fo. 71. Woensdag 5 September 1906. 3e Jaargang. Wees U Zelf! Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". r 'Clericaal en - - - - - anti-clericaal. FEUILLETON. Dolende Ridder. Een volgeling van Christus. DE EEMLANDER. Verschijnt A Ikrtenadagi en'Zaterdags. Bureau iHeudrik van Viandenstraat 28.' Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Prijs der advertcntiën Van 1 tot 5 regels 0.40 voor icderen regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke korting.) Br wordt tegenwoordig veel gespro- ten over de vorming van nieuwe staat- I kundige partijen en wel de zoodanige, die, alle mogelijke godsdienstige vraag stukken ter zijde latende, zich uitsluitend zullen richten naar de staatkundige richting van hen, die zich daarbij aan sluiten. We zullen dan krijgen vooruitstrc- venden, stilstaandcu en achteruitduwers, voor zooveel men zich den laatsten naam in den tegenwoordigen tijd van alge- meencn vooruitgang zou willen laten aanleunen. Natuurlijk komt van zoo'n partijvor ming in de eerste jaren niets. De godsdienstige vraagstukken be- heerschen bij ons alle andere, ol beter gezegd: vele geestelijken, die tegen woordig iu ons land, dank zij de tactiek van dr. Kuyper, een groot woord voeren) hebben den godsdienst door de politiek gemengd en onder den naam van gods dienst hebben zij zich een staatkundige partij weten te vormen, die niet rede neert, maar die luistert en stemt, zooals de hecren het verlangon. Zeer velen, die mooie nanren hebben en graag een beetje worden vooruit- geduwd, die als 't er op aan komt ook wat over hebben voor zoogenaamde godsdienstige zaken, hebben zich bij die partijen aangesloten of liever hebben zich onder de hoede van de hoeren gesteld, die de zoogenaamde godsdien stige machine iu beweging moeten bren gen om er hem bovenop te helpen. Die partij heeft maar één beginsel: uitbreiding van de macht van de geeste lijkheid, en om dat doel te bereiken ook maar één voorschrift: volstrekte gehoorzaamheid. Als hij maar gehoorzaam is, kan iedereen vooruitgeduwd worden mits hij zich zonder eenige aarzeling laat Omwentelingen zijn tijden, waarin de arme niet zeker ie van zijn eerlijkheid, de rijke niet van zijn vermogen, en de on- zehuldige niet van zijn leven. Uit het Engelsch van EDNA LYALL. 68.) „'t Zou kunnen gebeuren, dat wij niet meer alleen waren," zeide Carlo hem 't gelaat toekeerend. „Als er soms iets met mij gebeurd, wilt ge mij dan beloven haar dit te zenden," en hij wees op de verlovingsring aan zijn vin ger, „en haar zeggen, hoe goed iedereen Toor mij was?" Mr. Britton gevoelde een verstikkend gevoel in zijn keel, doch hij beloofde het en dan, deelB om de onaangename stilte te verbreken, vertelde hij, dat hij dien morgen een brief uit Casa Bella ontvangen had. „Zijn zij welvarend? vroeg Carlo. gebruiken als dienaar van dominee en pastoor. Deze partij is uit den aard der zaak niets anders dan een gewillig werktuig in de handen van den protestantscheu en den katholieken clerus en derhalve een clericale partij. Zij komt onder het mom van gods dienst tot u, maar de godsdienst is voor haar slechts een leuze, 't geen ten duide lijkste daaruit blijkt dat do leiders van beide fractiën, maar de Calvinistische bovenal, dat samengaan trachten te ver dedigen door een christendom boven geloofsverdeeldheid, dat zij bij de be strijding der openbare school zoo her haaldelijk hebben afgekeurd. We hooren nog Sybrandi voor een gehoor waarvan de helft uit katholieken bestond, onder welken zes of zeven geestelijken, de geloofsartikelen van Nicaea aanhalen als een bewijs voor de eenheid van grondslag, al