Woensdag 15 Maart 1905.
2e Jaargang
Wees 11 Zelf l
r
-Komoeopathie.
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
10. 21,
sr,
gratis.
Jeanbttb Nuhuis.
FEUILLETON.
-let zoekende l.ieht.
Versvliijiit
IVoenstlags en Zaterdags.
DE EEMLA
Kiircuu
Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der adrerteiitiöii
Van 1 tot 5 regels 0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
i
ii
d
ZIJ, die ziek met ingang van
April a.s. op ons blad ahon-
eeren, ontvangen de tot dien
utiiui verschijnende im i ii-
ie rs ----------
5K|
Hoewel het plan van minister Ivuyper
ïslukt is, om als opvolger van Professor
[osenstein te Leiden een Ilomoeöpaath
benoemen, is toch deze wetenschap
ds verleden jaar officieel erkend door
Hegeering. Er is namelijk een com-
flissie benoemd om een bijvoegsel te
rvaardigen op de in bewerking zijnde
ierde uitgave der Nederlandsche Phar-
acopee, bevattende de beschrijving der
omoeöpatische geneesmiddelen.
Ten nauwste met de Homoeopathic
ingt samen de persoon van Hahnemann,
aar hij toch de man is, die in 1805 de
rondlegger was dezer geneesmethode,
e in alle beschaafde landen onder medici,
Baar vooral onder leeken, een grooten
1 mhang heeft verkregen, die reeds haar
gen leerstoelen, haar eigen hospitalen,
eigen pharmacopee heeft zooals
ijv. in Engeland en Amerika. Thans
k is in Duitschland een homoëopatisch
etboek uitgegeven.
In ons land breidt zij zich eveneens
t; reeds in verschillende plaatsen zijn
omoeopathen gevestigd, zooals o. a. in
trecht, Amsterdam, Apeldoorn, Zaan-
m. Hahnemann dan was de grondlegger
•/.er methode; hij werd in 1755 te
eisten geboren, waar zijn vader por-
leiuschilder was. Na afloop zijner
edische studiën, heeft hij langen tijd
ndgezworven en zich met verschillende
etenschappeu bezig gehouden vooral
ichter met de chemie.
Ook heeft hij eenigen tijd de psychiatrie
eoefend, maar tante de combattants, heeft
ij zich niet lang daarmede bezig ge-
e.JJ ouden en zich daarna geheel gegeven
in de verkondiging der Homoeöpathische
er. Hij vestigde zich daarvoor in Leip-
g als privaat-docenlvanwaar hij
■liter in 1821 werd verdreven, omdat
Regeering hem verbood zelf genees
middelen te bereiden en af te leveren.
-I
d
Liefde eischt niet, maar geeft en is ecuwig
en onveranderlijk.
Uit h e t D u i t s c h
ERNST VAN "WILDENBRU CH.
5).
Eenige passen achter hem aan stapte
c oude Johann. liet hoofd ver voorover
cbogen, geen oog van #ijn mees'er
fwendend, ging of liever sloop hij den
aron na. In zijn geheelen houding lag
'Uitengewone oplettendheid bijna iets
loerends. Als hij zag, hoe de baron de
rmen uitstrekte, was hij met één sprong,
och onhóorbaar achter hem gekomen,
e plooien van het magere gezicht span
en zich in groote opmerkzaamheid,
ivelke bijna a in vijandelijkheid deed
enken. Zijne handen die hij tot nu toe 111
e zakken van zyn overjas had gestoken,
Eén» jaar later werd hij door den hertog
van Cöthen tot hofarts benoemd. Van
dit oogenblik af, alzoo op (37-jarigen leef
tijd, begon zijn roem. Van alle kanten
erkenning en waardeering. Daar hij zicli
zelf beschouwde als autoriteit, als de
schepper eener nieuwe richting, wilde hij
blinde onderworpenheid, die hij bij zijn
patiënten wekte, ook van zijn leerlingen
eischen. Toen hein dit niet gelukte en
verschillende homoeöpathische artsen van
Leipzig in geschriften tegen hem opkwa
men, besloot hij zijn kunst over te
planten naar Parijs, waar hij mei zijn
tweede vrouw, die een der vurigste ver
eersters, trouwe assistente en medewerk
ster van hem was, nog acht jaar werkte,-
steeds zieken bezoekende en aan huis
ontvangende.
