Stadsnieuws.
AHerlei.
publiek ten goede komen. Opheffing
van liet concurrentie-stelsel zal z. i.ook
ten goede komen aan het vervoer van
goederen. Van verdwijning van genoemd
stelsel duchtte hij geen wijziging van de
tariefpolitiek, waarbij nog komt, dat een
heid van bedrijf kostenbesparing zal
medebrengen en als gevolg daarvan ver
dere verlaging der vrachtprijzen.
Zijn inziens is het dan ook onder de
bestaande omstandigheden onvermijdelijk,
de uitoefening van dit bedrijf in het
algemeen belang op te dragen aan den
staat en wel om de volgende redenen:
a. Het Nedcrlandsche spoorwegnet
cischt een stelselmatige uitbreiding en
verbetering op ruime schaal. Alleen de
Staat kan dezen arbeid naar den eisch
volbrengen;
b. een gezonde regeling der spoor-
wcgfinanciën is niet bereikt bij exploitatie
der staatsspoorwegen door een of meer
maatschappijen;
c. de noodzakelijke gebleken inmen
ging van den staat in de personeele
aangelegenheden der spoorwegmaatschap
pijen heeft een onnatuurlijkcn toestand
in het leven geroepen, die alleen door
staatsexploitatie is ie verbeteren.
Deze stellingen werden door spreker
met verschillende voorbeelden toege
licht, waarby hij ook uitvoerig zijn
meeningen verdedigde uit een oog-
puut van goede financieele politiek.
Maar afgescheiden daarvan wees hij er op,
dat waar twee concurrenten beiden recht
van medespreken hebben, het moeilijk
valt verbeteringen aan te brengen, omdat
een wijziging, voordeelig voor de één,
voor den ander nadeel kan opleveren.
Het stelsel van 1890 cischt in den
tegenwoordigen tijd ingrijpende veran-
deting.
A'ervolgcns kwam spr. tot do verhou
ding van onze spootwegen tegenover het
buitenland. Tegenover de eenheid van
onze naburen heeft Nederland nooit an
ders kuunen stellen dan verdeeldheid.
Bovendien, wanneer men let op de
groote staatsbemoeiing in het spoorweg
bedrijf, bestaat op het oogenblik de
particuliere spoorweg-exploitatie nog
slechts in schijn.
De zelfstandigheid van de spoorweg-
besturen bepaalt zich thans vrijwel al
leen tot eerste aanstelling van personeel
en tot het aangaan van contracten voor
goederen-vervoer.
Het thans bestaande overgangstijdperk
kan dan ook volgens spreker, slechts
oplossing vinden in staats-exploitatie.
Wel zeggen de bestrijders van staats
exploitatie, dat de Nedcrlandsche staat
daarvoor niet geschikt is. Zij beroepen
zich op het buitenland en op klachten,
welke in de landen waar staatsexploi
tatie bestaat, gehoord worden. Maar dat
bewijst niet, dat het stelsel niet deugt.
Ook in landen waar geen staatsexploi
tatie is, worden klachten over misstanden
bij het spoorwegwezen vernomen, Een
beroep op het buitenland gaat dus geens
zins op. Laat men dus liever in ons
eigen land rondkijken naar de nitkom-
stcn van onze staats- en gemeentelijke
bedrijven. Over "t algemeen zijn deze
nogal bevredigend.
Spreker oordeelde voorts dat staats
exploitatie onzer spoorwegen noch ten
goede noch ten kwade van invloed zal
zijn op de veiligheid van het verkeer.
A'ervolgens trachtte hij te weerleggen
de bedenkingen van de tegenstanders
van staatsexploitatie, als zou de Neder
landsche staat ongeschikt zijn; als zou
staatsexploitatie te duur zijn. Spreker
wees te dezen aanzien op Pruisen.
