Buitenland
Binnenland.
Allerlei
Stadsnieuws.
Trouwens hoc kon men anders ver
wachten van een Minister, die verklaarde
dat al het streven er op gericht moet
zijn „dat den staat het geven van on
derwijs o n in o g e 1 ij k worde gemaakt;
het staatsonderwijs moot a f l> r o k k e-
1 e n."
Door de werking van deze wet zal
inderdaad het staatsonderwijs „afbrok
kelen." De tijd om liet geven van staats
onderwijs geheel „onmogelijk te maken"
is nog niet aangebroken; nog staat de
Grondwet in den weg. Men stelt zicli
voorloopig tevreden met het zooveel
doenlijk verzwakken, hopende het be
oogde doel langs dien weg te bereiken,
Lukt dit niet, welnu dan zal de grond
wettige hinderpaal weggenomen worden,
op de wijze als met de Eerste Kamer
is geschied. Doch met vertrouwen ziet
men de uitkomsten van het afbrokke
lingsstelsel tegemoet, overtuigd dat op
het platteland de openbare school den
strijd tegen den van staatswege finan
cieel, door de geestelijkheid moreel en
kerkelijk gesteunde bijzondere school
niet zal kunnen volhouden. Binnen be
trekkelijk korten tijd zullen tal van open
bare scholen verdwijnen of, waar ze ge
duld worden, in het wezen der zaak in
niets verschillen van de christelijke
scholen.
Dit is de toestand die ons wacht bij
't in werking treden van het voorge
stelde ontwerp.
Werd daarmee, ook naar onze opvat
ting het belang van het kind gebaat;
verkreeg men de zekerheid dat het op
de bijzondere scholen te geven onderwijs
aan alle te stellen cischen beantwoordde,
wij zouden nog, ondanks alles, vrede
kunnen hebben met de financieclc ver
sterking van de bijzondere school. Doch
sterker dan ooit te voren openbaart zich
thans liet oude verzet togen iedere in
menging van de overheid; dit zou zijn
„voor een schotel linzenmoos bet eerst
geboorterecht verkoopen!" Wel wil men
de financieéle hulp der overheid aan
vaarden, maar haar het recht vcrlecncn
toe te zien dat die gelden inderdaad
worden [besteed voor het beoogde doel
en dat aan de eischen, door den Staat
te stellen in 't belang van het kind,
wordt voldaan, dat nooit! „We moeten
den Staat terugdringen!" Men behoeft
slechts te herlezen wat de S t a n d a a r d-
redacteur schreeft in zijn „Ondergang
der Vrije Chr. School", De Hinder
laag", enz.
Alzoo staande voor liet feit dat het
ingediende wetsontwerp geen zekerheid
biedt, dat de belangen van het kind
naar eisch zullen worden behartigd; dat
de afbrokkeling der openbare school het
onvermijdelijke en gewilde gevolg zal
zijn van de invoering; ziende de vruchten
van liet bijzonder christelijk onderwijs,
zich openbarend in godsdiensthaat, twee
dracht en verdeeldheid, en erkennende
dat alleen de neutrale openbare school
ons nader kan brengen tot het ideaal
der democratische, kostelooze Volks
school, scharen wij ons aan de zijde
van lien, die opkomen voor het onver
zwakt handhaven onzer Neutrale Open
bare School en het ingediende ontwerp
onaannemelijk achten voor allen, die
prijsstellen op goed nationaal onderwijs
liruger-verlialen.
