O. 38.
Zaterdag 13 Mei 1905.
2e Jaargang
Wees U Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Het zoekendeI.ieht.
Een gaskwestie.
FEUILLETON.
Tweede Kamer
DE EEMLANDER.
ïi'vsoliijnt
ItVoensdags eu Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentiën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting
Coiicours Hippique.
Invoer paarden.
De burgemeester van Amersfoort:
Gelet op de circulaire van de Ministers van
Waterstaat, Handel en Nijverheid en van
Financiën, brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat ten aanzien van den invoer
van paarden, bestemd voor het vanwege
,de vereeniging tot bevordering der paar
denfokkerij in Nederland", in Juli e. k. te
's-Gravenhage te houden concours hippique
afwijking van de bestaande verbodsbepalin
gen wordt toegestaan onder voorwaaarde
ei. dat aan het eerste kantoor worde
overgelegd, een door den Secretaris van het
eoucours hippique afgegeven bewijs, dat de
paarden voor genoemd concours hippique
bestemd zijn.
b. dat de paarden voor zooveel zij na
afloop van hot concours hippique hier te
lande mochten blijven, niet in het verkeer
worden gebracht, dan na door deu districts
veearts te 's-Gravenhage of een zijner
plaatsvervangers te ziju gekeurd en gezond
bevonden.
Nadere inlichtingen omtrent de verbods
bepalingen zijn te verkrijgen ter secretarie
Amersfoort, 9 Mei 1905.
De Burgemeester van Amersfoort,
WUIJTIERS.
In ons verslag van de vergadering
van de Vereeniging „Handel en
Nijverheid", ivelke Dinsdagavond in do
Zwaan gehouden is, komt een zinsnede
voor, waarop we even nader de aandacht
willen vestigen. We bedoelen het vol
gende:
„Bij de rondvraag wijst een der leden
op het steeds hooger worden der
gasrekeningen bij het gebruik van
eenzelfde aantal pitten"
Ook ons zijn reeds eenige malen
klachten daaromtrent tei oore gekomen,
maar men houde het ons ten goede
we waren van meaning, dat de klagers
zelf w el de oorzaak zouden zijn van dat
meerder gasverbruik. Daarom gingen
wij dan ook niet tot publicatie over,
ruaar nu deze kwestie ter sprake is ge-
braent in „Handel en Nijverheid" en
daar bleek, dat verschillende personen
dezelfde minder aangename ervaring
hebben opgedaan, meenen we, dat aan
deze zaak, wat meer aandacht moet
worden geschonken.
De voorzitter van „Handel en Nijver
hcid" verzocht om gegevens hieromtrent,
jen einde inet kans op succes te kunnen
Geld is een goede dienaar, maar een
slechte meester.
Cliineesehe wijsheid.
V
Uit het Duitsch
ERNST VAN WILDENBRUCH.
22).
Op do bewuste plaats, waar de hoofd
weg van het park den straatweg kruiste,
hield daarom ook nu het rijtuig stil en
heiden stapten uit. Daar lag het weer
vóór haar, het park, waaraan zij zoo
dikwijls in stille uren had gedacht,
waarnaar zij zoo had verlangd, dat zij
had lief gekregen, dat haar als een
bemiddelaar tusschen haar tegenwoordig
en haar toekomstig leven toescheen;
daar lag het, en zoo de benaming, die
het droeg, ooit daarop had gepast, dan
was dit heden het geval: „het Silezisch
paradijs."
nagaan waar de oorzaak ligt. Dit komt
ons zeer goed gezien voor. Het gaat toch
niet aan, om meer direct de gasfabriek
do schuld te geven. Er zijn mensehen,
die redeuccren als volgt: er moet toch
een oorzaak voor zijn, en waar zou die
anders liggen dan bij de gasfabriek?
Veel omhaal wordt bij een dergelijke
redeneering niet gebruikt, maar wat meer
logica zou toch zeker niet misplaatst
zijn. Men moet eerst zoo nauwkeurig
mogelijk vaststellen, dat niet een of twee,
maar dat een vrij groot aantal personen
hooger gasrekeningen thuis krijgt dan
vorige maanden. Daarna kan men gaan
onderzoeken waar de oorzaak ligt en
dan eerst is het tijd om ziju oordeel uit
te spreken. Wordt de schuld gevonden
bij de gasfabriek, welnu, wij twijfelen er
niet aan, of de bevoegde autoriteiten, er
opmerkzaam op gemaakt, zullen trachten
het euvel te verhelpen. „Handel en
Nijverheid" kan hier een goed werk
verrichten. Het Bestuur heeft reeds meer
malen getoond beleidvol en energiek
te kunnen optreden, zoodat ook in deze
zaak wel alles zal worden gedaan om
tot een goede oplossing te komen. Maar
het Bestuur moet daarbij geholpen
worden. Zij, die in den laatsteu tijd hun
gasrekeningen hooger zien worden, in
plaats van lager, wat men toch met het
langer worden der dagen verwacht, laten
zij hiervan melding doen bij het Bestuur,
met opgave van de verschillen. Hoe
meer gegevens, hoe meer kans van
slagen. Het verdere werk kan men dan
gerust aan „Handel en Nijverheid" over
laten. Wat er gedaan kan worden, wordt
dan ook gedaan. Daarvan kan men
verzekerd zijn.