Staatsexploitatie behoeft z. i. volstrekt
met noodwendig duur te zijn. Maar wel
noodwendige duurte volgt uit hot be
staande concurrenticstelsel, ouidat dit de
inkomsten drukt en de uitgaven op
jaagt.
meer je 't zult moeten bezuren en denk
er 0111, elk woord dat je zegt wordt als
bewijs tegen je gebruikt.1'
„Hou je mond maar, ik zal wel mee
gaan1", antwoordde vrouw Usher.
liet grootste gedeelte van Qaster's ju-
weelen werden in haar koffer gevonden,
de andere had zij bij zich, tusschen haar
kleeren verstopt.
Een tijd lang genoot ik de eer aange
wezen te worden als de man, die niet
alleen eenige weken den beroemdstcn
kok van de heele wereld, doch ook
onbewust een van de meest beruchte
dieven had gehuisvest. De man, die in
de „AA'heatsheaf" zou te vinden zijn,
werd nooit ontdekt, hoe men ook naar
hem zocht.
Korten tijd na dit opzienbarend voor
val kwam Barbara eens thuis, stralende
van pleizier en moest ik raden waar zij
geweest was. Natuurlijk raadde ik steeds
verkeerd.
.Wel naar de kookschool!" zeide zij
eindelijk lachend.
- EINDE. -
Wel achtte spreker 't gewenscht, dat
de Staat zich bepaalt tot de exploitatie
der hoofdspoorwegen, en de tramwegen
en locaalspoorwegcn worden overgelaten
aan den particulieren ondernemingsgeest
Ten aanzien van deze kleine spoor- en
tramwegen moest z. i. de staatsbemoei
ing niet verder worden uitgebreid.
Vervolgens betoogde spr., dat ons
parlementaire stelsel waarvan de
tegenstanders te veel invloed duchten
volstrekt geen hinderpaal voor den
Nederlandschen staat is om naar be
lmoren de taak van exploitant te vervullen.
In 't algemeen oordeelde de heer
Gerlings, dat de overgang van het bestuur
der spoorwegen aan den staat niet van
beteekenenden invloed zal zijn op de
dagclijksche dienstuitvoering en derhalve
geene gevolgen zal hebben voor de al-
gemeene veiligheid en de zekerheid van
verkeer.
Allereerst kwam in debat jhr. mr.
Smissaert, die vooropstelde, dat de vier
stellingen van den heer Gerlings, zooals
zij gesteld zijn op het convocaticbiljet,
niet kunnen gelden als antwoord op de
pertinente vragen van het hoofdbestuur
der Maatschappij van Nijverheid. Ver
volgens trad spreker in een w eerlegging
van het betoog van den heer Gerlings.
Hij ontkende, dat het concurrentie-
stelsel alleen verwerpelijke vruchten
zou hebhen opgeleverd. Trouwens
in 1899 heeft de heer Gerlings in
een vergadering voor staathuishoud
kunde zelf op voordeden van het con-
currentiestelssl, zoowel voor personen
als goederenvervoer, gewezen. Spreker
beweerde voorts, dat de inleider niet
voldoenden nadruk heeft gelegd op het
verschil van exploitatie door den Staat
of door één maatschappij.
Wel heeft men in beide gevallen met
een monopolie te doen, maar het zijn
monopolies van geheel verschillenden
aard. Bij staatsexploitatie nl. is de staat
geheel alleen heer en meester, terwijl
hij exploitatie door één maatschappij
behouden blijven de voordeelen van
particuliere exploitatie, welke ook minder
stroef werkt, terwijl bij exploitatie door
één maatschappij bovendien de staat
blijft een macht boven de maatschappij.
Met een beroep op Duitscbland, betoogde
spreker vervolgeus, dat allerminst beweerd
kan worden, dat staatsexploitatie in het
belang van het reizend publiek zou zijn.
Ook het bekende verwijt over slechte
spoorwegaansluiting mag niet geschoven
worden op het concurentiestelsel van de
beide spoorwegmaatschappijen. Als te
dezen aanzien een verwijt gemaakt kan
worden moet dit gericht worden aan het
adres van den minister van waterstaat
en aan den raad van toezicht, die invloed
kunnen doen gelden op de vastgestelde
uren. Maar afgescheiden hiervan moet
men er op letten, dat wij zitten tusschen
internationale spoorwegen. Gemis aan
aansluitingen zullen zich dus wel altijd
voordoen, en het mag dus allerminst
aanleiding zijn, om aan te heffen de
leuze: Yoor staatsexploitatie.