Uit De Volksstem:
Ou-Boer vertelt van een godsdienst
oefening in lSSO, die Kruger, toen lid
van het driemanschap, op de plaats
Kleinfohtein geleid had. Het was indruk
wekkend geweest, en dat getuigde ook
een ouden boer, die na den dienst op
stond, maar hij wou den president (die
naar men weet, lid was van de Gere
formeerde Kerk) toen vragen waarom hij
alleen Psalmen en geen Gezangen had
laten zingen. Wie een onverdraagzaam
antwoord had verwacht kwam verkeerd
uit, want vriendelijk antwoordde Paul
Kruger
„Kijk, broeder, laat ik je een vergc-
lijkenis noemen: Zeg nou er is een
vader die twee zoons heeft Paul en Jan
(de vrager heette juist Jan), en de vader
gaf ze elk een stuk grond om te bewer
ken en ging toen weg. Zijn order was:
jullie bewerk nou die grond tusschen
zijn aangewezen bakens, totdat ik terug
kom. Nu, Jan heeft zijn stuk bewerkt,
doch vader blijft te lang weg en Jan
braakt er nog een stukkie bij; maar Jan
is te bang om bij te braken. Nu wach
ten zij de terugkomst van de vader af
Nu is het mogelijk dat de vader, wan
neer hij komt, zeggen zal: Paul, jou
luiaard, waarom heb je ook niet nog
een stukkie bij gebraakt? Of de vader
zou ook kunnen zeggen: Jan, jou ver
metele jongen, wie heeft je liet recht
gegeven land bij te nemen
Bij de laatste verkiezing van oen
Staatspresident ging de strijd vrij scherp
tusschen de aanhangers van Kruger en
die van Schalk Burger. Op oen verga
dering, waar Kruger gesproken had,
viel nu het volgende voor: Een B urge r-
man stond op en zei:
„Mijnheer de president, ik wilde
UlIEd. vragen, waarom hebben we nog
geen behoorlijke grondwet Gij zijt nu
al 15 jaar president, en nog is de grond
wet onvolledig, hetgeen o. i. toch een
sterk bewijs is dat u niet bevoegd is
voor die liooge positie!"
Heel kalm stond de oude president
op, doch het was hem aan te zien dat
hij zich ecnigszins geërgd had. Met
forsche stem vroeg hij:
„Is jij 4n getrouwde man?"
„Ja, president' was het antwoord.
„Het jij kinders?"
„Ja president."
„Hoe groot is hulle?"
De vrager wees zoovvat drie voet hoog.
„En waarom is hulle nog niet groot
nic?"
„Maar, president, hulle is nog te jong!"
pareerde de vrager.
„Nou ja, mijn broer, net zoo met de
grondwet! Het land is nog te jong om
een in elk opzicht volmaakte en uitge
groeide grondwet te hebben. De lands
omstandigheden veranderen jaarlijks, de
dingen groeien, zoodat liet moeilijk is
wetten vast te stellen. Telkens moeten
die wetten gewijzigd worden naar do
omstandigheden."
De vrager ging zitten onder uitbundi
gejuich van het publiek. En toen bij hem
aangedrongen werd ook met andere
vragen voor den dag te komen, wei
gerde hij beslist.
De eerste hoogc hoed. In de
Times van 10 Januari 1797 staat een
bericht over den man, die het eerst een
hoogen hoed ging dragen.
„John Iletherington, kramer van de
Strand" aldus luidt het bericht, „was
gisteren voor den Lord Mayor gedag
vaard wegens rustverstoring en het ver
oorzaken van een samenscholing, Hij
werd op vrije vocteu gelaten tegen het
storten van een waarborgsom van öOO
pond sterling. liet bleek, «lat de wel
bekende heer Hetherington op den open
baren weg was verschenen met een ding
op ziju hoofd, dat hij een zijden hoed
noemde, een groot, glimmend voor
werp, zeer goed in staat 0111 schroom
vallige menschen vrees in te boezemen.
De officieren van de Kroon stelden als
een feit vast, dat verscheidene vrouwen
bij het zien van dit voorwerp zijn flauw
gevallen, dat kinderen gilden, en dat
een zoon van den looier Thomas dooi
de samengestroomde menigte is omver
geworpen en zijn rechterarm gebroken
heeft
Tra cteiueu t sdag.
Het was 's avonds in een onzer groote
koffiehuizen. Door de gemoedelijke drukte
gingen de door-oefende kellners in
machinale welwillendheid. Elk oinzet-
tafeltjc is dan een eigen wereld en allen
te zamen scheppen ongeweten de koffie
huisgezelligheid in veel licht en sigaren-
damp, niet gul geschater, domino-aan
dacht en geklikker op de biljarten. Al
een poos stond te midden der zittende
volte een bezoeker in bedaarde dron
kenschap. Hij stond driepootig voorover
op twee boenen en zijn wandelstok en
hield zich zoo kranig, bleef meneer.
