No. 39.
Zaterdag 14 Mei 1904.
ie Jaargang
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
OOK EEN DRANKBESTRIJDER.
FEUILLETON.
ACHTER DE SCHERMEN.
i,ue
DE EEMLANDER.
VerschijntI Liberaal Orgaan roor Amersfoort en Omstreken
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
I'rijs der advertentiën
Van 1 tot 5 regels 0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Men dient bij het volgen der bespre
kingen in de Kamer over het aanhangig
Drankwetontwerp, in 't bijzonder bij de
redevoeringen van den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken, voortdurend indach
tig te zijn, aan den inhoud der Memorie
van Toelichting, om de kluts niet kwijt
te raken.
Daarin toch staat duidelijk te lezen
dat het doel van dit ontw erp is, bestrij
ding van het gebruik en misbruik van
sterkedrank, en wel met meer afdoend
gevolg dan zulks door de wet van 1881
is geschied.
Wie daarentegen den Minister hoort,
zou allicht in den waan worden gebracht,
dat het doel der voorgestelde wet is het
drankverbruik te doen toenemen en meer
algemeen te maken. Wel wordt dit niet
met zooveel woorden gezegd, maar uit
hetgeen de Minister aanvoert ter verde
diging van zijn stelsel zoo er althans
bij de toenemende stelselloosheid nog
van iets als een stelsel sprake kan zijn
valt dit duidelijk op te maken.
De Minister beoogt nJ. blijkens zijne
verklaringen, te willen bevorderen: lste,
het gebruik van sterkedrank in huis;
2de, het bezoeken van inrichtingen voor
gezellig verkeer door gezinnen.
Wel voegt hij, wat sub 2 betreft er
aan toe, dat het een ideaal zou zijn als
dat geschiedde in drankvrije inrichtingen
maar men heeft te rekenen met den
bestaanden en niet met een idealen toe
stand, welke trouwens allerminst te vin
den is in het land ons als voorbeeld
gesteld België.
Bij zijn verdediging der sociëteiten,
als een goed middel om het gemeen
schapsleven te onderhouden en het ge
zellig verkeer te bevorderen, „zonder
te schaden aan het huiselijk geluk,"
niet alle vrouwen zullen dit met den
Minister eens zijnberiep hij zich
op België, waar de vrouw den man niet
alleen naar de sociëteit laat gaan, maar
met hem meetrekt, zelfs met kindereu
en kleinkinderen. Zij zoeken de inrich
tingen voor het gezellig verkeer op en
geheele families sluiten zich aan groote
tafels bij elkander aan.
Wat de Minister liier meedeelt past
evenwel niet voor sociëteiten in den ga-
bruikelijken zin, maar voor estaminets,
door de kleine burgers en werklieden,
Ondenvijs is de lift, welke iemand
de hoogste verdiepingen van het
maatschappelijk gebouw doet bereiken.
naar GUST A Y SCHWARZKOPF.
4.)
Naar Adèle's plan zou de komedie,
die zij ter "wille der scheiding zou spelen,
korter duren dan die welke zij tooi* het
aanknoopen van het engagement gespeeld
had; het stuk zou uit twee of drie scè
nes en een brief bestaan. Haar plan was
eenvoudig, en vaak op dezelfde wijze
ontwikkeld; maar in de uitvoering was
zij eene meestferes, het was iets bewon
derenswaardigs. De teeder minnende ver
loofde had moeite om in het meisje,
dat hem nu tegemoet kwam, zijne ge
liefde te herkennen. Hij vond nu een
zenuwachtig, prikkelbaar, onlogisch, on
bestendig meisje, dat ieder zijner woorden
verkeerd opvatte, ontleedde, iedqren volzin
verdraaide, iedere,bedoeling verkeerd uit
legde, alles te voorschijn zocht wat hem
maar kon kwetsen en ontmoedigen, dat
en voor de café's, dóór den welgezeten
burger bezocht. Daar vindt men avond
aan avond geheele families bijeen; daar
worden tallooze glazen faro, lambiek;
leuvensch en andere biersoorten ge
dronken ook de kinderen doen mee
om de dom op te wekken en gaande
te houden worden ramenas, radijzen,
gezouten en gepeperde gestoofde aard
appelen, aliekruiken. mosselen, slakken
enz. verbruikt. Tot slot wordt, alvorens
huiswaarts te keeren, een „afzakkertje
genomen, in den form van cognac, amèr,
brandewijn enz.