Bezijden de waarheid!
Op Paasch-Maandag vergaderde te
Utrecht de Bond van anti revolutionnaire
propagandaclubs, onder voorzitterschap
van mr. G. J. Sybrandy. Volgens een
verslag in De Zee»w van 26 April
sprak mr. Sybrandy daar o. m. hot
volgende
„De strijd bedoelt oogenschijnlijk
de regeeringsmeerderheid, zij is
metterdaad ernstiger. Het gaat om
den grondslag en de richting van
dit Kabinet, welke in dr. Kuyper
zich het scherpst uitspreekt. En
daarachter licht de eigenlijke be
doeling: het tegenstaan der nieuwe
idee van ehr. politiek, die positie
Aan het kruispunt der wegen bleef
Anna staan, beide armen in kinderlijk
geluk uitbreidende.
„O, Eberhard," sprak zij met een
diepen zucht, „hoe heerlijk, hoe schoon!"
Aan de ingang van het park, als een
grenspaal, stond een machtige eik. Aan
den knoestigen stam, eenige voeten
boven den grond, was een krans op
gehangen, inet gekleurde linten, in het
midden waarvan zich een op karton
geschreven opschrift vertoonde.
„Wat is dat?" vroeg Anna.
Zij trad op den boom toe en las:
„Treed binnen! Welkome, lieve vrouw,
In uw domein van liefde en trouw."
Zij keerde zich om.
„Van wien is dat?"
Eberhard von Fahrenwald stond ver
legen vooi haar.
Jubelend vloog zij hem om den hals.
„Jij, Eberhard? Heb jij dat gedicht?"
Glimlachend hield hij haar hoofd in
zijne handen.
„Gedicht?" antwoordde hij. „Nu, in
elk geval zie je wel, dat ik geen groot
dichter ben."
Zij keek hem in de oogen.
„O, dat is nu toch werkelijk een
verrukelijke gedachte van je! Op zoo
iets, zie je, kan werkelijk slechts zulk
een goed mensch komen, als jij bent!
Nu moet je mij dien krans echter daar
kiest tegen de oude idee van de
rationalistische politiek der vrijzin
nigen.
Deze actie is internationaal; het is niet
waar wat Treuh zei, dat alleen in Neder
land de vartijgroepeering naar geloofsge
schillen heerscht. Frankrijk leert ons dat
heter. (Wij eursiveeren).
Zie, toen mr. Sybrandy deze woorden
sprak, was hij bezijd en de waar
heid! Trenb heeft niet gezegd,
dat alleen in Nederland de partijen
naar geloofsverschillen verdeeld waren.
Treub heeft gezegd, dat, als die ge
loofsverschillen alles beheerschcn, als
deze de scheiding aangeven, men
dezen scheidsmuur niet alleen hier in
Nederland, maar in alle landen, waar
belijders van de beide levensbeschou
wingen te vinden zijn, moet aantreffen.
En dat is juist niet het geval.
Nóch in Pruisen, nóch in Zwitserland,
nóch in Engeland, nóch in do Vereeuigde
Staten zijn de politieke partijen naar
het onderscheid van geloofsverschil ge
rangschikt.
Alleen daar is de antithese, die door
dr. Kuyper op den voorgrond is ge
schoven, waar te nemen, w u a r te n-
gevolge ra n het dr ij ven van
kerkelijke zijde, de vrijzinni-
gen tot tegenweer worden
gedwongen.
In landen als Frankrijk, Spanje,
België, waar de kerk het staatsleven
beheerscht of zoekt te beheerschen, is
de antithese in de politieke partijgroe-
peering verwezenlijkt.
Dat is heel anders dan mr. Sybrandy
aan zijn hoorders mededeelde.