Hij keek bedachtzaam oogenknippend
naar een onbestemdheid, sigaar in den
mondhoek. En al maar rooken. Hij
had de aandacht niet in de woeligheid,
alleen de kellners wisten er alles van.
Daar kwam er een in vaardige actie
voorbij.
Aanncme!.... Zeg er es even, o
zoo ben jij liet... Nee, dan is 't goed.
O ja, zeg hoe heet je ook weer... zeg,
aanneme, heb je precies den tijd!.,
't Ga wat na...
De kellncr was al lang verder eu
lachte al in verstandhouding naar het te
bedienen tafeltje.
De beschonkene was tot liet groote
buffet gewankeld, bij de bierpomp.
Achter hot buffet was veel duldzaam-
heid en er werden stille lachjes gewisseld
met bezoekers, die merkten wat er aan
liet handje was. De meneer stond in
overdenking te rooken en staarde diep-
aandachtig naar het bier schenken, stond
kellners in den weg en verdroeg vele
bescheiden opstoppers; hij staarde en
dampte en steunde tot wankelen ge
neigd voorover op twee beenen en een
stok.
Dat ga' niet kwaad zoo, hè... niet
kwaad. Aanneme! Potje pils... Of nee,
laat ook maar... geen potje pils... Zeg, zeg,
niet zoo douwen... zachtjes an hè...
Aanncme! Toch maar een potje pils...
Toen verscheen de portier-uitsmijter.
De beschonkene zag hem nog niet en
staarde weer naar do bierpomp.
Meneer, mag ik u verzoeken, het
café t^ verlaten!
Het werd met bedenkelijke beleefd
heid gezegd.
Zoo... ben jij daar... Hè... De be
schonkene kreeg aandrang tot intiem
schouderkloppen.
Meneer! Asjeblieft, daar is de deur!
Mag ik u verzoeken.
Laa'n wc nou eerst es effen pra
ten... Ik ken je nog wel...
Toen pakte de portier hem met be
slisten greep achter bij de schouders:
Allo, vort! Wat zal 'k nóu hebben!
En daar ging de man in zwakke
poging tot verweer. Zijn sigaar viel op
den grond en met den hoed achter op
het hoofd, klonk het nog loom: Hola,
Hola!
Toen was hij er uit cn alles om de
tafeltje» zette zich weer. ("\ad.)
Men schrijft aan de N. R. Ct:
Een Nederlandsch Hervormde gemeen
te in de provincie Utrecht, tijdelijk zon
der eigen dominéé. Haar vroegere voor
gangers, vooral de laatste, felle tegen
standers van de Evangelische Gezangen
Gedurende de vacature vervulling der
predikbeurten door ring-dominces. Enke
len geven als in eigen gemeente ook
een gezangvers te zingen. Ondankbaar
werk, het zingen vlot niet.
Weer is het Zondag. Jonge dominee
verzoekt zijn gehoor niet één, doch twee
verzen te zingen. Al te erg. Het orgel
laat zich hooren, ook de voorganger,
de dominee cn nog een enkele. "Verdere
kerkgenooten houden boek en mond
dicht. Het eerste vers is teneinde cn
dominee tracht den organist te bedui
den niet door te gaan. Deze begrijpt
niet, speelt door. Aan het eind van 't
orgelspel verzoek, dominee toch te zingen
en nu Psalm 32 verzen 5 en G. Zege
vierende 1 dikken. En daar ruischt krach
tig door het kerkgebouw:
„Wil toch niet stug gelijk een paard,
weerstreven,
Of als een muil, door domheid voort
gedreven," en hetgeen verder volgt.
Of domii.ee later weer een ruim ge
hoor zal hebben
UIT DE PERS.
Onder het opschrift: De Kamer na hot
reces, schrijft De Standaard:
Er word op gerekend, dat de Tweede.
Kamer, als zc half Februari bijeen
komt, dan nu ook spijkers met koppen
zal slaan, e.n de gereedliggende wets
ontwerpen zal afdoen
Daar Pinksteren dit jaar buitengemeen
laat valt (11 en 12 Juni,) zullen de ver
kiezingen wel eerst in de week na Pink
storen komen, en kan er alzoo best een
goed eind in Mei, en dus na Paschen,
worden doorgewerkt.
