TX)ees U Zelf! No. 36. Zaterdag 6 Mei 1905. 2e Jaargang Het zoekende Licht. Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". Lage belasting FEUILLETON. Welwillendheid van stemming. DE EEMLANDER. 1 Vcrwhijnti Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Woensdags en Zatcrdugs.j j Hendrik van Viandenstruut 28] Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Prijs der adverteutiëu Van 1 tot 5 regels0.40 voot iederen regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke korting.) in tie Courant en in de Raadszaal. Toen wij dezer dagen het Nieuws van den Dag in handen kregen, viel onze aandacht op cone advertentie van de Vereeniging voor Vreemdelingen verkeer te Baarn, waarin dit fraaie en gunstig gelegen dorp als woonplaats wordt aanbevolen. Na eene opsomming van al het schoone en aantrekkelijke, dat Baarn als zomer en winterverblijf heeft, volgen de meer negatieve voor- deelenH. B. S. en Gymnasium te Amersfoort, 10 minuten sporen. Dage lijks pl. m. 20 treinen van en naar Amsterdam, Utrecht en Amersfoort, om te eindigen met „het slot dat pakt:" Zeer lage belasting. Men betaalt aan belasting te Am sterdam Inkomsten 5'/2 Opcenten personeel 127 HILVERSUM. Inkomsten 1,9 Opcenten personeel 58 BUSSUM. Inkomsten l'/s Opcenten personeel 57 0. BAARN. Inkomsten 0,6 °'c. Opcenten personeel 27 °/0. Onwillekeurig kwam ons na lezing dezer reclame in de gedachte het be toog ''oor ecu onzer gemeentelijke zuinig heids-apostels, den heer Klebcr, gehou den in de raadszitting van 10 April j.l. waarin hij de redenen ontvouwt, waarom hij zal stemmen voor het voorstel Hamers (renvooi naar de afdeelingen van de subsidie aanvrage der Huishoud en Industrieschool). Na den betrokken wethouder ver weten te hebben, dat deze te luchthartig over den financieelen toestand der gemeente is hecngeloopen en daaraan toegevoegd te hebben, dat het geheele ontwerp-besluit met de meeste lucht hartigheid in elkaar is gezet, geeft hij cenige cijfers, om aantetooncn, dat de fiuancieele toestand van Amersfoort in- treurig is. Als voorbeeld, wat men in andere plaatsen voor het onderwijs doet, haalt hij Utrecht aan, waar men slechts f 1500 subsidie aan de Huis houdschool geeft. Het beroep op wat Slechts hei ijzer dat in het vuur gehard is wordt tol staal. Chiueesche wijsheid. Uit het Duitsch van ERNST VAN WILDENBRUCH. 20). „Je hebt geen achting voor mij," ging zij voort. „Je denkt, nu gij mij al dat moois geschonken hebt, dat ik je toebehoor en dat je met mij kunt doen wat je wilt! En daarom ga je op zulk een wijze met mij om en behandelt mij als als Zij was op het punt, opnieuw in tranen uit te barsten, doch kwam daar toe niet. Terwijl zij den baron die laatste woorden naar het hoofd wierp, zag zij, dat hij een schok kreeg, alsof hij in het hart getroffen was. „Anna bracht hij met moeite uit, „kun je dat van mij denken?" andere gemeenten doen, gaat dus niet op, zegt hij. Ik wil daartegenover een ander voorbeeld stollen: „In Baarn worden huizen te huur en te koop ge presenteerd en tot aanbeveling wordt gezegd, dat in de gemeente slechts 0,6 percent belasting wordt ge lieven en dat er te Amersfoort uitstekende gelegenheid is, om de kinderen naar de school te sturen. Commentaar overbodig." Du haut de sa grandeur zegt de heer ICleber: „commentaar overbodig." Wat meent hij daarmede? Al is het verband tusschen het slot zijner rede en het daaraan voorafgaande wat verloren ge gaan, het is niettemin duidelijk, dat hij door de tegenstelling wil doen uitkomen te Baarn is het botertje tot den boóui, maar met Amersfoort is het maar treurig gesteld. De hoofdpunten worden door den heer Kleber zeer juist tegenover elkaar ge plaatst: te Baarn 0,6 °/o gemeentebe lasting, te Amersfoort uitstekende ge legenheid tot onderwijs. Men heeft dus te kiezen tusschen zijn beurs of uitstekende gelegenheid tot onderwijs. In verband met hetgeen hij wilde bewijzen, kunnen we uit de uitdrukking „commentaar overbodig" niet anders opmaken, dan dat de heer Kleber het de natuurlijkste zaak van de wereld