No. 84.
Zaterdag 20 October 1906.
3e Jaargang.
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Wees U Zelf!
Lang niet onver
dienstelijk.
FEUILLETON^
Dolende Ridder.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentlën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Eén goed ding moest elke redelijke
oplossing van de jongste crisis ons brengen
den uittocht van de clericalen uit hot
regeeriugskasteel. Hoe erg ook de
nieuwe bezetting zou worden, erger dan
de oude kon ze slecht zijn. Gelukkig;
de nieuwe burchtheeren hebben niet
alleen de verdienste, dat ze lang niet
zoo erg, ze hebben de groote deugd,
dat ze veel beter zijn dan hun voor
gangers. Dikt nu nog eens nadrukkelijk
op te merken is niet van zoo groote
overbodigheid als oppervlakkig wel wil
schijnen. Zoo langzaam aan zou men zich
al heel aardig vertrouwd kunnen maken
met de insluipende gedachte, dat het
ministerie-de Heester zoo heel en al be
antwoordt aan Robert Nurks' welwillenden
beoordeelingsterm„niet veel zaaks
De dusgenaamde republikeinschc redactie
van hel Dagblad voor de arbeiderspartij
laat toch niet na u, die toch ook wilt
weten hoe men op de Keizersgracht
over land's zaken oordeelt, met Friesche
hardnekkigheid te vertellen, wat'n water-
en-melk-knullen de sukkels zijn, die nu
de staatskaros besturen. En de tegen
voeters? Daar gaat geen dag voorbij of
een kerkelijk opsteller heeft eenige deci
liters inkt verbruikt om de gebreken en
zwakheden van dit Kabinet in het licht
te Btellen. Hoevelen ook zijn er niet uit
eigen overtuiging van doordrongen, dat
dit compromis-ministerie per se als zoo
danig niets van beteekenis kan uitvoeren,
niet in staat is tot een groote daad;
'tis immers geen beginsel-kabinet!
Ze zijn niet weinigen, ook ouder hen
die geen oogenblik aarzelden mee de
valbijl in beweging te helpen brengen
om het kostelijk bewind te ontzielen.
Geen beginsel-kabinet, althans niet in
den zin dien we ongelukkiglijk in het
achter-ons-liggeud-Kuyperiaansch tijdperk
aan dat woord zijn gaan hechten; neen,
Er is niets verschrikkelijkere dan
vormelijkheid, voor hen die deze beschou
wen als de meest geduchte wet der
samenleving.
Uit het Engelsch
van
EDNA LYALL.
81).
Piale zag de zaak echter anders in
en zijn onderhoud met den maestro was
stormachtig. Piale moest zich echter in
't onvermijdelijke schikken en met een
optrekken van de schouders bekende hij
dat hij niet bestand was tegen de
dwaasheid van een man, die geen oog
voor zijne belangen had en die zelfs 't
kaartje wegwierp, dat hem in de loterij
van 't leven den hoogsten prijs zou heb
ben verschaft.
Hij bleef te Merlebank koffie drinken
en vermaakte de Brittons door zijne
met woestheid vermengde teederheid
voor zijn leerling.
Hij trachtte hen over te halen met zijne
ze zijn geen beginsel-ruiters, deze negen
mannen, geen drijvers, 't Moge minder
principieel zijn aldus te willen regeeren,
minder „kloek" er uit zienland's wcl-
waart, wat niet hetzelfde is als partij-
bloei, zal meer gediend zijn zonder zulke
beginselmcnschen.
Natuurlijk, geen waarachtig overtuigd
democraat vindt zulk een compromis
bewind het ideaal van staatkundig beleid,
maar voor politieke ethiek was 't in 1905
en is 't ook nu nog niet de tijd. Er was
te handelen, en wie wil handelen, kan
zich aan theoretische bespiegelingen niet
overleveren.
[Ioe gehandeld moet worden't lag
vlak voor de hand. Helaas, de oudst-
liberalen hebben 't niet zoo dadelijk en
zoo duidelijk gezienmen schuive 't op
rekening van de alleszins-normale ver
ziendheid aan zekere leeftijden eigen.
"Veel twijfel kon er dan ook niet zijn
bij de oplossing der vraag, in welke
richting moet het schip van staat gaan,
meer: wie zal het bemannen?
Ook na de aanwijzing der bemanning
is er twijfel geweest over de deugdelijk
heid der keuze. Deze mannen, ze waren
niet [zooals men ze gewoon was van
vrijzinnige Kabinetten, niet de eerste
violen in het parlementaire partij-orkest.
