No. 83.
Woensdag 18 October 1905.
2e Jaargang
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
lVees U Zelf!
Voor den storm.
Waar blijft ons
FEUILLETON.
UIT HET WOELIGE LEVEN.
n.
DE EEM
- (Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28,
Abonnementsprijs
Per jaar
Franco per post
Per 3 maanden
Franco per post
f 3.00
- 3.50
- 0.75
- 0.90
l'rljs der adrertentlën
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
H.
Wij komen nu tot het eigenlijke
onderwerp, dat als opschrift boven ons
artikel is geplaatst en zullen nagaan
door welke kranen het geld uit den
gemeentelijken brouwketel wordt getapt,
door in hoofdtrekken te behandelende:
Uitgaven.
Om daarbij „eero te geven, wien eere
toekomt," behoeven wij slechts de in
deeling der begrooting te volgen.
Onder hoofdstuk I „Kosten van het
bestuur der gemeente," vinden wij boven
aan de jaarwedde van den Burgemeester,
op den voet gevolgd door die der Wet
houders, die van den Secretaris en van
de ambtenaren ter secretarie, tot een
totaal bedrag van f 14700.
Ook het salaris van don aantcstellen
belasting-controleurisliieronder begrepen.
Naar het ons voorkomt, zou het juister
zijn geweest dit te brengen onder afd.
II „Kosten van het bestuur der gemeente-
i n k o m s t e n," waaronder ook de jaar
wedde van den gemeente ontvanger is
uitgetrokken.
Onder de kosten voor het gemeente
huis komt voor f 500 voor een nieuw
tapijt en tafelkleeden in de raadszaal.
Dit is heel wat minder dan ten vorigen
jare, toen de aanschaffing van een nieuw
tapijt was begroot op f 1200. Er is
toen heel wat drukte over gemaakt en
zelfs de politiek is er met de haren bij
gesleept. Uitgaande van de meening,
dat onze raadszaal er niet luxueus, maar
toch waardig behoort uittezien, achten
wij deze uitgave wel gerechtvaardigd.
Had men indertijd ook maar eens wat
meer gedacht aan de eisehen, die men
wat schoonheid en waardigheid betreft
aan een openbaar gebouw mag stellen,
dan zouden wij thans niet tegen den
pakhuisachtigen aanbouw van ons fraai
gemeentehuis behoeven aantekijken. In
totaal bedragen de kosten van het be
stuur der gemeente f 21641, uitmakende
10.96 per hoofd der bevolking.
Niettegenstaande onze weelde in
titulaturen, is dat cijfer in vergelijking
met andere gemeenten niet hoog. Deze
kosten bedragen in Arnhem f 1.59,
Leeuwarden f 1.49, Dordrecht f 1.25,
Leiden f 1.18, Haarlem f 1.17, Nijmegen
f 1.10, Groningen f 1.04, Utrecht f 1.03®,
Hebt gij geen vleugels om te vliegenbe
reikt uw doel dan loopende, kunt ge niet
loopen, kruip er dan heen.
Door
IWAU TIIBOEMEFF.
Vertaling van
G. H. PRIEM.
11.
Laat ons ten afscheid nog eens
drinken! zei hij, zijn best doende vroo-
lijk te schijnen. Op een gelukkige reis!
Hij kon niet verder. Dikke tranen spron
gen uit zijn oogon en rolden langs zijn
gezicht neer. Hij vulde de glazen. Zijn
hand beefde, de schuimende wijn viel
gedeeltelijk op de sneeuw. Hij zelf nam
een der glazen en reikte de beide
andere aan zijn dochter en zijn schoon
zoon, die inmiddels ingestegen was.
Moge God! begon hij, maar hij
kwam niet verder, dronk zijn glas uit
en zag Insaroff en Helena aan, die
insgelijks deden.
's Hertogenbosch f 1.02, Maastricht f 1.00®,
Amsterdam f 1, Zwolle f 0.91, Den Haag
f 0.80.
