No. 85.
Woensdag 25 October 1905.
2e Jaargang
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Wees U Zelf i
t
Aan een wensch
voldaan,
FEUILLETON.
Een zilveren huwelijksfeest.
3/iet inslapen.
DE EEMLANDER.
Verschijnt:
Woensdags en Zaterdags.
lturean
Hendrik van Viandenstruut 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
per post- 3.50
Franco
Per 3 maanden
Franco per post
0.75
0.90
Prijs der advertentlën
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Iu een aan den raad gezonden stuk, deelen
en W. mede, dat de gehouden aanbe-
itediug van steenkolen voor de gemeente-
gasfabriek een hoogst bevredigend resultaat
heeft gehad. Was op de ingediende be
grooting gerekend op een aankoop van p.m.
92,000 H.L. tegen een prijs van f 077 per
.L., thans blijkt, dat de fabriek voor hare
steenkolen gedurende zoo goed als het ge-
heele jaar 1906 zal hebben te. betalen ge
middeld f0.69 per H.L., waardoor de post
met ten minste f7000 kan worden verlaagd.
Waar de grondstof zooveel kleiner uitgaaf
zal vorderen, is het, naar B. en W. meenen,
billijk de gasverbruikors hiervan te doen
genieten en den prijs van het lichtgas te
verlagen met een hal ven cent per M3. Denoo-
dige voorstellen hieromtrent wordenden raad
gedaan. De prijs van het gas zal dan met
ingang van 1906 bedragen: voor verlichting
cent per RR; voor mdere doeleinden dan
verlichting 5i|2 cent per M3. en voor tijde
lijk gebruik in slechts voor korten tijd aan
sluiten gebouwen, tenten, kramen enz. 7
cent per M3.
Een onzer lezers maakt ons opmerk
zaam op het bovenstaande. "Wij zijn
hem er dankbaar voor, want ons was
dit ontgaan.
Het bericht is geknipt uit de Nieuwe
Rotterdammer Courant en heeft betrek
king op de gemeente-begrooting van
Gouda.
Gaarne voldoende aan den wensch om
dit uitknipsel in de Eemlander op
te nemen, zouden wij nog dankbaarder
zijn als een van onze lezers eens duide
lijk uiteen kon zetten, waarom in
Amersfoort niet kan, wat in G o u d a
blijkbaar wel kan. Wij weten het niet.
te
Het middelmatige geeft nooit aanstoot, is
noch heetnoch koud, lauwen het lauwe is
gemakkelijk.
Carmen Svlva.
Oorspronkelijke schets door
H. W.
Wat een bloemenpracht hè Ma? Kijk
- heeft u ooit zulke gele rozen gezien?
Sou ouwe en het 20 jarig meisje wendde
Mh tot een persoon, die in een groote
leuningstoel zat nou ouwo ze
kebbeu jullie niet vergeten hoor!
Grootma heeft u de lelies al eens
«roken? Neeu maar - met wat een
'raak is die horen van overvloed ge
ruid! En wat een pronk van een pièce-
ie-niilieu en zij bekeek met innig
'elgevallen een sierlijk middenstuk met
reu gedreven zilveren voet in Rococo-
itijl.
Grootma keek haar zoon aan van
tn krachtigen gezonden man was het
ten uitgemergeld persoontje geworden,
üuiiu 9 maanden was hij nu reeds aan
Het bijna afgeloopen jaar is een tijd
perk van ongekende politieke bedrijvig
heid geweest voor het distriet Amersfoort.
Nimmer is er hier schriftelijk en mon
deling zooveel gepropageerd voor de
vrijzinnige beginselen als dit in de laat
ste tijden is geschiedt.
Velen zijn wakke) gemaakt en tot het
inzicht gebracht, dat Nederlandschc
Staatsburgers tegenover de gemeenschap
den plicht te vervullen hebben, te ge
tuigen voor hunne beginselen en zich
daarvoor ecnige opoffering te getroosten.
Ze zijn wakker geworden door de
rustelooze propaganda van geestverwan
ten, die krachtiger dan ooit vroeger,
dank zij ons zoogenaamd „Christelijk
Kabinet", het goed recht van de vrijzin
nige beginselen konden bepleiten, die
door een regeering, die de eene partij-
wet na de andere de wereld inzond,
op een wijze verkracht werden, die zelfs
den meest lakschen een ergernis was.
De godsdienst bleek als politiek wapen
een tweesnijdend zwaard te zijn, dat
ook den gebruiker kan wonden en
ernstig gewond heeft.
