Wees U Zelf! Woensdag 8 Februari 1905. 2e Jaargang Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". t Een Pages-streek. NO. II. Het gewijzigd arbeidscontract. FEUILLETON. EEMLANDER. Vertchyut Woensdag* e> Zaterdags. Itai'caii Hendrik van Viandenstraat 28 AbaaHeaientsprljs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 l'rijs «lor advorteutlëu Van 1 tot 5 regels 0.40 voor iederen regel meer0.08 Bij abonnement aanmerkelijke korting.) Onder de wetsontwerpen, welke naar alle waarschijnlijkheid nog vóór Juni in de Tweede Kamer zullen behandeld wor den, behoort ook dat betreffende de regeling van hot arbeidscontract. Een wetsontwerp, dat voor ons land in eene dringende behoefte voorziet. Nadat het in opdracht van de ministers van justitie Smidt en Cort van der Linden door mr. H. L. Drucker was bewerkt, is het onder het vorig kabinet bij Koninklijke bood schap van 7 Mei 1901 reeds ingediend en, nader gewijzigd door minister Loeff, 28 Januari 1904 opnieuw bij de Kamer 15? ingekomen. In arbeiderskringen heeft het laatste ontwerp veel bestrijding ondervonden en wel het meest de bepaling, dat de termijn van opzegging van de overeenkomst voor beide partijen met veertien dagen wordt verlengd voor elk vol jaar, dat de dienst betrekking tusschen werkgever en arbei- der onafgebroken heeft geduurd. Men ziet daariu de vernietiging van het sta- kingsrecht, het strijdmiddel voor de arbeiders. Immers niet alle arbeiders zouden tegelijk kunnen staken, daar de termijnen veel zouden uitloopen en dus eene staking in massa onmogelijk zijn. Begrijpelijk is, dat na de stakingswetten van April 1903 van urbeiderszijde met een meer dan waakzaam oog hierop wordt gelet. Maar ook andere bepalingen hebben geen goedkeuring kunnen vinden in de oogen van hen, die bij het tot standkomen ecner wettelijke regeling van bet arbeidscontract het meeste belang hebben. Zoo de bepaling, dat boeten door den wetgever geheven, ten zijnen voordeele kunnen komen. En eveneens bet voorschrift omtrent het zoogenaamde staangeld, dat tot zeker bedrag van het loon der arbeiders ingehouden bij den werkgever zou berusten. Ook de wijze, waarop door den arbeider tot verkrijging van zijn recht zou moeten geprocedeerd worden, natuurlijk vooral uit een financieel oogpunt. In het voor- loopig verslag heeft deze kritiek of beter gezegd de weerklank dezer kritiek eene ruime plaats gevonden. Het hoofdverwijt aan den' minister was, dat hij meer juridisch dan sociaal is aangelegd, waar door zijn wetsontwerp te veel juridisch en te weinig sociaal karakter vertoonde. Baar ia geen grootcr schuld dan ontrouw worden aan zijn beginsel. 4. 8. C. U'allis. UIT OUDE PERKAMENTEN, naar het Duitsch van Nataly von Esch&truth. 3.) (blot.) Ook lette er geen levende ziel op, dat verscheidene appelen van de schaal afrol den, en de volijverige page zijn gepoederd hoofd naast den goudkleurigen sleep der duchesse onder de tafel stak, en daar onvermoeid rondzoclit; evenmin zag éen sterfelijk oog, dat George, toen hij weer op zijne plaats stond, een merkwaardig hoekig figuur had, en zijn kanten jabot plotseling zeer vreemde uitwassen ver toonde. De fluiten en violen juchten onafge broken voort, en de kaarsen waren een goed eind opgebrandde teedere lelietjes van dalen en de geurende vliertakken De vraag was nu: zal de regeering op grond hiervan haar ontwerp in socialen zin wijzigen? Half Januari verscheen de memorie Yan antwoord, waarbij een gew ijzigd ont werp van wet gevoegd was. Talrijke en belangrijke wijzigingen zijn aangebracht. Wij willen hierbij eenige oogcnblikken stil staan om met een enkel woord aan te geven, in hoeverre het ontwerp naar onze meening is verbeterd. Allereerst is als criterium ter onder scheiding van arbeiders, voor wie bepa lingen van dwingend recht in meerdere of mindere mate noodzakehjk zijn, niet meer de tijd, waarbij het loon is vast gesteld, maar het bedrag van het loon zelf aangenomen. In het voorloopig ver slag had men er op aangedrongen, niet de termijn, waarbij het loon is vastgesteld, maar die, waarbij het wordt uitbetaald als criterium te nemen. De regeering heeft bij nader inzien haar eerst gesteld criterium losgelaten en daarvoor het looncriterium gekozen, dat ook in het ontwerp-Drucker voorkomt. Evenwel is