had dan de Paus het protestantisme een pest en de Heidelbergschc catechismus de mis een afgoderij genoemd. Staalman zegt in zijn Christen- Democraat over de lectuur van zijn vorige partijgenooten het volgende: „Zij begeeren een niet-christelijk blad, opgevuld met allerlei wereldschc berichten en annonces, verslagen van voor hen verboden vergaderingen en voorstellingen en bovenal wat schuine lectuur iu vieze, vaak onzedelijke romans als feuilleton. „Zoo is de toestand. Eu anders niet. W'aarom dat te verbloemen? „Stel een onderzoek in bij al de gezinnen, die u bij den verkiezings strijd verketteren, wanneer ge 't wagen druft niet te stemmen voor den „christelijken" candidaat, men- schen die trouw ter kerk gaan en hun „Zondagsplichten" waarnemen en zie eens wat ze lezen, zij zelf of hun kinderen. „En dan zijn wij voor ons over- „Heel wel, Francesca komt in Juni naar Engeland." Het volgende oogenblik had hij spijt van zijne woorden, want zij schenen de kroon te plaatsen op Carlo's lijden. Hij wendde zich snel af en hoewel zijn ge laat verborgen was, kou Mr. Britton zien dat hij zijn best deed om zijne heftige ontroering te bedwingen. Zoo weinig begrijpt men elkaar dikwijls dat de Engelschman, ondanks zijne vrien delijkheid, er nooit over had gedacht, wat 't lijden moet zijn van een minnaar die weet dat zijne geliefde dichtbij is en het hem zelfs niet wordt toegestaan haar te zien. Maar die zwijgende, bittere strijd deed hem zeer aan en deed hem weer naar middelen zoeken om die ware liefde te helpen. Voor er iets anders gebeurde kwam de jongen hem roepen en Mr. Britton wist niet wat er zou geschieden. Hij moest nog leeren dat Italiaansche stor men kort doch hevig zijn, en dat Italiaansche naturen, al hebben zij heftige hartstochten, ook een wonderlijke zelfbeheersching hebben, waarop zij in geval van nood kunnen bouwen. Carlo rees vlug op, bracht zijn kostuum en zijn haar weer in orde en vreezend dat Mr. Britton spijt mocht hebben van de woorden die hem ontvallen waren, zeide hij op een toon, die iedereen zijn vriend maakte. „Wilt ge met mij tusschen de tuigd, dat de groote, grootc meer derheid al die vieze lectunr uit de neutrale couranten, zoo zeer behaagt, dat ze er niet weer buiten kan. „Ze is deze menschen een levens behoefte geworden." Met andere woorden zegt hij onge veer 't zelfde wat wij zeiden, n.l. dit, dat het politieke christendom al bijzon der weinig te maken heeft met het godsdienstig christendom. Het politieke christendom, de grond slag van den bond tusschcn Rome en Calvijn, is niets anders dan een vorm van behoud en achteruitgang; conser vatisme en reactionnarismc. Wanneer nu de dominees-en pastoors partij een clericale partij is, dan volgt daaruit, dat allen, die de incening zijn toegedaan, dat deze heeren zich alleen hebben te moeien met den godsdienst en de handen vol hebben met te waken voor de godsdienstige belangen hunner kudde, dat die allen zich eendrachtig moeten verzetten tegen de aanmatiging der leiders, die onder den schijn van godsdienst trachten het hoogste woord te voeren in den staat en in bet maatschap pelijk leven; dat zij dus, hoe groot het verschil moge zijn in dc opvatting van enkele matschappelijke vraagstukken, in de eerste plaats zullen zijn anti-clericaal. De leus dor Belgische liberalen: de burgemeester op het stadhuis, de pastoor iu do kerk, dat is hun leus. Eerst dan, wanneer de clericale par tijen zoover in dc minderheid zijn ge bracht, dat men haar invloed niet langer behoeft te duchten, eerst dan zal er een gezonde partijformatie mogelijk zijn; eerst dan zal er kunnen gedacht worden aan de oplossing van zoo menig maat schappelijk vraagstuk, dat dringend op lossing eischt. Nu blijft alles broddelwork. 