Echter 'n eerste viool in het parlement,
hoeft nog niet altijd van gelijke kracht
te zijn in het ministerieele concert. Men
heeft het klankverschil kunnen waar
nemen bij den virtuoos Kuyper, en bij
vroegere liberale Kabinetten is ook wel
gelukkig niet zoo sterk, als onder
het christelijk reclame-ministerie ge
bleken, dat men beter als leider kan
fuugeeren van een staatkundige groep
dan men zich bestuurder van een depar
tement kan betoonen. Wèl wordt de
technische bekwaamheid onmisbaar
vereischte voor elk zelfstandig departe
mentshoofd in onzen tijd met dema
gogie en propagandeer-handigheid als
zoo-naar-vorentredendcbestaar.svoorwaar-
den in de politieke nering wat in het
teleurstelling sympathie te hebben en 't
schemerde door, dan toen hij van dc
vacante plaats gehoord had, hij dadelijk
op reis was gegaan om te beproeven ze
voor zijn leerling te krijgen.
„Maar ge ziet, hij loopt zijn verderf
te gemoet," zoo besloot de oude man.
„Men kan evengoed tegen een muil
ezel redeneeren! Maar mijn zoon, nu
ge er zoo op gesteld zijt om naar
Amerika te gaan, laat ik je een raad
geven pas op Yoor vochtige bedden
en slaap altijd tusschen de dekens."
G'arlo maakte een beweging van af
grijzen.
„Nu, waarde Maestro, deukt ge dat
ik te zelfopofferend ben!"
„Zoo, zelfopofferend! wel zeker 't le
ven van een operasanger is een eeuwige
oefening in zelfopoffering!" zeide piale,
met mes en vork gesticuleerend.
Carlo lachte even.
„Eu gaarne wil ik een goed leerling
zijn, maar voor hoteldekens bedank ik".
Francesca en Clare deden alles wat
zij konden om den ouden man in een
goeden luim te brengen en hem in
zijne teleurstelling te troosten, en toen
Carlo aan het station te Ashborough
afscheid van hem nam was hij er niet
geheel zeker van of 't geen aandoening
was, die zijne antwoorden zoo kort en
zijn stem zoo heesch maakte.
Ge zult Comerio niet vergeten", zeide
Carlo op 't allerlaatste oogenblik.
gedrang gebracht. Ook neemt men ze
maar al te vaak als natuurlijke eigen
schap aan bij al wie zich naar voren
weet te dringen in zijn partij nochthans
hare waarde wordt er voor geen halven
cent door verkleind.
Yan de meeste uit dit zoo geheim-
zinnig-geboren ministerie stond hun
waarde als gouvernementeelc technici
vast, althans vau die waarvan men niet
geheel onbekend was met hun werken
en streven op de publieke markt. Over
het algemeen viel er over den ruil der
bezetting van het regceringskasteel, man
voor man genomen, zeker niet te klagen.
Met name bij Buitenlandsche Zaken,
waar een man van het vak liet te lang
gemist gevoel van onbezorgdheid der.
vaderlandslievende belangstellenden in
ons diplomatiek beleid teruggaf. Ook bij
Financiën, waar een administratief talent
de pijnlijke herinneringen aan de tragi
komische verrichtingen van een jurist,
die te onzaliger uur een boekje over
een fiscaal onderwerp had vervaardigd,
had te vervangen door het bewustzijn
van de zekerheid en vastheid der leiding
op dit allerbelaugrijkste departement.
Waterstaat zag zijn bestuur verplaatst
uit de handen van een man van veel
eruditie en tact, maar bitter weinig
zakelijke kennis van zijn afdeeling, in
die van een wijd vermaard vakman, die
de belangen van den „netten" Water
staat beter zal kunnen behartigen dan
een theoretisch jurist, die een tijdlang
de bureau-werkzaamheden aan dit depar
tement had meegemaakt.
