No. 67.
Woensdag 22 Augustus igoö.
3e Jaargang.
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
„Het gewrocht der
duisternis".
FEUILLETON.
Dolende Ridder.
Merkwaardige vonnissen.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28.1
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der adrertentiën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor icderen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Wellicht het gold maar Indië en
had dus voor ons, Nederlanders, weinig
belangwekkends wellicht is er een
enkele, die zich herinnert dat in den loop
van het voorjaar de bladen melding
maakten van berichten, medegedeeld door
het „Batav. Nieuwsbl.", omtrent een
koorts-epidemie in Noord-Madoera, be
richten welke kort daarna officieus als
zeer sterk overdreven werden voorge
steld.
Doch het „Bat. Nbl." hield vol, waagde
het zelfs de juistheid der van bestuurs-
wege gedane mededeelingen over den
toestand in Noord-Madoera te betwijfelen
en beschuldigde het bestuur, niet enkel
nagelaten te hebben een ernstig onder
zoek in te stellen naar den omvang der
epidemie, verzuimd te hebben tijdig de
noodige maatregelen te nemen om de
ziekte te bestrijden, maar de ziektestaten
in de officieele rapporten te hebben doen
vervalschen, teneinde den toestand gun
stiger te kunnen voorstellen dan hij
werkelijk was.
Deze beschuldigingen golden den resi
dent van Hadoera, mede als verantwoor
delijk voor de daden zijner ondergeschikte
ambtenaren, en den controleur waarn.
adsist. resident te, Bangkalan, Blanken,
welke laatste als de hoofdschuldige werd
aangewezen.
Het blad drong daarbij aan op een
ernstig onderzoek naar de juistheid zijner
beweringen en het nemen van maat
regelen, om de gevreesde gevolgen dei-
ziekte te voorkomen.
Er werd inderdaad een ernstig onder
zoek ingesteld naar den berichtgever
van het „Batav. Nbld."; in een dei-
bladen werden „inlichtingen te bcvoeg-
der plaatse ingewonnen," geplaatst,
waarin do civiel geneesheer te Bang
kalan, dr. G. Fischer werd verdacht
Van alle eentonigheid is wel die van
voortdurende toestemming de ergste.
Uit het Engelsch
van
EDNA LYALL.
64.)
„Niet heel dikwijls", antwoordde Carlo,
twijfelend of hij „Love for a life" zou
kunnen zingen en na eenig twijfelen
besluitend het te wagen voor 't genoegen
van Francesca 's neef. „Er is een lied
van mijn ouden maestro met engelsche
woorden, wellicht kent ge het?"
Hij sloeg een paar accoorden aan
en ving toen aan met 't lied, dat hem den
gelukkigen dag van zijne verloving
herinnerde. Het was moeielijk voor
hem het te zingen doch juist zijne
emotie gaf hem een kracht, die hij anders
niet zou hebben bezetenhet bracht tranen
in de oogen van meer dan één der
hoorders en het maakte dat Mr. Britton
gemaakt, en ten slotte werden, doch te
laat voor de honderden die alreeds aan
de ziekte waren bezweken en voor de
duizenden, die leden onder de gevolgen
er van, maatregelen genomen om de
uitbreiding der epidemie te keeren.
Yan ernstige bestraffing dergenen, door
wier nalatigheid de ziekte een derge-
lijken omvang had gekregen, was even
wel geen sprake.
Ja, toch; een inlandsche schrijver, die
gezegd had dat in de rapporten de sterf
tecijfers verminderd moesten worden, om
dat de controleur dit verlangde, werd
ontslagen.
„En nu de regeering ten opzichte van
de geschiedenis der epidemie nog steeds
haar kracht zoekt in een welsprekend
stilzwijgen, kies ik dezen weg om mij
weder te richten tot de lezers van het
„Bat. Nieuwsblad" in het bijzonder, tot
het publiek in het algemeen.
„Wat hier zal volgen strekke dan
tevens tot rechtvaardiging voor mijn felle
aanvallen op het bestuur van Madocra."
Aldus schreeft de heer F. II. K. Zaal
berg, redacteur van het „Bat. Nbld", in
een extra-bijvoegsel van dat blad, ge
titeld „Een vacantie in Noord-Madoera".