het grensbedrag van drie tot vier guldon verhoogd, ook in verband met enkele bepalingen uit de Ongevallenwet. In de tweede plaats is de redactie van een aantal artikelen in dien zin gewij zigd, dat ook de handelsbedienden, die op provisie werken onder de wot vallen, terwijl omtrent de beambten en bedien den der spoorwegdiensten is bepaald, dut de wet, voor zoover niet het reglement voorziet, toepasselijk op lien is. Dit is nu uitdrukkelijk bepaald. Zoowel in het ontwerp-Drucker als in het ontwerp der vorige regeering kwam eene bepaling voor, dat partijen ter zake van opzettelijk of aan schuld te wijten niet-nakoming van eenige voorgeschreven verplichting tot schadevergoeding zijn gehouden. Een dergelijke bepaling ont brak in het ontwerp-Looff, maar is nu opgenomen. Gevolg gevende aan het van verschillen de zijden uitgesproken verlangen in het voorloopig verslag heeft de minister een artikel opgenomen, waardoor de bevoegd heid des werkgevers om van den arbeider te bedingen dat deze hem na afloop van de dienstbetrekking geen concurrentie zal aandoen, wordt geregeld en beperkt. Slechts noode wil men een dergelijk beding toelaten, dat de vrijheid van arbeid aantast. Vandaar het rechtmatig verlangen der Kamer 0111 eene regeling in de vazen heten vermoeid de ver- bleckende kopjes hangen, en reeds lang vonkelden daarbuiten de sterren aan den hemel. Plotseling baarde het groot opzien, dat madame la duchesse. zeer onrustig werd, en eene zenuwachtige opwinding uit haar oogen sprak. Zij liet haar waaier vallen, weerde de snel toeschietende lakeien en pages on geduldig af, en bukte zelve, om onuoodig lang naar den vluchteling te zoeken. Toen zij liet hoofd weder ophief zag zij er zoo ontsteld uit, dat Jeróme zich bezorgd tot haar wendde, juist toen hij zijn page een wenk gegeven liad, den stoel naar achteren te schuiven, opdat hij de tafel kon opheffen. „Monseigneur," fluisterde de hertogin, die een onmacht nabij scheen, „ik suieek Uwe Hoogheid mij toe te staan op mijne plaats te blijven zitten, het is mij op 't oogenblik onmogelijk op te staan." Wij verlaten u niet, ma chère.... Wij zijn angstig, onze vriendin zoo plot seling lijdend te zien..." „Monseigneur, ik volg u dadelijk... ik heb een oogenblik van ongestoorde rust noodigen de ster van Wilhelms- höhe leunde als een stervende met het hoofd tegen den schouder harer vriendin von Taubenau aan. Jeróme stond op en gaf het gezelschap een wenk, om de zaal snel en zonder geruisch te verlaten, eenige oogen- dienaangaande in de wet op te nemen. Ook zelfs wanneer een dergelijk beding is gemaakt, zal de rechter de bedongen schadevergoeding, indien deze hem boven matig voorkomt, steeds op een kleinere som kunnen bepalen. Voor de geldigheid van het arbeids reglement is een derde vereischte vast gesteld, n.l. dat een volledig exemplaar van het reglement op eene voor den arbeider, gemakkelijk toegankelijke plaats, zoo mogelijk in het arbeidslokaal, zoodanig opgehangen zij en blijve, dat het duidelijk leesbaar is. Dit vereischte kwam ook reeds voor in het ontwerp- Drucker. Daarentegen is in dat ontwerp niet opgenomen het vereischte, dat door den werkgever een volledig reglement ter griffie van het kantongerecht ter inzage voor een ieder moet neergelegd worden. Aan den aandrang van sommige leden in het voorloopig verslag om deze openbaarheid te laten vervallen, heeft de minister geen gevolg willen geven Naar aanleiding van de opmerkingen in de afdeelingen gemaakt, is eene be paling uit het ontwerp-Drucker over genomen, dat- de opbrengst der boeten in geen geval ten bate des werkgevers komen mag. Intusschen scheen het niet gewenscht uitdrukkelijk in de wet de bestemming dier gelden aan te geven hoewel tal van buitenlandsclie wetten daaromtrent voorschriften bevatten. D minister heeft zich ook in dit opzicht weer tot het ontwerp-Drucker gewend en wil nu aan de reglementen overlaten, welke bestemming aan de boeten moet gegeven worden. De bepalingen betreffende het recht des arbeiders op loon voor den tijd door hem tengevolge van ziekte, enz. ver zuimd, zijn op onderscheidene punten herzien. Zoo is nu bepaald, dat de ver plichting om het loon gedurende de ziekte to blijven uitbetalen, beperkt wordt tot den duur van den opzeggingstermijn. Voorts