Mocht men willen beweren, dat eene
vergelijking met veel grootere steden
niet mogelijk is, omdat de tractementen
daar hooger zijn dan in de kleine
plaatsen, dau stellen wij daartegenover,
dat dit zeer zeker wordt gecompenseerd
door het feit, dat de kosten daar ook
relatief lager zullen zijn. De bestuurs-
kosten van een drie maal grootere stad
zullen niet drie maal zoo groot zijn.
De kosten, welke de gemeentekas
voor de politie draagt, afdeeling II van
hoofdstuk II „Politie" zijn uitgetrokken
op f21474.55, hetgeen fU.95 per hoofd
der bevolking uitmaakt. Dit cijfer is te:
Rotterdam f2.19 Dordrecht f 1.24
Amsterdam - 2.18® Groningen -1.235
Den Haag -1.81® Nijmegen - 1.06
Haarlem -1.64 Maastricht -1.01
Utrecht -1.49® Leeuwarden - 1.
Leiden -1.35® Zwolle -0.94
Arnhem -1.26
Duur is onze openbare veiligheids
dienst dus niet. Toch maakt het per
soneel, in 't algemeen, een even goed
figuur, als het werkelijk nette politie
bureau aan den ingang van het stads
centrum.
Bij ons is echter wel eens de vraag
gerezen: Houdt de uitbreiding der politie
wel gelijken tred met de uitbreiding
der stad?
Die vraag zouden wij niet bevestigend
durven beantwoorden. Ouder hetzelfde
hoofdstuk „Poltitie" vindt men ook de
kosten der brandweer (in vergelijking
met anderen een akelig klein kraantje),
geraamd op f 3700.
De soms overdreven voorzichtigheid,
die bij de begrooting van enkele posten
heeft voorgezeten, is hier heelemaal
niet betracht. In 1904 is uitgegeven
f 4910.06maar omdat het aantal en
den omvang der branden in 1904 buiten
gewoon groot is geweest, wordt het
thans geraamd bedrag even hoog gesteld
als voor 1905 op f3700.
Nu, er behoeft niet veel bijtekomen,
of de voorspelling dat er in 1905 minder
branden zouden zijn dan in 1904, komt
al even slecht uit, als die onzer weer-
profeten.
Wij vragen echter: „Is dit nu een
post, waarbij krenterigheid te pas komt?®'
Als gij zuinig wilt zijn, wees het dan in
's Hemelsnaam toch niet op de brandweer.
En nu aan u, mijne heeren, zeide
hij tegen Bersenjew en Schubin.
De koetsier had de zweep echter
reeds over de paarden gelegd en het
rijtuig vloog voort.
Schrijf ons! riep hij, zijn dochter na.
Helena hief het hoofd op.
Leef wel, vader! Leef wel, Audreas
Petrowitsch; leef wel, Paul; leeft wel,
gij allen! Mijn Rusland, leef wel!
Zij wierp zich in haar kussen terug.
Het rijtuig was weldra uit het gezicht
verdwenen.
XVII
In April van het volgend jaar, op een
mooicn zonnigen dag, waren Insaroff en
Helena in Venetië. Zij vaarden zacht in
een gondel heen en weer. Helena was
zeer veranderd sedert haar vertrek uit
Moscou. Haar gezicht was ernstiger,
haar blik strakker. Zij was evenwel
schooner geworden; haar zacht glanzend
haar omgaf een helder voorhoofd en
frisschc wangen. Slechts haar lippen
verrieden, als zij niet lachten, haar zorg
volle gedachten. Insaroff's gelaat was
minder veranderd, doch de uitdrukking
er van was vreemder geworden. Hij was
magerder geworden eu bleeker, boven
dien liep hij voorover. Hij hoestte droog
en kort, een vreemd vuur gloeide in
zijn oogen. Zijn ziekte had hem genood
zaakt ongeveer twee maanden in "Weenen
Het heeft allen schijn, dat ook dit
jaar de begrootiug weer zal worden be
handeld in de kermisweek. Onze lezers
zullen zich nog wel herinneren, dat dit
verleden jaar eveneens op 't nippertje
gebeurde en dat bij staking van stem
men omtrent een artikel de vergadering
werd gesloten en 5 minuten later een
nieuwe vergadering werd geopend; en
dat alles, omdat de begrooting anders
niet tijdig kon worden ingezonden.