Hij wilde uit eigen oogen zien, door
eigen aanschouwing de toestanden leeren
kennen, de Tegenstrijdige berichten en
rapporten toetsen aan eigen waarneming;
de resultaten daarvan heeft hij neerge
legd in dit boekje, dat een krasse, door
tal van gegevens gestaafde akte van
beschuldiging is tegen b.g. resident en
controleur; maar meer nog tegen| de
Indische Regeering.
Want deze is de groote schuldige.
Schuldig, omdat zij rustig bleef toezien,
toen de aandacht gevestigd werd op de
toestauden in Noord-Madotra; schuldig,
omdat zij hare zorgeloozc ambtenaren
niet ter verantwoording riep; doch schul
dig bovenal omdat zij dat „gewrocht dei-
duisternis", zooals eens het Indische
plannen ging beramen om een einde te
maken aan Francesca's liefdesgeschie
denis.
„Ik zong 't voor u," zeidc Carlo met
eene buiging voor Harry's dankbetui
gingen. „Als ge my nog niet moede
zijt, zou ik ook wel een lied voor miss
Claremont willen zingen. Gij moet 't
kiezen, Clare," zeide hij zich glimlachend
tot haar wendend.
„Mag ik 't hcusch kiezen? Dan zou
ik mijn oud lievelingslied willen hooren.
De Pelgrim der Liefde."
„Dat is meteen een indirect compli
ment voor 't yacht," zeide Carlo glim
lachend. „Of is dat zoo genoemd naar
eens „Pelgrims Reize? Maar laat eens
zien of ik door de woorden kan heen
komen."
Clara zong 't lied en toen hij hen
had verlaten, klouken hen nog langen
tijd de woorden van 't refrein in 't oor.
„Geen rust dan 't graf voor den pel
grim der liefde."
„Hij schijnt mij een aardige kerel
toe!" was Harry's besluit, toen de gas
ten vertrokken waren en hij weer zich
zelf werd. „'t Gaf toch niet, dat ik
hem vroeg of hij ook engelsch zong.
Ik dacht dat die operazangers dat geen
van allen deden".
„Oh he, neen", zeide Clare. „Niets
doet Carlo zao'n genoegen, dan iemand
anders genoegen te doen.
„Nu 't was verbazend aardig hem
Drukpersreglemcnt werd genoemd, nog
altijd liet voortbestaan, en als vijand
behandelt, wie haar vriend en bondge
noot moest zijn en in werkelijkheid is,
waar hot geldt de belangen der aan haar
zorg toevortrouwde belangen te beharti
gen, de Pers.
Door de vrijheid der Pers aan banden
te leggen, haar stem te smoren door
justitieele vervolgingen berooft.de Indische
Regeering zich van het eenige middel
om de waarheid te vernemen omtrent
toestanden en personen.
De waarheid, niet gezien door ainbte
lijke rapporten en officieuse bescheiden,
maar onvervalscht, wellicht nu en dan
iets vergroot, maar waarin de werkelijk
heid wordt weergegeven met de getrouw
heid eener fotografie tl'après nature.
Wat dte officieele waarheid beteekent,
leert men uit het volgende:
„Och, die rapporten viel de oude ge
neesheer in. Ik kreeg gisteren de op
gaven van twee districten om de zuid,
met een bevolking van ruim 200.000
zielen. Daar zouden in de afgcloopen
maand volgens de rapporten 2, zegge
twee menschen gestorven zijn!
Als men nu nagaat de opmerking
is van dr. Tcrburgh dat een sterfte
van 500 in de maand op dat zielental
volstrekt niet onrustbarend zou zijn, nog
geen 2l/a pet., dan behoeft men niette
vragen welke waarde aan de rapporten
is te hechten. En men behoeft ook niet
te vragen hoe het kwam dat het Euro-
peescli bestuur, toen het niet uit eigen
oogen vermocht te zien, door de epidemie
te Sepoeloe en elders verrast werd!
Het was tevreden als er maar rappor
ten waren
Toen generaal Yan Heutsz als Gouver
neur-Generaal optrad, hadden wij ver
wacht dat een der eerste belangrijke
maatregelen door hem te nemen zou zijn
geweestde afschaffing van het befaamde
Drukpcrsreglcment. Doch hierin, als in
zooveel meer, heeft hij de in hem ge
koesterde verwachtingen teleurgesteld.
zoo te hooren zingen. Hij schijnt in 't
geheel niet opgeblazen of verwaand te
zijn. Maar waarom ter wereld heeten
de lui niet als fatsoenlijke Christenen.
