Stadsnieuws^
Allerlei.
Uit den mond van het Volk.
en te hulp te roepen, om door wereld
schokkende rampen don mensch aan
zijn bestaan en almacht te herinneren,
doet denken aan een superieur van de
slechtste soort, die van tijd tot tijd door
een daad van willekeur zijn onderge
schikten aan zijn macht herinnert.
Hoeveel hooger toch staat Goeth's:
„Ich habe kleinen Namen dafür!" den
ongcloovigen Faust in den mond ge
legd.
Hoe Huisarbeid soms wordt
beloond.
Uit een artikel in „Vooruit1' nemen
we het volgende welsprekende staatje
op van de betaling voor huisarbeid in
Engeland.
Voor 't maken van 144 lucifersdoos
jes wordt 10 cent betaald. Met 12 uur
werkens per dag wordt 't loon ...13
per weck.
Voor 24 gros haken en oogen, dus
voor 24 X114 stuks op kaarten te naaien,
wordt 40 cent betaald, voor 14400 knoo-
pen aan de kaarteu te naaien, wordt
f 1.80 ontvangen. Een vrouwtje dat dien
laatstgenoemden arbeid uitoefent, en met
baar broer samen dagelijks 15 uur werkt,
verdient met hem santen '210 harde
centen per week.
Voor de vervaardiging van sporthallen,
waarmee jongeheeren en jongedames uit
gegoede standen zich vermaken, wordt
20 d 30 ct. betaald. De handelaar ont
vangt er f (i a f7 voor!
Met 12 uur arbeid per dag wordt f 3
per week verdiend!
Voor 96 uur arbeid ter vervaardiging
van paraplu's en parasols wordt f 4.5
per week betaald!
Een vrouw maakt franje voor sjaals.
Als ze 17 uur per dag hard werkt ver
dient ze f 3 per week. Een knap schoen
maker werkt 14 uur per dag voor nog
geen GO cent, zelfs moet hij zijn naalden
betalen.
Een oude vrouw vervaardigt borstels,
zij krijgt 32','j ct. voor duizend gaten die
ze vult, en kan 't niet hooger brengen
dan f 3.6 per week.
Voor het vervaardigen van een klein-
kindermantel wordt f U.50 betaald, de
mantel wordt verkocht voor f S.'JOÜ
Tienduizend huiswerkers sbopen on
der dit gevloekt zweetstelsel hun leven
af! Is 't niet ten hemel schreiend?
Zoo is 't in Duitschland, in België, in
Nederland.
De Engelsche regeering heeft beloofd
ernstig te overwegen, hoe zij dezen
huisarbeid zal regelen.
Engeland moge hierin de andere
landen ten voorbeeld zijn. Want 't leven
van talrijke ongelukkigen wordt ver
woest. Zoo'n industrie, die op de sclian-
lijkste wijze den fabrikant verrijkt,
zonder dat redelijke invloed op de loo-
nen mogelijk is.
Twee boertjes zitten in den trein van
Leeuwarden naar Groningen. Al heel
spoedig zijn ze in een druk gesprek
gewikkeld, tot de een, die aan een der
tusschenstations is ingestapt komt met
de vraag:
„En hoeveul kost dat. nou wel, van
Leeuwarden naar Groningen?"
„Twee gulden vijf en veertig", is het
antwoord.
„Wel, wel, zegt de ander, „da's een
heele cent. En hoeveul kost het dan
van Groningen naar Leeuwarden?"
„Ook twee gulden vijf en veertig
cent," zegt de ander lachend, „da's toch
krek geliek."
„Zoo," zegt ons eerste boertje, niet
in 't minst uit 't veld geslagen, is dat
krek geliek. En van Poaschen tot
Pinksteren is zeuven weken, nie'waar?"
„Ja", zegt de ander.