Spreker beriep zich in verband hier
mede nog op hetgeen België te zien
geeft. Aan het station Luik werd door
het Belgische volk, dat nogal spontaan
in zijn uitingen is, een trein, die op tijd
aankwam, toegejuicht. Dit is slechts één
staaltje uit vele betreffende het Belgische
spoorwegverkeer, waarbjj zelfs de regle
mentaire wachttijd is opgeheven. Daarna
wees de heer Smissaert nogmaals op de
overmatige spoorwegwinsten, welke in
Duitschland behaald worden, ten nadeele
van het reizende en vervoerende publiek.
Die winsten komen bovendien niet alleen
ten goede aan verbetering van het
spoorwegverkeer. Neen, zij worden op
geslikt door het algemeen budget.
Ja, zegt de inleider, men moet zich
niet op het buitenland beroepen. Maar
dan wilde spreker er toch op wijzen,
dat ten onzent bij onze particuliere spoor
wegen, niet vernomen worden de recht
matige klachten van industrieelen, als in
Duitschland en België gehoord worden
over het goederenvervoer. In verband
hiermede bracht spreker ter sprake den
Duitschen wagennood.
Voorts weersprak de heer Smissaert
de meening, als zou de uitbreiding van
het spoorwegnet staatsexploitatie onver
mijdelijk maken. Toegegeven dat er
meer spoorwegen moeten aangelegd
worden; dit brengt dan nog niet mede,
dat de staat het beheer moet hebben.
Ook oordeelde spreker, wijzende onder
meer op de graagte, waarop personeel
van den staat overging naar de particu
liere maatschappij, dat de positie van
het personeel bij overgang van het
spoonvegbeheer in handen van den Staat
niet zal verbeteren.
Ook ten aanzien van de stelling van
den heer Gerlings, dat bedoelde over
gang geen gevolgen zal hebben voor de
algemeene veiligheid en de zekerheid
van verkeer, verschilde de heer Smis
saert met den inleider van opinie. Spreker
achtte namelijk die veiligheid bij parti
culiere exploitatie beter gewaarborgd,
omdat in dat geval de staat zich ab
macht boven den exploitant plaatst.
In onzen hoogst-modernen tijd be
leven we nog al eens zonderlinge dingen
en meermalen gebeurt het, dat verstan
dige lieden, bij 't een of ander bedenke
lijk hun hoofd schudden, daar ze zoo
iets toch nooit hadden kunnen denken.
Ja feitelijk, komen er steeds zoo aller
hande nieuwigheden voor dat men niet
eens meer verrast behoeft te staan, als
do een of ander weer eens wat nieuws
bedenkt. Zoo vonden wc dezer dagen
weer een noviteit, als we ons tenminste
niet bedriegen, in een der Utrechtsche
bladen. Daarin toch stond de volgende
advertentie:
UTRECHT, 7 XII 06.
Eenige Kennisgeving aan Familie,
Vrienden en Bekenden.
Ondertrouwd
AV. A. J. DE LIEFDE
G. P. A. FUUT.
Verzoeke beleefd verschoond te blij
ven van Oadeaux.
Geen Receptie.
AVc weten niet of we hier tot navol
ging moeten opwekking en geven het
alleen als iets nieuws evenals we dat
doen met het verhaal van den onder
wijzer. diegestroopt werd. Ja, ge-
stioopt, maar op een nogal voor hem
geen kwaadaardige manier.
Twee jongens in een dorp van Schotcr-
land nl. moesten tot straf nablijven.
