Buitenland.
Binnenland
Allerlei.
Stadsnieuws.
In een verslag betreffende de Krup-
sche boekerij die in de laatste vijf jaren
een millioen boeken uitgeleend heeft,
wordt medegedeeld dat van de 24000
arbeiders der fabrieken thans 40°/0 de
vereischte leenkaart bezitten. Van de
hoogcrc beambten bedraagt het percen
tage 6b, terwijl 37 u/0 van de werklui
hun belaugstellingg toonen door het aan
vragen van de kaart. De percentage
wordt tamelijk hoog geacht, vooral met
het oog daarop dat de arbeid in de fa
briek zwaar en afmattend is.
Ergens in Montenegro legde de
politie de hand op iemand, die aange
zien werd voor een voortvluchtig Weensch
bankier. Bij nader onderzoek bleek de
gevangene niemand te zijn dan keizer
Jacques Lebaudi, die incognito een reisje
maakte. Hij werd dadelijk weer op
vrije voeten gesteld.
De vice-president van de bank van
Japan verklaarde, dat de uitgifte van
schatkistproinesscn door de bevolking
met een waar enthousiasme was begroet.
Ondanks den oorlog is de financieele
toestand van Japan zeer bevredigend.
De oorlog oefende tot heden toe geen
nadeeligen invloed uit op de productie
kracht van het land. De uitvoer en in
voer beide wijzen op een voortdurende
toename. Alle Japanners, van den keizer
tot den armsten daglooner, leggen zich
zekere besparingen op. Het volk werkt
harder en produceert niet alleen meer,
doch vermijdt ook de aankoop van ar
tikelen, die in aanmerking komen voor
den uitvoer. De opbrengst van den oogst
wordt ditmaal zeer hoog geschat, op 10
millioen n.l. In het aanstaande finanti-
eele jaar 770 millioen voor oorlogsdoel
einden gebruikt kunnen worden. Voor
loopig bestaat het plan niet zich nog
eens tot het buitenland te wenden. Een
groot deel van de eerste leening ligt
nog in Londen.
Een zonderling te Teschen in
Silezic, had cenigen tijd voor zijn dood
een requiem in de gramaphone gezongen
en bepaald, dat het ding zou werken
tijdens de lijkmis, die men na zijn be
grafenis zou houden. De erfgenamen
hebben dien wensch geëerbiedigd, te
meer omdat ze 1500 gulden af hadden
moeten staan aan de armen, indien ze
den lnatstcn wensch van den overledene
niet geëerbiedigd hadden.
De stakende cigarettenmaaksters
te Londen hebben in Trafalgar Squara
een meeting gehouden. Dat was voor de
eerste keer dat vrouwen zich leenden
voor een bctooging. Duizenden lcegloo-
pers woonden de bijeenkomst bij, waar
mannelijke sprekers de eischen der
vrouwen volkomen gerechtvaardig acht
ten. Er werd ook heel wat gestort in
het stakingsfónd8.
Uit Konstantinopel meldt men,
dat zich een eenigszins verontrustende
spanning openbaart in de Oostenrijksch-
Russische verhoudingen met de Porte,
ten gevolge van het ernstig verzet van
dezer tegen de vermeerdering van het
aantal Europeesche officieren der gen
darmerie in Macedonië, een verzet,
dat zijn oorzaak vindt in de tegenwoor
dige moeilijkheden, waarin Rusland zich
bevindt.
Uit Weenen wordt gomcldt, dat
hoewel geen bevestiging nog is ontvan
gen, toch wel ecr.ige waarde wordt ge
hecht aan de beriehten, dat de Keizerin-
Weduwe van Rusland haar steun zou
verleend hebben aan verzoeken om libe
raler behandeling van Finland en om
een grondwet. Deze veranderde houding
van de moeder des Tsaren zou in ver
band staan met de raadgevingen, ont
vangen in den Kopenhaagschen familie
kring, waar men haar ernstig gewezen
zou hebben op het gevaar, dat het Rijk
in de tegenwoordige omstandigheden
uit een toenemende binnenlandsche span
ning zou dreigen.
Het staatsdepartement te Washing
ton heeft van den Amerikaanschen ge
zant te Petersburg een telegram ont
vangen, waaruit blijkt, dat de Russische
Regecring er weldra in zal bewilligen,
dat Aiuerikaansche joden in Rusland,
reizen, en hun passen erkenen.
