Zaterdag 10 December 1904.
ie Jaargang
I Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Wees U Zelf!
Zenuwachtig.
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
JACHTWET EN ARBEIDSWET.
FEUILLETON.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentlën
Van 1 tot 5 regels 0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Zij, die zieli met ingang
van 1 Januari a. s. op ons
lilad alionueeren, ontvangen
<le tot dien datum verschijnen
de nummers GRATIS.
Of er tusschen deze wetten veel over
eenkomst bestaat? Neen, integendeel;
zij vormen juist de grootst mogelijke
tegenstelling. Maar daarom leenen zij
zich en meer nog de toepassing harer
strafbepalingen niet minder tot ver-
;el ijking.
I)c grootst mogelijke tegenstelling,
zeiden wij. De Jachtwet, een niet genoeg
te vcroordeelen overblijfsel van middo.l-
ecnwsche opvattingen, de Arbeidswet,
een lioogelijk toe te juichen uiting van
nieuw rechtsgevoel; do eerste een |over-
bodig, ja geheel misplaatst stelsel van
hinderlijke verbodsbepalingen en dwinge
landij, de tweede een nog veel te be
perkte bescherming van de maatschap
pelijk zwakken, die nog dringend
uitbreiding behoeft.
De Jachtwet, een wet, die in het
belang van weinige aanzienlijke jacht-
lustigen, de wildplaag met zorg in stand
houdt en den landbouwer zoo goed als
voortdurend verbiedt op eigen grond de
vernielers van de vrucht van zijn arbeid
te dooden de Arbeidswet, die in het
belang onzer geheele samenleving dcu
overmatigen of gevaarlijken arbeid te
keer gaat van vrouwen en kindoren en
deze personen dus tegen te harde eischen
van wie ook, beschermt.
Een wet die nog steeds een vloek is,
tegenover een wet, die meer en meer
een zegen moet en zal worden.
In het bizonder was het de toepassing
der strafbepalingen, die wij wilden ver
gelijken. Welnu, de uitgaven van het
Centraal bureau voor de statistiek doen
ons daarvoor leerrijke gegevens aan de
hand.
Allereerst omtrent de Jachtwet. In de
laatste „Bijdragen tot de statistiek van
Zorg, dat gij de meening van anderen
prijst, en men zal zeggen, dat g ij zeer gezon
de gedachten hebt.
Haar het Duitsch, van
9). ERNST ECKSTEIN.
(Slot.)
„Zijt gij verschrikt?" lachte Hugo.
„Volstrekt niet!" loog de bekoorlijke
Wouw.
„Waarom zoudt gij ook!" spraktllu-
»o. „Deze donderslag is het natuurlijke
;evolg vau den bliksem."
Nu begon zij hard te lachen, en
Hugo lachte hartelijk mede over zijn
duchtige poging om haar gerust te
hellen.
Het is hier best!" sprak hijvolover-
uiging.
„Frissclie lucht, geen stof, een fraai
gebouwd station, een aardig regenge-
ïicht, links die groep huizen, rechts die
ïeerlijke ahornboomen waarlijk, men
Nederland", afdeeling „Criinineele stati
stiek", loopende over het jaar 1002 en
in November 1914 verschenen, vinden
wij, dat er in 1902 ingevolge de Jacht
wet 7215 veroordeelingen plaats vonden.
Van deze vonnissen luidden er 427 op
hechtenis, 6788 op geldboete of plaats
vervangende hechtenis. Voegen wij hier
nu nog bij, dat van jachtwetboeten een
zeer groot deel niet pleegt te worden
betaald maar „uitgezeten", wat uit den
stand en de financioele draagkracht der
veroordeelden zeer begrijpelijk is, zoo
dat dus de veroordeelingen die feitelijk
op hechtenis te staan kwamen veel
talrijker zijn dan 427, en met 2000
zeker nog veel te laag worden geschat;
en voegen wij er ook nog bij, dat van
de 7215 veroordeelden er 388 waren
jongens beneden 16 jaar, 2346 beneden
23 jaar, dan komt men uit deze cijfers
al aanstonds tot deze beschouwing:
In één jaar zijn er in Nederland meer dan
7000 personen van hun beurs of hun
vrijheid beroofd, omdat zij het waagden
oogstvernielond gedierte te vellen buiten
jachttijd of zonder jachtacte of ondanks
heerlijk jachtrecht; omdat ze dus, hetzij
opkwamen voor de vruchten van hun
inspanning, hetzij een broodwinning zoch
ten door toeëigening van wat niemand"
eigendom is.
En onder die veroordeelden zijn er
zeker 2000, die om hun vergrijp de
gevangenismuren werden binnengeleid
binnengeleid in die atmosfeer van ver
derf, waar zoo menig veroordeelde onbe
dorven zijn intree doet om het, na goeden
„leertijd", als eandidaat-misdadiger weer
te verlaten.