vindt, dat men zijn beurs 't liefst heeft. Gelukkig zijn er nog velen, die er anders over denken en voor hen willen wij nog eenig commentaar geven op het hiervoren aangehaalde. Wie zich niet laat verblinden door reclame geschetter, maar de zaak op den keper beschouwt, moet tot de conclusie komen, dat er voor de meeste lieden (enkele zeer ge fortuneerde uitgezonderd) geen voordeel in is gelegen 0,6 gemeente belasting te betalen, wanneer zij hunne kinderen naar een II B. S. of Gymnasium elders moeten zenden. Stel de heer A. te Baarn, met f 3000 inkomen, heeft 3 kinde ren, waarvan hij er een naar de H. B. S te Amerfoort moet zenden. Hij betaalt te Baarn 0,6 van f 3000f 500 f 15 gemeentebelasting en zou te Amers foort moeten betalen 3 van f 3000 f500 f75; een verschil dus van f 60. Nu vragen wij: Wie verstaat de kunst om voor f 60 een kind van Baarn naar Amersfoort te laten reizen en daar te laten koffiedrinken? Voor het koffie- Hij was langzaam op de knieën ge zonken, zijne oogen waren vlak voor de hare, en terwijl zij een naamloos leed in zijne oogen ontwaarde, gevoelde zij, dat zij dien man door zulke slechte ge dachten veel onrecht had aangedaan. „Neen, Eberhard," zeide zij. Wat ik daar gezegd heb, was niet goed van mij; ik gevoel het, dat was lcelijk; en ik vraag je vergiffenis." Nu legde bij de armen om haar heen, doch zóó voorzichtig, als vreesde hij ze te zullen breken, en haar hoofdje lag weder aan zijn hals. „Maar, zie je," vervolgde zij aarzelend, „als je zoo bent als daar straks, zoo wild, zoo ik weet eigenlijk niet hoe ik het noemen zal, dan begrijp ik je niet, en dan zie je dan moet ik wel bang voor je zijn." De laatste woorden had zij hem heel zacht, al9 een biecht, in het oor ge fluisterd, en als zoodanig nam hij het ook op. Maar, niet hare schuld was het, die zij hem biechtte; het was de zijne, zijne schuld, daar hij geen acht had geslagen op het schaamtegevoel, op den angst van dat lieve, vertrouwende schepsel, en daar hij er na aan toe was geweest, het wezen, dat voor hem leven en zaligheid beteekende, in zijne onbesuisde urmen te verbrijzelen, als een knaap, die een kostbaar stuk met baldadige handen vernielt. Van dat alles had hij niets gevoeld drinken bij particulieren wordt alléén al f 100 's jaars betaald. Bij dit reken sommetje wordt verwaarloosd het on aangename, dat er in is gelegen, zijn kinderen naar elders te moeten zenden. Maar dan het enorme verschil in op centen op de personoele belasting: in Baarn maar 2 9 (in de advertentie staat foutief 27) en te Amersfoort 5 9. Nemen wij aan dat A. woont in een huis van f400 met 4 haardsteden en f1200 mobilair, dan zou zijn aanslag zijn te BAARN. AMERSFOORT, huurwaarde 28,20 27,20 haardsteden 6,6, mobilair 16,50 16,50 50,70 49,70 kinderaftrek 3X2 - 3,04 3 X 4 ji,966 hoofdsom 47,66 43,735 opcent. (29) 13,82 opcenten (59) 25,806 totaal 21,48 totaal f 69,54 Doordat Baarn voor de personeelc belasting in eene andère klasse is ge rangschikt en dientengevolge, bij gelijke huurwaarde, minder aftrek, ook voor kinderen, wordt verleend, blijkt het verschd van de totalen der aanslagen slechts gering te zijn. Om vreemdelingen te lokken, moge de aanbeveling „lage gemeentebelasting" uitstekend dienst doen, een raadslid had het fond van de zaak wol eens beter mogen bekijken en niet zoo luchthartig een citaat uit een dergelijke advertentie moeten gebruiken, om den financieelen toestand zijner gemeente donker te schilderen. Wij verheugen ons over den inhoud dier advertentie. „Amersfoort 10 minuten sporen. Uitstekende gelegenheid voor onderwijs Schooner reclame kan voor onze stad bezwaarlijk gemaakt worden. Wij hopen, dat zij dezen goeden naam steeds hoog zal weten te houden. Men leere beter waardeeren het heer lijke voorrecht, dat men zijn kinderen niet van huis behoeft te zenden, om elders onderwijs te ontvangen! Dan zal er geen sprake van zijn, dat men uit misplaatste zuinigheid, uit vrees voor een half of drie. kwart percent verhooging van gemeentebelasting maatregelen zal willen