In het dorp Goertzichta zijn door
een bende van 50 Bulgaren 4 huizen
van Grieken, in brand gestoken, waarbij
4 mannen en 2 vrouwen in de vlam
men omkwamen en 8 boeren, die tegen
stand boden, werden doodgeschoten.
Soldaten zijn de bende nu achterna.
Men meldt uit San Domingo, dat
de Spaansche consul aan de Regeering
aldaar en aan den Amerikaanschen ge
zant een formeel protest heeft ingediend
te,.en de tenuitvoerlegging van de scheids
rechterlijke uitspraak, ten gunste van
de New-Yoiksche Maatschappij tot ver
betering van de haven van St. Domingo;
wordende Spaansch-Duitschc belangen
hierdoor benadeeld.
Er loopen geruchten, dat twee Duit-
schc oorlogsschepen spoedig hier zullen
komen om kracht bij te zetten aan de
eischen van Spanje en Duitschland.
De loods van de Hamburg-Amerikalij-
nor „Phoenicia" rapporteert dat hij 50
mijlen van Dover, in de Noordzee een
school walvisschen heeft gezien. Bij de
nadering van het vuurschip van den
„Noord Hinder" scheen het alsof ver
scheidene groote stralen stoom hoog in
de lucht opstegen. Een weinig later dook
een der walvisschen plotseling dicht aan
bakboordzijde van het schip op en ver
schrikt schijnende, dook hij onder het
groote schip door en kwam een halve
mijl verder, aan de andere zijde weder
boven. De loods verklaarde dat hij nog
nimmer te voren zulk een school wal
visschen zoo kort bij Dover had gezien.
Zouden de Russen deze walvisschen
Wellicht voor torpedobooten hebben
aangezien?
In Mount Vernon, bij New-York,
is dynamiet ontploft, dat op den spoor
weg gelegd was. In een gehcele wijk
werden de ruiten vernield. Verscheide
ne menschen zijn gedood en 50 gewond.
Van het observatorium op deu
Vesuvius wordt gemeld, dat de aschke-
gcl, die zich tijdens de laatste uitbarsting
had gevormd, Dinsdag met verschi ikkelijk
gedruisch is ineengestort. Er volgde een
dichte, zwarte aschrcgen, die twee uren
aanhield.
Een ontmoeting heeft in Marokko
in het laatst van October plaats gehad
tusschen de Beni-Snassen en de Kabylen.
De troepen van den sultan, die tusschen-
bciden kwamen, kregen 20 dooden en
7 gekwetsten. De tegenpartij had een
verlies van 40 dooden en 50 gekwetsten.
Uit Den Haag meldt men aan Het
Volk de volgende geruchten die wij ook
als niet meer dan geruchten overbren
gen:
ln ambtenaarskringen blijft hardnek
kig het gerucht standhouden, dat enkele
ministers willen aftreden, nog vóór het
einde van het vierjarig tijdperk, liet
totaal vernietigend afdeelingsverslag over
Buitenlandsche Zaken moet daaraan niet
vreemd zijn. Men wil Melvil loozen om
zoo wil het gerucht Buitenland
sche Zaken vrij te krijgen voor.... Kui
per.
Want het moet ontegenzeggelijk vast
staan, dat dr. Kuyper zich niet meer
bestand voelt tegen een zoo veelomvat-
teuden arbeid als aan het departement
van Binnenlandsche Zaken. Wel wil hij
premier blijven, maar minder wetgevcn-
den arbeid doen, wat bij het weinige
succes zeer verklaarbaar is.
Den laatsten tijd is hij dan ook niet
aan het departement verschenen. Het
heet dat hij lichtelijk ongesteld is, maar
de hoeveelheid arbeid hoopt zich voort
durend op.
Ook blijft men even hardnekkig vol
houden, dat Harte wil verdwijnen en
zijn heengaan alleen nog maar wordt
teruggehouden door het zoeken naar
een opvolger, terwijl het gerucht, als
zou De Marcz Oyens de portefeuille van
financiën overnemen, onjuist is,
Ook hij wil liever weg en in elk ge
val staat het vast dat, al mochten de
christelijke partijen in HHJö zegevieren,
hij zich in geen geval voor een porie-
feuille zal beschikbaar stellen.