„Nou" triomfeert ons boertje, en van
Pinksteren tot Poaschen is dat ook krek
geliek
Schoon gelijk had deze buitenman,
ofschoon men in Groningen nu juist
geen boertje behoeft te zijn om niet van
dat „krek geliek" te houden. Dat zien
we althans nu, nu daar eenige ge
vallen van pokken zijn voorgekomen.
De anti-revolntionairc zijn heftig tegen
den vaccine-dwang gekant, niet waar,
maar blijkbaar alleen als er geen pokken
heerschen.
Pokken of geen pokken, dat is vol
strekt niet „krek geliek" bij de Groning-
sche mannen broeders.
In Groningen toch bestond groot ge
vaar voor uitbreiding en onmiddellijk
zijn dan ook maatregelen getroffen, om
daartegen te waken.
Zoo is de heele bevolking der open
bare scholen gerevaccineerd. Daarin
steekt natuurlijk niets bijzonders, even
min als hierin, dat op de katholieke
scholen direkt hetzelfde gebeurde.
Maar wel de moeite van het onthou
den waard is, dat de andere christelijke
scholen uit eigen beweging eveneens
haar leerlingen deden herinneren!
Als de nood aan den man komt,
schijnt men in die kringen toch ook wel
van voorzorgsmaatregelen te houden,
ofschoon men in gewone omstandigheden
in Groningen nu niet zoo bijzonder op
voorzorgsmaatregelen schijnt gesteld te
zijn.
Dat leert ons althans het volgende
verhaal, dat we in de Nieuwe Gron.
Courant lezen.
Luchtig getimmmerd met niet te dikke
muren bieden de modern ingerichte
„woningen" naar de befaamde „laatste
eischen des tijd" en voorzien van „vele
gemakken" vele voordeelen. Een van
die vele gemakken is dat men om een
buurpraatje te maken niet naar zijn
buurman behoeft te gaan maar kalm
thuis kan blijven en slechts een half
toontje harder behoeft te spreken om
zich een paar huizen verder voldoende
verstaanbaar te maken. Van een piano of
orgel profiteert de heele buurt. Van de
muziek die in een hoekhuis gemaakt
wordt is dit profijt nog grooter.
Vooral in den warmen tijd van het
jaar is deze doorluchtigheid van ontschat-
baar voordeel. Een enkel raam behoeft
slechts open te worden gezet om door het
gansche moderne huis een heerlijk ver-
frisschende luchtstroom te doen gaan.
Maar als wandelaar langs deze huizen
uioet men een beetje opletten, want het
wil wel gebeuren dat er bij stil weer
iets naar beneden komt.
Aan den Kranenweg te Groningen
viel Woensdag achter de hielen van een
argeloos voorbijganger een geheel raam
met kozijn en al in gruis op den grond.
De zon scheen en de blaadjes aan de
boomen wachtten tevergeefs op een
zuchtje wind dat hen zou doen heen en
weer wiegelen. Een groote hond met
een muilband om, deed wanhopige
pogingen vlecsch van een afgekloven
been te halen. Het was warm en stil
in de buurt.
Zoo viel het raam. De hond stoof
op met de staart tusschen de beenen,
liet de kluif in den steek. Tien huizen
ver werden ramen opengeschoven en
opengeslagen. Overal staken angstige
vragende menschengezichten. not geval
werd besproken, een half uur lang wel
Moraal: let bij volkomen windstilte
op vallende vensterramen van moderne
woningen.
Met drie dingen is men in huis ver
legen
Met rook een kwaad wijf en met regen;
Maar 't vierde is nog het grootste kruis:
Veel kinders en geen brood in huis.
Kwade namen stichten niet, zei de
voorlezer, en hij sloeg maar over, die
hij niet lezen kon.
Ik moet er meê wezen, zei de dief
tegen het loopende volk, en hij reed
naar de galg.
Ik zie veel door de vingers, zei de
kat: toen zag ze door de traliën eeue
muis in de val zitten.
De vrouwen zijn zwakke vaten, daar
om leg ik er een band om, zeide kuiper,
en hij roste zijn vrouw.