'Is een voortdurend „geven en nemen" om een dragelijke meerderheid voor een wets ontwerp bij elkaar te krijgen. schermen gaan? Het stelt mij zoo ge rust, u daar te weten." En voor de Engelschman van zijne verwondering over die zelfbeheersching bekomen was, zag hij Figaro op 't too peel voor vredestichter spelen, beter dan hij te voren had gedaan. Mr. Britton kon 't nauwelijks geloo- ven dat die kleine, vlugge figuur, die nu hier dan daar op 't tooneel was, dezelfde man was, die even te voren bewusteloos was geweest van lichame lijke en geestelijke smart en toen hij met Sardoni in een volgende pauze hem weer buiten kennis hadden, kon hij zijne verwondering niet langer voor zich houden. Waarvan kan onze vriend toch wel gemaakt zijn?" riep hij uit. „Nooit had ik kunnen denken, dat iemand met zijn gestel zulke moeielijkheden zou kun nen verdragen." „Ik geloof dat flinkheid en goedheid altijd samen gaan," zeide Sardoni, „en hoewel gij Donati's vriend zijt, is er toch niemand, buiten den troep, die weet, wat hij werkelijk is. Hij is op en top de beste kerel, dien ik ooit heb ontmoet." „Hij schijnt zeer gezien bij den troep." „Ja en met recht. Zij spreken over hem met een van die karakteristieke Italiaansche spreekwoorden Zoo goed als een stuk brood, een gezegde, Wil men waarlijk het heil van land en volk, dan moet de strijd aangegord worden tegen het clericalisme niet tegen den godsdienst. En om dien strijd met goed gevolg te kunnen voeren moet men don volke duidelijk maken, dat clericalisme niets te maken heeft met godsdienst en nog evenals in de dagen van den Zaligmaker de geslagen vijand is van hot christendom. Z. c. Zoo toch kan men met volle recht noemen den man, die een tijd geleden op ruim 60-jarigen leeftijd te Londen is overleden. Wat één mensch vermag zonder mid delen, doch bezield door heiligen geest drift voor oen edele zaak, door waarachtige christelijke liefde, dat heeft dr. Barnardo bewezen, de „vader van niemands kin deren", zooals hij betiteld werd. Stead getuigde van hem, dat niemand ter wereld meer kindertranen gedroogd, meer kin derleed verzacht, meer kinderen gered heeft en een Engelsch blad schrijft thans, dat vijftigduizend menschen over het geheele Britsche rijk verspreid, in hem het verlies van den man beweenen, die voor hen vader en moeder beide was Wie de Engelsche illustraties gere geld doorloopt, kent den naam van dr. Barnardo; telken jare toch worden af beeldingen opgenomen van de maaltijden door hem aan honderde verwaarloosde kinderen verstrekt; van voorstellingen on concerten ten hunnen genoege gege ven, ofwel van de inrichtingen door hein in alle wijken van Londen en elders opgericht. Hoe hij er toe kwam om zich het lot van verlaten en verwaarloosde kin deren aan te trekken, worde nog eens meegedeeld: Een veertigtal jaren geleden studeerde de jonge Barnardo in de medicijnen aan het Lnndensche hospitaal van AVliite- dat op ons anderen niet van toepas sing is." „Hij komt bij," zeide Mr. Britton en 't werd stil in do kamer, eindelijk ver broken door Carlo's stem. „Hoeveel nog, Jack?" vroeg hij fluis terend. „In 't tweede bedrijf, nog drie too- ncelen," zeide Sardoni. Hij sloot de oogen weer en zij be merkten, dat hoe later 't werd, hij minder geneigd was om te praten. De opera, die aan alle zangers ein deloos voorkwam, was eindelijk uit, en Carlo's krachten waren uitgeput. Meer dood dan levend werd hij naar Mr. Britton's koets gebracht en 't aan den vriendelijken Engelschman over