Men schrijft uit den Gelderschen
Achterhoek aan de Arnh. Ct.
De gemeente Didam gaf het hoffelijke
voorbeeld om de salarissen der gemeente
veldwachters te \erbeteren en meer
rekening te houden met hun dienstjaren,
liet salaris der veldwachters is toch
zeer karig, wanneer men let dat zoo'n
man in zijn gemeente een zekere waar
digheid moet ophouden, om ontzag in
te boezemen. Op plaatsen waar men nog
geen gemeeutebode heeft is de achting
voor zoo'n veldwachter niet groot, omdat
men hem teveel als boodschappenjongen
gebruikt. Van 's morgens tot 's avonds
is het boodschappen doen. Dan brieven
afhalen, vervolgens mandaten bezorgen,
bestellingen aan leveranciers enz. Men
kan zich geen boodschap bedenken of
onze veldwachter is er goed voor en dan
soms tien keer per dag dezelfde wande
ling heen en weer. De man wordt als
het ware aan de taak die op hem rust,
onttrokken. Hoe gaarne hij zich ver
dienstelijk zou maken om te v\ aken voor
de veiligheid der burgerij, is hem dit
niet mogelijk, want ook een veldwachter
kan niet overal tegelijk zijn. Het is
daarom wel gewenscht dat men veld
wachters uitsluitend als politiemannen
late optreden en met boodschappen een
ander belaste.
Aan zekere Arasterdamsche school
werden de officieele kaartjes van goed
gedrag nooit uitgereikt. Op een kwaden
dag echter besloot de Schoolvergadering
daartoe en den eersten der volgende
maand had de „kaartjesregen" plaats.
Den dag daaropvolgende gaf een der
onderwijzeressen een dochtertje van eeu
appclenvcnster, een dubbeltje, met het
verzoek bij haar moeder voor een stuiver
appels te koopen.
Eenige oogenblikkeu later overhandigt
de kleine de verlangde waar met het
dubbeltje.
De juffrouw: „Wat is 't Mien, had je
moeder geen centen terug?"
Mien: „O, ja wel Juffrouw, maar die
andere stuiver is voor den najaarsgroet,
dien u me gister meegaf!"
(Historisch). Sch.
Het, Meteorologisch Instituut te De Bilt
heeft een concurrent gekregen, en wel
een waarop het zeker nooit verdacht is
geweest. Men heeft ons n.l. verzekerd,
dat aan een woning in de Noorderbeek
straat in deu Haag een bordje uithangt,
waarop geschilderd staat de naam van
den bewoner en als diens beroep: „Weer-
voorspeller1" wordt aangegeven. Zou mis
schien prof. Falb, de weerprofeet, er
zijn intrek hebben genomen? Of zou zijn
mantel op den bewoner zijn neergevallen?
- (N. C.)
Watervrees heeft reeds lang gegolden als
een der zekerste symptomen van honds
dolheid. Toch komt het een enkele maal
voor, dat zij wordt geconstateerd bij per
sonen, die volstrekt niet aan die gevreesde
honden- en menschenziekte lijden, al
heeft hun woning soms veel van een
hondenhok. Zoo werd onlangs te Arnhem
een man uit zijn woning in Klarendal
gehaald, die in een erbarnielijkeii toe
stand verkeerde, terwijl in zijn woning
een ondraaglijke stank heersehte. De
man werd naar het stedelijk ziekenhuis
overgebracht, ten einde gereinigd te
worden. Het bleek, dat hij zich in negen
jaar niet gewasschen had, hoogstens een
enkele maal in onschuld, maar daar
wordt men niet schoon van.
De zusters zullen aan dat zaakje, of
beter aan dien man heel wat „te klaren"
hebben gehad, al kwam hij uit Klaren
dal. Laat de „klaarheid" in Klarendal
dus te wcnschen over, aan de Rozen
gracht groeien niet enkel rozen. Dat
ondervond dezer dagen de heer Schlüter,
handelaar in gouden en zilveren voor
werpen aan de Rozengracht te Amster
dam.
