Wees U Zelf!
Woensdag 8 Februari 1905.
2e Jaargang
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
t
Een Pages-streek.
NO. II.
Het gewijzigd arbeidscontract.
FEUILLETON.
EEMLANDER.
Vertchyut
Woensdag* e> Zaterdags.
Itai'caii
Hendrik van Viandenstraat 28
AbaaHeaientsprljs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
l'rijs «lor advorteutlëu
Van 1 tot 5 regels 0.40
voor iederen regel meer0.08
Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Onder de wetsontwerpen, welke naar
alle waarschijnlijkheid nog vóór Juni in
de Tweede Kamer zullen behandeld wor
den, behoort ook dat betreffende de
regeling van hot arbeidscontract. Een
wetsontwerp, dat voor ons land in eene
dringende behoefte voorziet. Nadat het
in opdracht van de ministers van justitie
Smidt en Cort van der Linden door mr.
H. L. Drucker was bewerkt, is het onder
het vorig kabinet bij Koninklijke bood
schap van 7 Mei 1901 reeds ingediend
en, nader gewijzigd door minister Loeff,
28 Januari 1904 opnieuw bij de Kamer
15? ingekomen.
In arbeiderskringen heeft het laatste
ontwerp veel bestrijding ondervonden en
wel het meest de bepaling, dat de termijn
van opzegging van de overeenkomst voor
beide partijen met veertien dagen wordt
verlengd voor elk vol jaar, dat de dienst
betrekking tusschen werkgever en arbei-
der onafgebroken heeft geduurd. Men
ziet daariu de vernietiging van het sta-
kingsrecht, het strijdmiddel voor de
arbeiders. Immers niet alle arbeiders
zouden tegelijk kunnen staken, daar de
termijnen veel zouden uitloopen en dus
eene staking in massa onmogelijk zijn.
Begrijpelijk is, dat na de stakingswetten
van April 1903 van urbeiderszijde met
een meer dan waakzaam oog hierop
wordt gelet. Maar ook andere bepalingen
hebben geen goedkeuring kunnen vinden
in de oogen van hen, die bij het tot
standkomen ecner wettelijke regeling van
bet arbeidscontract het meeste belang
hebben. Zoo de bepaling, dat boeten
door den wetgever geheven, ten zijnen
voordeele kunnen komen. En eveneens
bet voorschrift omtrent het zoogenaamde
staangeld, dat tot zeker bedrag van het
loon der arbeiders ingehouden bij den
werkgever zou berusten. Ook de
wijze, waarop door den arbeider tot
verkrijging van zijn recht zou moeten
geprocedeerd worden, natuurlijk vooral
uit een financieel oogpunt. In het voor-
loopig verslag heeft deze kritiek of beter
gezegd de weerklank dezer kritiek eene
ruime plaats gevonden. Het hoofdverwijt
aan den' minister was, dat hij meer
juridisch dan sociaal is aangelegd, waar
door zijn wetsontwerp te veel juridisch
en te weinig sociaal karakter vertoonde.
Baar ia geen grootcr schuld dan ontrouw
worden aan zijn beginsel.
4. 8. C. U'allis.
UIT OUDE PERKAMENTEN,
naar het Duitsch van Nataly von
Esch&truth.
3.) (blot.)
Ook lette er geen levende ziel op, dat
verscheidene appelen van de schaal afrol
den, en de volijverige page zijn gepoederd
hoofd naast den goudkleurigen sleep der
duchesse onder de tafel stak, en daar
onvermoeid rondzoclit; evenmin zag éen
sterfelijk oog, dat George, toen hij weer
op zijne plaats stond, een merkwaardig
hoekig figuur had, en zijn kanten jabot
plotseling zeer vreemde uitwassen ver
toonde.
De fluiten en violen juchten onafge
broken voort, en de kaarsen waren een
goed eind opgebrandde teedere lelietjes
van dalen en de geurende vliertakken
De vraag was nu: zal de regeering op
grond hiervan haar ontwerp in socialen
zin wijzigen?