Dit is de toestand, welke ons door
den Minister als navolgenswaardigvoor-
beeld wordt aangeprezen.
Van huiselijk leven is nagenoeg geen
spoor, men leeft op straat, in de esta
minets en'de café's; de kinderen leeren
reeds Yan jongsaf drinken en slechts
het vakvereenigingsleven in België legt
een breidel aan aan de toenemende
drankzucht. In 1885 '89 bedroeg het
verbruik van bier 167 liter per hoofd
der bevolkingj in 1898 206 liter en nog
steeds neemt het toe, terwijl eveneens
het verbruik van sterke drank voort
durend stijgt.
En nu komt de voorsteller Yan een
wetsontwerp, aangediend als middel om
de te slappe wet van 1881 te verscherpen,
dezen toestand aanprijzen.
Een zonderlinge tegenstelling met deze
verheerlijking van het estaminetleven
vormt het sub. 1 aanbevolen middel,
om het bezoeken der kroeg tegen te
gaan, n.l. het stil thuis drinken. Beter
dan dagelijks in de kroeg te bitteren.
aldus d( Minister is het, door de zorg
van de vrouw dagelijks thuis zijn glaasje
bitter klaar te vinden, waardoor een
veel gelukkiger toestand geschapen
wordt. Instede van „door de donkere
tunnel der kroeg te komen in de krin
gen der alcoholvergiftiging", zooals de
Minister het zoo mooi zegt, is het vol
gens hem beter in het bijzijn van vrouw
en kinderen te zitten bitteren, om de
borrelflesch te brengen in de woonka
mer en de kinderen door het voorbeeld
des vaders, wellicht der ouders, te leeren
do ^drinkgewoonte als iets geheel na
tuurlijks te beschouwen, welke ook zij
later zullen volgen.
Naar onze op ervaring gegronde over
tuiging en zij is ook die van alle ern
stige drankbestrijders, is niets verderfe
lijker dan de drinkgewoonte, gevoed door
hem met verwijten pijnigde en zich zelf
met beschuldigingen, Yerwonderd en
onthutst liet hij alles over zich heengaan.
In de tweede scène sprak uit Adèle's
gedrag reeds verbittering, woede. Zij
had in dien tusschentijd de zaken
zoo voor zich zelf uitgelegd als zij ze
tot haar eigen rechtvaardiging noodig had,
en dank zij de snel werkende verbeeldings
kracht der vrouwen, waren hare voorstel
lingen reeds voor haar zelve waarheid ge
worden. Zij meende nu zelve haast reeds
dat hij haar opgezocht had, dat hij ego
ïstisch en gewetenloos haar tot zijn ne
derige vooruitzichten wilde omlaag trek
ken, en zij rekende het hem als een
onrecht aan, haar .tegen haren wil vast
te houden. Daardoor werd. hare. bittere
stemming nog slechts onverdraaglijker,
nog erger. In deze tweede scène waagde
zij reeds de woorden: „Wij verstaan
elkander niet, wij zullen elkander slechts
ongelukkig maken; het is beter terstond
een band los te makeu, die toch niet
stand kan houden. Ik geef u uw woord
terug".