's Avonds omstreeks tien uur werd de
winkelruit met een steen ingegooid en
daaruit een bak met gouden ringen ont
vreemd. De dief koos het hazenpad met
zijn buit, doch werd onmiddelijk ge
volgd. Een jonge dame groep den dief
cordaat vast, doch hij slingerde haar van
zich en holde voort. tOp den hoek van
de Bloemstraat en de 2e Bloemdwars-
straat zag hij zich dermate in het nauw
gebracht, dat hij den bak met ringen
onder de trap van het hoekhuis wierp.
Dit was gezien door een jongen van een
jaar of veertien, die den bak met den
inhoud opraapte en naar den rechtmati-
gen eigenaar terugbracht.
De vluchteling, een jonge man van
122 jaar, werd naar het bureau Raam
poort gebracht.
De heer Schlüter kan van geluk spre
ken, want van de ongeveer 80 ringen,
die in den bak lagen, mist hij er slechts
vier. Dit kwam hierdoor, dat het gat
in de ruit niet groot genoeg was om den
bak rechtstandig naar buiten te halen.
Deze moest daarvoor 'schuin gehouden
worden en daarbij vielen een aantal rin
gen in de uitstalkast. Bovendien werden
voor de deur nog een drietal vertrapte
ringen gevonden.
Op het bureau Raampoort werd op
den aangehoudene niets bevonden. Hij
ontkende ten sterkste, ofschoon verschil
lende getuigen hem herkenden.
De verdachte sprak zichzelf tegen.
Bij den diefstal had hij zich aan het
glas verwond aan de hand en nu werd
hem gevraagd hoe hij aan die verwon
ding was gekomen. Het antwoord luidde
dat hij zijn moeder met de'kachel had
geholpen en zich daarbij bezeerd had.
En even te voren had hij opgegeven,
dat hij geheel alleen op een kamer
woonde.
llij is dus ook al een van de velen,
voor wie een eed blijkbaar noodig is
om hen de waarheid te doen tpreken.
Toch zijn er, behalve de mennisten, nog
altijd, die bezwaren hebben tegen den
eed. Zoo weigerden gisteren voor liet
Berlijnsche Landgericht eenige dissiden
ten den eed af te leggen.
De voorzitter herinnerde er de ge
tuigen aan, dat alleen de Mennonieten
den eed door de belofte mochten ver
vangen en dreigde hen met boete en
hechtenis. Maar zij lieten zich niet van
hun stuk brengen en antwoordden dat
zij, volgens den Bijbel, met „ja, ja" of
„neen, neen" zouden antwoorden. De
voorzitter bereikte niets met langdurige
predikaties of met dreigementen. De
dissidenten zeiden dat zij zich zouden
laten veroordeelen; als God dat gedoogde,
zouden zij zich aan de straf onderwer
pen, zelfs al moesten zij een jaar lang
zitten.
Maar, vervolgde de voorzitter, in den
Bijbel staat toch ook: „Gij zult de over
heid gehoorzamen die macht over u heeft!"
Ja antwoordde een van de dissidenten,
maar ook: Gij zult Gode meer gehoor
zamen dan de menschen. En verder:
Doch voor alle dingen, mijne broeders
zweert niet! Voorzitter: „Waarstaat
dat?" Getuige: In Jacobus V. Ten
slotte kregen de onwillige getuigen elk
80 mk. boete, benevens de kosten van
de zitting te hunne laste. Mc dunkt,
voor vele liefhebbers op theologisch-
politiek gebied, maar vooral voor onzen
„allerchristelijken" minister op zijn „een
zamen post" een heerlijk onderwerp
van gedachten.
Woensdag a. s. vergadering voor de
gemeenteraads verkiezing. Zooveel mo
gelijk alle leden van de kiesvereeniging
dienen op hun post te zijn niet het
oog op het zeer groote belang van deze
vergadering. Het mag niet gezegd kun
nen worden, dat de keuze plaats gehad
heeft door een clubje van een man of
twintig. Alle waarlijk vrijzinnigen d.w.z.
zij die niet in naam dit zijn, moeten al
thans iets van hun gemak of van hun
rust willen opofferen, waar het zulk een
belangrijke aangelegenheid geldt.
Gisteren kwamen de Prov. Staten van
Utrecht weder bijeen. Ingekomen was
een verzoek om subsidie van doAmers-
foortsche Industrie- en Huishoudschool,
hetwelk werd gesteld in handen vanGe-
deputeerde Staten.