is er verband geschapen tusscnen deze regelingendc ongevallen- en de ko mende ziekteverzekering. Bevalling wordt met ziekte gelijk gesteld; do minister kon echter niet meegaan met degenen, die daarvan wilden uitsluiten de bevalling eener ongehuwde vrouw. Voor alle ge vallen dit te doen acht hij niet redelijk Het staangeld vond ernstige bcstrij ding. Men achtte dat daardoor geldelijke banden zouden ontstaan, waarmede de arbeider gekueveld zou worden. Boven- blikken daarna bevond madame la du chesse zich met Fraülein von Taubenau alleen. „Mignonne, ik mis mijn schoentje... ik vermoed, dat mijn schoothondje mij gevolgd is, en het ergens hcengesleept heeft!" riep de zieke plotseling weer volmaakt gezond, en bevend van toorn over dit ongeval uit, „wij moeten de zaal en vóór alles de plaats onder de tafel doorzoeken; de pages moeten allen hier komen." Fraülein von Taubenau 6nelde een der bijzalen in, en- beval aan een troepje pages, die gichelend de hoofden bijeen staken, spoedig in de eetzaal overal te gaan zoeken naar een schoentje der hertogin, dat veel te groot voor haar kleine voet geweest en daardoor daarvan afgegleden was! Met overdreven haast stormden de jongeheertjes de zaal binnen, en kropen vlug onder de tafel en in alle hoeken van het groote vertrek rond, George als de ijverigste vooraan, als wilde hij vurige kolen op het hoofd zijner vijandin stapelen. Men vond niets, en schouderophalend stond men rondom madame la duchesse. Daar klinkt plotseling een rauwe gil bijna gesmoord door drift een vlugge tred een greepen de hand der hertogin pakt iGeorge's jabot beet en trekt een smal, goudgeel bandje tus schen de fkanten te voorschijn, waarop dien zou bij faillissement van den werk gever een groot deel van het staangeld verloren gaan, terwijl de mogelijkheid niet uitgesloten zou zijn, dat de werk gever het zich door verduistering als anderszins zou toeeigenen. De minister handhaaft het staangeld en terecht. De werkgever moet ook waarborgen hebben, dat de arbeider niet straffeloos tegenover hem misbruik maakt van zijn gemis aan kapitaal. Maar overigens is eene andere regeling getroffen. Binnen drie dagen of eerder moet het staangeld ter Rijks postspaarbank worden gelegd. En wil de werkgever schadeloosgesteld worden, m. a. w. een deel van het staangeld hebben, dan zal hij eene rechtsvordering moeten instellen. Omtrent het inhouden van het staangeld zijn ook andere be palingen gemaakt. Zoo mag niet meer dan een tiende van het uit te betalen loon telkens worden ingehouden. Tevens is nu de bevoegdheid des werkgevers om des Zondags arbeid te doen verrichten, beperkt. Met een enkel woord is reeds gezegd, dat de regeeringsbepaljng omtrent de opzeggingstermijn, niet voor alle arbei ders gelijk, heftigen tegenstand in de arbeiderskringen heeft gewekt. De mi nister heeft, na kennisgeving van liet daarover gezegde in het voorloopig ver slag, deze bepaling geschnpt. Dit is echter niet zonder leedwezen geschied. „Immers bet wil hem voorkomen, dat de bepaling uiting gaf aan eene hoogere gedaciite, dan die, welke wordt geïn spireerd door de overweging van de verschillende, niet zelden zelfs tegen strijdige, belangen waarmede een der gelijk voorschrift wellicht te eeniger tijd in botsing zou hebben kunnen komen. De bepaling toch, zooals zij was voor gedragen, had niet op het oog het klassebelang nóch van den arbeider, nóch van den werkgever, maar liet al gemeen belang der maatschappij. Dooi den band tusschen werkgever en arbei der nauwer toe te halen naarmate de verhouding tusschen beide duurzamer was geworden, zou ja, nu en dan een bijzonder of ook wel eens een zelfs voornaam klassebelang schade hebben kunnen beloopen, maar ware daaren tegen ongetwijfeld het hoogere algemeen belang der maatschappij toch altijd groo- tclijks gebaat." Zeker stralen uit deze woorden eene patriarchale warmte, maar ontneming vau het stakingsrecht, hel angstig verradelijk het luikje van een schoen volgde En God zij den jongen man ge nadigü Als verschrikte kuikens, die een valk op zich neer zien strijken, schuilen de pages in een hoek der zaal bijeen, en wagen het nauwelijks het lot van hunnen armen vriend op zachten, fluisterenden toon te bespreken. Wee, driewerf wee den vermetele, wien haar wraaklust