Hij was een man van veel omvattende
kennis en van groote werkkracht, maar'
jammer genoeg zoo op de penning, dat
deze eigenschap hem soms leelijke parten
speelde. Zoo werd door hem met veel
ophef de ontdekking van een nieuw zout
aangekondigd, dat voor veel geld ver
krijgbaar werd gesteld, wat toch bij
onderzoek niets anders bleek te zijn dan
gewone borax, reeds in de 17e eeuw
bekend bij de Venetianen als conser
veermiddel.
Hahnemann was iemand van buiten
gewoon practischcn aard, hij wist met
allerlei slag van mcnschen om te gaan,
kende de groote beteekenis der Hygiëne,
wat o. a. blijkt uit de giddeu regelen,
die hij voorschreef tot behoud der ge
zondheid, als wasschingcn met koud
water, beweging in de open lucht, matig
heid in alles, gemoedsrust, vermijding
van alle overdrijving.
Zoo schreef hij aan een zijner patiënten
„Seien sie philosoph, so können sic
gesund, so können sie alt werden. Was
sie argert, darauf horen sie nicht, was
Ihnen zuviel ist weisen sic von der Hand;
wenn man sie treibt so gehen sie lang-
sam. Was sie mit Bcqueinliehkcit fertig
machen köiincn, das maclien sie; was
nicht fertig werden kann, kümmcre sie
nicht".
Al deze trekken stempelen hem tot
een man, die een buitengewonen invloed
op zijn tijdgenooten kon uitoefenen. Een
open oog heeft hij yoor alle leemten der
geneeskundige wetenschap; lt Is hem een
doorn in liet oog, dat de therapie schier
overal te kort komt. Sterk trekt hij te
velde tegen het groote aantal tempera
had hij thans vrijgemaakt, zoodat het
er veel van had, als bereidde hij zich
er op voor, zich in het volgenden oogen
blik op zijn meester te werpen, zooals
de bewaker van een krankzinnige zich
op een gek stort, om hem van een ver
schrikkelijke daad terug te houden. Want
de mensch daar vóór hem was immers
niet toerekenbaar, een waanzinnige, een
gek; dat wist hij immers wel het best,
hij, die hem reeds als kind op de armen
had gedragen, die hem allengs had zien
opgroeien en altijd en overal bij hem
geweest was? En sedert hedenavond wist
hij immers ook, dat hij zijne opmerkzaam
heid verdubbelen, meer dan verdubbelen,
moest? Slechts onder één voorwaarde kon
deze ongelukkige mensch daar vóór hem
blijven leven: rust, rust en altijd rust.
Dat had, jaien geleden, de arts hem
gezegd, en als de arts het hem niet
gezegd had, zou zijn instinct het hem
verraden hebben. De eenc dag moest
precies zijn als de andere, gelijkmatig.
En hedenavond had hij er getuige van
moeten zijn, hoe deze man gevaar liep
van verliefd te worden.
YerliefdMisschien zelfs wilde hij wel
trouwen
Ilij was woedend; hij knarste bijna
op de tanden. Zoo weinig dus kende
die ongelukkige mensch zijn toestand
Welnu, liet was goed dm h ij er w s,
hij, de oude Johann; hij zou zijn oogen
open houden, ja, ja, dat zou hij!