Het Arbeidscontract en de Landbouw-
vertegenwoordiging wachten op spoedig-e
behandeling. De pensioenwet voor de
onderwijzers is in staat van wijzen. En
dan wachten bovendien nog op afdoening
de drie ^Onderwijsontwerpen. Eerst het
Hooger-, dan het Middelbaar-, maar óók
het Lager Onderwijs-ontwerp.
Het Verslag zal deze week nog wel
over de Lager Onderwijs-novellc uitko
men; en waarop zou men dan wachten?
Het Verslag had er al lang moeten zijn,
evenals over het Technieumen er mag
wel eens onderzocht, waaraan het toch
ligt, dat soms de Vpi slagen zoo noodeloos
lang worden uitgesteld, maanden na de
sectiën.
Doch is het Verdag er eenmaal, dan
zal de regeering misschien goed doen,
met b.v. de Kweekschool-quaestieuit het
ontwerp te lichten; en zonder dat bij
voegsel is het ontwerp zoo uiterst een
voudig, dat de Kamer het op korten ter
mijn kan afdoen.
Altoos, indien de oppositie geen spaak
in het wi -1 steekt.
Dat heeft de oppositie van rechts in
1901 niet gedaan.
We durven daarom hopen, dat de op
positie van links thans dit goede voor
beeld volgen zal.
Het Handelsblad schrijft naar aanlei
ding hiervan het volgende:
De Standaard schijnt,|aldus schrijvende,
niets bemerkt te hebben van het krachtig
verzet dat zich juist heeft geopenbaard
tegen het gedeelte van het Lager-Onder-
wijs-ontwerp, dat het blad „zoo uiterst
eenvoudig" noemt. Eenvoudig, ja voor
de bijzondere school, die er bovenmatig
in wordt begunstigd met rijksgeld, zon
der voldoende waarborgen en in strijd
met het gTondwettig voorschrift dat
„het open' aar onderwijs is een
voorwerp van de aanhoudende zorg der
regeering.'4
Deze ernstige bezwaren bestonden niet»
toen het ontwerp van het vorig ministe
rie in 1901 in behandeling was. Het bij
zonder onderwijs verkreeg toen gelijke
hoogere bedragen uit de rijkskas als aan
de openbare scholen worden toegekend.
Geen wonder dus dat men in 1901 „van
rechts" geen spaak in het wiel stak. Maar
nu geldt het de uitkeering van veel hoo
gere rijkssubsidicn feitelijk alleen ooi-
het bijzonder onderwijs, omdat de bijdra
gen aan de gemeenten zullen worden
ingehouden op de bestaande uitkeeringen
Een geheel ander geval dus.
Eu juist een der minst bedenkelijke deelcn
van het ontwerp, dat over de kweek
scholen, wil De Standaard er uitlich
ten. De omgekeerde wereld dus!
Voor liefhebbers ran een „fijn stukkie
vleesch" zal er heel gauw gelegenheid
zijn om eens extra, extra te smullen.
Te Volder zul nl. de ontvanger niet
minder dan 80 K.G. kikvorschen zitdeelen
in 't openbaar verkoopen.
Je zou zoo zeggen, hoe komt zoo'n
man der an; hij houdt er zeker een
machinale kikkerfokkerij met couveuses
op na. Maar nee; 't is allemaal gesmok
kelde waar.
Het had al lang de aandacht der
kommiezen getrokken, dat er in het
laatste jaar zoo weinig kikvorschen-dou
airières, pardon - derrières, werden
geimporterd, terwijl dat vroeger zoo druk
gebeurde. Zij, de kommiezen nl., waren
daarom in den laatsten tijd bizondcr
waakzaam en zoodoende is het hun ge
lukt te Wolder 3 personen in het veld
aan te houden beladen met niet min
der dan 80 K.G. kikkerbilletjes.
De kommiezen waren zoo vrij dat
„vrachtje" in beslag Jte nemen, en de
ontvanger zal de 80 K.G. publiek ver
koopen, naar men vermoedt per paar,
een rechtsch eu een linksch boutje te
gelijk. Eet lekker, als jc der trek in
hebt!