Wel zuster, gij zijt oud geworden, zei
Kees de Oost-Indië vaarder eu hij had
haar in geen zeventig jaar gezien.
Man en vrouw zijn één, zei Jochem;
maar in de Delftsche schuit betalen zij
voor twee.
Daar weten wij timmerlui raad voor,
zei de jongen, en hij was acht dagen
op timmeren.
Het begint te avancceren, zei meester
Tijl tegen zijn knecht, en hij schoor drie
uren over een baard.
De jeugd wil er uit, zei besje, en zij
reed op een bezemstok.
Het Kiescollege bij de Ned. Herv.
Gem. alhier heeft in zijn vergadering
van Vrijdag 11 dezer tot predikant
beroepen Ds. G. W. C'. Vunderink, te
Hoogeveen.
Geslaagd voor de acte onderwijzeres
mej. J. van Schaïek.
De vier candidaten van de Rijks-
Nornwalleescu alhier, zijn thans allen
geslaagd.
De heer A. E. van Arkel alhier, is
gekozen tot commissaris der sociëteit
„Amicitia", (vac. Wijnand Wolff).
Mej. E. M. van der Horst Bruijn
slaagde voor het examen voor Kraam
vrouwenverpleegster, dat op 7 en 9 Mei,
in de universiteits-vrouwenkliniek te
Amsterdam, werd afgenomen.
De Toynbee-vereeniging „Ons Huis"
zal hare jaarlijksche algemeene vergade
ring houden op Dinsdag 15 Moi, des
avonds te 8 ure, in het gebouw, Korte-
gracht.
AgendaJaarverslag van den secretaris.
Rekening en verantwoording van den
penningmeester. Mededeelingen.
De vcreenigiug tot veredeling van den
Nederlandschen vischstand heeft het visch-
recht in de Eem gepacht, met het doel
daarin verschillende edele uitheemsche
vischsoorten uit te -zetten.
De heer J. R. van 't Hof was met
f 4787 minste inschrijver bij de aanbe
steding, door de genie te Amsterdam
gehouden, van de verving van militaire
gebouwen in genoemde plaats en nabij
gelegen werken.
Blijkens de in dit nummer voorkomende
advertentie zal Maandag a.s. aan de Bad
en Zweminrichting alhier, de gelegenheid
voor buitenbaden worden opengesteld.
Donderdag trok op de Langestraat
een vrouwtje de aandacht door haar
vreemde manieren. Telkens liep zij den
een of anderen winkel in eu deed dan
vrij groote bestellingen. Al spoedig be
moeide de politie zich er mee, die het
vrouwtje naar het politiebureau bracht,
waar door een der geneeshceren ver
schijnselen van waanzin werd geconsta
teerd. De familieleden en keunissen had
den in den laatsten tijd wel opgemerkt
dat zij vaak erg „vreemd" deed maar
het vermoeden aan krankzinnigheid was
niet opgekomen. Thans is het vrouwtje
naar Utrecht overgebracht.
De afdeeling Amersfoort van "Volks
onderwijs, vergadert Maandag 14 Mei
in de Zwaan, des avonds om 8 uur.
De agenda vermeldt:
Jaarverslag.
Rekening en Verantwoording van den
penningmeester.
Bestuursverkiezing.
Mededeelingen.
Bij de godsdienstoefening in de Re-
monstrantsche kerk treedt Zondagmorgen
om half elf op Dr. W. J. Lente, predi
kant te Leiden.
De heer J. K. II. de Beaufort heeft
aan de Rijks-universiteit te Utrecht met
gunstig gevolgd afgelegd het doctoraal
examen Rechtswetenschap.
Een portret van H. M. de Koningin,
zittende to paard, is geschonken aan de
verschillende militaire caDtines.
Bij Kon. besluit is benoemd tot reserve
tweede-luitenant in het XVIHde land
weerdistrict de reserve-sergeant P. J.
Ampere.
