Stadsnieuws.
Allerlei.
Tot bederf van de politiek, omdat het
aan waalheid in wetgeving en bestuur
schade toebrengt, indien men aan de
wetgeving regelen der Schrift tracht ten
grondslag te leggen waaraan de ecue
uitlegger deze, de andere gene beteekenis
toeschrijft, of indien personen in wier han
den het overheidsgezag, berust, dit uitoefe
nen naar regelen die door een groot
deel der burgers niet als algemeen gel
dig worden erkend.
Zoo gevaarlijk is die vermenging van
godsdienst en politiek ook, wijl zij leidt
tot verkorting dei' vrijheid van denken
en spreken. "Wie meent dat hem en zijn
geloofsgenooten met uitsluiting van alle
anderen de waarheid in geestelijke din
gen geschonken is en het zijn plicht
acht die waarheid algemeen in den
Staat te doen doordringen, zal, zoodra
hij maar over voldoende macht beschikt
de vrijheid van andersdenkenden niet
meer kunnen eerbiedigen. Zijn be
ginsel verbiedt het hem.
Om nog niet eens hiervan te spreken,
dat ettelijken die van Regeering of an
dere Overheid iets te wachten of te
vragen hebben of van haar afhankelijk
zijn, zich wel in acht zullen nemen dat
zij hun persoonlijke meening, indien
deze van die der Overheid afwijkt, niet
uiten. Ja zelfs zullen maar al te velen
voor de verleiding bezwijken om een
andere dan hun eigen meening voor te
wenden, dus te veinzen, wanneer die
Overheid niet bovenal naar bekwaamheid
eu geschiktheid, maar naar het aan
hangen van zekere geloofsovertuiging
vraagt.
eens zien wat een rommel je krijgt!"
Dit aanbod werd aangenomen en
eenigen tijd later kwam de boterhandc-
laar met de analyse. Er was natuurlijk
van alles in, behalve zuivere boter.
De winkelier keek heel verwonderd
en zei lakoniek: „'t Is goed, dat ik het
weet, want nu neem ik stellig geen boter
meer van u, want ik heb een monster
van uw boter meegegeven."
Uit deze ware geschiedenis kan men
leeren het nut de botercontröle, de on
betrouwbaarheid van sommige boter-
kneders en de slimheid van een een
voudige winkelier.
Deze laatste was bepaald een „goeje"
voor de practischc politiek, al kan men
daar soms met brutaliteit a la Sybrandy
nog meer bereiken, getuige de opgang
dien genoemde politicus, maakt.
Toch geloof ik, dat hij in brutaalheid
nog achterstaat bij het Genuepsche
muscbje, dat zijn nestje gebouwd heeft
in den jaszak van een vogel
verschrikker.
De Duitsche moppen-kranten vin
den in de Duitsche locaal-spoorwegen
steeds een rijke bron, waarvan zij zoo'n
overvloedig gebruik maken, dat de
vreemdeling wel aan krachtige bij-hulp
van de fantasie moet denken. Toch
schijnt men daarmee voorzichtig te
moeten zijn, want de "Wahrheit" maakt
nauwelijks „Dichtung" noodig.
Gepasseerden Zondag, lezen we in
een dergelijk blad, had een Brunswijkcr
famiüe met een particulier spoortje een
uitstapje gemaakt en dacht met den
laatsten trein terug te koeren. Met moeite
bereikte het drietal (het was erg donker
en de lucht dreigde met onweer) het
station, maar toen zij het bereikt had
den, vonden zij noch buiten, noch in
het gebouw eenig licht.
Het station zat dicht en op geen
vademen vertoonde zich een menscheljjk
schepsel. „Wij kunnen niet mee", zeide
een van het drietal, „want het treintje
houdt, als het donker is, niet stil."
Wauhoop bij de reizigers.
Daar naderde de trein. Snel besloten,
daar hem een gelukkige inval bereikte,
ontstak de huisvader 6 Zweedsche luci
fers tegelijk, daarna deed hij het nog
eens. Gelukkig, in den windstillen avond
wilden zij branden. De lucifers en het
drievuldig „halt" schenen den machinist
voldoenden grond om te stoppen en de
reizigers op te nemen".
