O. 36.
Zaterdag 6 Mei 1905.
2e Jaargang
(Bijvoegsel).
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Wees 11 Zelf!
Stadsnieuws.
Tweede Kamer
Allerlei.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
ocnsdags en Zaterdags.
Etui-can
Hendrik van Via ndenstraat 281
Abonneuieutsprijs
Per jaarf 3 00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prjjs der adverteutiëu
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Bi!
DEN HAAG, 5 Mei 1905.
Het is ons doel niet in dit overzicht
amc-udeinenten op te noemen, die
de behandeling der Onderwijswet
lor de rechterzijde om hals gebracht
n. Tientallen van wijzigingen waren
In links ingediend, maar ook tientallen
n verworpen.
De rechterzijde klaagt over den langen
mr der behandeling. Het is heden,
'ijdag, de negentiende dag en nu eerst
n de artikelen afgehandeld, maar van
gccringswegc werd ook niet de minste
eschictelijkheid betoond.
Alles wat leek op meer waarborgen
lor 't onderwijs werd op enkele
dergeschikte punten na afgewezen.
heeren Ketelaar, Bos, Borgesius,
pieman en Ter Laan vooral hebben
■li afgesloofd om te redden, wat te
dden was, maar alles vergeefs. Goed-
I uring vau 't leerplan, geen denken
Tegengaan van een onvoldoend
Intal leerkrachten op kleine scholen,
gewezen. Meer waarborgen van de
ichtingcn van de schoollokalen, on-
logelijk. En zoo ging het door.
En nauwelijks had de Minister van
nnenlandsche Zaken zijn veto doen
oren, of de geheele rechterzijde liet
de stemming haar „tegen" klinken,
gumenteeren overbodig achtend.
Woensdag en Donderdag kwamen de
ancieele specialiteiten aan het woord,
i hun oordeel over art. 4, de regeling
r uitkeeringen aan de gemeenten, uit
TV spreken.
Het is bekend, dat Minister Kuyper
erop een goocheltoer bedacht heeft,
osco waardig. Hot heet in art. 45, dat
gemeentebesturen in het vervolg
minimumsalarissen voor de openbare
derwijzers zullen uitgekeerd krijgen,
ar het meerdere, dat de gemeentekas
ardoor zou ontvangen, wordt nu afge-
kken van de uitkeering uit de pcr-
iieelc belasting, verleend volgens de
let van 1897, terwijl de schoolbesturen
t meerdere bedrag inderdaad wel ont-
ngen.
Vooral de heeren Van Eaalte en Roëll,
isecondeerd door de heeren Trcub en
s oefenden een vernietigende critiek
deze „onware" wijze van wetgeving,
|ior den anders zoo kalmen heer Van
aalte terecht gekwalificeerd als de
litieke betamelijkheid overschrijdende,
e heeren Lohman en Van Idsinga,
nevens de Minister van Binncnlandsche
I aken putten zich uit in spitsvondigheden
gewaagde wetsuitleggingen om deze
liak goed te praten; maar konden het
et verder brengen, dan aan te toonen,
t zulk een wonderlijke wijze van wet-
ving alleen verdedigd kon worden met
n dooddoener, dat het bijzonder onder-
ijs het geld noodig heeft, met andere
oorden, dat deze ,wet niets anders is
een partijwet van de ergste soort.
De volgende week zal de eindstemming
houden worden; de uitslag is niet
ijfelachtig; aanneming van do wel bij
livere stemming van rechts tegen links.
En dan schijnt dit wetsontwerp nog
bor de Eerste Kamer gejaagd te moeten
orden, opdat voor de stembus de buit
g binnekome. Zou dit hooge regeerings-
|ohaam zich inderdaad tot aflevering van
>dk bestelwerk leencn?