Half Januari verscheen de memorie
Yan antwoord, waarbij een gew ijzigd ont
werp van wet gevoegd was. Talrijke en
belangrijke wijzigingen zijn aangebracht.
Wij willen hierbij eenige oogcnblikken
stil staan om met een enkel woord aan
te geven, in hoeverre het ontwerp naar
onze meening is verbeterd.
Allereerst is als criterium ter onder
scheiding van arbeiders, voor wie bepa
lingen van dwingend recht in meerdere
of mindere mate noodzakehjk zijn, niet
meer de tijd, waarbij het loon is vast
gesteld, maar het bedrag van het loon
zelf aangenomen. In het voorloopig ver
slag had men er op aangedrongen, niet
de termijn, waarbij het loon is vastgesteld,
maar die, waarbij het wordt uitbetaald
als criterium te nemen. De regeering
heeft bij nader inzien haar eerst gesteld
criterium losgelaten en daarvoor het
looncriterium gekozen, dat ook in het
ontwerp-Drucker voorkomt. Evenwel is
het grensbedrag van drie tot vier guldon
verhoogd, ook in verband met enkele
bepalingen uit de Ongevallenwet.
In de tweede plaats is de redactie van
een aantal artikelen in dien zin gewij
zigd, dat ook de handelsbedienden, die
op provisie werken onder de wot vallen,
terwijl omtrent de beambten en bedien
den der spoorwegdiensten is bepaald, dut
de wet, voor zoover niet het reglement
voorziet, toepasselijk op lien is. Dit is
nu uitdrukkelijk bepaald.
Zoowel in het ontwerp-Drucker als in
het ontwerp der vorige regeering kwam
eene bepaling voor, dat partijen ter zake
van opzettelijk of aan schuld te wijten
niet-nakoming van eenige voorgeschreven
verplichting tot schadevergoeding zijn
gehouden. Een dergelijke bepaling ont
brak in het ontwerp-Looff, maar is nu
opgenomen.
Gevolg gevende aan het van verschillen
de zijden uitgesproken verlangen in het
voorloopig verslag heeft de minister een
artikel opgenomen, waardoor de bevoegd
heid des werkgevers om van den arbeider
te bedingen dat deze hem na afloop van
de dienstbetrekking geen concurrentie
zal aandoen, wordt geregeld en beperkt.
Slechts noode wil men een dergelijk
beding toelaten, dat de vrijheid van
arbeid aantast. Vandaar het rechtmatig
verlangen der Kamer 0111 eene regeling
in de vazen heten vermoeid de ver-
bleckende kopjes hangen, en reeds lang
vonkelden daarbuiten de sterren aan
den hemel.
Plotseling baarde het groot opzien,
dat madame la duchesse. zeer onrustig
werd, en eene zenuwachtige opwinding
uit haar oogen sprak.
Zij liet haar waaier vallen, weerde de
snel toeschietende lakeien en pages on
geduldig af, en bukte zelve, om onuoodig
lang naar den vluchteling te zoeken.
Toen zij liet hoofd weder ophief zag
zij er zoo ontsteld uit, dat Jeróme zich
bezorgd tot haar wendde, juist toen hij
zijn page een wenk gegeven liad, den
stoel naar achteren te schuiven, opdat
hij de tafel kon opheffen.
„Monseigneur," fluisterde de hertogin,
die een onmacht nabij scheen, „ik suieek
Uwe Hoogheid mij toe te staan op mijne
plaats te blijven zitten, het is mij op 't
oogenblik onmogelijk op te staan."
Wij verlaten u niet, ma chère....
Wij zijn angstig, onze vriendin zoo plot
seling lijdend te zien..."
„Monseigneur, ik volg u dadelijk...
ik heb een oogenblik van ongestoorde
rust noodigen de ster van Wilhelms-
höhe leunde als een stervende met het
hoofd tegen den schouder harer vriendin
von Taubenau aan.
Jeróme stond op en gaf het gezelschap
een wenk, om de zaal snel en zonder
geruisch te verlaten, eenige oogen-
dienaangaande in de wet op te nemen.