Niet omdat wij dit nu zoo belangrijk
vinden, deelen wij dat mee, maar om
onze kiezers er op te wijzen dat zij
niet alles voor waarheid moe
ten aannemen, wat hun door anti-rev.
sprekers in besloten vergaderingen wordt
meegedeeld maar dat het goed is de
zaken van twee kanten te bekijken.
Er bestaat kans dan m e e r d e w a a r-
h e i d te leeren, dan wanneer deze alleen
wordt toevertrouwd aan den mond van
eenSybrandy.
Z. C. C. V. IC.
Dc Katholieken en <le
Coalitie.
Het getal Katholieken, dat geleidelijk
leert inzien, hoe het met de tegenwoor
dige coalitie den verkeerden weg op-
afhalen, opdat ik hem bij mij kan op
hangen."
„Wil je hem ophangen? Bij jou?"
„Ja," verklaarde zij, „dien hang ik
in mijn kamer, zoo mogelijk in mijn
slaapkamer, en alle avonden als ik naar
bed ga, en iederen morgen als ik opsta,
lees ik, wat jij geschreven heb."
„Goed," zcide hij. „Nu kan ik hem
er niet afhalen, want daarvoor is een
ladder noodig; maar morgen zal hij in
je kamer zijn."
Den weg, dien ze de eerste maal
waren gegaan, de beukenlaan, wandel
den ze ook nu langs. Heden was er
geen oproer in de natuur, zooals toen;
het dunne, jonge groen hing stil boven
hun hoofd; heden behoefde zij zich niet
angstig tegen hem aan te drukken;
alles was zoo vreedzaam, zoo kalm
ook hij, aan wiens arm zij hing. Ja
hij was zoo kalm, dat het meer een
stille zwaarmoedigheid geleek.
Ze sloegen een zijweg in, en nu was
het werkelijk een zee van golvende,
groene boomtoppen, die haar tegen-
ruiachte. De witte kastanjes waren uit
gebloeid, maar als robijnen vlamden
hier en daar de bloesems der roode
tusschen het loof. De hemel baadde
in den purperen gloed der ondergaande
zon en alles was zoo grootsch, zoo
wonderbaar en schoon, dat Anna's hart
overvol was van verrukking en zalig
heid.
gaat, noemt hand over hand toe. Eerst
heeft er een den moed gehad, in de
N. R. Crt. als woordvoerder voor die
vrijere katholieken op te treden, thans
wordt hij daarin opgevolgd door „een
Roomsch-katholiek II". Deze laatste ziet
naar hij zegt twee soorten van
Katholieken rechts wat men noemt
de echte Roomschen, die zich nergens
iets van aantrekken,als hun eigen zaken
maar goed gaan (en die gaan goed als
ze op de hand van de kerk zijn), die
alleen lezen Tijd of Maasbode, die sca
pulieren koopen voor alle ziekten, al
gelooven ze er niet in. maar ze moeten
wel om hun zaak, en van de politiek
zich niets aantrekken, want je hoort
later toch wel op wie je stemmen moet;
links de menschen van degelijke
godsdienstige overtuiging, die hun kerk
vanharte aanhangen, maaro zooveel anders
zouden willen hebben; die zich echter
stil houden, omdat, zooals de inzender
van 27 April schrijft, dé Katholieke
kerk over middelen beschikt om iemand
klein te krijgen, en niemand graag mar
tclaar wil worden voor zijn principe. En
dat is 't, de R.-K. kerk (ten minste do
officeele) heeft 't liefst zijn leden klein
als 't getal maar groot is. Hoe nu de
verhouding is tusschen die linksche en
rechtsche Katholieken, weet ik niet,
maar dit weet ik dat onze kerk niet
gebaat is met een clericalen regeerings-
vorm.
En daarom laat elk Roomsch-ka
tholiek zijn oogen opendoen en zich
overtuigen van den huidigen politieken
toestandvan mij en velen met mij i:
het do vaste overtuiging, dat bij een
voortdurend clericaal bestuur de gods
diensthaat zal aangroeien en onze kerk
ook hier te lande rijp wordt voor be
wegingen als van 1870 in Duitschland,
Zwitserland en Oostenrijk, waar, onder
de leus los van Rome, de Katholieken
zich afscheiden en tot weinig of niets
vervallen, en last not least, als de hc-
dendaagsche congregatiepolitiek in Fran
krijk. Godsdienstvrijheid hebben wij
altijd gehad onder liberale regeeringen,
en in godsdiensthaat zuilen onze kinde
ren opgroeien als de clericalen de re-
geering uitmaken.
Be «luiten zijn binnen.
Met 56 tegen 38 stemmen is de School
wetnovelle aangenomen. Yan rechts
„O, Eberhard," fluisterde zij, gevoel
je je ook zoo gelukkig als ik?"