't Arbeidscontracten daarmee deeenige
ciale wet van deze Regeering moest
au do agenda afgevoerd worden. De
chterzijde trachtte nog de schuld te
leven aan links, terwijl de geheele lin-
erzijde notabcnc indertijd vóór gestemd
'ad, om eerst het arbeidscontract, dan
onderwijswet te behandelen. Men
oct maar durven!
Intusschcn nog een paar weken hoog
stens en de Tweede Kamer gaat uiteen,
om eerst in September terug te komen,
waarschijnlijk met heel wat wijzigingen,
doch laat ons geen horoscoop trekken;
dergelijke bijgeloovigheid past niet onder
een „christelijk" bewind.
Een practische methode om dieven
te vangen of beter gezegd te verschrik
ken is onbewust door een dame te
Parijs toegepast.
Daar woont n. 1. in de Reu de la
Justice een rijke, excentrieke weduwe,
een zekere mevrouw Derynes, die aan
diepe droefgeestigheid lijdt en, wachtende
op den dood, haar „cenigen verlosser,'1
haar huis als een grafkapel heeft inge
richt. In het midden van het met zwart
gedrapeerde salon staat de voor haar
bestemde doodkist, met twaalf brandende
kaarsen er om heen. Deze kist dient
den pikzwarten lievelingskater der zon
derlinge weduwe tot legei stede.
Nu drongen dezer dagen drie ge
maskerde dieven het huis binnen. Reeds
ontsteld door het gezicht der doodkist
met de brandende kaarsen, kregen de
inbrekers een doodsschrik toen uit de
kist de groote zwarte kater luid
miauwende op hen toesprong. Ten
slotte kwam, opgeschrikt door het lawaai,
mevrouw Derynes in een wit nachtge
waad binnen. Nu was er geen houden
meer aan. Alles onderstboven werpende
namen de schelmen in panischen angst
de vlucht, waar op straat de politie hen
aanhield. Sidderend vertelden 'zij deze
den waarlijken duivel daarbinnen te
hebben aanschouwd.
Van zijne Satansche Majesteit ge
sproken, in Weenen worden tegenwoor
dig streken uitgehaald, die aan niemand
minder dan aan hem moeten worden
toegeschreven. Daar hebben in den
laatsten tijd tal van aanzienlijke personen
opgerolde briefkaarten of gewone brieven
ontvangen, waarin het doodvonnis
over hen uitgesproken wordt.
De inhoud van zulk een briefkaart
luidt als volgt:
Vonnis: Hot hieronder genoemd comité
heeft u tot den dood door vergif ver
ooi deeld, en elk stuk brood, elke slok
water kan u van nu af den dood brengen.
VoltrekkingIn den loop van het jaar.
Oorzaak: Uw weeldrig leven, van de
door liefdadigen bijeengebrachte gelden,
ten nadccle van de armen.
Redding: Onmiddellijk terugtreden
uit al uwe cere(?;posten.
Onderteckcnd: Het comité tot uit
roeiing van alle schurkachtige menschen.
Robespierre.
Dat vonnis staat dan geschreven met
kleine letters in drukvorm.
't Is te hopen dat de politie er weldra
in slagen zal den duivelschen brief
schrijver op te sporen, en even gelukkig
zal zijn als de Zwitschersche in een
dergelijke zaak.
Een jaar geleden n. 1. ontvingen
professoren aan de hoogeschool te Bazel
en aanzienlijke families herhaaldelijk
anonyme brieven, waarin allerlei laster
praat voorkwam omtrent twee vrouwen,
artsen van aanzien. Deze vermoedden
al dadelijk dat broodnijd de aanleiding
was tot deze correspondentie en weldra
viel de verdenking op een derden arts,
die niet minder het algemeen aanzien
genoot. Om zich dienaangaande zeker
heid te verschaffen lieten ze een als
bedelaar verkleed man bij den dokter
enveloppen te koop aanbieden, die van
een geheim kenteeken waren voorzien.
De list gelukte. De verdere lastcr-
brieven staken in een enveloppe dio
het kenteeken droeg.
