de uitrei
king der geschenken, alsmede met de
overhandiging der enveloppes met in
houd namens de gemeente.
Nadat brigadier J. v. d. Bunt gespro
ken had zooals wij reeds gisteren be
richtten, nam jubilaris Monkhorst na
mens de jubilarissen en hun echtgenoo
ten het woord. Hij bracht dank aan al
len, die op eenigerlei wijze voor dit
feest belangstellnig hebben getoond. En
vervolgens, herinneringen ophalend aan
vroeger, schetste hij de belangrijke rol,
welke hoofdinspecteur D. P. van Rooijen
op zoo sympathieke wijze ten aanzien
van hun opleiding heeft, vervuld.
De receptie droeg een besloten karak
ter, doch zij werd toch door de noodige
„buitenstaanders" bezocht, hetgeen na
tuurlijk zeer op prijs werd gesteld. On
der meer kwam het dagelijksch bestuur
van V.V.V. geluk wepschen. Mr. Kool
uitte zijn waardeering en ook de heer
Spoel sprak enkele woorden, welke hij
besloot met de aanbieding van drie pij
pen en drie pakken tabak. Voorts gaf de
oud brigadier-majoor v. d. Horst van
zijn belangstelling blijk. Tenslotte zij
vermeld, dat de politieklerk F. Spijker
met een aardig gelegenheidslied je de
goede stemming heeft verhoogd.
LICHTUITSTRALING
De politie heeft processen-verbaal op
gemaakt wegens lichtuitstraling tegen
bewoners van de Aucubastraat, Laurus-
straat en Klimopstraat.
veroorzaakt door een kou
gebruike men Abdijsiroop
die de vastzittende slym
zal doen loskomen en Uw
hoest snel zal verdrijven.
Vanouds beproefd bij hoesé*
griep, bronchitis, asthma.
'sWerelds beste Hoestsiroop
De schaatsliefhebbers kunnen morgen
volop genieten. Heeft men tot op heden
grootendeels op banen moeten rijden,
morgen vallen er vele tochten te maken.
Zoo wordt op de Loosdrechtsche Plas
sen reeds druk gereden en ook de ijs-
zeilsport beoefend. De restaurants zijn
vrijwel alle open en het. loont de moeite
om hij voorbeeld van Manten uit naar
het Piashuis te rijden.
De Eem is, zooals wij reed© vermeld
den, grootendeels berijdbaar. Een uit-'
6tekende haan is geveegd tusschen
Baarn en Soest. Van Soest tot Amers
foort is het ijs minder mooi. Vermoede
lijk is dit gedeelte nu beier geworden,
zoodat men een mooien tocht naar
Baarn en zoo mogelijk naar den mond
van de Eem kan maken.
By aanhoudende vorst zullen op de
■banen van de Ainersfoortsche IJsvereeni-
ging aan de -Ruben&straat Dinsdagmiddag
wedstrijden in het hardrijden worden ge
houden voor dames en lieeren boven de
15 jaar. De afstanden voor de heeren be
dragen 500 en 1500 gieter, voor de dames
500 en 1000 Meter.
Zondag hebben dienst de volgende genees-
heeren:
Hartog, Utrechtscheweg 35; tel. 5469.
Hendriks, Tesselsthadelaan 3; tel. 6013.
Hulp wordt alleen verstrekt voor ziekte
gevallen, die medische Ihulp dringend noodig
hebben.
Zondag heeft dienst de apotheek van Cra
mer, Utrechtscheweg 93; tel. 3498 en Kraan,
Oude Soesterweg 89; tel. 4893.
Zondag hebben dienst de vroedvrouwen:
mej. v. d. Grient, Breestraaf 8b, lel. 6830;
mej. de Leuw, Soesterweg 15, tel. 4973.
Burgerlijke Stand
Geboren: Wulphert Gijsbertus, z. van Hen
drik Hoefsloot en Teuntje Bouwman; Her-
manus Frans, z. van Frans van' Binncndiik
en Luitje van den Berg; Robbert Alfred, z.
van Harmen Overbeek en Wilhelmina .Tacoba
Havelaar; Janna Lamberba Maria. z. v.Güs-
bertus van Beek en Adriana Philippina van
Bemmiel; Jcannette, d. van J. A. J. van Door
nik en J. D. Spierenburg; Gijsberta, d. van
P. Geurtsen en G. van Voorst.
Overleden: Willem Mattheus Marinus
Meu'er, oud 68 jaar, echtgenoot van Antje
Pilger; Arnoldus Nicolaas Pegtel, 25 jaar,
ongehuwd; Johannes Schoef, oud 3 mnd.;
Bauwina Hin'derika Velthuis, 70 jaar, echtge
noot® van Theunis van der Velde.