Van de Kon. Militaire Academie zullen
de volgende cadetten alhier worden ge
detacheerd:
Bij het 5e regiment inf:
Cayaux, Bischoff van Heemskerk;
Lestrade; Inklaar; Neijs; Smecnk; Keers;
iSlabbckoornEverts; Voorwalt; De Rijk
Croiset van Uchelen; jhr. l'eding van
Berkhout; Ohlhardt; Kortenoevor; Pala-
che; Dicmont; v. d. "Veen; Soetens;
Tenhaeff; Doorman.
Bij het 1ste reg. Veld-art:
Van Hulsteijn; Van Temmen; Sieg-
tnund; Van Goor; Schimmel; Van Hut
ten; Teijinck; Van den Berg.
Bij Kon. Besluit is toestemming ver
leend aan A. E. van Arkel, secretaris
en ontvanger der gemeente Hoevelaken,
om tot 1 Mei 1909 te Amersfoort te
blijven wonen en zulks niet intrekking
van de bij Kon. besluit van 30 Dec.
1902 No. 53 verleende toestemming.
Van het 58e Nederlandsch Landhuis-
houdkuudig Congres, dat op 5, 6, 7 en
8 Juni alhier wordt gehouden is het
programma verschenen.
Eere-Voorzitter van het Congres is
Mr. E. D. Graaf Scliimnielpenninck, Com
missaris der Koningin in Utrecht; Voor
zitter de Heer C J. Iineppelhout van
Sterkenburg, te Driebergen; Onder-
Voorzitter de Ileer J. B. "Westerdijk, te
UithuizermeedenEerste Secretaris-
Penningmeester de Heer G. baron de
Senarclens de Grancy, te Vucht;
Tweede Secretaris-Penningmeester Jhr.
S. M. van Reigersberg Versluijs, alhier.
De regeling van het Congres is als
volgt:
Dinsdag 5 Juni. 8 uur nam.
Ontvangst van de Congres-leden ten
Stadhuize door het Gemeente-bestuur
van Amersfoort.
Concert in „Amicitia", aangeboden
door die Sociëteit.
Woensdag 6 Juni. 9'/a uur voorm.
Congresvergadering in de groote zaal
van „Amicitia."
I. Opening van het Congres.
II. Mededeelingen van ingekomen
stukken.
III. Wat kan er gedaan worden om
de ontginning van 's lands woeste gron
den te bevorderen op grooter schaal dan
tot dusverre geschiedde?
Inleider: Jhr. J. Hora Siccania van
de Harkstede, Rijscnburg.
IV. Welke soort varkens is voor Neder
land meest gewenscht en hoe komen we
daaraan?
Inleider: de Heer II. D. S. Hasselraan,
Utrecht.
V. Is het wenschelijk, dat ook de groote
landbouwbonden, vereenigingen en maat
schappijen daadwerkelijk de pogingen
der V. P. N. steunen?
Eileider: de Heer C. G. J. A. van
Genderen Stort Groningen.
l'/j uur nam.
VI. Verslag van den Raad van Beheer
van het Sloetfonds.
VII. Welk nut hebben de Koelpak-
huizen voor Land- en Tuinbouw?
Inleider :deHeerA. Waller, Amsterdam.
VIH. Langs welke wegen kan de be
reiding van de Nedcrlandsche zoetemelk-
sche of vette kaas meer winstgevend
gemaakt worden?
Inleider: de Heer H. B. Ilylkema,
Utrecht.
7 uur nam
Rijtoer over StoutenburgnaarLeusden.
Muziekuitvoering aldaar.
Namiddags. Ringrijderij op het ten
toonstelling-terrein.
Donderdag 7 Juni, 9'/j uur voorm.
Voorzetting der Congresvergadering.
EX a. Zou liet mogelijk zijn in Neder
land een paard geschikt voor het wapen
der Cavalerie te fokken, zoo ja, in welke
gedeelten van ons land, van welk ras
znuden de daartoe aan te koopen heng
sten moeten zijn en welke prijs zou door
het rijk gemiddeld voor deze paarden
op 4-jarigen leeftijd aan den fokker be
taald moeten worden?
b. Zou het Rijk het geld, dat nu voor
het Ilengsten-depót te Bergen-op-Zoora
wordt uitgegeven, niet voor den land
bouwer (fokker) nuttiger kuimen be
steden?