Dadelijk daarop linten ze een aan
klacht volgen; de verdachte werd gevat
en hij legde een volledige bekentenis
af, zich tevens tot schadevergoeding be
reid verklarend, indien een strafvervol
ging vermeden werd. Men kwam ten
slotte overeen dat hij 100.000 francs
schadevergoeding zou betalen, waarvan
75.000 ten goede kwamen aan het
Bazeler ziekenhuis en 25.000 aan twee
Tehuizen voor oude van dagen.
Nu, daar kunnen ze heel wat Zwitser-
sche kaasjes voor koopen, en den oudjes
een versnapering verschaffen.
Als ze dan maar aan het Latijnsche
distichon denken ("ermoedelijk ten on
rechte aan Luther toegeschreven) waarin
de eigenschappen van goede kaas als
volgt worden gekenschetst:
„Non Argus, largus; non Methusalem,
Mngdalena; non Habacuc, Lazerus;
caseus iste bonus." d. i. Niet Argus
(maar) breed; niet Methusalem (maar)
Magdalenaniet Habakuk (maar) Lazerus:
deze kaas is goed.
De verklaring hiervan luidt:
Kaas moet niet, evenals Argu6, vele
oogen hebben, niet overoud zijn als
Methusalem, tranen vertoonen (zweeten)
zooals de boetvaardige Magdalena, zij
moet niet breiig zijn (de profeet Habakuk
kookte volgens de Apokriefen een brei),
maar een sterken geur verspreideu,
evenals Lazarus van wien in Joh. 11
vs. 39 gezegd wordt: „Hij riekt nu al."
Smakelijk eten!
In de Remonstrantsche kerk wordt
Zondagmorgen om half tien een gods
dienstoefening gehouden voor jongelieden.
De gewone dienst voor de Gemeente
vangt alsdan om 11 uur aan.
Merkwaardig!
Bij de toelating van nieuwe leerlingen
op de Openbare Lagere scholen te dezer
stede op 1 Mei 1.1. was het aantal aan
vragen aaainerkelijk grooter dan anders.
Op sommige scholen i3 de toevloed zelfs
zoo groot, dat, vooral de laagste klassen,
overvol zijn. Wat tevens bovenal te
denken geeft, is liet betrekkelijk groot
aantal verzoeken om overplaatsing van
de bijzondere scholen naar de openbare.
Met het oog op de laster campagne,
die in den laatsten tijd tegen de Open
bare school is gevoerd, dringt zich bij
ons de vraag op: Zou de lasterbom
tegen do openbare school gericht, ver
keerd zijn gesprongen?
Wij hopen het van harte.
Te Amsterdam is benoemd tot leeraar
in de wis- en werktuigkunde en cos-
mographio bij het Middelbaar onderwijs
aldaar: dr. G. C. A. Valewink, tijdelijk
leeraar aldaar.
Woensdag slaagden te Utrecht voor
de acte van onderwijzeres de dames A.
Karei, G. B. Kraanen en J. M. Synen,
alhier.
Van 2 October tot 25 November zullen
er bij het 5e reg. inf. alhier, het 8e
reg. inf. te Arnhem en bij de normaal
schietschool te 's-Gravenhage, wederom
voorgangers-curtussen in de gymnastiek
worden gehouden voor miliciens der
infanterie en der artillerie.
De voorziening in de opengevallen
gcneraals-plaatsen bij liet leger is tegen
Juni tegemoet te zien, waarna alsnog
een aanvulling van de hoofdofficiers
rangen is te verwachten.
Op de a. s. proteslvergadering tegen
de aanneming der regeeringsvoorstellen
inzake een herziening der Lager On
derwijs-wet, op Zondag 7 Mei a. s. te
half twee in het „Gebouw voor K. en
W." te den Haag zullen als sprekers op
treden de heeren mr. J. A. Van Gilse, oud-
voorzitter van „Volksonderwijs" en L
C. T. Bigot, voorzitter van het „Ned
Onderw.-Genootschap".