„So ertdete eine Liebe
Karl Hartl, verantwoordelijk zoowel
voor manuscript als regie van deze
film, heeft de wereldhistorische stof
van Napoleons echtscheiding en twee
de huwelijk eenerzijds vereenvoudigd
en anderzijds verromantiseerd. Zijn
dichterlijke vrijheid 6peelt en goochelt
met de authenticiteit, en met de men-
schelijke logica zoodat historici en psy
chologen door dik en dun zich handen
wringend zullen afwenden. Maar het
resultaat is een volwaardig en imposant
werk. De charme van deze film: het
menschelijke. Het suggcreerende: de
monumentaliteit
De inhoud: een wereldhistorische lief
destragedie. Zij is wel hekend... Napo
leon heeft een zoon noodig die zijn
troon en zijn wereldrijk erven zal. Jo
sephine is reeds jaar en zal dat verv
langen niet meer vervullen. Echtschei
ding. En Talleyrand schrijft aan Met-
ternioh: „Ik deed wat ik kon, nu is het
Uw beurt" Strijd der intriges... strijd
tusschen het belang van een staat en
het hart van een vrouw, van Marie-
Louise. De staat wint: So endete eine
Liebe...
Paula Wesselv munt in de rol van
Marie Louise uit door frisch en natuur
lijk spel. Zij brengt het liefdesoffer zon
der in het profaao-theatrale te verval
len. Grtindgens schept een Metternioh,
die men onthouden zal. En Willy Forst,
als hertog van Modena speelt met élan
en veel variatie: zooals Forst dat kan.
Het verhaal, dat door Günther Rittau
tot een film werd omgewerkt, luidt in
korte trekken als volgt: Een duikboot
vaart de thuishaven binnen: Vërlof! De
bemanning verspreidt zich in de stad,
zoekt, vrouw en liefde op. Ietwat frag
mentarisch laat de film zien. hoe dit
bij de verschillende leden van de be
manning toegaat.
Het verlof duurt echter maar heel
kort. De commandant van een voor uit
varen gereed liggende U-boot is ziek.
Kapitein Hoffmeister (Herbert Wilk)
zal het commando overnemen en hij
neemt heel wat vrijwilligers mee op die
reis.
Die reis vult het belangrijkste deel
van de film: torpedeeringen... aanval
len met dieptebommen... wilde jach
ten... ontsnappingen ternauwernood...
Een duikboot is een klein omsloten
wereldje vol gevaren. v. d. Kraan Jr<
Duikbootenkoers West!"
Deze film geeft een kijkje op het le
ven in een duikboot. Het is een oorlogs
film, die in vergelijking met aridere
films van dien aard minder rijk aan
spanning i6. Eensdeels ligt dit aan het
draaiboek, riiaar anderdeels èn meeren-
deels aan de regie, welke zich tevreden
stelde met enkele zware accenten, zon
der al te veel acht te slaan op de mo
gelijkheden der variatie.
Josef Sieber als bootsman in de film
Duikbootenkoers West!"
(Foto Ufa City Theater)
GRAND VHéSTRE. Van Vru'das t/m. Don-
derctag vertooningvan „So endete eine
Liebe."
Voorstellingen: 2 .erdag 6 en 8.15 uur
doorl. Zondag 1.45, 4, 6.15 en 8.39 uur.
Andere avonden 8 uur, nam. Zaterdag ea
Woensdag matinée om 2.30,
CITY THEATER. Van Vrtfdag t/m. Don
derdag vertooning van „Duikbooten....
koerst West!"
Voorstellingen als in Grand Théatre.
REMBT.ANDT THEATER. Vertooning van
'de film „Robert Koch".
GILDEHUI?. 10 t.m. 24 Januari. Amersf
Kunstkring. Tentoonstelling van reis'
schefcen van architecten. Dag: 101 uur.
Zaterdag opening 3 uur nam.
's-PRINSENHOF. 17 Jan. Ned. Ver. van
Huisvrouwen, Kin'dermiddag. 2.30 uur.
GRAND THéaTRE. 21 Jan. Residentie
Tooneel voert op „Beloof me niets". 7.30
uur.
MONOPOLE. 21 Jan. Ned. Duitsche Cultuur
gemeenschap Prof. Hans Merx over het
Ned. en Duitsche volkslied. 8 uur n.m.
DE VALK. 24 Jan. Nieuwjaars-Variété
van het N.V.V. district Amersfoort. 7.30
uur.