Bij het derde onderhoud keerde deze
volzin in alle mogelijke wendingen tel
kens terug; alleen afgewisseld door ver-,
zekeringen van liefde, die, onsamen
hangend en onmatig, eer moesten ver
schrikken dan genoegen doen. In dit
onderhoud wist zij het, met veel moeite,
zoover te brengen, dat ook hij zich tot
een paar heftige woorden liet verlokken,
het gebruik van alcohol in huis, de ge
woonte om dagelijks vóór den eten en
des avonds iets te gebruikenjuist daar
door worden de alcoholisten gevormd,
die eerst nadat zij zedelijk geheel ver
slapt zijn, trouwe kroegbezoekers wor
den. De verleiding aan de borrelflesch
in huis is honderdmaal grooter dan die
van de kroeg. „De donkere tunnel van
de kroeg" schrikt menigeen af, doch
het gezellige glaasje in den kring der
zijnen gedronken, waaraan vrouw en
vrienden dikwerf deelnemen en de
kinderen even mogen „nippen" lokt aan.
En nu verklaart de Minister dat het
voornaamste doel der „splitsing" is,door
het gebruik in huis, het kroegbezoek
te verminderen. Men kan evengoed
iemand die gevaar loopt door een fiets
aangereden te worden, voor een auto
werpen. Toch zullen, als door het toe
nemen der stille thuisdrinkers, de kroeg^
bezoekers afnemen, de bewonderaars
des Ministers, tevreden met „wat men
ziet", daarin aanleiding vinden hem als
„drankbestrijder" te huldigen!
Of echter de ernstige drankbestrijders
onder hen, wien het niet te doen is om
den schijn, maar om het wezen, daar
mee zullen instemmen, veriaeenen wij
te mogen betwijfelen.
Voer Vrouwen.
De katoenen en linnen zomerjapon-
nen, die den vorigen zomer reeds veel
opgang maakten, zullen ook dit jaar
wederom véél gedragen wrorden. Wij
hebben hier niet de fijne met kostbare
kant gegarneerde toiletten op het oog,
die in kurzaal en aan het strand gedra
gen worden, doch de eenvoudige piqué-,
percal- en neteldoekjaponnetjes, die door
hun eenvoudig karakter binnen ieders
bereik blijven.
De eenvoudige katoenen japon wordt
zoodanig ingericht, dat ze voor het was-
schen en strijken geen bezwaar oplevert.
De rokken worden zonder voering en
de tailles zonder baleinen ingericht, ook
de garneering moet zoo eenvoudig mo
gelijk, liefst los worden aangebracht.
Een kanten kraag kan als taille-garnee
ring reeds goede diensten bewijzen.
Vooral in huisgezinnen waar veel doch
ters zijn, worden deze japonnen in toe
passing gebracht, daar elk meisje, die
maar een weinig naaien geleerd heeft,
gemakkelijk deze frissche en toch lief
die haar aanleiding konden geven om
den reeds gereedgemaakten afscheids
brief te zenden. Deze brief, een zonder
ling mengsel van sentimenteel-romanes-
ken onzin en sophismen, schijnbaar op
recht, en de sohrijfster beschuldigend,
was er op berekend om Adèle met een
stralenkrans van offervaardigheid en edel
moedigheid te omgeven, en het den heer
Berthold duidelijk te maken, dat er voor
hem niets te hopen was. Er kwram een
gedeelte in voor, aldus:
„Ik heb u nog altoos lief met al de
kracht van mijn gemoed, maar toch, of
neen juist daarom; zeg ik u vaarwel. Ik
heb leeren inzien, dat ik u ongelukkig
zou maken, u tot krankzinnigheid, tot
misdaad zou voeren; er huist in mij een
demon, die mij dwingt, hem dien ik
liefheb, te tergen en te kwellen." Dan
volgde eene optelling van de tallooze
slechte eigenschappen, die zij in de laat
ste weken in zich zelve ontdekt had.