tegenhouden, die bedoelen den bloei en de uitbreiding der „uitstekende gelegenheid" voor ouderwijs te bevor deren. eerst nu kwam hij tot dat bewustzijn. Een pijnlijke trek kwam op zijn gelaat. Met zachte hand schoof hij Anna van zich weg. „Arme engel!" sprak hij dof en somber. Toen stond hij op, deed een paar schreden en bleef midden in de kamer, het hoofd naar den grond gericht, pein zend staan. Er volgde een pijnlijke stilte, en toen Anna zich naar hem omwendde, zag zij hem nog steeds, in diep gepeins ver zonken, op dezelfde plaats. Een schaduw lag op zijn gezicht; het was hem aan te zien, dat hij een inwendigen strijd voerde met de sombere macht, die tel kens dreigde zich van hem meester te maken. „Eberhard," riep zij hem toe, „waarom ga je van mij weg?" Het was, alsof hij door deze woorden tot de werkelijkheid werd teruggeroepen. Hij schoof een stoel naast den hare en ging zitten, doch bleef andermaal, met neergeslagen oogen, zwijgen. Eindelijk kwam hij iets dichter bij haar, doch zonder op te zien, zonder haar aan te raken. „Anna," zeide hij, „ik moet je iets toevertrouwen." Weder stokte hij; de bekentenis viel hem zwaar. Hij nam hare hand in de zijne. „Anna ik had tot nu toe nog Te elfder ure tracht de lieer Mr. P. J. M. Aalberse in zijne Politieke Studiën, aanvangende met eene beschouwing over Christelijke Politiek, welwillendheid van stemming te wekken voor de eertijds schuchtere mannen van Christelijkeu huize, die „'t in de onderlinge verdraag zaamheid reeds zoover gebracht hebben, dat drie partijen op politiek gebied blijkbaar broederlijk samengaan, en elkander door dat samenwerken steeds ernstiger en oprechter hebben leeren verstaan, en daardoor waardeeren drie partijen, wier leden in vroegere jaren en eeuwen, juist om godsdienstige redenen, zoo scherp tegenover elkander hebben gestaan. Ter zijde gelaten de vraag, of liet ook juist om godsdienstige redenen was, dat de leden dier drie partijen tot elkander kwamen, gelooven wij toch, dat die wel willendheid van stemming van zelf ware gekomen, wanneer na afloop van deze vierjarige periode van wetgeving het geheele volk met voldoening op hun arbeid kon terugzien. Maar zelfs bij sommige coalitie-vrien den, die dus schijnbaar broederlijk samengingen, is er niets van te bespeuren. Of getuigen soms de woorden van den heer Staalman, Woensdag 26 April te Amsterdam gebezigd, waarin hij de Christelijke regeering van halfheid, na latigheid en roekeloosheid beschuldigde, van die welwillendheid van stemming, welke de heer Aalberse van zijne tegen standers op politiek gebied vraagt? Wanneer volgens den schrijver „de moreele en economische reactie tegen de valscho vrijheidsidee van het libe ralisme de groote uitwendige aanleiding was van het zich nauwer aaneensluiten van de Christelijke partijen in ons vader land", dan had men van deze regeering in 't bijzonder mogen verwachten, dat zij, op welke wijze dan ook, een dam op zou werpen tegen de beweerde, ver gevorderde ontaarding en ontzedelijking van ons volk, dat zij krachtig paal en perk zou stellen aan de uitbuiting van den arbeider, de schending van de Zon dagsrust, de exploitatie van vrouwen en kinderen, de verwoesting van het familie leven, alle ongerechtigheden, die „de staat, onder den invloed en drang der vrijzinnige beginselen jaren en jaren lang nooit eene vrouw aangeraaktn u was het voor de eerste maal en gij zijt do eerste geweest, die ik gekust heb." Zij drukte zacht zijne hand. „Maar je hadt mij toch reeds vroeger gekust." „Ja," antwoordde hij, en een donkere blos kleurde zijn gezicht, „maar het was mij nog nooit zoo te moede geweest als nu. Toen, zie je, was het nog ver van ons huwelijk, en nu staat het gauw voor de deur, dat we trouwen. En daarom, zie je, toen ik daar straks bij je binnenkwam, scheen het mij op dat oogenblik toe, alsof het reeds zoover ware en als waren we reeds man en vrouw. En toen ik je zoo zag staan, zie je, toen overkwam mij zoo iets Hij zweeg; zijn bovenlijf boog naar voren, alsof er een ccntenaarslast op zijn rug