Want men bedenke, dat meer dan
2300 der in 1902 wegens jachtdelict
veroordeelen nog minderjarigen waren.
Waarlijk, als de staat aankweeking
van werkelijke misdadigheid bedoelde
terecht zou de Jachtwet er een ver
nuftig middel toe heeten.
En thans de cijfers der Arbeidswet.
Daaromtrent vermeldt liet Tijdschrift van
ons statistisch bureau, dat iu het jaar
1903 2524 overtredingen werden berecht.
Niet, dat de Arbeidswet niet meerdere
keeren zon zijn overtreden; noch dat er
niet meerdere processen-verhaal zouden
zijn opgemaakt; het getal wil alleen
zeggen, dat in 2524 gevallen van over
treding veroordeeling gevolgd is.
Trekt men van dit getal nu af de 1220
smaakt hier kunstgenof! En daar komt
onze voortreffelijke pakjesdrager, numero
negentien, ook reeds met een vigelante
aan! Die Neurenberger pakjesdragers
zijn vlugge kerels dat moet ik zeg
gen! Ziet ge Leonore lief, dat is beter
afgeloopcn, dan onze beknopte toeristen
wijsheid droomen kon!"
De aardige Leonore antwoordde met
een gelukkigen blik barer lieve oogen.
Meu steeg in en reed opgeruimd naar
het hotel.
Wel is waar moest mevrouw Leonore
driemaal om het kamermeisje scheileir,
voor men eindelijk water kreeg, en het
slot van de grootste tasch wilde maar
niet «pen gaan, zoodat Hugo, in weer
wil van alle goede voornemens, uit
barstte in de klacht: „Het is om gek
ts worden!" Toen hij echter bespeurde
dat Leonore angstig opzag, knikte hij
vriendelijk en zeide, dat de lmisknnecht
er wel raad voor zou weten. Yerder
vlood de dag voorbij in de gelukkigste,
stemming, een heerlijk voorteeken
voor de volgende acht weken.
Toen zij boven op Rigi-Scheideck
waren aangeland, richtten zij daar hun
leven zoo gezellig en genoeglijk in, dat
zij er zeiven verbaasd over waren. Kleine
afdwalingen tot de vroegere drift droe
gen slechts er toe bij, om tot nieuwe
zelfbeheersching te prikkelen. De heer
lijke lucht, de verheven stilte der Al
penwereld, de gezonde, degelijke voe-
gevallen, [waarin de overtreding slechts
bestond in niet behoorlijke invulling van
vereischte formulieren, dan blijven er
over 1300 gevallen van eigenlijk aan
tasten van liet weinige, dat de bestaande
Arbeidswet beschermen wil.
Zoo bestonden 112 overtredingen in
hot doen arbeiden van een kind beneden
12 jaar. Als men daarbij in 't oog houdt,
dat, erg genoeg, het verbod niet geldt
voor land- en tuinbouw of veenderij; dat
alle huisarbeid, waarbij schromelijke
kinderexploitatie veelvuldig is, er buiten
valt; dat ten slotte een onvoldoende
inspectiemacht waken moet voor de
naleving van wat dan wél verboden is
dan geeft het getal van 112 veroor
deelden zeker nog stof te over tot
onvoldaanheid.
Het verbod, vrouwen of kindereu te
doen arbeiden als regel vóór 5 uur
's morgens of na 7 (soms 10) uur 's avonds,
werd iu hetzelfde jaar 816 maal over
treden.
Werd, wat een lichtzijde mag heeten,
voor het doen arbeiden eener vrouw
binnen 4 weken na haar bevalling
slechts één maal veroordeeld van het
doen arbeiden van vrouwen of kinderen
gedurende de voorgeschreven rusturen
werden weer 319 gevallen met veroor-
deelend vonnis getroffen.
Haar nu de zwaarte der straffen. Zet
u schrap, lezer; bereid u voor op het
verhaal van den strengen arm des gerechts.
Van de 2524 overtredingen der Arbeids
wet werden er 444 met geldboete van
slechts 50 cents gestraft; met inbegrip
dezer 444 werden er 1113 gestraft met
geldboete van f 1 of minder, en 1575,
dat is van alle overtredingen mot
geldboete van f 2 of minder.
Slechts in 160 dor 2524 gevallen beliep
de boete f 10 of meer.
Heer dan f 20 boete kwam slechts 16
maal voor. Hoogcr dan f 30 werd in hot
geheel niet opgelegd.
En ten slotte: veroordeeling tol hech
tenis wegens overtreding der Arbeidswet
heeft... twee malen plaats gehad!