Een sterke tegenstelling met dit „hui
selijke" tooneel vormt de „uithuizige"
bruiloft van een Amerikaansch bruidspaar
dat op 2000 mijlen van elkander ver
wijderd per telegraaf is gehuwd.
De bruidegom bevond zich op Fort
Mackenzie, in de staat Wyoming, de
bruid in een dorp in de staat Kentucky.
Beide waren vergezeld van ccn priester
en hunne vrienden, toen zij zich naar
het telegraafkantoor begaven, waar de
gebruikelijke vragen en antwoorden
telegrafisch gewisseld werden. De brui
degom is soldaat en kon geen voldoend
lang verlof verkrijgen, om voor het
huwelijk naar Kentucky te reizen, ter
wijl de bruid anderzijds, volgons de
zeden van het land, zich niet naar hem
mocht begeven, alvorens de huwelijks
band was gesloten.
Enfinnu hebben ze elkaar dan toch
„gekregen", al is 't niet op zoo'n listige
wijze als een Haarlemsche winkelier
zijn boterleverancicr er tusschcn heelt
gekregen. Dat is zoo:
Een bekend boterhandclaar had van
genoemden winkelier een uitstekend
afnemen, zoodat een concurrent, die er
achter gekomen was op een goeden dag
dienzelfdcn winkelier bezocht, hein boter
aanbiedende tegen 5 cent minder per
kilo. De winkelier beet toe en den
eerstvolgcnden keer moest dc eerste
boterhandelaar zonder bestelling vertrek
ken. Hij begreep, dat er wat achter
zat, informeerde en hoorde eindelijk,
dat een concurrent tegen lageren prijs
leverde.
Dat w as geen wonder. De ander was
een knoeier, leverde geen zuivere na
tuurboter, enz.
„Best mogelijk", sprak de winkelier,
„maar wie bewijst datr"
De boterhandclaar, wist goeden raad.
„Geef mij", zoo sprak hij, ecninonsler
van die boter mee, dan zal ik ze door
onzen scheidkundige laten onderzoeken
en je een rapport sturen. Dan zul je
Vergadering van den Raad der ge
meente Amersfoort, op Dinsdag den
30 Mei 1905, des namiddags, ten half
twee ure.
Punten van behandeling:
1. "Voorstel van Burgemeester en
Wethouder tot onderhandsche verhuring
van het gebouw aan de Kampstraat aan
G. van Eist Hzn.
2. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot wijziging der „Verorde
ning regelende het pensionneeren der
gemeente-ambtenaren en bedienden te
Amersfoort" met adviezen.
3. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot vaststelling ceuer „Ver
ordening betreffende den verkoop van
sterkeu drank op den openbaren weg"
met advies.
4. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot af- en overschrijvingen
op de begrooting van 1904.
5. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot wijziging der begroo
ting 1904.
ti. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot wijziging dor begrooting
1905 en tot betaling uit het artikel
„Onvoorziene Uitgaven", dienst 1905.
7. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot onbewoonbaar verklaring
van het perceel Utrechtschestraat no. 20,
met adviezen.
8. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot onbewoonbaar verklaring
van perceolen in de St. Agathastraat,
met adviezen.
9. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot onbewoonbaar verklaring
van het perceel aan don Hof, no. 32,
met adviezen.
10. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders betreffende het geven van
privaatlessen door Mej. J. C. van der
Schroeff, met adviezen.
11. Voorstel van Burgemeester en
Wethouder; betreffende het geven van
privaatlessen door Dr. H. J. Reijnders,
met adviezen.
12. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders betreffende toelating van eeu
meisje tot het admissie-examen voor het
gymnasium.
Bij de Godsdienstoefening van den
Doopsgezinden kring op Zondag 28 Mei
a s., des voormiddags half elf, hoopt voor
te gaan Ds. E. M. ten Cate van Apel
doorn. De dienst zal plaats hebben in de
Luthersche kerk.
In de Renionstrantsche kerk treedt
Zondag a.s., te half elf voorm., op 11
G. J. Oldcman uit Dokkum.
Mej. R. Simons slaagde te Utrecht
voor de acte lager onderwijs.