lag; langzaam gloed hij van zijn stoel aan hare voeten en volgens zijne gewoonte, drukte hij zijn gezicht in haren schoot. „Ik kan je eigenlijk niet beschrijven, wat liet was," ging hij zacht voort, „en ik kan je slechts smeeken, dat je mij vergeeft; en zoo je nu den voet op loeft en mij traptet, zou mij slechts recht geschieden. Maar, zie je, ik kon niet anders, en het was iets zoo ver rukkelijks Hij had beide armen om haar knieën geslagen en drukte deze tegen elkaar, alsof hij ze wilde verbrijzelen. niet gekruiste armen aanzag". In plaats daarvan is de democratie onder stoelen en banken gestoken en zijn conservatisme en reactie gediend; zijn valsche, dus onchristelijke leuzen op den voorgrond geplaatst, scheiding makend tusschen de zonen van eenzelfde land; is de volksschool, na voorafgaande, dikwerf lasterlijke, bestrijding over de ge heele christelijke linie, in de onderwijs- novelle, de volkswelvaart in de tarievenwet. bedreigd en is ten slotte „de quasi-Chris- tclijke politiek allereerst aan de Katho lieke geestelijkheid ten goede gekomen." Dat is ongeveer de oogst van de jaren 1901 tot 1905, die prof. Bavinck en zijne deputaten op de jongste vergadering tot tevredenheid kon stemmen, maar bij de vrijzinnigen zeker niet die welwillend heid van stemming heeft gewekt voor deze proeve van christelijke politiek. Ook den heer Staalman werd het te machtig en hij is met de zijnen tot afzonder lijke partijformecring overgegaan. Eigenaardig is het zeker wel den schrijver te zien wijzen op het groote gevaar, dat in het voeren van principioele politiek schuilt. Niet is hij bevreesd, dat men persoonlijk scherp tegenover elkan der komt te staan, maar wel, dat de fouten van hen, die hun politiek gronden op het christendom minder den per sonen dan wel den beginselen aange rekend worden. De daaruit voortvloeiende groote ver antwoordelijkheid van hen, die wisten, dat „die valsche redeneering van de daken zou verkondigd worden", is door regeering en regeeringsmeerderheid dan wel zeer licht bevonden. Onder de vrijzinnigen links, met nadi uk dient het nog eens gezegd, zijn evenals onder de christelijkeu rechts, mannen te vinden, die de hooge en heilige begin selen van het christendom eerbiedigen en belijden, ma ir die niet, zooals de heer Aalberse heeft trachten duidelijk te maken, noodzakelijk het nauw verband tusschen politiek en godsdient erkennen, doch langs anderen weg dan het chris telijk geloof tot de werkzaamheid van den organischen staat komen. Wanneer men dus van links de chris telijke politiek, zooals wij die nu hebben leeren kennen, aanvalt, dan mag men dit niet voorstellen als een aanval op het christendom, waarachter de coalitie zich verschuilt,, want dit wekt geen welwillendheid van stemming. „Blijf kalm," fluisterde Anna. Zij bemerkte, dat de verterende gloed weder in hem opsteeg. Een wonderlijke mengeling van vrees en minnegloed kwam in haar hart op, terwijl zij zwijgend op hem neerzag, op den sterken man, die daar gebroken aan hare voeten lag. Geene vrouw had hij nog aangeraakt zij was de eerste, en zij was de fakkel, die hem in brand zette en ver teerde. "Verstand en geweten zeiden haar, dat zij moest opstaan, hem wekken uit zijne phantasie; doch sterker dan verstand en geweten was op dat oogen blik in haar de vrouw, die met heime lijke, bijna wellustige nieuwsgierigheid verlangde te ervaren, welken indruk zij op dien man had vermogen te maken. Zou zij altijd slechts zijne dokteres zijn? Of zijn bewaakster? Was zij ook niet vrouw, vrouw van vleesch en bloed? Stond ook zij niet voor de eerste maal voor den donkeren, geheim- zinnigen stroom, waarin alle schepselen der aarde, hetzij om te leven, hetzij om te verdrinken, zich dompelen moeten, den stroom, die men de liefde noemt? W as niet de warme golf van het groote water ook tot haar gerold er. had deze niet den zoom van haar kleed en hare naakte voeten bevochtigd, zacht wenkend en roepend: „Kom bier kom naar omlaag!" Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1905 | | pagina 1