De leden van de linkerzijde van de
Eerste en Tweede Kamer van de Staten-
Generaal zijn tot bijwoning uitgenoodigd.
Er worden geen toegangskaarten ge
zonden, gevraagd namens politieke ver-
eenigingen. Ook aan zich aanmeldende
departementen van het „Nut" worden
deze geweigerd in verband met de uit
spraak van de Maatschappij op haar
jongste algemeene vergadering. Alleen
de afgevaardigden en leden van „Volks
onderwijs", het „Ned. Onderw.-Ge-
nootschap", den „Bond van Ned. On
derwijzers". de „Vereen, van Hoofden
van Scholen" en het „Landelijk On-
derwij-Comité" kunnen deze ontvangen.
Gisterenmiddag omstreeks 2 uur
geraakte een leerling der R. V. jon
gensschool in de westsingelgraelit nabij
de brug te water.
De koopman krijnen, achter den wal.
alhier, sprong vau den steiger gekleed
te water en mocht het reedszinkendi-n
kind van een anders wissen dood
redden.
Hulde aan den redder voor deze
daat van zelf op offering.
Te beginnen met 1 Mei j.l worden
door de, H. IJ. S. M. tienrittenboekjes
afgegeven van Amsterdam naar Haarlem
Zandvoort, Rotterdam, Arnhem, Nijme
gen, Dordrecht of omgekeerd, van den
Haag naar Leiden, Delft en Rotterdam
of omgekeerd, van den Haag naar Arn
hem en Nijmegen van Rotterdam of
omgekeerd en van Rotterdam B. of D.
naar Arnhem, Nijmegen en Schiedam
of omgekeerd tegen zeer verminderde
prijzen.
Dezeboekjes zijn niet persoonlijk. Voor
het plaatsnemen in de treinen moeten
de reizigers de coupons waarop gereisd
zal worden door de controle beambten
van het station van vertrek laten knip
pen.
Reizigers aankomende met aansluitende
treinen en die het station niet verlaten
moeten de coupons aan het loket voor
doorgaande reizigers laten knippen.
Niet geknipte coupons zijn ongeldig,
uitstappen op tusschenstations is niet
geoorloofd.
Nadere inlichtingen worden op alle
stations verstrekt.
Met ingaug van 1 Mei is aan het
station alhier benoemd tot leerling
klerü de Heer J. Th. Ila sing en
ingaande 15 Mei den Heer J. de
Vroon uit Harderwijk.
De wachtmeester Duizendstra, van
het 4 escadron, 3e reg. huzaren te
's-Gravenhage wordt 15 Mei a. s, als
hoofd scherm meester overgeplaatst hij
de rij» en hoefsmidschool te Amersfoort
Onze voormalige stadgenoot C. V.
Gerritsen heeft voor een hem aange
boden caudidatuur voor Haarlem be
dankt, doch die van de Centrale libe
rale kies/ereeniging te den Held. r
aanvaard.
Uit 16 sollicitanten is op voordracht
van den Commissaris van politie dooi
den Heer Burgemeester dezer gemeen ti
met ingang van 15 Mei a.s. benoemd
tot Adjunct inspicteur van politie de
Heer A. Palm, in gelijke betrekking
te Wormervcer.
De Amersfoortsche Muziek vereeni
ging zal Woensdag 10 Mei -s avonds
ten 8 uur eene openbare uitvoering
geven aan de Koningiunelaan ond-r
Directie vau den Heer J. A. Jochems.
P'Ogramma.
No. 1 Marscli Soldiers in the Park.
No. 2 Ouverture Elvira J. Werkman.
No 3 Gavotte S'éphauie A. Czibulka.
No 4 Fantaisie Le Reconnaissance.
Pauze.
No. 5 Marscli No. 6 (Ouverture
Jbuune d'Arc Jos. K. ssels. No. 7.Wals
Symplna Wals A R E Holzman.