Het „Centrum" verneemt dat onze
oud-burgemeester Mr. F. D. graaf Schim-
mclpcnninck vermoedelijk baron Schim-
melpenninck v. d. Oyc v. Nijenbeek zal
opvolgen als commissaris der Koningin
in Utrecht.
De N. R. G. weet echter mee te
deelen dat hiervan bij graaf Schimmel-
penninck zelf niets bekend is.
Een mooi succes behaalde de
Rijks-Normaallessen alhier.
Van de tien candidate!], die hebben
deelgenomen aan het examen voor
onderwijzer of onderwijzeres z ij n e r
negen geslaagd.
De commies 2c kl. bij dc H. IJ S
M. alhier A. I'. L. Bia wordt ingaande
1 Juni overgeplaatst naar Almelo, dit
met het oog op de groote uitbreiding
van het station Almelo. In de plaats
van den heer Bia wordt de commies le
kl. stationsdienst H. van Eek, met den
buitendienst belast.
De commies 2e kl. J. Kamphuis thans
werkzaam op het Administratiegebouw
te Amsterdam, wordt met ingang van 1
Juni naar hier overgeplaatst.
In verband met de lage temperatuur
van het water blijft de zwemschool tot
nadere aankondiging gesloten.
Hij Kou. Besluit zijn benoemd:
Bij het wapen der infanterie, tot
geueraaal-majoor, dc kolonel van dat
wapen op non-activieteit L. Brender A
Braudis; tot generaal-majoor, komman-
dant der 2e divisie infanterie, de kolo
nel G. J. W. Koolemans Beynen, kom-
mandant van liet 4de regiment infan
terie;
Bij het 8e regiment, tot kommandant
van het korps, de luitenant-kolonel D.
Dc Ronde Brosser, van het 9e regi
ment.
Het Handelsblad verneemt, dat
de anti-revolutionaire kiesvereeniging
Nederland en Oranje" te Rotterdam,
uit overweging dat zij zich zelf com-
promitteeren zou indien zij de candida-
tuur handhaafde van den lieer Sybrandy,
wiens waarheidsliefde in den laatsten
tijd meer dan problematisch gebleken
is, besloten heeft die candidatuur in het
4de district alsnog terug te nemen en
haar te vervangen door die van den
heer P. van der Pols.
Een beschamend feit voor onze
Amcrsfoortsche anti-revolutionaren, die
toonden niet zoo op hun fatsoen en eer
gesteld te zijn als hun Rotterdamsche
partijgenooten.
„De Christelijke" politiek
een volksgevaar! door Jul.
Keizer, is de titel eener bij de uitge
vers Nijgh van Ditmar ver
schenen brochure, waarin in het eerste
hoofdstuk uiteengezet wordt „wat eigen
lijk de „Christelijke politiek is"
terwijl in het tweede hoofdstuk, „de
Christelijke politiek in de praktijk"
behandeld wordt, op het gebied der
zedelijke wetgeving, ten aanzien der
„gelijkstelling" van het Christelijke
volksdeel, en in de sociale wetgeving.
De brochure eindigt met een waarschu
wing tegen de „Christelijke" politiek.
Men meldt het volgende aan de Leeuw.
Crt.
Den heer C. V. Gerritsen, den can-
didaat der vrijz.-dem. voor het district
Schoterlaud, die te Gorredijk als sprekei
is opgetreden, overkwam met de lieeren
die in zijn gezelschap waren, een onge
val, dat gelukkig goed is afgeloopen.
"Van het rijtuig nl., waarin de hecren
waren gezeten, brak onder het rijden
de voorste as, ten gevolge waarvan het
rijtuig voorover viel. De inzittenden
kwamen met den schrik vrij.
De val had plaats voor de woning
van den heer G. L. van der Zwaag, het
aan de beurt van aftreding zijnde
Tweede Kamerlid voor Schoterland, zoo
dat de lieer Gerritsen dus in Schoterland
gevallen is tegenover den heer van der
Zwaag.
Din; dagavond geeft het Neutrale
Mannenkoor „Zauglust", directeur de
heer O Akkerman, een uitvoering voor
genoodigden in Amicitia.