Carlo en Gigi, wie heeft ooit zoo
iets gehoord?
„Dat is nu jc bekrompenheid," zeide
Clare lachend. „Carlo is een even goede
naam als Charles, en Gigi klinkt in
Italië niet dwazer dan hier Johnny en
Tommy."
„Nu Clare, wat mij aangaat, ik begrijp
uw Signor Donati niet. Als hij de man
is, die hij schijnt, waarom leidt hij dan
zoo'n nutteloos leven?" zeidc Kate, met
de gestrengheid van een drieëntwintig
jarige.
„Hij kan er veel reden toe hebben,
die wij niet weten," zeide Clare, „hoe
wel ik openhartig moet bekennen, dat
ik zou wenschen, dat hij 't tooneel
verliet. Hij ziet er vreeselijk zwak uit."
„Hij is veel te goed voor die troep,"
zeide mr. Britton. „'t Zou mij niet
verwonderen als hij eerlang 't tooneel
verliet. Ik hoop 't van harte.
Er is iets in hem, dat voor hem in
neemt, ofschoon ik wel wenschte, dat
hij een Engelschman was."
Het gelach, door deze echt britsche
opmerking, uitgelokt, kwam eerst door
een waarschuwende klokslag tot beda
ren, die Clare en de jongere kinderen
vlug naar de schoolkamer deed gaan en
Kate naar hare gebrekkige grootmoeder
Het eene drukpersdelikt volgt op het
andere.
Want zooals steeds en overal, waar de
justitie blijk heeft gegeven liet woord
van Mirabeau: de Pers moet vrij zijn,
behoudens hare verantwoordelijkheid voor
de wet, in dien zin op te vatten, dat de
zienswijze van het Openbaar Ministerie
voor wet geldt, zoekt ieder die zich door
de Pers verongelijkt waant, voldoening
bij de rechtbank.
Tevergeefs zoekt men naar gronden
voor dit vast houden aan een muilkor-
venstelscl, dat ten slotte het geschrift
van den heer Zaalberg levert het bewijs
zelf niet de stem der Pers geheel kan
smoren en dat daarentegen een zeer
ernstig gevaar oplevert. Mr. dr. W. F.
Schimmel, hoofdredacteur der „N. Soer.
Ct.", heeft hierop als volgt gewezen:
„Veroordeeld moet worden de wetsbe
paling, die de gcheele pers dwingt tot
zwijgen
Niet omdat ik zou wenschen dat hoog
geplaatste ambtenaren openlijk konden
worden besmeurd, maar omdat dit feit
(dat bij algeheelc vrijheid van de pers
toch zeer weinig zou voorkomen en nog
minder iuvloed zou uitoefenen moet
geduld worden als een exces van het
groote beginsel van de vrijheid, voel ik
met vele andere dit bezwaar mee.
Niet de pers al worden schrijvers en
redacteurs nu en dan veroordeeld -i
de eigenlijke, de groote dupe van het
dompersysteem, maar wèl het volk, dat
hier thuis hoort, omdat deze beperking
van de vrijheid van het woord zich on
middellijk omzet in machtsmisbruik van
ambtenaren, omdat bij administratieve en
rechterlijke ambtenaren aanstonds en
vooral bij hen die hier jong komen
het begrip van onaantastbaarheid vereen-
zclvigd-wordt met dat van onfeilbaarheid
Zoodra wordt niet een ambtenaar on
aangenaam beoordeeld, of hij zoekt naar
een wapen om zijn aanvaller te verslaan.
Minder zorgt hij voor onderzoek of de
opmerking juist is, minder of liet alge
meen belang ook gediend is met veran
dering van zijn kant. En deze geest, die
telkens en telkens opnieuw het hoofd
hoog opsteekt, is alleen te voeden, in het
leven te houden, in een land waar de pers
is gemuilkorfd als hier."
Men moet wel met blindheid zijn ge
slagen, om de juistheid dezer woorden
niet te zien.
En tocli is het te voorzien, dat ook
deze G. G. zal heengaan, als de vele
vöèr hem, doch dat „het gewrocht der
duisternis" zal blijven, tot schande van
Nederland en van het Nederlandsche Be
stuur in indië.