Bij „FRANK" op koffietafel en
avonddisch
Alleen het beste wat er is
BINNENLAND
,De Schouw", het veertiendaagsch tijd
schrift van de Nederlandsche Kultuurka
mer, gewijd aan het kultureele teven in
Nederland, heeft zijn geboorte beleefd: Het
eerste nummer is verschenen. Br is alle
reden om dit nieuwe tijdschrift, dat onder
hoofdredactie staat van professor dr. T.
Goedewaagen, te verwelkomen. Niet slechts
wijl het krachtens den door bekwamen
hand geschreven, inhoud van het eerste
nummer „een uitgave van klasse" blijkt te
zijn (en belooft te blijven), dóch ook en
vooral omdat men mag hopen aan dit or
gaan de functie van wegwijzer te mogen
toekennen. „Wegwijzer" naar de doeleinden,
welke liggen binnen het voor talloos veten
nog onscherp omlijnde arbeidsveld van de
Nederlandsche Kultuurkamer.
Bij het openvallen van „De Schouw" ont
moet men op pagina 1 al direct het artikel,
dat inderdaad als een schouw van die be
doelingen, als een „wegwijzer" mag worden
opgevat. Onder den beteekenisvollen titel
.Wedergeboorte" geeft professor Goede-
waagen daar verslag van den stand van
zaken en van waar het heen moet.
Na de levenshouding van den Nederland-
schen miensch voor 10 Mei 1940 in korte,
heldere woorden te hebben weergegeven
overziet de schrijver wat daarna geschied
de: „Wat gebeurd was, viel met meer onge
daan de maken en men zette zich in af
wachtende houding neer, hopend op rusti
ger dagen, waarin het leven als vanouds
weer door zou gaan. Men was boos en ver
drietig géwordén en begreep den nieuwen
toestand niet. Men had in het tumult zijn
positlviteit verloren en bleef dn het nega
tieve steken. Het is een stemming, die te
begrijpen is, ate de noodzakelijke reactie
van een oud geworden cultuur op de niets
ontziende vaart van een nieuwe." „Maar,"
zoo zegt prof. Goedewaagen een regel ver
der, „even noodzakelijk Is de kracht, waar
mee een nieuwe wereld zoo thans als steeds
haar recht van bestaan opeischt en de ge
vestigde rechten van den ouderdom met
voeten treedt."
In deze woorden leeft een gedachte, die
nog wel eens voor .den geest gebracht mag
worden, als aanloop tot een sprong in:
,Het nog onontgonnen land eener ver
jongde Nederlandsche cultuur, verjongd in
de beproeving,van een wereldrevolutie, die
lichaam ziel en geest zal teisteren èn zui
veren." En dus: „Niet een cultuur van be-
hagelfjk en subtiel genieten, maar een van
lijden en strijden, waarin de scheppen den
zullen verbeelden, verklanken en verwoor
den, wat de groote schare onbewust en
vormloos beleeft."
In deze woorden vervat vindt men de
sleutel van het vertrek, waarin, volgens het
standpunt van de, Nederlandsche Kultuur
kamer de kunstenaars huizen. Zoo kan men
in dat eerste artikel van het eerste nummer
van „De Schouw" een belangrijke verhel
dering begroeten rondom een probleem, dat
waarlijk niet voor niets veler gespannen
aandacht heeft: Het probleem van het
.volksche".
Professor Goedewaagen zegt daarover
onder meer dit: „Een volksche cultuur
heeft altijd fcwee aspecten: eenerzijds zijn
er de „persoonlijkheden" de tot een eigen
vorm gekomen enkelingen die scheppen op
„de hoogten waar het eenzaam is" en veel
al slechts in verwijderd contact tot de
schare leven; anderzijds zijn er de „naam-
loozen" als bodem voor elke cultuur, üd
onbekende bewaarders vap eeuwenoude
cultuurtradities, de eenvoudige ambachts
lieden, bij wie handwerk en schoonheid
vanzelfsprekend samenhangen, de dansers,
muzikanten en spelers, voor wie de cultuur
meer „spel" dan „vak is."
„Op beide, de naamloozen en de mannen
van naam, berust iedere volksche cultuur.
Ook ons volk zal straks beide in eere hou
den en beide tot elkander brengen, omdat
het uit bittere ervaring geleefd heeft, dat
het persoonlijke scheppen zonder den voe
dingsbodem der onpersoonlijken verijlt en
verstart."
Beperken wij ons voor het overige tot
te vermelden, dat aan dit eerste nummer
medewerking werd verleend, naast prof.