Het genomen besluit werd door Gede
puteerde Staten onwettig verklaard.
Alsof er niets gebeurd ware, komt de
begrooting toch dit jaar weder even laat
ter tafel, maar wij vertrouwen, dat de
Raadsleden zullen waken tegen het af
hameren der posten. Dit artikel o.a.
cischt ernstige bespreking en dan kan het
wel niet anders of de gewone uitgaven
zullen worden verhoogd en een post van
buitengewone uitgaven voor uitbreiding
of verbetering van het materieel zal
daaraan toegevoegd worden.
Per hoofd der bevolking komen de kos
ten van de brandweer op f 0,17 en als wij
nu eens gaan vergelijken met andere
plaatsen, schijnt het wel of de opmerking
van een eenvoudig toeschouwer bij den
laatstcn brand waarheid bevat: „Och
mensch, in Amsterdam is het goed, maar
anders is het overal even akelig! Ze
hebben nergens water®.
De verscliillende bedragen zijn voor:
Amsterdam f 0.61 Dordrecht f 0.13
Den Haag -0.28 Haarlem -0.12
Rotterdam - 0.22 Nijmegen - 0.08®
Utrecht - 0.20® 's-Hertogenb. - 0.06
Groningen -0.16 Maastricht -0.05®
Leiden -0.15 Zwolle -0.05
Arnhem -0.13
Zoo miserabel kan iets niet zijn, of
er is toch altijd nog „meester boven
meester®.
Ook de „straatverlichting" treffen wij
aau in het hoofdstuk „Politie".
De kosten daarvan zijn geraamd op
f 10593,75 een vrij hoog bedrag, ook in
vergelijking met andere plaatsen, doch
daar de gasfabriek in eigen beheer is,
is liet een verrekening met gesloten
beurzen, waarover wij dus niet in be
schouwingen behoeven te treden. Mis
schien stelt iemand er nog belang in
te weten, dat de lantarens 1412500 uren
brauden, en dat deze in rekening worden
gebracht tegen 3/4 cent per uur.
In hoofdstuk III „Kosten van open
bare wegen, werken en inrichtingen"
te blijven en eerst tegen 't eind van
Maart kon hij Venetië bereiken. Hij
hoopte zich van daaruit over Zara naar
Servië te begeven en vandaar naar Bul
garije. Iedere andere weg was afgesneden.
De strijd aan den Donau was ontvlamd;
Engeland en Frankrijk hadden hunne
gezanten van St. Petersburg terugge
roepen, alle Slavische stammen waren
op het punt den opstand uit te sproken.
Helena en Insaroff stegen aan den smal-
len landtong uit, waar dorstende en
zich in elkaar verliezende boomen, een
kwijnend bestaan voortsleepten. Zij wan
delden langzaam langs het strand.
De blauwe golfjes der Adria krulden
zacht op aan hun voeten, waterplanten
en schelpen achterlatend op den zandi-
gen oever.
Hoe treurig ishethierlzeideHelena.
„Gij moet het hier wel koud hebben."
Ik koud hebben? lachte Insa
roff bitter. Een mooi soldaat, die bevreesd
is voor wat kou! Weet gij waarom ik
deze wandeling maakte? 't Is mij als
zie ik van hier af mijn vaderland. En
deze wind, ging hij voort, de hand uit
strekkend, die komt van daar.
Misschien brengt deze wind het
schip, dat gij verwacht, zei Helena. Daar
komt een zeil in 't gezicht zie
Insaroff's oogen zochten in de aan
gewezen richting.
Renditscli beloofde dat binnen
acht dagen alles in orde zijn zou. Ik
komt weinig voor, dat in 't bizonderde
aandacht vraagt.