Ik laat 't aan de liefhebbers over even
als een bekend staatsman, die dezer dagen
door den secretaris cener kiesvereenigiug
word gepolst over de aanneming eener
eventuccle Candida tuur voor de Tweede
Kamer.
De secretaris voegde er echter aau
toe, dat het distriet 28 plaatsen tek en
dat men er op stond dal de candidaat
in al die plaatsen een of meermalen
voor de kiszers optrad.
Dat was den candidaat echter wel
wat al te veel eer, en zooals te be
grijpen valt bedankte hij voor de can-
didaatstelling. De secretaris mompelde
echter iets van „ondank is werelds loon."
Dat zal de vriendelijke steller van de
volgende advertentie, die we in een der
Amsterdamsche bladen vonden, ook wel
ondervinden. Die advertentie luidt:
H.II. Dieven!
„Bij den bij ons geplecgden diefstal
met braak, Donderdag op Vrijdagnacht,
is achtergelaten een vreemde sleutel,
welke tegen betaling dezer advertentie-
kosten terug te bekomen is.
„Drukkerij Kotting".
Je ziet, 't wordt iedereen tegenwoor
dig zoo gemakkelijk mogelijk gemaakt.
De gemakzucht der menschen stelt
hoe langer hoe hooger eischen, en velen
offeren aan 't gemak zaken op, die hun
bepaald dierbaar waren.
Zoo lezen we, dat de Chineezon op
Java hun staarten laten afsnijden, en
wat was eertijds der Chinees dierbaarder
dan zijn lange haarstaart Hij was er
even zeer, ja wellicht nog meer aau ge
hecht als een rechtgeaard schutter aan
zijn klompen, een keukenmeid aan haar
huzaar of.minister ICuyper aau de „kleine
luyden."
„Ach, niets is bestendig hier beneên."
Donderdag bad ten Raadhuize plaats
de openbare aanbesteding voor de
levering van fourage voor de paarden
van den Gemeente-reinigingsdienst voor
het tijdvak van 15 Februari 1905 tot
I September 1905.
Ingeschreven werd als volgt:
A. van de Hoek te Amersfoort, Ilooi
50 cent 10 K.G,; Stroo 35 cent 10 K.G.;
Haver 92 cent 10 K.G.
J van Vollenhoven te Amersfoort,
Haver 77.0 cent 10 K.G.
De levering van de haver is gegund
aan J. van Vollenhoven, terwijl de
levering van hooi en stroo is opgedragen
A. van den Hoek.
Bij Koninklijk Besluit is op verzoek
eervol ontslag verleend als voorzitter
van de plaatselijke commissie, bedoeld
hij artikel 80 der ongevallenwet, 1901
welke haar zetel heeft in deze gemeente,
aan den heer mr. J. C. II. Prikken. Als
zoodanig is benoemd de heer E. Gerst,
districts-inspccteur der spoorwegdiensten
ill het tweede district a'hier.
Onbestelbare brieven en
2e helft Januari
«Vod. Bosma
F. de Jong
L. Meijer
Kets Sr.
H. Buisman
v. Klaveren
M. de Vries
H. van Erkelens
F. de Roos
Muie Sandbcrg
Mile N. Burgers
briefkaarten
1905.
Amsterdam.
Harderwijk.
Rotterdam.
n
Haarlem.
Amsterdam.
Georgetown.
Paris.
Lausanne.
De luit. kolonel der inf. J. Vos, sedert
Juni 1903 op non-activiteit, is wegens
lichaamsgebreken voor den dienst afge
keurd.
Het hoofdbestuur der posterijen heeft
onlangs bij de brievenbussen strooken
doen aanplakken met het opschrift:
„Verzoeke uw naam en uw adres op de
achterzijde van uwe brieven te vermel
den." Dat deze maatregel niet overbo
dig is, blijkt duidelijk uit het groote
aantal brieven eu briefkaarten, welke
om een of andere reden niet kunnen
worden besteld cn, na eenigen tijd be
waard te zijn, vernietigd worden, omdat
zij, bij gebrek aan de noodige aanwij
zing, niet aan de afzenders kunnen wor
den terugbezorgd.
Zoo werden dezer dagen 13033 brieven
en 1504S briefkaarten, dus ruim acht-
en-twintig-duizend stuks, vernietigd, alle
ter post bezorgd in eenzelfde tijdvak
van niet meer dan 3 maanden.