Gunstiger dan vroeger, tengevolge van
het roekeloos optreden van Dr. Kuypor
en zijne propagandisten, waren in 't
algemeen de omstandigheden, waaronder
van onze zijde de strijd kon gevoerd
worden. Die strijd heeft succes gehad.
Een vrijzinnig Kabinet is opgetreden.
Amersfoort „om" te krijgen is mis
lukt en tenzij er een andere partij-
groepeering komt, is het te voorzien,
dat er nog heel wat water door de zee
moet stroomen voor de vrijzinnigen er
iu slagen zullen dit doel te bereiken.
Nu een algemeen geacht man als de
lieer De Beaufort, bemind in het
district, van groote bekwaamheden en
niet minder groote werkkracht, gematigd,
doch geen star-conservatief, met een
eervol politiek verleden, kortom een
„man van beteekenis", nu zoo iemand
het heeft moeten afleggen tegen een
tegenstander als de heer van A s c h
van Wijck, van wien wij geen kwaad
willen zeggen, doch op wien zeker niet
van toepassing is het attribuut, dat wij
tusschen aanhalingsteekens plaatsten, nu
ligt de conclusie voor de hand:
„In Amersfoort winnen wij het nooit
't ziekbed gekluisterd, iederen dag ver
zwakkend, iederen dag meer lijdend
door dat vooruitzicht van dat onver
mijdelijke -dat komen moest hij
wist het de dood! En heden was
hij 25 jaar getrouwd! Men had gedacht
't ongemerkt voorbij te laten gaan, doch
van alle kanten kwamen cadeaus op
dagen eu bloemen bloemen bij
massaas.
"Wat een dwaasheid dacht hij
bloemen voor een half doodeOf zouden
het mijn doodsbloemen zijn? Zou hij
den morgen immers wel halen?
Hij zat voorover in zijn groote stoel
zijn puntige ellebogen rustten op
de dijbeenen en het hoofd leunde op
de magere vingers. Hij keek dof voor
zich. Hij leefde niet meer mée in die
wereld om zich heen. De groote holle
oogen tuurden op het patroon van
't tapijt op den grond. De grillige
vormen begonnen ten slotte te warrelen
voor zijn oogen hij liet zich achter
overvallen in den stoel keek met
schrille oogen eTen naar de bloemkleuren
op de tafel sloot ze daarna ver
getend wat om hem was gevend
het beeld van den man, die na lang
strijden, overwonnen is en waarvan zich
nu een doffe moedeloosheid heeft meester
gemaakt.
Zij had naar het vroolijk gesnap van
haar dochter geluisterd, haar blikken
latende gaan over alle cadeaus had
En die meening wordt nog versterkt,
wanneer men weet dat 30 van de
bevolking in het district ongeveer be
hoort tot den Rooin8ch-Katholieken
godsdienst.
Bovendien zitten wij hier met plaat
sen als Bunschoten, en Spaken-
fa u V g, geisoleerd ongeveer van de bc
schaafde wereld, die wel altijd tenzij
misschien binnenkort de droogmaking
van de Zuiderzee hierin verandering
brengt ontoegankelijk zullen blijken
voor de propaganda van de vrijzinnige
beginselen.
En zoo zijn er meer omstandigheden,
waarop wij zouden kunnen wijzen, die
het haast een hopeloos werk doen schij
non om voort te gaan met de versprei
ding van onze denkbeelden over alge-
ineene politiek.
Nu de prikkel van een in afzienbaren
tijd te behalen succes is verdwenen, nu
het dreigend spook van een klerikaal
bewind, althans voor een viertal jaren
is afgewend en dus de liberalen wel
weer zullen beginnen, breed uit te meten
hetgeen hen verdeelt, nu is het stellig
een zware taak oiu speciaal in hot dis-
strict Amersfoort opnieuw de wapens
op te nemen, voor de beginselen, die
ons lief zijn.
Velen zijn wakker gemaakt door de
flauwe hoop op succes om thans
maar in te slapen?
Wij vreezen dit.
Wij hoorden stemmen opgaan om „de
Centrale" maar op te doeken!
„Het geeft toch niets".
„Het is last, kosten en moeite voor
niets".
In allerlei toonaarden en allerlei vari-
atiën, maar steeds hetzelfde lied van
moedeloosheid.
Wij stemmen daarmee niet in.
En al ware de toestand nog veel en
veel duisterder, dan wij die teekenden,
dan nog zouden wij het
beginsellooze gemakzucht
noemen, het terrein aan den vijand
over te laten, zonder hem eiken duim
breed gronds te bestrijden.
Daarover nader.