Vastgesteld werd een reglement voor
de Geldersche en Stiohtsche veenen.
Hierna werd in behandeling genomen
het nader rapport van de commissie voor
het reglement voor de waterschappen
in de provincie Utrecht.
De volgende vergadering wordt 14
Nov. gehouden.
De heer A. Aardema onderwijzer al
hier, slaagde gisteren te 's-Gravenhage
voor het examen wiskunde. 1. o.
Het departement Amersfoort van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
heeft op Donderdag 10 November 's
avonds 8 uur in Amicitia weer een Yolks-
avond georganiseerd. De heer en me
vrouw P. T. Bigot-Eggers zullen het
volgende programma uitvoeren.
1. Mijn eigen Kamer W. Hekking. C. F.
T. Bigot. 2. Een geducht standje Greuet
d' Ancourt mevr, G. A. M. Bigot. 3. Een
rooic Mevr. Wermeskerkeu. hr. C. P. T. Bi
got. 3. O! Meneer Edtn. Gondinet. mevr. G.
A. M Bigot. 5. tiet diakenhuismannetje. N.
Beets, hi. C. P. T. Bigot. tj. Vorstenplicht,
Dramatische schets, in éen bedrijf door
Nestor de Tière.
Dc Vorstin mevr. G. A. M. Bigot—Eggen.
De Vorst hr C. P. T. Tigot.
7. Lachebekje Jaeq. Normand. mvr. G. A.
M. Bigot. 3. Eeu bankroetje aan mijn nacht
rust C P. T. Bigot. hr. C. P. T. Bigot.
Ecu gezellig prater, Blijspel in éen bedrijf
uaar bet Fransch,
Mevr. Dc Villeneuf mevr. G. A. M. Bigot.
Trébuchard hr. C. P. T. Bigot.
Kaarten a 10 ets. zijr. verkrijgbaar
bij L. van Achterborgli, B. Blankenberg
en in „Uns Huis".
De heer A. A. Verbuig, onderwijzer
alhier, is benoemd tot onderwijzer aan
de Vulkszangschool der afdeeling Baatn
van de .Ned.MaatschappijtotBevoidering
der Toonkunst."
Dinsdag a. s. houdt de vereeuiging
„Handel en Nijverheid" haar maandverga
dering.
Woensdag 9 November, zal de kies
verceniging Amersfoort een vergadering
houden ter bespreking van de verkie
zing voor den Gemeenteraad in dis
trict I.
De nieuw benoemde luitenant kolonel
Jhr. L. A. P. Six alhier, blijft gehand
haafd in zijn tegenwoordige betrekking
Het uit de afd: Amersfoort van het
Ned. Onderwijzers Genootschap en van
den Boud van Ned. Onderwijzers ge
vormde commité, dat de propaganda
tegen de voorgestelde wijzigingen in
de Lager onderwijswet zal voeren, be
staat uit de heeren:
J. v. d. Horst, voorzitter, E. Faber.
secretaris. A. Veen penningmeester en
W. C. Oosterman.
Morgenochtend half tien wordt in do
Remonstrantsche kerk een godsdienst
oefening gehouden voor jongelieden. De
gewone dienst voor de gemeente begint
in verband daarmee eerst om 11 uur.
De Amersfoortsche Bestuurdersbond
besloot tegen het einde van November
een openbare vergadering te houden
om het werkloosheidvraag-stuk te be
handelen, wijl er alweder een honderd
tal werkloozen zijn aan te wijzen. I oorts
ging men over tot het stichten van een
Bureau van Arbeidersrecht, waarvoor
den eersten tijd -teun zal worden ver
zocht uit Utrecht. Als ambtenaar werd
aangewezen K. van 't Veer, Havik 20
Met 't oog op de openbare vergade
ring waarin het Arbeidscontract zal wor
den behandeld, zullen 2000 manifesten
van bet Agitatie Comité w orden verspreid,
benevens een 5)0 tul manifesten van
het N. A. S' over de staking der glas
blazers, waarvoor ook geldelijk steun
zal worden ingezameld.