1 )e tractementen van den architect en
zijn staf, van den havenmeester enz. zijn
evenals 't vorige jaar geraamd op f 5650.
De kosten van buitengewone werken
en van straatwerk voor particulieren zijn
pro memorie uitgetrokken, terwijl die
voor de gewone werken zijn begroot op
f 14418. 't Vorige jaar waren al die
uitgaven onder één hoofd opgenomen
en bedroegen toen tezamen f 19325.
Omtrent de kosten der gomeentereini-
giug, hebben wij in ons artikel van 4
October j.l. reeds 'teen en ander gezegd.
De „gewone" kosten zijn begroot op
f 19756,95. Daarentegen werpt die dienst,
volgens hoofdstuk III der Ontvangsten,
een bate af van f 7710, zoodat de zuivere
kosten der geuieentereiniging beloopen
f 18046,95 of f 0,80 per hoofd der be
volking.
Om eene vergelijking te kunnen maken
met andere gemeenten, waar men de
kosten voor de gemeentcreiniging eu
den gezondheidsdienst hoeft bijeenge
voegd, moeten wij nog even terugkeeren
tot hoofdstuk II.
"Waar anders dan onder „Politie" zou
den wij de kosten voor den gezondheids
dienst vinden?
Wij hadden er liever over willen
zwijgen. Wie zou zich niet schamen, als
hij moet publicecren, dat te Amersfoort
een keurmeester van vee en vleesch is
op een tractement (met permissie) van
f 125, een onderkeurmeester met f 100
en een keurmeester van visch met f 150
salaris.
Alle kosten voorden gezondheidsdienst,
met inbegrip van f 500 voor de uit
voering der woningwet en f 600 voor
de wering van besmettelijke ziekten en
de bevordering van de koepokinenting
beloopen f 2175,02 of nog geen 10
centen per hoofd der bevolking. Reini
gingsdienst en gezondheidsdienst tezamen
dus f 0,90.
De kosten bedragen te
Arnhem f3,34 Nijmegen f 1,46®
Haarlem -1,68® Leeuwarden - 1,42®
Zwolle - 1,65 Rotterdam -1,24
Amsterdam -1,61® 's-Hertogenb. -1,11
Utrecht - 1,56 Dordrecht - 0,99
Den Haag -1,55 Maastricht - 0,95
Groningen -1,55
In dit opzicht kunnen wij dus nog
niet eens concurreeren met Maastricht.
En dat zegt wat!
kan mij op hem verlaten. Weet ju,
Helena, dat onze arme Dalmatische
visschers het lood uit hun netten tot
kogels hebben gesmolten? Zij hebben
geen geld en leven van de vischvangst;
niettemin hebben zij zonder aarzelen
zich zelf in gevaar gebracht om van
honger om te komen. Welk een volk!
Ja, een edel volkzei Helena.
Maar laat ons gaan, ging zij voort, de
wind is hier scherp. Gij hebt u na uw
ziekte van verleden jaar niet genoeg in
acht genomen en moest die onvoorzich
tigheid in Weenen lang boeten. Voor 't
vervolg moet gij verstandiger zijn.
Zij keerden terug en gingen 's avonds
naar den schouwburg om Verdi's nieuwe
opera „La Traviata" te hooien. Sommi
ge gedeelten vooral hadden hen machtig
aangegrepen, in 't bizondcr de aria:
Lascia mi vivere morir sigiovane!
O laat mij levenzoo jong reeds te
moeten sterven! 't Was of dit sloeg op
hun eigen toestand. Over het Groote
Kanaal voeren zij naar hun woning
terug, 't Was oen heerlijke zachte nacht.
De paleizen, welke zij bij hun heengaan
hadden aanschouwd, schenen hen te ge-
moet te komen, maar zij waren vreem
der, geheel anders. In het maanlicht
rezen ze op met een wonderlijken glans;
hun versieringen verbleekten voor het
stille licht, maar hun hoeken en uit
bouwsels traden scherper naar voren.