„Gij zult mij vergeten, o, ik wensch
vurig, dat het spoedig moge zijn. Ik
zelf o nooit heb ik u zoo liefgehad
als thans ik zelf dank u innig voor
het geluk dat uwe liefde mij geschon
ken heeft, den eenigen straal, die mijn
verderen levensweg verlichten zal...." Hij
moest geen poging doen oin haar meer
te naderen; haar besluit was onherroe
pelijk, en wat het gerucht hem ook
over haar mocht medeelen, hij moest
haar niet beschuldigen, haar niet ver-
kleedende japonnetjes zelve of met be
hulp van eene dagnaaister kan vervaar
digen.
Het valt wel is waar te betreuren
dat er onder den gegoeden middenstand
van het onderricht in naaien en knip
pen zoo weinig werk gemaakt wordt,
terwijl zooveel tijd en geld verspild wordt
aan muziek en schilderkunst door meisjes,
die daarvoor niet het minste talent hebben.
Wij willen volstrekt niet beweren, dat
het modevak geen kunstvak is, want
daardoor zouden wij ons aan grove in
consequentie schuldig maken waar
wij indertijd madame de Vroye de uit
vindster der reformkleeding eene
artiste in haar vak noemden, die met
wat wij onder eene naaister verstaan
niets gemeen heeft, men denke slechts
aan de artistieke teekeningen, die deze
eminente vrouw op de door haar geor
ganiseerde tentoonstellingen exposeert
maar zooveel is zeker, dat dilettantisme
in het costuunivak meer nut en meer
reden van bestaan heeft dan het onnutte
en tijdroovende geliefhebber in muziek
teekenen, schilderen enz. Gehuwde man
nen en vaders van groote gezinnenj die
dikwerf zuchten onder de hoogopge-
voerde naaistersrekeningen hunger vrou
wen en dochters, welke, laatsten zich
soms te voornaam vinden, hun eigen
kleeren te vervaardigen, in plaats Yan
daar eene eer in te stellen, zullen het
voorzeker met mij eens zijn.
Dat ieder meisje, zelfs het minst ont
wikkelde, in staat is, om het naaien en
knippen ten eigen behoeve voldoende
te leeren, is reeds bewezen, maar nog
niet, dat het voor de meer ontwikkelde
z.g. beschaafde meisjes allesbehalve een
oneer is, haar eigen kleeren te vervaar
digen.
Toen de tegenwoordige koningin van
Engeland, Alexandra, nog prinses van
Wales was, maakte zij eigenhandig haar
eenvoudige toiletjes, terwijl hare konin
klijke dochters er pleizier in vonden op
de machine te naaien en behalve haar
eigen kleeren, er ook voor vriendin
netjes of arme kinderen te vervaardigen.
Zij hadden onafgebroken een knip- en
naaicursus gevolgd, hetgeen onder de
hooge standen in Engeland navolging
vond en wat slechts tot meerdere ont
wikkeling kan leiden, daar het de handig
heid en goeden smaak bevordert.
Het is bekend van een onzer meest
gevierde en geliefde llollandsche tooncel
keerd begrijpen. Zij was een arm, ellen
dig, ongelukkig, ontoerekenbaar, hopeloos
veroordeeld kind. De brief eindigde met:
„ik heb u lief. Vergeef mij."
Adèle maakte niet de minste zwarig
heid om dezen compromitteerenden brief
weg te zenden; zij vreesde geen oogen-
blik, dat Emil Berthold, ofschoon hij
toch spoedig een deel der waarheid ver
nemen moest, een onbehoorlijk gebruik
van den brief zou maken. Zij kende
hem wel, en wist dat hij eerlijk en edel
van karakter was.
Toen-Emil voor de woning der familie
verscheen, vond hij de deur gesloten;
den volgenden dag vernam hij, dat de
familie op reis was, men zeide niet waar
heen. Inderdaad was men naar Ischl,
waar de verloving met den heer Yon
Aichsberg in alle stilte en in beperkten
kring gevierd werd.