tuur-verlagendc middelen, ook stelt hij
de aderlating in een bespottelijk dag
licht. Hij gaat verschrikkelijk te keer
tegen het voorschrijven van allerlei mid
delen op één recept „mausendreck und
Coriander, alles durch einander", wat zoo
algemeen was in ziju tijd. liet was zoo
diep in zijn overtuiging doorgedrongen,
dat er een hervormiug op geneeskundig
gebied moest komen, dat hij zich een
Godsgezant waande, wien de kracht ge
geven was, om die reformatie tot stand
te brengen. Hij meende, dat voor deze
hervorming noodig was:
le nauwkeurig onderzoek van den
zieke,
2e voorschrijven van eenvoudige en
kelvoudige geneesmiddelen in uiterst
gefinge dosis,
8e proefneming der geneesmiddelen
óp ge-zondon,
4e hef beginsel van Siuiilia Snnilibus
n.l. Dat geneesmiddel kan slechts de
gezondheid herstellen, dat bij een gezond
mensch zooveel mogelijk dezelfde ver
anderingen teweegbrengt, als die, welke
het ziektebeeld samenstellen.
Deze nieuwe weg van genezing, die
volgens hemzelf, door niemand vóór hem
bewandeld is, was reeds aangegeven en
betreden door v. Helmont en Paracelsus,
maar met minder wctenschappelijkcn
drang. Bij deze laatsten toch gold de
regel, dat de kleur en vorm der plantcn-
deelen in bepaalde betrekking stonden
tot de ziekten en de zieke lichaamsdeelen
Bijv. Sterk behaarde planten bevor
derden den haargroei; bij bloedingen
hielp de roode doodekop (bloedsteen
ijzeroxyde); bij geelzucht moest de gele
saffraan of het gele melksap der Stinkende
gouwe dienst doen. Papavcrbollen werken
op hoofd en hersenen, oindat hun uit
wendige vorm met die van liet hoofd
overeenkomt..
Reeds terstond na het optreden van
Hahnemann als Homoeopaath, haalden
ziju deskundige tijdgenooten glimlachend
de schouders op en begroetten zijn ideöen
met minachting. Vooral de wet, dat ge
neesmiddelen in uiterst verdunden toe
stand moesten gegeven worden, vond
zeer veel bestrijders. De andere regelen
door Hahnemann aangegeven, werden
niet bestreden, integendeel geprezen en
de tegenwoordige medicus verschilt dan
ook alleen maar met den homoeopatisehen
arts in het voorschrijven van de genees
middelen.
En hij schoof de handen, terwijl hij
deze tot vuisten balde, in de zakken
van zijn overjas terug, wijl hij zich over
tuigd had, dat de baron voorloopig niets
in den zin had.
Den volgenden morgen reeds zeer
vroeg werd er aan het huis van Anna's
oom gebeld, en toen de keukenmeid de
deur opende, gleed er een grijnslach
over haar gelaat: die heer van gisteren
stond voor de deur, baron Eberhard von
Fah ren wald!
Stomme verbazing bij den ooni en
de tante, een gloeiend rood oj) het ge
laat van Anna en in het volgend
oogenblik, nog voor men hem eigenlijk
had binnengenoodigd, stond hij reeds op
den drempel. Zelfs al had men hem
belet willen geven, hij zou zich niet
hebben laten afwijzen; dat zag men hem
aan. Zijn borst ging zichtbaar op en
neei en in het bleeke gezicht gloeiden
de oogen als kolen vuur.
Bijna als een speler, die zijn laatste
geld op één kaart heeft gezet, zoo zag
hij er uit.
Het kostte hem moeite, de uiterlijke
vormen der wellevendheid in acht te
nemen; zijn blikken rustten onafgewend
op Anna, haast met een angstige uitdruk
king, als vreesde hij. (lat zij mocht heen
gaan, dat zij van hem weg zou vluchten.
Nadat hij den ouden majoor en zijne
vrouw begroet had, trad nij op het
jonge meisje toe.
Bepalen wij ons nu allereerst tol de
grondstoffen waarvan zij zich bedienen.