Meester begaf zich, na de schooldeur
goed gesloten te hebben, even naar huis
om een kopje thee te gebruiken en in
dien tijd bedachten de knapen, beiden
zoons van een bekenden strooper, een
middel om te ontvluchten. Een hunner
had een hazenstrik in den zak en deze
werd nu zoodanig geplaatst, dat meester
er in moest loopen. Toen deze terug
kwam, geraakte hij werkelijk in den
strik, viel voorover op den vloer en zat
door den strik aan den bank vast. De
jongens kozen nu liet hazenpad en snel
den huiswaarts. Schoorvoetend gingen
zij den volgenden morgen weer naai
school, maar meester was zoo verstandig
er dadelijk niet over te spreken (daartoe
was de grap te mooi en bovendien hoe
stiller hoe beter), zoodat de jeugdige
stroopers geen proces-verbaal kregen.
Dat was verstandig van meester en
bleef het geheel meer het karakter van
een grap, zij het dan ook een onge
paste, behouden. Ook grappig, maar
daarbij nogal kwaadaardig, waren ze
vorige week in den Raad der gemeente
Harderwijk.
Die plaats verkeert in de gelukkige
of niet-gelukkige omstandigheid, een
burgemeester te bezitten, die niet heel
erg gezien is. Herhaaldelijk gebeurt het
dan ook, dat er in den Gemeenteraad
harde woorden vallen. Zoo ook weer op
7 Dec. Een der leden, de heer Willcmsen,
had den burgemeester aan zijn huis
willen spreken, maar was minder vriende
lijk ontvaugen, waarover thans de dis
cussie loopt. Daaruit stippen we het
volgende aan.
De Voorzitter zal maatregelen
nemen de lieeren voor 't vervolg uit zijn
huis te weren (de heer Willeinseu
als U zelf er maar niet uit geweerd
wordt!) (Een ander: zet een politieagent
voor de deur!) Even aanmatigend als hij
de vordering van den heer AVillcmsen
om een geheime vergadering vindt,
noemt hij diens bcoordeeling of spreker
als burgemeester zijne function al of
niet goed waarneemt.
De heer Willemscnik heb den
titel van burgemeester niet genoemd.
De Voorzitter: ik heb U burge
meester genoemd.
De heer Vitriiiga: dat is een be-
lcediging.
De Voorzitter: neen, een eer.
De heer Vitringa't is een be-
leediging want U hebt bedoeld den
burgemeester van Harderwijk.
Nadat de burgemeester heel graeieuse-
lijk dit compliment had ontvangen, was hij
natuurlijk aanstonds bedacht ook een of
andere grappige hatelijkheid te verzinnen.
Dit bracht hij er niet al te best af.
De heer van Triest verzocht den
Burgemeestor zijn woorden tegen den
heer AVillcmsen en hem in te trekken.
AV ij zijn met goede bedoelingen bij den
burgemeester, ook wel burgervader ge
noemd, gekomen om een verzoek;
waarom strijdt dat met de vormen?
Heeft zulks geen pas?
De Voorzitter merkt op dat tegen
over net woord „Vader het woord „kin
deren" gebruikt kan worden. Deze zijn
eerbied verschuldigd; men mag hun toch
wel wat weigeren? (Stemmen: Ik zou
hen kastijden! Naar kostschool sturen,
als ze te lastig worden!) Hij betreurt
het met den heer Koopsen, dat derge
lijke discussiëu plaats hebben, die den
Raad ontsieren.
Ook de heer Bereuils verzet zich
tegen deze wijze van discussieeren; hij
was bijna van plan de vergadering te
verlaten; het verhoogt het prestige van
den Raad niet en het strekt niet tot
nut van de gemeente.
De le luitenant van het 5e reg. inf.
A. P. Louman zal eerstdaags bevorderd
worden tot kapitein.
De lc luitenant L. J. Rieber, vanhet
5e reg. inf., wordt, na eindiging van zijn
detachcering bij de werkplaatsen voor
draagbare wapenen, op 15 Dec. a.s., ge
detacheerd aan de Normaal Schietschool
tot het volgen van den wintercursus.
De le luitenant op non-activiteit II.
II. de Lange, van het 2e reg. infanterie,
wordt, naar wij vernemen, in actieve
dienst hersteld bij het 5e regiment
infanterie.