Ook zelfs wanneer een dergelijk beding
is gemaakt, zal de rechter de bedongen
schadevergoeding, indien deze hem boven
matig voorkomt, steeds op een kleinere
som kunnen bepalen.
Voor de geldigheid van het arbeids
reglement is een derde vereischte vast
gesteld, n.l. dat een volledig exemplaar
van het reglement op eene voor den
arbeider, gemakkelijk toegankelijke
plaats, zoo mogelijk in het arbeidslokaal,
zoodanig opgehangen zij en blijve, dat
het duidelijk leesbaar is. Dit vereischte
kwam ook reeds voor in het ontwerp-
Drucker. Daarentegen is in dat ontwerp
niet opgenomen het vereischte, dat door
den werkgever een volledig reglement
ter griffie van het kantongerecht ter
inzage voor een ieder moet neergelegd
worden. Aan den aandrang van sommige
leden in het voorloopig verslag om deze
openbaarheid te laten vervallen, heeft
de minister geen gevolg willen geven
Naar aanleiding van de opmerkingen
in de afdeelingen gemaakt, is eene be
paling uit het ontwerp-Drucker over
genomen, dat- de opbrengst der boeten
in geen geval ten bate des werkgevers
komen mag. Intusschen scheen het niet
gewenscht uitdrukkelijk in de wet de
bestemming dier gelden aan te geven
hoewel tal van buitenlandsclie wetten
daaromtrent voorschriften bevatten. D
minister heeft zich ook in dit opzicht
weer tot het ontwerp-Drucker gewend
en wil nu aan de reglementen overlaten,
welke bestemming aan de boeten moet
gegeven worden.
De bepalingen betreffende het recht
des arbeiders op loon voor den tijd door
hem tengevolge van ziekte, enz. ver
zuimd, zijn op onderscheidene punten
herzien. Zoo is nu bepaald, dat de ver
plichting om het loon gedurende de
ziekte to blijven uitbetalen, beperkt wordt
tot den duur van den opzeggingstermijn.
Voorts is er verband geschapen tusscnen
deze regelingendc ongevallen- en de ko
mende ziekteverzekering. Bevalling wordt
met ziekte gelijk gesteld; do minister kon
echter niet meegaan met degenen, die
daarvan wilden uitsluiten de bevalling
eener ongehuwde vrouw. Voor alle ge
vallen dit te doen acht hij niet redelijk
Het staangeld vond ernstige bcstrij
ding. Men achtte dat daardoor geldelijke
banden zouden ontstaan, waarmede de
arbeider gekueveld zou worden. Boven-
blikken daarna bevond madame la du
chesse zich met Fraülein von Taubenau
alleen.
„Mignonne, ik mis mijn schoentje...
ik vermoed, dat mijn schoothondje mij
gevolgd is, en het ergens hcengesleept
heeft!" riep de zieke plotseling weer
volmaakt gezond, en bevend van toorn
over dit ongeval uit, „wij moeten de
zaal en vóór alles de plaats onder de
tafel doorzoeken; de pages moeten allen
hier komen."
Fraülein von Taubenau 6nelde een
der bijzalen in, en- beval aan een troepje
pages, die gichelend de hoofden bijeen
staken, spoedig in de eetzaal overal te
gaan zoeken naar een schoentje der
hertogin, dat veel te groot voor haar
kleine voet geweest en daardoor daarvan
afgegleden was!
Met overdreven haast stormden de
jongeheertjes de zaal binnen, en kropen
vlug onder de tafel en in alle hoeken
van het groote vertrek rond, George
als de ijverigste vooraan, als wilde hij
vurige kolen op het hoofd zijner vijandin
stapelen.
Men vond niets, en schouderophalend
stond men rondom madame la duchesse.