Yol teederheid zag hij op haar neer
en drukte zwijgend haren arm. Ze be
vonden zich juist op de plaats, waar
hij haar indertijd had gezegd, dat zij
zijne „zon" zou zijn, en hij de aarde,
die om de zon draait.
Iloe wild had hij haar toen omarmd,
hoe kalm en bedaard was hij nu! Was
er iets in hein veranderd sedert dien
tijd? Nu, in elk geval was het beter,
zooals het thans was.
Ze kwamen in de nabijheid van het
slot en weder bleef Anna met een uit
roep van verrassing staan: van boven
tot onder was het groote, oude gebouw
met lichte verf opgeschilderd.
Eberhard glimlachte.
„Het was eigenlijk nog te vroeg in
het jaar om te schilderen," zeide hij,
maar ik wilde, dat het huis je een
riendelijker gezicht zou toonen dan de
vorige maal."
Zij boog het hoofd in stil gepeins.
Elke harer wenschen was in zijn ge
heugen neergelegd, als een stuk van
groote waarde in de handen van een
trouw zaakgelastigde.
Ze gingen door de hal met de jacht-
tropeeën, die door twee groote, in de
hoeken geplaatste candelabers werd
verlicht, en soortgelijke candelabers
stonden in het portaal; van die groote
zware, ouderwetsche luchters, met rechte
waren leden, de hoeren de Savornin
Lobman en de Yisser, van links 4 leden
afwezig. Het was een zuivere partij
stemming: coalitie contra anticoalitie. Of
de linker groepen niet beter haddon ge
daan, na een woord van protest tegen
deze partijwet en de wijze, waarop hare
behandeling en in hoofdzaak ongewij
zigde aanneming is doorgedreven, zich
te verwijderen eu geen deel te nemen
aan de stemming? Het stigma ware
dan nog sprekender gedrukt op dit
ontwerp. Men heelt blijkbaar een derge
lijke manifestatie, aan onze parlementaire
zeden vreemd, niet aangedurfd.
De eerste Kamer zal zicli thans wel
beijveren dc bestaansreden barer meer
derheid te bewijzen, door de wet niet
een vloek en zucht af te doen, om den
oogst nog voor de verkiezingen binnen
te halen.
Hoe daarna de houding der Kroon
zal zijn, moet worden afgewacht.
Voorloopig schijnt het doel bereikt.
Met opoffering van het groote arbei
dersbelang gelegen in de tot stundko-
ming van het Arbeidscontract, waarvoor
de overgrootc meerderheid der linker
zijde zich had verklaard en op de af
doening waarvan vóór de verkiezingen
zij had aangedrongen, heeft men deze
partijwet doorgedreven. De arbeiders
mogen nog eenige dagen en nachten
langer wachten, als de millioenenbuit
maar veilig is.
't Is ergerlijk, maar waar.
N. A. C.
DEN HAAG, 11 Mei 1905.
Eindelijk is dan de beslissing over
de onderwijsnovelle gevallen. Het
was te voorzien hoe de uitslag zou
zijn, zuiver rechts tegen links. Slechts
enkele leden ontbraken op het appèl.
De rechterzijde haalt de zuur ver
diende penningen binnen. Wel zuur
verdiend, niet wijl hare leden zich
bijzonder uitgesloofd hebben bij de
behandeling van de onderwijswetten.
Integendeel, het wachtwoord was zwij
gen en dat heeft men trouw opgevolgd.
Maar zuur verdiend in dien zin dat
ze zwijgend heeft aangehoord de
lange lijst van aanklachten tegen
hare partijwetgeving, welke tal van
sprekers ter linker zijde gedurende
armen van geel koper, waarop dikke
kaarsen brandden. Op gelijke wijze
waren de vestibule en de gangen ver
licht; een stil, zwaar, goudachtig licht
overal.
„Nu gaan wc niet door de bibliotheek
maar dadelijk in je kamer," zei de
baron, toen ze de trap bestegen had
den. Hij voerde haar door een gang
en opende aan de linkerzijde een deur,
en nu sloeg Anna van verrassing de han
den in elkaar; ze bevonden zich in hare
vertrekken. De vensters waren geopend
en daardoor zag men in het park, en
over het park heen in het ruime,
groenende landschap. In den haard,
tegenover de vensters, knetterde ecu
vroolijk vuur van dennenhout; de hars-
lucht van het brandende hout vermengde
zich met den binnenstroomenden lente
geur tot een fijn, welriekend parfum.
Wordt vervolgd.