Naar men ons meedeelt, moet deze
nog jonge vereeniging, door ernstig
willen en ijverige studie het reeds tot
een aanmerkelijke hoogte hebben ge
bracht, zoodat in alle opzichten mag
verwacht worden, dat ze Dinsdagavond
iets goeds zal ten gehoore brengen.
Bovendien zal ter afwisseling een kwar
tet eenige nummers voor twee violen,
alt en cello uitvoeren.
Bij het te sGravenhage, vanwege
de Nederlandsche Vereeniging voor
gemeentebelangen gehouden mondeling
examen voor candidaat secretaris en
ambtenaar ter secretarie werd het di
ploma o. a. uitgereikt aan den heer G.
Dekker alhier.
Bij het Matinee in Amicitia op 1 Juni
's nam. 2','j uur door de kapel van het
5c Reg. Inf., directeur dc heer G. Bik
kers, zal het navolgend programma
worden uitgevoerd
1. New England's Finest, Clarke; 2.
Ouverture „Les Dragons de Villars",
Maillart; 3. „Hochzeits-Reigen, Walzer,
Bilso; 4. Fantaisie sur l'opéra „Le
Postillon dc la jumeau", .Adam; 5.
Ouverture „Banditenstrciche", Suppc;
6. L'Inauguaation, gavotte, Van Alken
7. Grande Fantaisie sur des motifs de
l'opéra „Romeo et Juliette, Gounod;
8. Finale.
Ben voorwendsel.
Dc „Stichtsche Courant",het bekende
anti-revolutionaire orgaan voor de provin
cie Utrecht bevatte in haar nummer van
Dinsdag 23 Mei een artikel, getiteld
„Naamlooze Biljetten", waarin do re
dactie er op wijst, dat in dit district
allerlei ongeteckende biljetten worden
verspreid, waarin beschuldigingen voor
komen tegen de regeering.
Het blad gaat op den inhoud van ge
noemde blaadjes niet in, maar beweert,
dat iemand die ongeteekend beschuldi
gingen de wereld inzendt een lasteraar
is. Nu weet het blad zeer goed, dat
hoewel „Sommige" blaadjesongctcekend
zijn, deze afkomstig zijn van de V. P.
C. te Amersfoort. Onder enkele blaadjes
staat dit gedrukt, terwijl het bovendien
vroeger al eens door den voorzitter der
V. P. aan de redactie is meegedeeld.
I-Iet geheele artikel lijkt ons een
voorwendsel van de St. Ct. om zich op
een goedkoope manier van den nog al
„lastigen" inhoud dier blaadjes af te
maken. Dc V. P. C. zal daarom wijs
doen, door voortaan, evenals onder haar
meeste propagandablaadjes de afkomst
steeds te vermelden, dan slaat ze daar
mede de Stichtsche Courant dit wapen
uit de hand.
In de E e m b o d e prijkt ccn adver
tentie met de mededeeling dat Mr. A.
baron van Mijnbergen Maandagavond
in de Arend een politieke lezing zal
houden, doch zonder debatter
wijl katholieke kiezers vrijen toegang
hebben. Zou hierin opgesloten liggen
dat nict-katholieke kiezers geweerd
worden? En dan zonder debat! 't Is
fraai!
Wij geven dan ook onzen geestver
wanten den raad de vergadering in
geen geval te bezoeken.
Men deelt ons nog mede, dat de
hoer van Ascli van Wijck den avond
voor de stemming zal spreken.
't Lest, het best.
Mr.
Lezing tan
IV. 11. «Ie Beaufort.
Donderdagavond werd in Amicitia een
openbare vergadering gehouden, uitge
schreven door de kiesvereeniging „Amers
foort," waarin als spreker optrad Mr.
"W. H. de Beaufort, met het onderwerp:
De politieke toestand in Neder
land.
Nadat de voorzitter de vergadering
geopend had, sprak de spreker ongeveer
als volgt:
Wanneer men bijna 40 jaren met
bewustzijn het staatkundig leven in zijn
land heeft medegeleefd en bijna 30 jaren
een werkzaam aandeel heeft genomen,
dan wordt men bij een terugblik ge
troffen door de groote veranderingen.