No. 8. Potpourri Le Trouvére Sur
'L opera de Verdi No. 9 Finale.
De ritmeester jhr. E. W. von Wrun-
gel auf Lindenberg, eervol ontheven
als instructeur hij de rij- en hoefsmid-
school te Amersfoort, is iugedeeld bij
het le reg. huzaren te Deventer.
De le luits. R. O. van Manen en
B. W. baron van Dedem, beiden
van het le reg. huzaren, zijn van hun
detacheering bij de rij- en hoefdsmid-
school te Amersfoort ontheven, en in
gedeeld bij het depot-eskadron.
De le luits. J D. Ninaberen H. A.
C. Fabius, beiden van liet 2e reg.
huzaren, zijn ontheven van hun de-
ti,cheering bij de rij- en hoef-midsehool
te Amersfoort en ingedeeld resp. bij
het le en 2e eskadron.
Op de Industrie- en Huishoudschool
is het onderwijs ingericht als volgt:
Dagelijks van 9 tot 12 en van 2 tot
4 uur:
I. Dagschool. (Voortgezet lager on
derwijs, handwerken knippen, verstellen,
koken wasschen en strijken).
A. Volledige 3-jarige cursus voor
meisjes vau 12 jaar en ouder, die het
gewoon lager onderwijs niet vrucht
hebben gevolgd.
B. Volledige 1 '/.-jarige cursus
voor meisjes ouder dan 14 jaar en die
uitgebreid lager of middelbaar onderwijs
hebben genoten. (Verhoogd schoolgeld).
II Fröbelschool. A. Volledige 4-jarige
cursus, ter opleiding van Fröbelonder
wijzeressen, voor meisjes van 14 jaar on
ouder, die het gewoon lager onderwijs
met viucht hebben gevolgd.
B. Volledige leerschool 3-jarige cursus,
voor kinderen van 3 jaar en ouder.
(Tegen een vergoeding van f5 extra
per jaar, voor melk, is er gelegenheid
de kinderen tusschen 12 en 2 te laten
overblijven.
Vier avonden per week:
III. Avondschool. (Herhaling en voort
zetting van het lager ouderwijs, toege
past op de praktijk, handnaaien, ver
stellen, knippen, wasschen en strijken).
A. Volledige 2-jarige cursus, des
avonds 57 voor meisjes van 12 tot
16 jaar, wier tijd overdag niet of uict
geheel voor het onderwijs beschikbaar
is: zij kunnen desverlangd bovendien
nog kooklessen op de dagschool volgen.
B. Volledige 2-jarige cursus, des
avonds 79 uur voor uicisjes van 16
jaar eu ouder.
Des Woensdags-avonds van 5 tot 8
uur.
IV. Herhalingsschool. Kookondcrwijs
aan de leerlingen van de hoogste klasse,
met welk onderwijs de school dooi
de Gemeente Amersfoort belast is.
Voor enkele dagen of wel voor één
of meer voor- of namiddagen of avon
den per week.
V. Afzonderlijke cursussen. Vrouwen
arbeid voor meisjes boven 12 jaar en
voor volwassenen.
Woensdag- en Zaterdag-nam. 1—2,
23 en 34 uur: Cursus voor huis
vlijt, tevens voorbereidend handwerk-
onderwijs, in verschillende afdeelingeu,
voor meisjes van 8 tot 12 jaar, die de
lagere ichool bezoeken.
Woensdag-namiddag 46 en Woens
dag-avond 7Va—9l/a uur: Strijkcursus,
onderscheidenlijk voor meisjes van 16
jaar en ouder en voor dienstboden. Maan-
dag-, Dinsdag- en Donderdagavond
89'/a uur: \ersteloursus voor dienst
boden.
Een avond per week, 7'/29'/auur:
Kookcursus voor dienstboden. Naar ge
lang der behoeften kunnen de cursussen
aangevuld of uitgebreid worden.