latend hein thuis te brengen, spoedde Sardoni zich naar een dokter. Carlo had gemeend, dat als hij maar door de opera heen was, hij volmaakt gelukkig zou zijn, doch toen zijn taak voorbij was, leed hij zoo hevig, dat hij nog aan Anita noch aan de toekomst denken kon, Te zwak om te spreken, liet hij zich door Mr. Britton naar zijn kamer brengen er zich niet om bekom merend welken indruk no. 62 op de scheepsbouwmeester zou maken. De ellendige plaats was voor hem een haven van rust en gaf hem eene grooten steun dat hij daar tenminste rustig kon lijden, dat geen jongen aan zijn deur zou komen kloppen om hem te roepen en chapel. Hij zou zendeling in China worden en bekwaamde zich daartoe in de geneeskunde. Tijdens de cholera-epidemie van 1866 bezocht hij vrijwillig dc woningen dei- arme lijders. Daardoor leerde hij van naderbij de vreeselijke ellende van het East-end keunen. Na dc epidemie opende hij in een verlaten ezelstal een soort tehuis, waar hij zijn Zondag te midden van haveloozc knapen doorbracht. Op oen avond ging Barnardo's school uit. Dc kinderen liepen been, maar oen jongen bleef bij een kachel zitten. Bar nardo vroeg waarom hij niet naar huis ging. Ik heb geen huis, zei de jongen. Maar je vader en je moeder? Ik heb geen vader en moeder, zei de jongen. Zijn er meer zoo als jij? vroeg Barnardo. O hoopen! zei de jongen. Barnardo nam hem mee naar ziju kamer en om zich te overtuigen van het feit dat er hoopen jongens waren als hij, liet Barnardo zich door Jim, den knaap, zijn eersten geredde, een middernacht leiden en toen vond hij op het dak van oen bouwvallig gebouw elf knapen in de kou bijcen- gehurkt, alleen door hunne lompen go- dekt. Toen ging hij voortaan er 's avonds op uit en vond zulke kinderen op straat, bij hoopen. Mocht hij in China heidenen gaan bekeeren, waar hij zulke ellende naast de deur zag? Hij vond van niet, en bleef. Hij zou zich die ongelukkige wezens aantrekken. Deze ontmoeting deelde dr. Barnardo enkele weken later mede op een diner, waaraan lord Shaftesbury en een aantal bekende philantropen deelnamen. Dc partij besloot dadelijk op onderzoek uit te gaan, Hansoms werden genomen en naar de vischmarkt van Billingsgate ge reden. Maar zij wandelen eeuigen tijd rond tusschcn dc massa tonnen, kisten en handkarreu, zonder een enkelen knaap te vinden. Dr. Barnardo dacht reeds zijne vrienden te hebben misleid, toen een politie agent kwam opdagen. dat de afschuwelijke noodzakelijkheid om te spelen en te zingen voor een critiseerend publick voorbij was. Maar voor Mr. Britton was dit ellendige hok het toppunt van den avond. Het gebrek aan comfort drukte hem ter neer en toen hij den patient aan de zorgen van den dokter en Sardoni had overgelaten, zwoer hij, dat deze den volgenden dag dadelijk naar Mcrlebank zou worden vervoerd. ZEVENENTWINTIGSTE HOOFDSTUK. Geheel gefaald. Clare was zeer ontsteld toen zij het slechte nieuws van Mr. Britton en Harry vernam. „Hebt ge niet gewacht om te hooren wat de dokter gezegd heeft?" vroeg zij toen zij een en ander had gehoord. „Neen, 't was al zoo laat en ik vreesde in den weg te zijn, maar er is geen twijfel aan, of 't is pleuris, vrees ik." „Aan 't eind was 't verschrikkelijk 0111 te zien," zeide Harry. „Geleund tegen een balustrade als hij op 't tooneel was en niet behoefde te zingen en als hij zingen moest, sloeg hij soms dc armen over elkaar als om een on dragelijke pijn te bedwingen." Zoudt ge denkeu Miss Claremont, dat we hem hier konden verplegen met een St.-Jansauster tot hulp?" vroeg Mr. Britton

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1906 | | pagina 1