Op deii voorgrond staat bij hen, dat
slechts de ruwe grondstoffen gebruikt
worden; zij willen niets weten van de,
uit die grondstoffen bereide werkzame
bcstanddeelcn. Ze verwerpen geheel de
zucht, om de geneesmiddelen zuiverder
te maken, volgens Iigd wordt door die
zuivering de werkzaamheid dier genees
middelen verzwakt. Vreemd en onweten
schappelijk moge dit klinken, toch ziju
er voorbeelden, die de tegenwoordige
jongere allopatlicn niet kunnen ontken
nen; denken we slechts qnti liet worm
kruid, de bloempjes varï de Artemisia
Cina, dat als zoodauig ye o 1 zekerder
werkt, dan het daaruit afgescheiden
werkzame bestanddeel, de santonine. In
de tweede plaats worden de geneesmid
delen in sterk verd«inden en fijn ver
deelden toestand toegediend. Men denkt
n.l. door die fijne vcrdeeling en verdun
ning liet geneeskrachtig vermogen dei-
artsenijen te vermeerderen, te dvnauii-
scercn, zooals men het gelieft te noemen,
waarom men die verdunningen met den
paradoxen naam van hoogcrc machten
of potenties betitelt.
De homoeopatische apotheek kent ge
neesmiddelen in vasten vorm, die bereid
worden door het een of ander planten
deel of mineraal met zijn tienvoudige
hoeveelheid melksuiker tc vermengen.
Deze vorm heet Trituratio (wrijving).
Door één deel .dezer trituratie niet zijn
tienvoudige hoeveelheid melksuiker te
wrijven krijgt men een hoogere poten
tie. Hiermede gaat men meestal niet
verder dan 1 op lOOüO. Voor verdere
verdunningen gebruikt men de vloeibare
vorm welke genoemd wordt Tinctuur
of Essentie. Men trekt de plantendcélen
niet hun tienvoudig gewicht alcohol,
waarna men de Li-tincturen verkrijgt,
welke nu tot het oneindige worden ver
dund! De eerste potentie is dus 1 deel
der ui-tinctuur met 10 deelen alcohol,
d. i. Decimaal-potentie, terwijl de tweede
verdunning is 1 op 100 en centesimaal
potentie heet. Dat deze wijze van re
cepteeren zeer kostbaar en tijdroovend
is, behoeft geen betoog. Meestal worclen
die zoo zeer verdunde geneesmiddelen
afgeleverd in den vorm van globuli,
kleine kogeltjes, netjes bewaard in glazen
buisjes. In de speciale liomoeopathische
apotheken zijn die verschillende genees
middelen in voorraad; zoobi verzameling
„Mag ik u even spreken vroeg hij.
„Mag ik u even alléén spreken?"
Ziju stem trilde van [innerlijke ont
roering.
Anna stond met gebogen hoofd mid
den in de kamer. Het hart klopte haar in
de keel; ze kon geen woord uitbrengen
op dit oogenblik hield zij zich stellig
overtuigd, dat zij met een waanzinnige
te doen had. Iets dergelijks schenen ook
de oom en tante te denken, die elkan
der stom van verbazing aanzagen.
De baron bemerkte dit alles. Plotse
ling trad hij op de oude lieden toe,
strekte beide handen uit en nam den
oom bij de linker, de tante bij de rechter
hand.
„Wees niet bevreesd," zeidc liij, en
die woorden kwamen plechtig uit het
diepst van zijn borst; in zijn oogen
brandde een vlammend vuur.
De twee oude lieden keken hem ver
ward aan, maakten een verlegen buiging
en trokken zich in liet aangrenzende
vertrek terug.
Anna stond nog altijd op dezelfde
plaats. Als zij zich nu met hem alleen
zag, werd zij zoo heftig door haar ge
voel van angst aangegrepeu, dat zij geen
raad meer wist. Zij haalde haar zak
doekje te voorschijn, drukte hel; tegen
do oogen oit begon ie schreien. De baron
stond eenige schreden van haar verwij
derd en zag haar zwijgend aan.
„Vindt u uuj zóó verschrikkelijk
doet oiis denken aan een poppen-suiker-
wiukel.