Eens hechtenis van 2 en een keer van
5 dagen. Beide keeren geschiedde dit
nog door denzelfden kantonrechter. In
1902 kwam hechtenis zelfs niet één
maal voor!
7215 overtredingen der Jachtwet;
zij worden gestraft met hechtenis in
427 gevallen, dat is bij 6 percent der
overtredingen.
ding en de regelmatigheid van het ge
heele programma deden het overige.
Zoo werd de kunst, even als bij
Goethe's baijadere, langzamerhand na
tuur.
Door het vermijden van alle ge
twist kwamen de ze .ruwen tot rust, en
naarmate de zenuwen tot rust kwamen,
was men ook beter in staat om alle
getwist te vermijden, een rreder-
keerige uitwerking, die reeds aan het
einde van vier weken de heerlijkste ge
volgen had.
Hugo was vroolijk als een student;
Leonore zong en lachte als een aanko
mend meisje, en nu genoot men eerst
recht, wat men tot dusverre als een op
offering beschouwd had: het zomerver-
verblijf op een der schoonste plekjes
van den aardbol.
Tegen het einde der zevende week
was Hugo zoo volkomen overtuigd van
de genezing zijner geliefde Leonore en
Leonore van bet volkomen herstel van
haren dierbaren Hugo, dat zij tot een
wederkeerige verklaring kwamen. Ilugo
vertelde zonder eenige terughouding,
wat Dokter Kullner met hem gespro
ken had.
„Ja", besloot hij, „gij waart zieker,
dan gij dacht. Om u de waarheid te
zeggen, uw leven stond op het spel,
en slechts volkomen zelfbeheersching van
mijn kant kon u redden. Iu den aan
vang viel het mij ontzettend zwaar, alle
2524 overtredingen der Arbeidswet;
zij worden gestraft met hechtenis in 2
gevallen, dat is bij 0.07 percent der
overtredingen; in 1902 zelfs bij 0 percent.
Zoo handhaaft men ten onzent de wet,
die liet wild beschermt.
En zoo handhaaft men de wet, die
vrouwen en kinderen beschermt.
Hoe ecu Amerikaanse]! jong
meisje /irli zomers amuseert.
Een Amerikaansche dame schrijft hier
over in een der Engeischc bladen als
volgt. Het doel van een jong meisje in
Amerika is niet, vóór alles „het huwe
lijk." De ongehuwde staat biedt haar
zooveel voordeelen, dat uit een prak
tisch oogpunt bekeken, een echtgenoot
niet bepaald noodzakelijk is. De gladde
gouden ring verzekert haar niet moer
vrijheid als zij te voren kende; hij legt
haar verantwoordelijkheid op en stelt
haar dikwijls op de tweede plaats.
Als het huwelijk niet veel materieele
voordeelen aanbrengt, dan worden zij daar
toe ook niet gedreven door een inner
lijke behoefte. Byron's gezegde dat
„liefde het leven der vrouw vult" is niet
op haar van toepassing; zij denkt dat
zij het over het algemeen beter zonder
liefde kan stellen. Er is dan ook geen
kwestie van de klucht, dat liet leven
der vrouw niet aan haar bestemming
beantwoordt, als zij geen kennis maakt
met het huwelijksleven en het moe
derschap. De schrijfster is echter wel
zoo eerlijk om toe tc geven, dat de Ame-
rikaanschen kunnen beminnen, maar een
gloeiende hartstocht is, (wel te verstaan
in theorie!) geen vereischte voor de ver
eeniging in het huwelijk, zooals wij die
verstaan. Hisschien wekt het zeer de
verbazing van mijn lezeressen, dat het
zelfde jonge meisje, dat min of meer
afkeerig is van de liefde, omdat die
haar helder oordeel van de wijs kan
brengen en geen echtgenoot voorloopig
begeert, bepaald behoefte heeft aan den
omgang met den een of andereu jjongen
man; een omgang die naar verkiezing
kan worden aangeknoopt of losgemaakt.
Neemt welk meisje gij wilt, zij, of
eigenlijk haar trots zou zich beleedigd
voelen, als zij geen bijzonderen vriend
bad, iemand die met haar tennist, danst,
golf speelt, haar op allerlei snoeperijen
trakteert.
kleine verdrietelijkheden stilzwijgend te
moeten voorbijgaan; langzamerhand ge
wende ik er echter aan, en nu be
grijp ik zelfs niet meer, hoe ik mij over
iedere kleinigheid toch zoo kon opwin
den. Ziet ge, zoo heeft de zorg voor
mijn lieve zieke, ook voor mij heilzame
vrachten gedragenIk ben nu een geheel an
der mensch en Zapp, en alle andere
domme jongens, zouden niet meer in
staat zijn mijn humeur te bederven!"
Leonore, die hem eerst verbluft had
aangestaard, moest nu hartelijk lachen.