Goedewaagen, door jhr. mr. S. M. S. de
Ranitz, door dr. H. Hannema, die schrijft
over een nieuwe schepping van Pjjke Koch,
door. Jan Goverts, wiens bijdrage handelt
over de ontwikkeling der muziek in Neder
land. door prof. dr. J. M. N. Kapteyn. die
aandacht vraagt voor het cultureele stre
ven der stichting Saxo-Frisia. door Henri
Bruning en F. Primo, die respectievelijk
schrijven over den diohter Werumeus Bu-
ning en het volksch tooneel, door dr. Frans
Vermeulen, die de nieuwe Duitsche bouw-
kunst .beziet als uitdrukking der Duitsche
wemdbeschouv/ing en tenslotte door mr.
Johan Huyts, hoofdredacteur van de N.R.C.
die het hedendaagsche probleem van „de
krant en haar lezers" bespiegelt.
Zoo is het met het prachtige zelfwerkend waschmiddel
Persil, maar de andere schitterende Persil-producten
Henco, Ata, iMi en Sil bren
gen nu uitkomst voor de
huisvrouw, meer dan ooit De
vraag wordt echter steeds
grooter, zoodat hieraan niet
steeds door Uw winkelier kan
worden voldaan. De Persil-
fabriek doet haar uiterste
best, zooveel mogelijk en
regelmatig' te leveren.
Nederlandsche Persil-Maatschappij N.V,
Amsterdam.
Fabrieken te Jutphaas bi] Utrecht
's-G-RAVENHAGE17 Januari.
Vandaag hebben de secretaris-generaal
van het departement van Volskvoor-
lichtlng en Kunsten, prof. dr. T. Goe
dewaagen, en de heer L. J. van Apel
doorn Jr., afdeelingsleider van het
Studentenfront Amsterdam, in de aula
der Universiteit van Amsterdam rede
voeringen gehouden. Aan de rede van
professor Goedewaagen ontleenen wij
het volgende:
„In het kader van een universitaire week
voor vrijheid en wetenschap, gehouden in
verschillende universiteitssteden in het na
jaar 1937, heeft prof. Hoet-ink, blijkens een
krantenverslag in Utrecht, o.a. verkondigd,
.,3at volkomen vernietiging der weten
schappelijke critiek en objectiviteit het doel
is van de (in het Derde Rijk) heerschende
machten", zoo ving prof. Goedewaagen zijn
rede aan.
Als antwoord op die universitaire week,
waarachter het befaamde comité van
waakzaamheid van anti-nationaal-soclalls-
tische intellectueelen stuwde, ben ik toen
op liet oorlogspad gegaan en heb ik voor
studenten de vraag opgeworpen, in, hoe
verre wetenschap vrij en gebonden is en
vooral de vraag: of de waakzame intellec
tueelen eigenlijk wel het recht hadden, zich
als verdedigers van tie vrijheid der weten
schap op te werpen.
Het antwoord was ontkennend, maar te
gen de bierkaai van professor Zelfingeno
menheid was het kwalijk vechten.
Na een algemeene beschouwing over de
onverbrekelijke verbondenheid en organi
sche saamhoorigheid van universiteit, ge
meenschap en wetenschap, storfd professor
Goedewaagen stil bij het groote proces,
waarin in onze generatie de wereldgeschie
denis zich duidelijk hoorbaar manifesteert,
Wij zien dan deze trits van cultureele
grootheden op- en medegenomen in één al
gemeene omwentelng, die zich op elk ge
bied in bepaalde vormen uitwerkt, maar
waarvan de verschijningswijzen tot een
zelfde grondkracht te herleiden rijn, zoo
zeide spreker. „Het is de tijdgeest en zijn
omwenteling die in gemeenschap, univer
siteit en wetenschap naar buiten treedt en
zich doet kennen als een ontwikkeling van
het individualistisch naar het totalitair be
ginsel.
De negentiende eeuw is gekenmerkt door
het overheerschen van het middelpuntvlie
dende beginsel op heel het terrein der cul
tuur. Dit kenmek vindt men terug in de
samenleving: economisch in het beginsel
van het kapitalisme, het individualisme,
het parlementarisme, het liberalisme, het
partijwezen in het vrijheidsbeginsel, dat
gezin en volk ontbindt.
Hetzelfde zien wij -in de wetenschap in
de overt) eersch in g van het positivistisch
emperisme. Engelsch van origine en uitvoe.
ring. in 't zweren bij de inductie als denk
methode bij uitnemendheid, in het zoeken
naar een - z.g. wetenschappelijke wereldbe
schouwing op de basis van ervaring.