De Benjamin in de bestuurstakken,
de Landbouw-, Handel- en Nijverheid
afdeeling, genoot het onschatbare voor
recht tot hoofd te krijgen een man, wiens
voortvarendheid en kloekheid ook zijn
weinige vijanden moeten roemen. Justitie
ging van de eene bekwame hand in de
andere over en Koloniën had zich even
min over den ruil te beklagen. Bij dc
landsverdediging was er zeker niet aan
de landzijde, waarschijnlijk niet aan den
Piale antwoordde met ceu grijns. Er
sprak evenwel niets dan genegenheid in
zijn blik bij 't afscheid en waarschijnlijk
moest hij hoog van Comerio hebben
opgegeven bij den Londouschen directeur
want drie dagen later ontving Carlo den
volgenden brief van Sardoni:
„Waarde Val! Onze waarde Comerio
heeft 't toppunt van eerzucht bereikt
een verbintenis voor Loudon spason.
Gelukkig is hij, die 't minste ver
dient.
Hoe kunt ge je die gebeurtenis ver
klaren?
Toch is 't al een heele slechte wind,
die niemand iets goeds brengt. Wij zul-
leu hem kwijt zijn en de Hemel zij
gedankt, is dit dc laatste week, dat ik
hem over dag in 't oog moet houden
en 's avonds de kleedkamer met hem
moet deelen Uw costuums moesten allen
worden vermaakt, waarover Comerio
zeer bromde. Hij staat bij Merliuo in
een goed blaadje en deed zijn best om
in den herfst mee te gaan naar Amerika,
doch als er iets verkeerd ging, kwam
't je altijd ten goede, want Herlino
zweert bij hoog en laag dat 't nooit
gebeurd zou zijn als gij er waart ge
weest.
Op Pinksterdag gaan we naar Brigh
ton en geven den volgenden dag Faust.
Men denkt dat 't in de Pinkstcrvacantie
veel succes zal hebben. Ik twijfel er
aan. Met jou als Valentino is 't echter tno-
zeekant, veel juicheusstof of trcurens-
grond. Hoeveel anders en hoeveel beters
met den leiddraad voor de Kabiuets-
formatuur, het compromis program, ook
hier in de verwezenlijking van zijn mili
taire paragraaf had mogen verwacht
worden, te ontkennen valt niet, dat we
er althans nog niet op achteruit zouden
gaan. Dat kon ook worden geconstateerd
bij Binnenlandsche Zaken, van hoeveel
bescheidener omvang de figuur van den
tegeuwoordigen titularis ook moge lijken
tegenover de indrukwekkende verschij
ning van den politisch pscudo-kolossus,
die hem voorafging.
Tot 'n positief oordeel over zijn kun
nen kon deze nieuwe bewindsman den
buitenstaanders niet zoo dadelijk het
noodige beoordeelings-materiaal verschaf
fen; het negatieve voordeel, dat op dit
departement met zijn onafgebroken aan
raking van de juristerij inplaats van
'n vervaarlijk theoloog 'n nuchter, handig
en scherpzinnig advocaat bracht viel
echter onmiddellijk hoog aan te slaan
Te boud is de bewering zeker niet.
die stelt, dat de individueele leden van
het ministerie-de Meester over hot alge
meen niet beneden do verwachting zijn
gebleven. Dc man van Oorlog bracht
ongetwijfeld menigeen onaangename ver
rassingende teekenen zijn niet ondui
delijk, dat hij 't weer 'n eind zal ophaler
in de waardccring van de voorstanders
van doelmatigheid en rechtvaardigheid
op het stuk der landsverdediging.
Binnenlandsche Zaken toonde in aangc
legenhcden, die meer de sfeer van de dage
lijksche werkzaamheid van zijn bestuurder
raken, dat men in minister Rink een knap
bewerker van onderwerpen aan zijn des
kundige kennis annex mag verwachten
net negende departement vertoonde al
de opgewektheid en ijver zijn zoo be
kwamen leider eigen; bij Justitie was
de gelegenheid te over den goeden naam
dien een rijk leven van administratief
en parlementair beleid zijn chef had
bezorgd, te bevestigen. De onaangenaam-
gelyk. Meld mij wanneer ge komt Zondag
of Maandag dan komt ik je van 't station
halen. Als ge geen repetitie noodig acht is
Maandag vroeg genoeg en mij dunkt ge
kunt de rol van \alentino wel droomen.
Als ge in de pastorie komt, zeg dan
dat we in September uitzeilen en als
't goed is, ik in Augustus een paar
dagen kom.
Gigi zend je groeten die per el kun
nen worden uitgemeten. Hij praat over
niets dan over je terugkomst.
Als altijd Sardoni.