Inleider: de lieer A. J. P. Meteler-
kani van Bronkhorst, Amersfoort.
X. Is het met het oog op de belang
rijkheid van den Nederlandsbhe scliapen-
hadel op Engeland niet wenschelijk, dat
ernstige samenwerking plaats hebben
in Nederland tot verbetering van liet
schapenras?
Inleider: De Nederlandsche Kamer
van Koophandel, Londen.
XI. Benoeming van een lid van het
Bestuur der Vereeniging (art. 5 van het
Reglement).
XII. Besluit omtrent het houden van
het 59e Landh. Congres (art. 10 van
het Reglement).
l'/j uur nam.
XIII. Welke middelen staan ten
dienste der Botercontróle-stations, om
de censumptie en export van gecontro
leerde boter te bevorderen?
Inleider: De Algemeene Nederlandsche
Zuivelbond.
XIV. Sluiting van het Congres
P/a uur nam.
Concours Hippique op het terrein der
Tentoonstelling.
Muziekuitvoering.
3 uur nam.
Bezoek san het Concours-Hippique.
6uur nam.
Officieel Congresdiner bij Reichnian
nabij het Station.
Prijs per Couvert f 3.50 met inbegrip
van 1 2 ffesch wijn.
8*/a uur nam.
Concert in Amicitia, aangeboden dooi
den Commandant van het 5e Reg In
fanterie. Na afloop gedirigeerd bal in
de groote zaal van Amicitia.
Vrijdag 8 Juni, 10 uur voorm.
Excursie. Rijtoer over Baarn-Prins
Hcudrikoord naar Maartensdijk. Be
zichtiging van het veeloos landbouwbe
drijf en ontginnen van Eykenstein.
Eenvoudig koffiemaal te Lage Vuursche
Uiteengaan der Congresleden aan het
Station De Bilt (gelegenheid om desge-
wensebt zoowel per trein als per rijtuig
terug te gaan).
Men deelt ons mede:
Vrijdag 18 Mei zal het Tweede
Kamerlid, de heer Th. M. Ketelaar in
de Arend alhier, in een openbare vergade
ring spreken voor de afdeeling Amers
foort van den Bond van Nederlandsche
Onderwijzers. Deze vergadering is in
hoofdzaak belegd naar aanleiding van
de wijze, waarop door Wethouder Celosse
in de voorlaatste Raadsvergadering over
het streven der onderwijzers is gesproken.
Zy, die Woensdagavond eens naar de
Koninginnelaan zijn gewandeld en daar
de uitvoering van de Amersfoortsche
Muziekvereeniging hebben gehoord, zul
len zeker tot de overtuiging zijn geko
men, dat het toch te betreuren zal zijn
wanneer dit orkest zal moeten verdwijnen
of in ieder geval niet die vlucht kan
nemen, die directeur en uitvoerenden
wel graag zouden willen bereiken. De
Muziekvereeniging gaat in ledental goed
vooruit, maar het geld, zoo dringend
noodig voor een dergelijke vereeniging,
blijft nog ontbreken. Dit is niet alleen
niet prettig voor de vereeniging maar
het belet ook veel, wat beslist noodig
is en staat een gezonde ontwikkeling in
den weg.
We hopen van harte, dat vele Amers-
foorters zullen willen meehelpen om
hieraan een einde te maken. Binnenkort
zal er een poging worden gedaan om
het aantal donateurs te vergrooten.
Wanneer de lijst zal worden aange
boden, hopen we dat velen daar op
zullen teekenen.
Ingevolge het besluit van de algemeene
vergadering van den" Bond van Neder
landsche onderwijzers, is te Amsterdam
opgericht een Centraal bureau voor
onderwijs-adviezen.