Eerst een loflied op onze tegenstan
ders, op de sociaal-democraten en op
de anti-revolutionairen.
Die beide partijen noemen we hier in
één adem, omdat ze veel gemeen heb
ben met elkander in één opzicht. Dat
is: „liefde voor een ideaal".
toen haar inan aangezien en was heen
gegaan de kamer uit door den
gang naar buiteD had even een
grooten hond gestreeld, die zich tegen
haar aanvleide was naar boven ge
gaan op haar boudoir gekomen en
was zonder zich bewust te zijn van iets
aan den schoorsteen gaan staan
geleund op den eenen arm en kijkend
voorzich zonder iets te zien.
Vijf en twintig jaren gingen haar
voorbij vijf en twintig jaren was zij
getrouwd zij dacht aan den huwelijks
dag hun reis hoe zij in Monaco
hun laatste geld verspeeld hadden
zoodat er uit Holland nog gold was ge
stuurd geworden twee kinderen waren
zij geweest en vooral zij.
Waarom was zij eigenlijk getrouwd?
Dat hoorde er zoo bij! Uit een kleine
plaats geboortig dochter van een
rijk man 21 jaar ach dan
komt het huwelijk! Dwaas zij vond
hem wel aardig toen maar liefde
voor hem wat was liefde toch?
Zoo dikwijls had zij kennissen hooien
zeggen: ik hou zielsveel van mijn man
gek daar had zij nu nog nooit
over gedacht! Wat voel je dan wel
voor zoo iemand? Hun eerste
huwelijkstijd was kleurloos voorbijge
gaan zij had twee kinderen gekregen
een jongen en een meisje. Passie
voor haar man had zij nooit gekend!
Toen waren de finantieele slagen ge
Wij weten zeer goed de verkiezing
van dezen zomer ligt ons nog verscli
in het geheugen dat die liefde, vooral
bij de anti-revolutionairen vaak in de
hitte van den strijd ontaardt in teugel-
loozen en onberedenoerden hartstocht,
die zich blind starend op het doel, ver
geet kieskeurig te zijn in de middelen,
die worden aangewend om dat doel te
bereiken. Maar toch de politieke
geschiedenis getuigt van de bezielende
kracht, die er uitgaat van liefde voor
een hechte overtuiging.
Die liefde maakt sterk en -- men
moge spreken van demagogie, dan ziet
dit alleen op de leiders, niet op de
stryders.
Die zijn en blijven vol moed, ook als
de slag wordt verloren. "Voor hen is dit
een reden tot meerdere krachtsinspan
ning voor de toekomst. En hoe is dit
bij ons "Vrijzinnigen?
De overwinning bij den stembus is
een bewijs, dat ook aan deze zijde de
geestdrift voor de beginselen tot groote
dingen in staat stelt. In korten tijd is
reuzenwerk verricht op het gebied der
organisatie.
Doch dit is nog niet voldoende.
Als mannen van karakter ga men
voort de organisatie te volmaken opdat
de kamp, die komen zal ons gereed en
van het hoofd tot de voeten gewapend
vinde.
Zelfs in de zwartste districten.
Zelfs in Amersfoort.
De voorbereidende werkzaamheden
behooren thans reeds een aanvang te
nemen.
Zelfs al heeft men de vaste over
tuiging, dat na ommekomst van hot
vierjarig tijdperk, dat er verloopen zal
hier nog geen sprako kan zijn van het
behalen van succes, dan nog is het zaak
zich in te spannen om te trachten betere
resultaten te krijgen, dan men de laatste
keer heeft bereikt.
Dat is een onafwijsbare plicht, die
onze beginselen ons opleggen.
Trouwens, die strijd ia nimmer ver-
geefsch. Hoe moeilijker wij het in dit
district onzen tegenstanders maken, hoe
meer wij ze dwingen om alle zeilen bij
te zetten, des te beter is het voor onze
partijgenooten in andere districten.
Indirect verzwakken wij de krach
ten van den vijand, door hem in districten
als het onze de handen vol work te geven.
Zij moeten hier geen krachten vrij
komen zij het kind van weelde
had een jaar lang het zonder meiden
gedaan zij had dat gewoon gevon
den haar plicht meer niet!
Toen waren weer betere en betere
tijden gekomen en met dat ook de
meerdere en vroegere luie terug
maar alles alles was emotie loos
gegaan. Alle haar broers en zusters
(op ééne na daar hield zij echter
niet van) waren gestorven haar
vader was dood haar kinderen waren
grooter geworden het was alles zoo
vanzelf gegaan! Zij wist het daar
was zoo geen variatie in het leven. Het
meest had zij zich nog altijd maar
beziggehouden met haar muziek
daar kon zij nog wel een afleiding bij
vinden maar verder ach alles zoo
gewoon! Het beetje genegenheid, aan
vankelijk aanwezig, was ook door den
tijd weggegaan zij gingen naast
elkaar door het leven ieder zijns
weegs hij opgaand in zijn werk
zij belangstellend in niets eigenlijk!