Weder vierden Carlo en Francesca te
samen het Pinksterfeest. Het viel dit
jaar vroeger dan het vorige en Carlo
een niet geringe troost dat zijn laatste
dag op Merlebank die rustige Zondag
was, waarop hij met Francesca eerst
naar de kerk kon wandelen en daarna
een lang gesprek met haar had over
de toekomst. Van 't gezegde van Mr.
Kavaiiagh, dat 't een zaak van leven
en dood was, vertelde hij haar niets en
Clare was 't volkomen met hem eens,
daar zij zonder dat al ongerust genoeg
over hem was. Maar 't gezegde van
den dokter beangstigde den goedhar-
tigen Mr. Britton, en toen Maandag
morgens 't rijtuig voor kwam en de
geheele familie van Carlo afscheid nam
keek hij met innige sympathie naar den
zwijgenden handdruk, die dc minnenden
wisselden. Zij trachten zich zoo goed
te houden, dat Mr. Britton er door ge-
heden van de surprise, die den minister
der vaderlandsche ingenieurs een tijd
lang ingenieur maakte van een buiten-
laudsch ministerie, was niet in staat het
voorrecht een eerste kracht als Krans
te bezitten, te ontkrachten.
Do Meester's optreden boezemt een
blij vertrouwen in, in zijn eerlijke be
trouwbaarheid en loffelijkon wilzijn
hervormingsplannen, ze ziju verre van
forsch, maar er is menige stap in de
juiste richting en een vergelijking met
wat ons een clericalc financier te slikken
zou hebben gegeven, is wel in staat, de
waardccring binnen niet al te strakke
grenzen in te krimpen.
Buitenlandsche Zaken spaarde ons de
spanningstoestandeu van vroeger jaren,
maar gaf ons niet al wat een redelijk
verlangen ook onder de gecompliceerde
verhoudingen van den eigenaardigen
staatkundigen toestand van het oogen
blik mocht vorderen. Tot klagen gaf
ook Koloniën gelukkig geen aanleiding;
de goede verwachtingen, die men van
een werkkracht als Fock mag koesteren,
zal de toekomst naar mcnschelijke be
rekening niet teleurstellen.
Minder reden tot zulke betrekkelijke
voldaanheid geeft het optreden van het
ministerie als complex. Herhaaldelijk ziet
men een weifeling en een halfheid in
de verklaringen en handelingen betrek
kelijk het algemeen politiek beleid, die
den voorstander van het trekken van
een for3che markante lijn van bcstuurs-
werkzaamheid niet min moot mishagen.
Kool en geit te willen sparen, doet
geen bewaren, en te groote voorzichtig
heid vermocht nooit veel tot stand te
brengen. Zeker, de verzachtende omstan
digheid ligt klaar in dc simpele ver
houding: .52-48, waarbij de analyse van
de regeeriugsmeerderheid ook wèl weinig
tot beslistheid vermag aan te dringen.
Toch is er geen noodzaak te vervallen
tot een plooibaarheid en inschikkelijk
heid, die een regeering maakt tot een
stel, willig rek- en kneedbare gummi-
roerd word en Francesca in zijn studeer
kamer trok. Als 't werk inderdaad te
zwaar voor Carlo bleek zou Francesca hem
nooit weer zien. Hij zou hen in de
gelegenheid stellen, op minder publieke
wijze afscheid van elkaar te nemen,
kapitein Britton zou 't wellicht niet
goedkeureu, doch ter wille van zijn
nichtje, van wie hij bijna evenveel hield
als van zijn eigen dochter, wilde Mr.
Britton wel wat wagen.
„Donati," zeide hij, wilt ge eens
even hier komen?" en dc deur achter
Carlo sluitend, gaf hij hem een duw
tegen de schouder, hem aanduidend tot
Francesca te gaan.
Carlo sprak niet, doch wierp hem een
dankbaren blik toe en Mr. Britton keerde
zicli om en begon in papieren te snuf
felen, laden open en dicht te trekken,
met zijn sleutels te rammelen en alles
te doen wat een goede oom in die
omstandigheden doen moest. Eindelijk
liep hij de kamer door, opende dc
glazen deur naar den tuin en wenkte
Francesca langs dien weg te vertrekken.
Met Carlo ging hij pratende 't voorhuis
door, algemeen en hartelijk was 't af
scheid en weldra iced Carlo en Mr.
Britton langs den stoffigen weg naar
Ashborough. Hij was stil en staarde
naar buiten naar de groene heggen,
waarvan hij niets zag, alleen zweefde
't beeld van de vrouw die hij beminde
hem voor oogen. Eerst toen zij in de stad