Dit bureau is gevestigd Ie Constantijn-
Huijgenstraat 118, en heeft ten doel het
verschaffen van adviezen, mededeelingen
en rapporten over onderwijsaangelegen-
lieden, inzonderheid voor zoover deze
in betrekking staan met de onderwijzers-
vakvereeniging. In de eerste plaats zal
het bureau werken voor hoofd- en af-
deelings-besturen van den Bond, daar
nevens echter zal het eveneens aan vak-
vereenigingen en particulieren adviezen
verstrekken van zaken het ouderwijs
rakende. Secretaris der commissie is
de heer E. J. van Det, terwijl corres
pondent voor Amersfoort e. o. is de heer
W. C. Oosterman.
In de 41ste algemeene vergadering
van de Vereeniging van leeraren aan
inrichtingen van M. O., die dit jaar'28,
29 en 30 Augustus te Alkmaar gehouden
wordt zal o.a. door den lieer J. M.
Thiel alhier ingeleid worden het punt:
Middelbaar onderwijs Rijkszaak.
Grondslag voor bespreking.
I. Het feit, dat de oprichting van
scholen voor Middelbaar Onderwijs ge
deeltelijk door het Rijk is geschied,
doch voor liet overige aan de zorg der
gemeenten werd overgelaten, is oorzaak,
dat er tusschen de leden van het Neder
landsche volk groote ongelijkheid heerscht
ten aanzien van de gelegenheid, om
middelbaar onderwijs te genieten en de
voorwaarden waaronder liet genoten kan
worden.
II. Deze ongelijkheid kan slechts
worden uit den weg geruimd door eene
wettelijke regeling, waarbij hot geheele
middelbaar onderwijs tot Rijkszaak wordt
gemaakt, daar alleen langs dezen weg
de mogelijkheid bestaat, de scholen ten
goede te laten komen aan het geheele
Nederlandsche volk, de bevolking van
het platteland vooral niet uitgesloten.
HL Deze wettelijke regeling bevatte
voorts, in het belang van de bevolking
buiten de steden en in het belang der
maatschappelijk minderbedeelden
a. dat kosteloos vervoer wordt verleend
aan alle leerlingen die scholen voor
middelbaar onderwijs bezoeken,
b. dat het onderwijs en de benoodigde
leerboeken kosteloos worden verstrekt
aan lieu, die ruimschoots, de begaafd
heid bezitten, om het onderwijs te volgen,
doch wier ouders niet bij machte zijn
tot betaling van schoolgeld,
c. dat bij de schoolgeldheffing voor
alle andere leerlingen rekening wordt
gehouden met de financieele draagkracht
der ouders,
d. dat bij het middelbaar onderwijs
een beurzenstelsel wordt ingesteld, waarbij
in de eerste plaats rekening gehouden
moot worden met de belangen der jeugd
van die plaatsen, welker inwoners van
de gelegenheid tot het ontvangen van
middelbaar onderwijs verstoken mogen
heeten.
Voorbereidend militair
onderrielit.
Blijkens de jongste aflevering van het
„Recueil Militair," heeft de minister van
oorlog bepaald, dat het voorbereidend
militair onderricht, hetwelk in de laatste
jaren gegeven werd van aanvang Novem
ber tot einde Felnuari, voortaan zal plaats
vinden van begin October tot einde
Januari en dat de aanmelding tot deel
neming aan dat onderricht moet geschie
den vóór 1 Juni, doch, met liet oog op
den korten nog beschikbaren tijd in het
jaar 1906 bij uitzondering kan plaats
hebben tot en met 15 Juni e.k.
Wij brengen hierbij in herinnering,
dat het voorbereidend militair onderricht
o.a. ten doel heeft, aan toekomstige
militieplichtcn de gelegenheid te verschaf
fen,om de geschiktheid te verwerven tot
het voldoen aan de eischen van militaire
bekwaamheid en zooveel mogelijk ook
aan die van lichamelijk geoefendheid,