Veertig jaren geleden was de verhouding
der partijen geheel verschillend van
thans. Conservatieven en liberalen streden
met elkander. Een conservatief ministerie
trachtte tweemaal in twee jaren door
ontbinding een meerderheid te verkrijgen.
Aan de antirevolutionaire partij als
regeeringspartij dacht niemand. De
antirevolutionairen waren toen met uit
zondering van Groen van Prinsterer en
Keucheuius eeu fractie van de conser
vatieve partij.
Hoorde men .destijds de convervatie-
ven, dan vernam men veel van de ge
varen, die van de zijde der liberalen
dreigden, maar dc gevaarlijkste persoon
was de toenmalige afgevaardigde van
Gouda, de welsprekende oud-predikant.
Voor een calvinistische democratie waren
de conservatieven uitermate bevreesd.
Thans is diezelfde man minister-president.
Alles wat in Nederland nog conservatief
is steunt hem met kracht en de cal
vinistische democraten steken de oorlogs-
trompet tegen hem. Destijds woedde
tie schoolstrijd, die tot de wet van
Mackay van 1889 duurde. Bij de hevige
actie tegen dc schoolwet onder leiding
van Groen van Prinsterer was het hoofd
doel van den strijd wegneming van het
woord „christelijk" uit dc schoolwet.
Volgens Groen was dit woord een on
zedelijk woordenspel, een onheilig bedrog.
Beets en Chantepie de la Saussaye ver
lieten de vereeniging voor Chr. Nat.
Schoolonderwijs, omdat zij het op dit
punt met Groen oneens waren. Thans
hebben de volgelingen van Groen reeds
tweemaal de onderwijswet in hunnen
geest gewijzigd, maar de woorden
„christelijke deugden" zijn in de wet
hlijven staan. Een ander punt van
aanval was de uiidrukking: „Christen
dom boven geloofsverdeeldheid," door
Thorbecke gebruikt. Dat heette een
dor, een dood, een krachteloos beginsel.
Thans is de gemeenschappelijke wortel,
waaruit dc regeeringspartij gegroeid is,
juist dit christendom boven geloofsver
deeldheid.
Spreker wil het verledene laten rus
ten en zich bepalen bij het gebeurde
in de laatste jaren. De verkiezingen van
1901 gaven de meerderheid aan de
clericalcn. Onze tegenpartij wil dien
naam niet aanvaarden,; toch is hij de
geijkte term geworden, en inderdaad
niet geheel onjuist, wanneer men ziet,
dat niet alleen de leider der partij, maar
ook velen der leidende mannen tot den
geestelijken stand hebben behoord of
nog behooren.
Geheel afgescheiden van de richting
zijn er, nadat het nieuwe bewind optrad
dadelijk allerlei dingen gebeurd, die
wezen op een nieuwen koers. Vooreerst
de verandering in het reglement voor
den ministerraad. Er werd meer invloed
aan den ministerraad gegeven er werd
vaste president aangewezen vot
m i n irjfnvi'a a ƒ1
een
den ministerraad,
Noch Thorbecke, noch Heemskei
had dit ooit begeerd. Alleen van Ha!
maar het heeft slechts zeer kort geduur,
Fransen v. d. Putte heeft reeds dadelij
tegen deze nieuwigheid gewaarschum
het werd toen verdedigd als een wein;
beteekenende verandering. Men hoe
echter spoedig gezien, dat het verdi
reikte dan men zich voorstelde, alle
eerst door de bemoeiingen van dt
president met buitenlandsche zake:
Men mag wel aannemen, dat het ong
lukkige conflict met den min. van bu
tenl. zaken hoofdzakelijk aan dei
bemoeiingen te wijten is geweest. I
buitenlandsche zaken moeten gehc
zelfstandig door het hoofd van
departement worden bestuurd. Bij
interpellatie-van Kol heeft de oud-min:
ter van Karnebeek dit op uitnemem
wijze in het licht gesteld. Wanneer ee
ander minister in de buitenlandse!
zaken ingrijpt, kan de minister
moeilijk zijn collega desavoueeren
genover het buitenland.