gold, toen zij op staanden voet naar Monseigneur geijld was, om den misdadiger George zonder genade aan te klagen. Wat of ze wel voor hoogverradelijke dingen bericht mocht hebben? Een minuut of wat later reeds ver scheen een kamerdienaar van Jeróme, om den page, George, in liet kabinet van Monseigneur te ontbieden, en wie ooit gelegenheid gehad heeft de pliysi- onomiën van vorstelijke afgezanten te bcstudeeren, had uit die van monsieur Lambert dè geheele lijdensgeschiedenis kunnen lezen, welke als het zwaard van Damokles boven het hoofd van den ver- metelsten aller pages hing. De koning zat vóór zijn schrijftafel, en keerde zich met een onheilspel end gelaat naar den binnentredende om. „Monsieur George," zeide hij in zijn gebroken, eigenaardig Duitsch; „hij heeft de infamic gehad, madame la duchesse de M. door eene impudence, zoo mal morigènée que possible, schandelijk moderne strijdmiddel, ging te ver. Beter minder patriarchaal en meer sociaal. De opzeggingstermijn is nu voor allen gelijk aan den tijd, welke gewoonlijk verloopt tus chcn twee opvolgende uit betalingen van het in geld vastgestelde loon, doch niet langer dan zes weken. In het ontwerp-Drucker was elke eigenmachtige verbreking der dienstbe trekking zonder dringende redenen on rechtmatig. Eene zoodanige bepaling ontbrak in liet ontwerp-Looff, doch is nu met eenige wijzigingen overgenomen. Zij is niet onrechtmatig, wanneer tegelijk eene schadeloosstelling wordt betaald. Ten slotte zijn nog twee wijzigingen aangebracht, welke de procedure betref- ten. Speciale rechtscolleges zijn o.a. wegens een grondwettig bezwaar, niet opgenomen, maar eene eenvoudige pro cedure voor den kantonrechter is inge steld. Arbeiders, wier loon minder dan vier gulden per dag bedraagt en dat zijn het overgrooie deel zullen kosteloos kunnen procedeeren. Ondanks don aandrang in het voor loopig verslag heeft de regeering zich bepaald tot het individneele arbeidscon tract en het collectieve arbeidscontract laten rusten. De regeering erkent echter het nut van de collectieve arbeidsover eenkomst, zoodat wellicht de Kamer, mocht zij opneming ervan gewenscht ach ten, op niet te veel tegenstand zal stuiten. Ongetwijfeld is het wetsontwerp in vele opzichten verbeterd. Het zal een flinke stap op den weg der sociale wet geving zijn, indien het aldus in het Staatsblad verschijnt. Op meerdere pun ten is de regeering tot het voortreffelijk ontwerp-Drucker teruggekeerd. Moge een spoedige behandeling in de Kamer liet wetgevend resultaat dezer regeering totnogtoe zoo buitengewoon gering, eeni- germato verbeteren. UIT DE PERS. Gezin en school. Gymnastiek en spel in he t bij- zonder nood z a k e 1 ij k voor onze m e i s j e s. Hot goede groeit traag- in schaduw van geringschatting. VAN EINDEN. De gymnastiek en het openlucht-spel hebben lang tegen de verdrukking in moeten groeien. In Nederland worden zij eerst sedert de laatste jaren beschouwd te beleedigen, weet hij niet dat zulk eene impertinence, gepleegt tegen onzó vriendin, ook ons krenkt?!" Kalm cm rustig, bijna uitdagend lachten hem de blauwe oogen van den delin quent toe. „Sire zal mij, hoop ik, genadig toe staan een woord tc mijner verdediging tc spreken?" „Niets toestaan, geen leugens aan hooren!" riep Jerome met een gezicht, rood van drift uit. „Madame la duchesse heeft hem aangeklaagd bij ons en do woorden van Altesse zijn voldoende voor zijne punition!. Hijzelf zal brengen onze ordres aan Monsieur le colonel, die zal oefenen een zeer streng recht!" en met eene driftige geste rukte hij de pen van den inktkoker, en liet haar haastig over het papier vliegen. Er moest al heel iets buitengewoons voorgevallen zijn, 0111 Monseigneur naar pen en papier te doen grijpen. George stond onbewegelijk, met een trotsche houding en een vastbesloten trek o 111 den mond. De kaarsen gaven slechts een matten schijn in kt vertrek, en bijna boosaardig wendde Jeróme het hoofd 0111 niet de woorden: „Mij zal dit licht nog allunieeren, en ons bijhouden!" daarbij met de hand naar een kleinen, zilveren kandelaar wijzend, die aan zijne linkerhand op de schrijftafel stond. George gehoorzaamde stilzwijgend en stak de kaars aa:i de kroon aan j daarna

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1905 | | pagina 1