Wij zien dit middelpuntvliedende begin
sel in de elndelooze en zonder plan voort
woekerende speciaiseering der vakken van
onderzoek en in het gemis van een wijs
begeerte. die b^t totale begrip der weten
schap ontwikkelt.
l
EN nu de universiteit. Ook zij gedemo
cratiseerd en ten prooi aan het mid
delpuntvliedend zoeken naar steeds nieuwe
mogelijkheden en vormen. Ook zij versplin
terd naar confessies en met haar studenten
organisatie losgeraakt van het bloedwarme
lichaam der volksgemeenschap en een beeld
van individualistische eigengereidheid. Al
leen de intellectueele vorming gold als
maatstaf. De democratiseering der univer
siteit heeft zich ook gewroken in de over
bevolking onzer Instituten van hooger on
derwijs. Dat het peil hiermee daalde, be
hoeft geen betoog.
De student van morgen
EN nu de nieuwe tijdgeest in de universL
teit ais leerschool. Ook hier weer een
reactie tegen de centrifugale krachten en
een streven naar binding, naar totaliteit.
E>e liberale student voelde zich roman
tisch van de kille,maatschappij vervreemd,
gelijk zijn broeder, de kunstenaar. De nieu-i
we student van onze dagen heeft verant
woordelijkheidsbesef en weet zich in zijn
volk geborgen. Hij weet zich, als in de res
tauratie na Napoleon in Duitschland en tij
dens het Vlaamsch activisme, pionier van
zijn volk. Maar ook zelf wil hij een geheel
zijn van lichaam, karakter en geest. Straks
zal hij uit den Arbeidsdienst komen met er
varingen, die hem rijker, soepeler en hardef
hebben gemaakt en hij zal zijn studie aan-i
vatten zonder de andere - zijden van zijn
soldatenbestaan te vergeten: het lichaam
en het karakter. Wij zullen langzamerhand,
weer meer gaan inzien, dat zelfs weten
schappelijk werk een zaak van karakter,
van oprechtheid en trouw en eenvoud is.
De student van morgen zal een elite
zijn en hij zal zich daarvan ook bewust
zijn. Student zijn zal meer een plicht
dan een recht worden. Student zijn zal
morgen een zaak zijn, die van boven af,
met het oog op het geheel der volks
gemeenschap wordt beslist. Ordening is
noodig, want ons volk heeft recht op de
plicht zijner leden.
De student van morgen zal lid fcijn
van de eene corporatie, die het geheele
studentendom omvat. Wat in de mid
deleeuwen mogelijk was, kan ook in
modernen vorm mogelijk worden. Al
leen zóó heeft het volk de waarborg, dat
inderdaad de meest begaafden tot de
katheders worden toegelaten.
Zoo staat ook de docent van straks, inge
schakeld in de hechte binding zijner stands-
organisatie, midden in zijn volk, gebonden
naar twee kanten, naar die der gemeen
schap en naar die der wetenschap.
Zoo keeren wij tot ons uitgangspunt
terug: de vrijheid der universiteit is geen
vrijheid om te doceeren wat men wil of te
luieren, zoolang men wil en de beurs van
de „oude heer" het toelaat.
Dat slechts weinigen de kentering der tij
den in de universiteit willen beluisteren en
kunnen verstaan qn dat het meerendeel van
de hoop des vaderlands afzijdig staat in een
hopelooze stemming van afwachten en ne
gativisme v/at nood, als een kleine schare
vastbesloten jonge kerels klaar staat en een
nog kleinere schare van docenten, die den
hartklop der tijden kan hooren, bereid is
met raad en daad uit langere ervaring bij
te staan.
Niets groots is in de wereldgeschiedenis
zonder hartstocht tot stand gebracht, zegt
Hegel, En de Fuehrer heeft begrepen, dat
minderheden altijd den doorslag geven. Wij
zijn slechts een minderheid, maar de harts
tocht om ons in te zetten voor een groot
Nederlandsch doel. heeft van ons bezit ge
nomen: Of de Nederlandsche universiteit
een parel onder de universiteiten' van het
nieuwe Europa zal zijn en blijven, hangt
van ons, docenten en studenten af. De tijd
geest schrijdt voort door ons en over
ons. wy willen zUn werktuigen zyn,'" aldus
professor Goedewaagen.
HOEVELAKEN Een reeds eenige
dagen in deze gemeente zwervende her
dershond heeft, door bemiddeling van
den Inspecteur van de Dierenbescher
ming te Amersfoort een goed tehuis
gekregen.
Dames- en Kind'erconfectie
Arnh.weg 26 Tel. 3977