„Yolgens do laatste berichten zijn de
koortsen in Sepoeloe en elders vermin-
j derd, maar wordt nu Bangkalan geteis
terd. En er dreigt hongersnood: de straf
voor jarenlange verwaarloozing.
Elke regeering wordt gediend zooals
zij gediend wil worden!
En nu kan men mij gaan „vervolgen."
Ik geloof er aanleiding te over toe gege
ven te hebben. En dan zal er Recht
worden gedaan!"
Met deze woorden besluit de heer Zaal
berg zijn geschrift, dat wij ernstig ter
lezing aanbevelen aan onzen vrijzinnigen
Minister van Koloniën.
N. A. C.
Men kent de rechtspraak van Koning
Salomo, toen twee vrouwen bij hem
kwamen inct een kind, waarop beiden
recht beweerden Ie hebben. Hij wilde
hot kind laten doorsnijden en ieder de
helft geven, maar toen viel met een
kreet de eene vrouw voor hem neer en
smeekte het kind maar aan de andere
vrouw te geven, liever dan het te dooden.
Dat was de werkelijke moeder.
In China moet zich een ongeveer ge
lijk voorval hebben afgespeeld. Voor
een mandarijn, zoo verhaalt de over
levering, verschenen twee Chineesche
vrouwen; elk hield vol, dat zij de
moeder van oen meegebracht kind was.
Zij vroeg slechts vijf minuten te beraden
zond om voor te lezen en in haar ge
dachten deed voortgaan met te morali-
seeren over Carlo's fout om zoo'n on
waardig beroep te kiezen.
VIJFENT WINSTIGE HOOFDSTUK.
Eene laatste woesteling.
„Nu, Miss Clarenmont moest ge voor
eens in uw leven eens meegaan naai
de opera? bemerkte Mr. Britton den
volgenden morgen aan 't ontbijt. „Ik
zie, dat zij Woensdagavond II. Barbiere
geven en ik heb een grooten lust het
nog eens te hooren. Gaat go mee? Zal
ik een loge bespreken?
Maar Clare was te trouw aan hare
pnriteinsche begrippen, ofschoon zij
bekende dat zij Carlo gaarne eens zou
willen hooren. Toch had deze haar nog
niet bekeerd en zij zag in 't tooneel
nog niets anders dan een soort nood
zakelijk kwaad en daarom was zij ver
plicht Mr. Brittons aanbod af te slaan.
Vraag dan Signor Donati om morgen
te komen lunchen, 't is de laatste kans
om hem te zien en ik ben bang, dat 't
niet baten zal hem te dineeren te vragen,
wijl hij klaarblijkelijk niet kan zingen
na den eten en nu op een onmogelijk
vroeg uur moet dineeren."
„Om twaalf uur ga ik met de ponny car
naar Asborongh, Clare," zeide Kate. „Ik
kan een briefje voor u achterlaten, of
gaat ge met mij mee?"
Clare, die veel van rijden hield, zeide
dat zij meeging en toen de lessen ge
ëindigd waren, voegde zij zich bij hare
ex leerlinge en goed er ingestopt, waren
zij wel in staat om den kalen, stoffigen weg
tusschen Asborongh en Merlebank te
trotseeren.
„Wij behoeven geen briefje voor
Signor Donati af te geven want daar is
hij," riep Kate, toen zij langs High
Street reden. „Ik haat het om een
man te zien, die zoo in bont is ge
wikkeld. Hij schijnt zich verschrikkelijk
te vertroetelen. Harry zeide, dat hij
gisteravond een hcele poos werk had
met 't toeknoopen van zijn jas".
„Laten we even ophouden, als ge 't
goed vindt", zeide Clare, „dan zal ik
hem vragen of hij komen kan".
Carlo merkte hen eerst niet op. Hij
wandelde langzaam de straat af, als
gewoonlijk met Gigi aan zijn hand. Hij
zag er ziek en neerslachtig uit, maar
toen Gigi zijn aandacht op de ponny
car vestigde, klaarde zijn gezicht op
en scheen hij een oogenblik tot zich
zelf te komen.
„We kwamen juist vragen morgen te
komen lunchen," zeidc Clare. „Wilt
ge komen met Gigi?
Kunt ge ook niet blijven dineeren?"
Neen, dank u, want vanavond en
morgenavond moet ik zingen, maar ik
wil gaarne komen lunchen".
Hij had een harde korte hoest, en
Clare keek hem bezorgd aan.