Een der eerste daden van den mii
president is geweest zijne reis na
Parijs en Londen ten behoeve d
Zuid-Afrikaansche aangelegenheden, d
zelfs in het Huis der Lords is bcsproke
en die gevolgd is door de nota, well
indirect tot de onderwerping der Zui
Afrikaansche Republieken heeft gelei
Men heeft daardoor Engeland een dien
bewezen en aan het bloedvergieten
einde gemaakt. Toch heb ik deze tii
schcnkomst betreurd. Dat onze hcldhi
tige stamgenooten, die alles tot zei
wat hun dierbaarst was: het leven hu
ner vrouwen en kinderen, voor het b
houd hunner onafhankelijkheid hebbe
over gehad, de wapenen mocsti
ncderleggen, was te voorzien. Maarhi
de Nederlandsche regeering daarvo
hare bemiddeling moeten verleenen?
betwijfel of het toen verrichte
heeft de regeering de gevolgen misschii
niet geheel voorzien wel door
geschiedenis haar tot verdienste
worden aangerekend-
De gevolgen van de verdere bemo
ingen in het buitenland van den min
ter-president kennen wij niet.
Volgens de dagbladen heeft hij b
sprekingeu gehouden met verschillen
vorsten en staatslieden, den Keizer
Duitschland, den Koning van Italië, d
Koning van Saksen en den Koning v
België en met ministers van verschillei
de landen. Blijkens het antwoord
den minister van Binn. zaken bij
interpellatie van Kol schijnt hij derg
lijke ontmoetingen te zoeken en d
niet „over koetjes en kalfjes" te spreke
Spr. heeft Nederlandsche staatslied
gekend, die zooveel het met de intc
nationale beleefdheid strookte dergelij
ontmoetingen ontweken. Er kan
licht een woord worden gezegd, d
verkeerd wordt begrepen, een hoffclij
betuiging kan als een belofte wordi
beschouwd. Dien schroom kent
tegenwoordige minister-president nu
Wanneer hij nu maar aan onbeschrooi
hcid behoedzaamheid paart; maar voo
zichtigheid in het spreken behoort niet
zijn op den voorgrond tredende cige
schappen. Spr. acht dan ook dez
nieuwen koers in het buitenlandsch 1
leid een zeer gevaarlijken koers.
Een tweede punt, waaruit veranderit
van regceringspraktijk blijkt, is de va
houding tot de Kroon. Spr. wense
goed begrepen te worden. Verre vi
hem om de regecring te beschuldig!
van republikeinsche of anti-monarchi
neigingen of van gebrek aan eerbi
jegens de persoon van de Koningi
Hij wijt het meer aan een zekere
ervarenheid in de regeeringspraktij
achteloosheid in de vormen, misscliii
ook een te liooge mate van zelfv
trouwen. Dl-, Kuypcr heeft geen eige
lijke staatsmansloopbaan achter zie
hij heeft als godgeleerde en journal
in Nederland een zeer hooge pla:
ingenomen. Hij is eenigen tijd lid d
Kamer geweest, maar was daar stee
in de oppositie en wel laatstelijk
leider van de heftigste oppositie tegi
de regecring. Daardoor heeft hij
hooge gewicht van een correcte co
stitutioneele regecringspraktijk nietleeri
inzien, en aan de voor oen bewindsro
zoo noodigc inachtneming der vormi
geen waarde leeren hechten. Met groc
verbazing herinnert spr. zich nog, ce
te hebben gelezen zijne uiting tegi
een buitenlandsch journalist: „Ik
een schip naar Antwerpen zenden
Het zenden van oorlogsschepen no
een buitenlandsche haven kan alle
geschieden op voordracht van den mi
van marine met speciale machtig"
van hot hoofd van den staat. De mi
van binnenl. zaken zendt geen schep
uit. In het buitenland geven dergelij!
uitingen een verkeerden indruk.
Maar ook in het binnenlandsch t
stuur bij gewichtige beslissingen hei
de min. zich tegen de vormen vergrepe
Bij dc ontbinding der Eerste Kamer
het vorige jaar, een regeeringsdaad