De gondels met hun kleine roode lan-
Hoofdstuk IV „Kosten voor gemeen
teeigendommen en wegens die eigen
dommen verschuldigde lasten" bevat
als hoofdpost de „Uitgaven wegens de
exploitatie van do gasfabriek f 124760.
Voor rente en aflossingen zijn .onder
hoofdstuk "VIII uitgetrokken f 28440 en
deze twee posten tezamen voimen het
in ontvang uitgetrokken bedrag van
f 153200 of nagenoeg 30 °/0 der geheele
begrooting.
In 1904 bedroegen de ontvangsten
f 168247,98, zoodat naar menschel(jke
berekening in 1906 allicht een kwart
tonnetje boven do raming zal overschie
ten.
Inderdaad cijfers om van te water
tanden! Wij kunnen ons best begrijpen,
dat een eerzaam man van zaken, bij
het zien daarvan, zijn principiccle be
zwaren tegen' gemeentelijke exploitatie
overboord gooit en van niemand anders
dan van den heer Hamers verwachten
wij binnenkort een voorstel, 0111 ook
van de levering van water een gemeen
telijk bedrijf te maken. Bij het bepalen
van den vereischton druk, zou er dan
meteen aan gedacht kunnen worden,
dat er ook stadsdcelen zijn, die hooger
liggen dan de Kampstraat.
De voornaamste post van uitgaaf voor
de gasfabriek is f 6S8U0 voor aankoop
van steenkolen (6400 ton li f 10,75 per
ton) De tractementen der ambtenaren
beloopen f5770, die der werklieden f16800.
Indien, zooals wij veronderstellen,
de begrooting weder als „kermiskoek"
op den disch der vroede vaderen wordt
opgediend, zullen wij in een volgend
nummer dit artikel vervolgen eu besluiten.
Ik had niet gedacht Bramnietje, dat
je met zoo'n ouwe mop zou komen. Je
eer als Journalist is er mee gemoeid!
Wel heb ik nou van mijn leven. Zoo
iets is goed als zekere Juni gebeurte
nissen in 't zicht zijn, maar omdat nu
in alle kalmte te zeggen, neen dat had
ik niet verwacht. Tijdens de verkiezin
gen wordt met dat mooie zinnetje door
de kerkdijken nog al eens gesold. Bij
elk verlies aan christelijke zijde heet
het danonze eer blijft onge
rept. Jawel, dat kennen we, als dat
zoo vaak herhaald wordt, gaan do
taarns gleden licht en geluidloos over
het water; de riemslag der gondelieren
klonk kort en dof. Het hotel, dat hun
tot verblijf diende, lag aau de Riva dei
Schiavoni, doch daarheen begaven zij
zich niet. Toen zij uit den gondel ge
stegen waren, wandelden zij nog eenige
keeren over het Marcus-plein waar een
bonte menigte zich voor de koffiehuizen
verdrong. De stemming der jonge echt-
genooten was een recht gelukkige. Toch
kon Helena zich niet geheel losmaken
van haar indruk, in de Opera ontvangen
en Insaroff voelde zich wat afgemat.
Toen hij in zijn hotel terug was,
voelde hij zich buitengewoon zwak.
Helena haalde hem over wat te gaan
liggen. Toen hij sliep, trad zij op het
venster toe. Yenetië biedt in de door
zichtige duisternis zijner lente-nachten,
een betoovcrenden aanblik op. Helena
gaf zich over aan haar droefgeestige
gedachten. De treurige woorden uit
Yerdi's opera: „Morir si giovane" klon
ken haar aldoor in 't oor.
Renditscli! fluisterde Insaroff.
Helena ijlde op hem toe; hij droomde.
Nadat zij zijn kussen wat had opge
schud, ging zij naar. het venster terug,
zich opnieuw aan haar treurige gedachten
overgevende. Zij trachtte zich te over
tuigen dat haar vrees overdreven was,
dat de gezondheid van haar echtgenoot
niet ernstig in gevaar was. Die onge
lukkige opera heeft mij onrustig gemaakt,