Niet alleen de verdunning der stoffen
is eigenaardig, ook het gebruik van
vele, zeer bizondero middelen, als ge-
lieele dieren, o. a. bijen, spinnen, verder
slangengif, spons, de kleurstof der inkt-
visch, zijn eveuzoovele zeer geliefkoosde
artsenijen der homoeopathen.
Hoewel het ontwijfelbaar vast staat, dat
zeer kleine hoeveelheden van genees
middelen als bijv. van phosphorus, ar-
senik, kwik, zeer heilzaam kunnen wer
ken, is liet toch wel belachelijk aan de
zoo liqoge verdunningen, waarin jict
werkzame bestanddeel- met ehc.-njsche
reagentiën niet meer'is aan te wijzen,
de genezende werking te willen toe
schrijven, welke zij er aan toekennen.
Xog minder kunnen wij met hun op
vatting vrede hebben, dat juist door dat
wrijven en verdeden door dat mengen
en schudden, uit het geneesmiddel nieu
we krachten zouden ontwikkeld worden.
De homoeopathen zeggen echter, de
werking der geneesmiddelen is niet met
een chemische werking te vergelijken,
er is hierbij een werking der oppervlak
ten in het spel. Door liet wrijven en
schudden van onwerkzame of weinig
werkzame stoffen, neemt de oppevlakte
van het geneesmiddel toe en vandaar
de steeds aangroeiende kracht der wer
king bij toenemende verdunning.
Deze opvatting is oorspronkelijk ook
weer van Hahnemann; toen hij n. 1.
steeds teleurstellingen ontmoette bij het
toedienen van similia, maar bij verdun
ning van 1 op honderdduizend milliocn
zijn doel bereikte, kwam hij tot bovenge
noemde conclusie.
De tegenwoordige homoeopathen hul
digen nog deze leer, maar zij voegen
er de diffusie-theorie aan toe wat in
liet kort hierop neerkomt, dat in een
Dat soms de hand wel eens gelicht
wordt niet die verdunningen, bewijst een
verhaal van Floury, die een vijfduizendste
potentie van Silicea (kiezelaarde of klei) wat
niet voorradig- was in do homoeop. apotheek
voorschreef. Bedenkt men nu dat hiervoor
noodig is ö(L0 maal de operatie der ver-
lunning te herhalen, dat voor iedere ver
dunning een halve minuut noodig is, op
zijn minst dus 2500 minuten of bijna twee
etmalen; het geneesmiddel werd echter bin
nen 10 minuten bezorgd. Commentaar is
overbodig.
vroeg hij eindelijk. Die toon klonk weer
zoo zacht en hartelijk, dat zij eeniger-
inate tot zich zelve kwam. Zij veegde
haar tranen ;if en schudde zacht het
hoofd.
„Denkt ge dan hcelemaa.1 niet meer
aan gisteren ging hij voort. „Gister
avond waart gij toch zoo zoo lief en
goed."
Hij was op haar toegetreden en had
hare beide handen in de zijne genomen.
Artna voelde, hoe voorzichtig hij dat
deed, maar zij durfde haar gezicht toch
niet tot hem opheffen.
lfij hield hare handen steeds vast.
„Gisterenavond," zei hij, „ben ik zoo
gelukkig geweest, en daarom ben ik
vandaag zoo vroeg terug gekomen. Toe,
wees daar niet boos om. Als nu ook gij
bang voor me zijt, heb ik immers uic-
rand meer."
Zijne stom was week geworden.
„Stel u eens voor," sprak hij verder,
dat ge op straat loopt, en terwijl ge
daar loopt, ziet ge aan den weg een
mensch liggen, wien ergens een ongeluk
is overkomen en die uwe hulp inroept.
En gij kunt hem helpen, als ge wilt,
maar ge zijt bevreesd en loopt weg
gelooft ge niet, dat ge er u zelve eenmaal
een verwijt van zuil maken, als «*c ver
neemt dat die mensch ten monde is
oguan
Dat allo.s was zoo glashelder, dat geen
verstandig mensch liet duidelijker had