De eenige, die zich bezwaarlijk in
den toestand kon schikken, was de heer
Helbig, die nu plotseling gedwongen
werd, zijn schoonvaderlijke gevoelens
op een ander over te dragen. Wat Adèle
betrof, de twbede dag van haar engage
ment met Yon Aichsberg geleek op den
tweeden dag van dat met Emil; het
vertrouwelijk „du" gleed haar weer even
ongedwongen van de lippen.
En Ennl? Hij vernam later het
nieuws, maar bleef steeds Adèle als eene
ongelukkige verdwaasde beschouwen.
speelsters, mevr. Marie van E\jsden
Vink, wier toiletten steeds uitmunten
door bijzonder goeden smaak en élégance,
dat de meeste barer toiletten onder haar
persoonlijk toezicht en hare leiding ver-
yaardigd worden, terwijl de alom be
minde vrouw er genoegen in vond zich,
bij gelegenheid van haar zilveren
jubileum, dat onlangs op schitterende
wijze door den lande gevierd werd met
de .vertooning van Maria Theresia
persoonlijk te belasten om met eenigo
hulp de allerliefste costumes der beide
aartshertoginnetjes, die in het stuk een niet
onbelangrijke rol vervulden vervaardigen.
Ook bij de Franschen staan onze llol
landsche vrouwen in dit opzicht verten
achter want alhoewel de Francaises vaak
als vijandinnen van sérieuse bezigheden
woi den afgeschilderd, is het een feit,
dat duizenden vrouwen met behulp van
tijdschriften en knippatronen haar eigen
toiletten vervaardigen om zich zoo doende
een zekere luxe te kunnen verschaffen,
zonder het budget van een bescheiden
kleedgeld te overschrijden.
Door alle eeuwen heen, zijn de Fran
caises bekend geweest om hare handigheid
in het hanteeren van de naald en de schaar.
De geschiedenis leert ons, dat de Gal
lische vrouw een bijzondere smaak had
in het arrangeeren van haar cosstumes.
Het Gallisch-Roineinsche tijdperk was
vruchtbaar voor kunst en smaak, want
zelfs te Rome trachtte men den vorm
der kleeren en het coiffure der Galh-
8chc vrouwen te imiteeren. Zij waren
bekend om de zorgen, die zij aan haar
lichaam, haar kleeren en hoofdhaar be
steedden en om de natuurlijke harmo
nie, die zij in het combineeren van
kleuren en stoffen aan den dag legden.
Epon'ne, die gedurende tien jaren in
een grot was opgesloten, kleedde zich
vorstelijk om Sabinus te ontvangen.
Sedert dien tijd zijn eeuwen verloo-
pen en hebben kunst en industrie ver
rassende vorderingen gemaakt en is het
dus aan ons, daarvan zooveel mogelijk
voordeel te trekken. De tegenwoordige
industrie is er in geslaagd alle onder
deden, die betrekking hebben op het
toilet in massa's te fabriceeren, zoodat
ze ook onder het bereik zijn van de
kleine burgerklasse. Hetzelfde geldtvoor
luxe artikelen, die voor dertig jaar uit
sluitend binnen het bereik van zeer ge
fortuneerde lieden lagen en die men
tegenwoordig in ieder burgergezin aan
Toch hield hij zich kalm, en liet Was,
ronduit gezegd, voor Adèle een soort
van teleurstelling, dat haar versmade
verloofde niet te harer eere een mis
lukte poging tot zelfmoord had gepleegd;
dit zou een veel romantischer en vlei
ender slót van deze periode in haar
leven geweest zijn.
EINDE.
Een grap.
Terwijl de nachtpolitie te Oud-Beier-
land Dinsdagnacht haar ronde deed, zijn
uit het politiebureau de stoelen en de
kachel ontvreemd.
Ons land schijnt een geliefd oord.
Het bekende fraaie kasteel De Horst
te Loenen op de Yeluwe, een uitgestrekt
landgoed, eigendom van baron Yan Wijn
bergen, is naar men meent in handen
van een vreemde kloosterorde over
gegaan.