Wie er prijs op stelt, zijne brieven
terug te bekomen als zij door onjuiste
adressen of anderszins, niet kunnen wor
den bezorgd, doet dus wel, met dezen
wenk van het hoofdbestuur der poste
rijen ter harte te nemen.
lu de Rcmonstransche kerk wordt
Zondagmorgen half tien eene godsdienst
oefening gehouden voor jongelieden.
De gewone dienst voor de gemeente
vangt aan om 11 uur.
De Ainersfoortsche tram vervoerde
in de afgeloopen maand 5880 betalende
passagiers tegen 5560 in dezelfde maand
van het vorige jaar. De fiuancieele uit
komsten zijn als volgt:
1905 1904
Opbrengst passage f470.60 f466.15
Tienrittenboekjes 147 149
Strooken voor 4 coup. 444
Totaal opbrengst f515.31 f484.38»
Opbrengst per dag-kil. f 9.24 - 8.68
Twcerittenbiljetten 858 1220
Hadden we in Januari 1904 veel regen
en sneeuw, de afgeloopen maand gaf
ons bijna al door helder weer. Dat niet
tegenstaande dat de opbrengst toch
grooter is, wijst op vooruitgang van de
Amersfoortsche tram.
De hellingen van deu stationsdjjk
zullen beplant worden met deunen. Als
nu dezen zomer ook liet plantsoen op
het plein wordt aangelegd, zal de sta
tionsomgeving zeker een heel wat pret
tiger aanblik opleveren 'dan thans het
geval is.
Wat jammer toch dat zoo weinig
niet-leden gehoor hadden gegeven aan
de vriendelijke uitnoodigiugvan de „Ver-
eeniging tot opvoeding van halfverweesde,
verwaarloosde eu verlaten kinderen in
het Huisgezin" om de j.l. Maandag ge
houden jaarvergadering van die hoogst
nuttige vereeniging te komen bijwonen.
De uitgebrachte verslagen luidden
zeer gunstig.
De vereeniging telt 144 leden terwijl
26 kinderen door haar verpleegd wor
den, waarvan 4 voor eigen rekening.
In de beide vacatures in het Bestuur,
ontstaan door de periodieke aftreding
van Mevrouw Reijnders-Calkoeu en het
bedanken van den heer Fels Rijcken,
werd voorzien door de herbenoeming
der aftredende titulatrice en de benoe
ming van dun heer A. Bommel die
beiden die keuze welwillend aanvaardden.
De jaarrekening wees op een bedrag
in Ontvangst van f 3061.61 en in Uit
gaaf aan f 2870,69. Met dankbaarheid
werd herdacht hoe II. M. de Koningin-
Moeder der Vereeniging een bewijs van
belangstelling deed toekomen, zoomede
eene schenking door twee kindervrien
den uit Baarn en ten slotte werd nóg
eens dank en hulde gebracht aan allen,
die hunne medewerking verleenden aan
de weldadigheidsoirée aan 22 December.
Vrijdagmorgen is door de Politie alhier,
aangehouden een persoon, die trachtte
con paar kippen te verkoopen.
Bij onderzoek bleek, dat ze ontvreemd
waren te Kijkerkerveen.
Het ontvreemde werd in beslag ge
nomen en met den dader op transport
esteld naar Nijkerk.
Bij vonnis van den krijgsraad in het
3c militaire arrondissement, standplaats
Arnhem, is de founer J. van der N.,
oud 36 jaren, geboren te Gouda, die
nende bij het le regiment vcld-artillerie,
schuldig verklaard aan eerste deseitie
in tijd van vrede door, zonder verlof,
langer dan twee dagen afwezig te zijn
van zijn korps, zonder de reden zijner
afwezigheid t n genoegen des rechters
te bewijzen, met vrijwillige aangifte na
vier weken, misdrijf, wat het misdadige
betreft, meest overeenkomende met eerste
desertie in tijd van vrede opgevolgd
door arrestatie, en te dier zake veroor
deeld tot drie maanden militaire detentie,
met aftrek van de preventieve hechtenis
vanaf 15 December 1904, alsmede iu
de proceskosten.