Daar klinkt plotseling een rauwe gil
bijna gesmoord door drift een
vlugge tred een greepen de hand
der hertogin pakt iGeorge's jabot beet
en trekt een smal, goudgeel bandje tus
schen de fkanten te voorschijn, waarop
dien zou bij faillissement van den werk
gever een groot deel van het staangeld
verloren gaan, terwijl de mogelijkheid
niet uitgesloten zou zijn, dat de werk
gever het zich door verduistering als
anderszins zou toeeigenen. De minister
handhaaft het staangeld en terecht. De
werkgever moet ook waarborgen hebben,
dat de arbeider niet straffeloos tegenover
hem misbruik maakt van zijn gemis aan
kapitaal. Maar overigens is eene andere
regeling getroffen. Binnen drie dagen
of eerder moet het staangeld ter Rijks
postspaarbank worden gelegd. En wil
de werkgever schadeloosgesteld worden,
m. a. w. een deel van het staangeld
hebben, dan zal hij eene rechtsvordering
moeten instellen. Omtrent het inhouden
van het staangeld zijn ook andere be
palingen gemaakt. Zoo mag niet meer
dan een tiende van het uit te betalen
loon telkens worden ingehouden.
Tevens is nu de bevoegdheid des
werkgevers om des Zondags arbeid te
doen verrichten, beperkt.
Met een enkel woord is reeds gezegd,
dat de regeeringsbepaljng omtrent de
opzeggingstermijn, niet voor alle arbei
ders gelijk, heftigen tegenstand in de
arbeiderskringen heeft gewekt. De mi
nister heeft, na kennisgeving van liet
daarover gezegde in het voorloopig ver
slag, deze bepaling geschnpt. Dit is
echter niet zonder leedwezen geschied.
„Immers bet wil hem voorkomen, dat
de bepaling uiting gaf aan eene hoogere
gedaciite, dan die, welke wordt geïn
spireerd door de overweging van de
verschillende, niet zelden zelfs tegen
strijdige, belangen waarmede een der
gelijk voorschrift wellicht te eeniger tijd
in botsing zou hebben kunnen komen.
De bepaling toch, zooals zij was voor
gedragen, had niet op het oog het
klassebelang nóch van den arbeider,
nóch van den werkgever, maar liet al
gemeen belang der maatschappij. Dooi
den band tusschen werkgever en arbei
der nauwer toe te halen naarmate de
verhouding tusschen beide duurzamer
was geworden, zou ja, nu en dan een
bijzonder of ook wel eens een zelfs
voornaam klassebelang schade hebben
kunnen beloopen, maar ware daaren
tegen ongetwijfeld het hoogere algemeen
belang der maatschappij toch altijd groo-
tclijks gebaat." Zeker stralen uit deze
woorden eene patriarchale warmte, maar
ontneming vau het stakingsrecht, hel
angstig verradelijk het luikje van een
schoen volgde
En God zij den jongen man ge
nadigü Als verschrikte kuikens, die
een valk op zich neer zien strijken,
schuilen de pages in een hoek der zaal
bijeen, en wagen het nauwelijks het lot
van hunnen armen vriend op zachten,
fluisterenden toon te bespreken.
Wee, driewerf wee den vermetele,
wien haar wraaklust gold, toen zij op
staanden voet naar Monseigneur geijld
was, om den misdadiger George zonder
genade aan te klagen.
Wat of ze wel voor hoogverradelijke
dingen bericht mocht hebben?
Een minuut of wat later reeds ver
scheen een kamerdienaar van Jeróme,
om den page, George, in liet kabinet
van Monseigneur te ontbieden, en wie
ooit gelegenheid gehad heeft de pliysi-
onomiën van vorstelijke afgezanten te
bcstudeeren, had uit die van monsieur
Lambert dè geheele lijdensgeschiedenis
kunnen lezen, welke als het zwaard van
Damokles boven het hoofd van den ver-
metelsten aller pages hing.
De koning zat vóór zijn schrijftafel,
en keerde zich met een onheilspel end
gelaat naar den binnentredende om.
„Monsieur George," zeide hij in zijn
gebroken, eigenaardig Duitsch; „hij heeft
de infamic gehad, madame la duchesse
de M. door eene impudence, zoo mal
morigènée que possible, schandelijk
moderne strijdmiddel, ging te ver. Beter
minder patriarchaal en meer sociaal.