Als blijk van belangstelling van 11. M.
de Koningin-Moeder in de verzameling
van de oudheidkundigen vcreeniging
Flehité, mocht het museum dezer dagen
van II. M. ten geschenke ontvangen
twee etsen, groot 14 bij 20 c.M., voor
stellende de vóór- en achterzijde van
hot koninklijk lustslot Soestdijk.
De etsen zijn in 1901 vervaardigd
door mejuffrouw II. dc Vries, teBaarn.
Uit overweging, dat de hieronder ver
melde militieplichtigen geacht worden
onmi-baar te zijn hetzij voor het gezin
waartoe zij behooren, of waarin zij zijn
opgenomen, hetzij voor de personen in
wier levensonderhoud zij voorzien, is
hun bij Kon. Besl. ontheffing verleend
van den werkelijken dienst, welken zij
in dit jaar ingevolge art. lil der Mili-
tiewet 1901 gehouden zijn te volbren
gen: (het jaartal achter den naam bc-
teekent het jaar van de 'ichting; de
plaatsnaam de plaats van herkomst.
E. Kamphorst, 1891, Barnevcld; A.
SchooneweUe 1899, -Zwartsluis; II. J.
Olde Riekerink 1899, Lonneker; allen
van het 5e Reg. Infanterie.
Donderdag avond werd in de Toe
komst de eerste cursusvergadering ge
houden van de afd. Amersfoort van dc
S. D. A. P., waarin de heer F. van der
Goes het onderwerp: De oorsaken der
armoede behandelde.
In de eerste plaats, aldus de heer
y/d. Goes, dienen we te weten w at we
onder armoede verstaan. Ik wensch te
spreken over de armoede bij dc arbei
ders. Wat is arm of wie zijn arm? We
hebben op die vragen geen behoorlijk
antwoord gegeven als we zeggen: dat
zijn menschen die gebrek lijden, want
barbaarsche volkereu zou men niet arin
noemen. En als we menschen hebben,
die ineenof andere luchtstreek wonen waar
geen woningen noodig zijn, dan zullen
we de afwezigheid daarvan niet aan
merken al9 gebrek.
Men is arm als men in zijn behoefte
niet kan voorzien. In ons land eu in 't
algemeen in die streken waar dierlijk
voedsel gewenscht wordt, maar men kan
het niet betalen, dan heeft men gebrek.
Men zal «venwel niet zeggen dat Chi-
neezen of Negers als die bijv. geen
vlcesch begeeren, dat ze arm zijn als
ze het ontberen. Ik bedoel dit, zoodra
de behoeften van een maatschappelijke
klasse niet zijn vervuld dan spreekt men
van armoede. De vraag of iemand arm
is komt dus hierop neer of de behoefte
al of niet is vervuld, de arbeiders zullen
we dus arm noemen omdat in hun be
hoeften niet is voorzien.
Een teeken van groote armoede is
tegenwoordig als men bijv. niet kan ge
bruiken het spoor, omdat het reizen
met den trein een algemeen gebruik is,
wie het niet kan doen is arm. Dit was
bijv. voor 100 jaar toen er geen spoor
was natuurlijk niet zoo. Nu bestaat het,
en is het een behoefte geworden, kan
men er geen gebruik van maken dan
is men arm. De armoede is dus de on
vervulde behoefte en behoefte is wat de
maatschappij aanbiedt.
Hoe komt het dat de menschen in
armoede zijn? De arbeiders zijn arm.
Als iemand, die niet in deze wereld
woonde dat hoorde, zou hij zeggen hoe
kan dat? Iemand die het geheele jaar
doorwerkt, en hij iB arm, dat zou voor
zoo iemand onverklaarbaar zijn. Stel u
voor, dat hier zoo'n vreemdeling komt
en dat ziet en vraagt: hoe komt het,
d»t zij die alles maken niets bezitten.
Wat zouden wc dan moeten antwoor
den? Dc een zou zeggen: dat staat al
zoo eeuwen vast en dat is een onver-
wrikbare gewoonte. Daar zouden we
natuurlijk geen genoegen mee nemen.
Wij zouden antw oordenbijra niets wordt
zonder arbeid verkregen; zelfs om be
hoorlijk van de lucht te genieten is werk
noodig. Wij leven in een wereld w aarin
dc middelen om dat alles voort tc bren
gen, m de eerste plaats de grond, in