Zij vertelde nu haar geschiedenis.
„O, die slimme dokter!" riep Hugo,
„hij heeft ons beiden hetzelfde verteld."
Hen kwam overeen, dat dokter Kull
ner voor zijn listigheid straf verdiend
had, zij het dan ook een nette en aan
gename.
Hen kwam tot het volgende besluit.
Zij wisten vooruit, dat dokter Kullner,
als hij beiden zoo volkomen hersteld
terug zag, zijn kunstgreep zou verra
den en er een zedepreek aan vastknoo-
pen. Dat genoegen moest hem oen tijd
lang onthouden worden. Zij moesten
zich houden, of zijn diagnose onjuist en
zij niet hersteld waren. Eenigen tijd
later zou een prachtig vriendengeschenk,
bestaande in honderd flesschen van den
door dokter Kullner verboden Rudes-
heimer, bewijzen dat men hem innig
dankbaar was voor zijn heelkundigen en
paedagogischen streek.
De vrijheid, die mejuffrouw met haar
„vriend" geniet, die haar wederkcerig
geheel als een goeden kameraad be
handelt, is bijzonder groot misschien be
ginnen zij den dag met samen te ont
bijten als hun ouders hiermee klaar zijn.
Hij tennist met haar daarna, baadt met
haar in dc middaghitte, samen doen zo
dan een toertje en walsen haast den
geheclcn avond met elkaar, waarna zij
in het lommer der hoornen gaan uit
rusten. Daarbij blijft het. Lang nadat
het orkest heeft gedaan met spelen, zit
zij dikwijls nog in haar schommelstoel,
terwijl het deinen der rivier naar hoven
ruischt en de sterren over hun hoofden
schitteren. Hij zit aan haar zijde; daar
bij blijft het. Voor geen van beiden
zal de geschiedenis iets anders zijn dan
een cpsodo; zij nemen, als de tijd daar
is, even kalm afscheid, als hij dat doet,
van zijn vrienden, met wie hij een par
tijtje „poker" speelt 's avonds als zij
naar bed is gegaan. Voor haar iszoo'n
avond en hij er bij niets dan een uit
vele dergelijke. In plat kollandsch „er
zit niets achter".
Haar ofschoon dc mystieke aantrek
kingskracht van liet andere geslacht
zijn invloed op haal' doet gelden, heeft
deze hoegenaamd geen rechten op haar
verstandelijke ontwikkeling, een der
eigenaardige karaktertrekken eener
Amerikaansche. Die verstandelijke ont
wikkeling is een deel van haar zelf, niet
maar een kleed waar zij zich mee tooit.
Beschaving is, sinds zij er meer haar
tijd aan kan geven, het afgodsbeeld
der Amerikaansche vroinv, moer dan van
de mannen; waar hij er de vruchten
van plukt bij zijn werk, maakt zij ze
zich getieel eigen en vereenzelvigt er
zich mee, misschien stelt de Ameri
kaansche zich wat veel op deu voorgrond
naar onzen smaak en vinden we haar
daarom niet altijd sympathiek; een ge
ruststelling is het dan een andere uit
spraak van een hunner te lezen: dat
het, alles in aanmerking genomen, een
groot gemak is een echtgenoot in huis
„te hebben." Al is dit nu juist geen
ideëele opvatting, we hoeven dan de
Amerikanen niet te beklagen, die een
vrouw kiezen! De vrijere opvatting om
trent den omgang der twee geslachten,
zal wel veel voorkomen uit de meer
gangbare begrippen ginds omtrent co
educatie, ofschoon die ons in Europa niet
zoo ver zullen voeren vooreerst.
En zoo geschiedde het.
Leonore althans, die de dokter het
eerst te zien kreeg, speelde haar rol goed
en deed zooveel verhalen, over den nog
altijd treurigen toestand van Hugo, dat
de dokter geloofde zich vergist te
hebben.
Hugo, die daarna binnenkwam, was
zoo dankbaar gestemd, dat hij dadelijk
voor dc waarheid uitwam.
„Waarde vriend," sprak hij, „gij moogt
niet boos zijn. Wij .wilden u straffen
voor uw ongehoord komediespel. Haar
beste jongen, gij hebt on6 toch wel
wat al te doin geschat; niet waar Le
onore?"
„Of hij!" lachte de jonge vrouw.
„Maar scherts ter zijde! Uw denkbeeld
was voortreffelijk. Gij hebt ons geluk
kig gemaakt. Ik dank u uit den grond
van mijn hart!"
Zij drukte den huisarts innig en vroo
lijk de hand en leunde toen vreugde
stralend tegen haar gemaal, terwijl dok
ter Kullner zijn baard gladstreek en la
chend mompelde: „Gijgrootekinderen!"
(5:
EINDE.