De opzeggingstermijn is nu voor allen
gelijk aan den tijd, welke gewoonlijk
verloopt tus chcn twee opvolgende uit
betalingen van het in geld vastgestelde
loon, doch niet langer dan zes weken.
In het ontwerp-Drucker was elke
eigenmachtige verbreking der dienstbe
trekking zonder dringende redenen on
rechtmatig. Eene zoodanige bepaling
ontbrak in liet ontwerp-Looff, doch is
nu met eenige wijzigingen overgenomen.
Zij is niet onrechtmatig, wanneer tegelijk
eene schadeloosstelling wordt betaald.
Ten slotte zijn nog twee wijzigingen
aangebracht, welke de procedure betref-
ten. Speciale rechtscolleges zijn o.a.
wegens een grondwettig bezwaar, niet
opgenomen, maar eene eenvoudige pro
cedure voor den kantonrechter is inge
steld. Arbeiders, wier loon minder dan
vier gulden per dag bedraagt en
dat zijn het overgrooie deel zullen
kosteloos kunnen procedeeren.
Ondanks don aandrang in het voor
loopig verslag heeft de regeering zich
bepaald tot het individneele arbeidscon
tract en het collectieve arbeidscontract
laten rusten. De regeering erkent echter
het nut van de collectieve arbeidsover
eenkomst, zoodat wellicht de Kamer,
mocht zij opneming ervan gewenscht ach
ten, op niet te veel tegenstand zal stuiten.
Ongetwijfeld is het wetsontwerp in
vele opzichten verbeterd. Het zal een
flinke stap op den weg der sociale wet
geving zijn, indien het aldus in het
Staatsblad verschijnt. Op meerdere pun
ten is de regeering tot het voortreffelijk
ontwerp-Drucker teruggekeerd. Moge
een spoedige behandeling in de Kamer
liet wetgevend resultaat dezer regeering
totnogtoe zoo buitengewoon gering, eeni-
germato verbeteren.
UIT DE PERS.
Gezin en school.
Gymnastiek en spel in he t bij-
zonder nood z a k e 1 ij k voor onze
m e i s j e s.
Hot goede groeit traag- in
schaduw van geringschatting.
VAN EINDEN.
De gymnastiek en het openlucht-spel
hebben lang tegen de verdrukking in
moeten groeien. In Nederland worden
zij eerst sedert de laatste jaren beschouwd
te beleedigen, weet hij niet dat zulk
eene impertinence, gepleegt tegen onzó
vriendin, ook ons krenkt?!"
Kalm cm rustig, bijna uitdagend lachten
hem de blauwe oogen van den delin
quent toe.
„Sire zal mij, hoop ik, genadig toe
staan een woord tc mijner verdediging
tc spreken?"
„Niets toestaan, geen leugens aan
hooren!" riep Jerome met een gezicht,
rood van drift uit. „Madame la duchesse
heeft hem aangeklaagd bij ons en do
woorden van Altesse zijn voldoende voor
zijne punition!. Hijzelf zal brengen
onze ordres aan Monsieur le colonel,
die zal oefenen een zeer streng recht!"
en met eene driftige geste rukte hij de
pen van den inktkoker, en liet haar
haastig over het papier vliegen.
Er moest al heel iets buitengewoons
voorgevallen zijn, 0111 Monseigneur naar
pen en papier te doen grijpen.
George stond onbewegelijk, met een
trotsche houding en een vastbesloten
trek o 111 den mond. De kaarsen gaven
slechts een matten schijn in kt vertrek,
en bijna boosaardig wendde Jeróme het
hoofd 0111 niet de woorden: „Mij zal dit
licht nog allunieeren, en ons bijhouden!"
daarbij met de hand naar een kleinen,
zilveren kandelaar wijzend, die aan zijne
linkerhand op de schrijftafel stond.
George gehoorzaamde stilzwijgend en
stak de kaars aa:i de kroon aan j daarna