Dat alles trok haar nu zoo voorbij
Onwillekeurig sloeg zij de oogen op en
keek iu een spiegel. Wat een grijze
haren! Ja zij werd in November ook
reeds 47 jaar! haar donkere oogen
staken sterk af bij dien grijzen haar
tooi! Zij was nog knap goed ge
vuld nog. O als ik 20 jaar jonger
was! En vrij vrij jubelde het
in haar hart doch het was een ijdele
krijgen die zij in andere districten, waar
hun zetels ernstiger bedreigd worden
dan hier, uitstekend kunnen aanwenden,
om het onzen geestverwanten moeilijk
te maken.
Ook dat is een succes, dat te be
reiken is op zich zelf reeds de
moeite waard van den strijd.
Wat er nu reeds te doen is?
De organisatie verbeteren en uitbrei
den, een krijgskas vormen, bijtijds
uieuwe kiezers kweeken, zorgen voor
schriftelijke en mondelinge propaganda.
Ziedaar een viertal ernstige zaken, die
thans aangepakt dienen te worden met
kalme en zelfbewuste voortvarendheid.
Elk van die zaken eischt thans geen
afzonderlijke bespreking.
Een enkel woord over: de verbetering
van de organisatie.
Daarin zijn fouten aan het licht
gekomen, tengevolge waarvan de samen
werking by de verkiezingen voor de
Provinciale Staten alles te wenschen,
heeft overgelaten.
Aan wie de schuld is laten wij in het
midden, maar zeker moet er een zoo
danige regeling ontstaan, dat die fouten
in het vervolg niet moer kunnen na
komen.
De Centralemoet in sommige
opzichten hervormd worden en verbe
terd. Wij paren onze stem volstrekt
niet aan die van hen, die van opheffing
spreken, nu de verkiezingen voorbij
zijn.
"Van goed ingelichte zijde weten wij
dan ook, dat de „Centrale" er aller
minst aan denkt den strijd op tc geven
na de nederlagen. Dit toont, dat in het
Bestuur mannen van karakter zitten,
die het hun plicht achten thans niet bij
de pakken te gaan neerziten, maar die in
de komende dagen krachtig de propa
ganda tor hand zullen nemen.
Hun arbeid zal geen gemakkelijke
zijn.
Doch daarom te meer is het de plicht
van alle vrijzinnigen in liet district
deze mannen krachtig te steunen.
Ieder kan dat op verschillende wijze.
Ongetwijfeld zal het Bestuur van de
Centrale ieder vrijzinnige duidelijk ma
ken, in welken vorm of het voorloopig
dien steun verlangt. Wij voor ons geven
gaarne de verzekering onze, zij het
zwakke, krachten iu te spannen om de
Centrale ter zijde te staan.
klank! Zat daar beneden niet haar man!
En dan haar leeftijd? 47 jaar! En
wêor gingen eenige jaren haar voorbij!
Het was nu 7 jaar geleden!
Op een kinderbal voor haar dochtertje,
had haar man haar in kennis gebracht
met hemO ze wist het nog zoo
woord voor woord herinnerde zij zich
de gesprekken van dien avond: eerst de
voorstelling van haar man: „Vrouw mag
ik je even in kennis brengen met
meneer van Wacrden waarover ik
je wel eens gesproken heb." Zij hadden
voor elkaar gebogen hij had haar
diep in de oogen gekeken zij hem
zij hadden toen uiterst gezellig zitten
praten over moderne litteratuur (hij was
litterator) en muziek. Zij hadden het
beiden gevoeld die soms niet te ver
klaren aantrekking van twee elkaar
geheel vreemde wezens zij hadden
zelfs na afloop van het kinderbal
nog met elkaar gedanst! Wat een on
gekend genot had haar doorstroomd
toen zij zich in zijn armen voelde! Zij had
's nachts wakker gelegen had zich
toen echter voor dwaas uitgescholden
40 jaar en getrouwd en toch
was zij eindelijk ingeslapen met zijn
oogen voor zich
De volgende dagen was zij zenuw
achtig geweest erg gejaagd had
haar man zoo terloops eens naar van
Waerden gevraagd en gezegd: Dat lijkt
een aardig mensch je moet hem maar