De heer A. Th. Neeb legde met gun
stig gevolg aan de Rijksuniversiteit te
Leiden het candidaatsexameu in do rechts
wetenschap af.
De modern-literaire lezing van den
heer Edm. Visser gaat niet door, we
gens gebrek aan belangstelling.
Arts J. C. Rolandus Hagedoorn is
benoemd tot lid der gezondheidscom
missie, in de plaats van den heer AV'.
H. van Haselen, die bedankt heeit.
Donderdag 20 December wordt het
tweede abonnements-eoncert van „De
Algemeene Muziekhandel" gegeven door
Gabrielle AVijbauw, zangeres te Brussel
en Mathieu Crickboom, violist.
Dit tweetal liet zich reeds hooren en
enkele plaatsen van ons land en zonder
uitzondering was de critick hoogst
gunstig. Zelden hebben wc van artisten
gelezen, din zoo uitbundig worden ge
prezen en die zoo stormenderhand aller
harten met hun in-mooio kunst hebben
weten te veroveren. Zij worden dan
ook op een lijn gesteld met de grootste
meesters Verwacht mag het dan ook
worden dat Amersfoort's publiek dit
maal in groote getale in Aniicitia zal
zijn.
De levering van gerookt spek voor
het garnizoen hier is bij ministriccle be
schikking opgedragen aan den heer N.
C. Dame, te Amsterdam, die met een
stadgenoot laagste inschrijver was tegen
55 cent per Kilo.
De heer T. Sanders, civiel en bouwk
ingenieur alhier, zal Maandag a. s. in
een der zalen van café „De Kroon", te
Amsterdam, als spreker optreden voor
de afd. Amsterdam van den Bond van
Technici met het onderwerp „Do Amster-
damsche spoorwegplannen en hunne voor
bereiding".
De directeur-generaal der P. en T.
brengt ter kennis, dat brieven, brief
kaarten en gedrukte stukken, welke
men op 1 Jan. e. k. wenscht besteld te
zien, ook dit jaar reeds tusschen '22 en
30 December t. v. kunnen worden Im
post bezorgd.
Over de geheele adreszijde moeten
dan twee elkander snijdende lijnen ge
trokken zijn.
AVoensdag nacht had bij „De Klomp"
onder Veencndaal een treurig voorval
plaats.
Twee met tabak beladen wagens wer
den door voerlieden van den vrachtrijder
E. van den Hoek van AVageningcn naar
hier vervoerd. Omstreeks half twaalf
kwam een der wagens zondci den voer
man Rijk van Putten aan de gewone
voerplaats te Renswoude aan. De voer
man van den tweeden wagen vond v. P.
stervende aan den weg liggen. Ongeveer
een uur heeft de ongelukkige nog ge
leefd. Een ontboden geneesheer uit
Renswoude schouwde het lijk, dat Don
derdagmorgen omstreeks 7 uur naar de
woning alhier werd vervoerd.
Vermoedelijk is v. P. onder het rijden
in slaap geraakt en daarna van den
wagen gevallen. Eenig uiterlijk letsel
was niet waar te nemen. Van P. was
40 jaar oud en laat 5 nog jeudige kinde
ren na.
Arts Kamerling, die hedenmorgen een
patient aan de'Kortegracht bezocht, be
merkte, bij zijn vertrek dat zijn rijwiel
hetwelk hij voor het perceel plaatste,
was verdwenen.
De politie stelde direct een onder
zoek in.
Naar wij met zekerheid vernemen
gaat de Amcrsfoortschc Muziekverccni-
ging, Directeur de heer J. A. Jochems
als muziekkorps over uaar het „Amersf
A'rijwilligerskorps."
Jubal.
Dondergavondgaf hetSymphonie-orkcst
„Jubal" een concert voor de donateurs
in Amicitia, terwijl de Mandolineu-club
„Arion" onder directie van den heer
Stoetzer haar medewerking verleende.
Over „Jubal" zullen we na hetgeen we
over de uitvoering van Zondag schreven
kort kunnen zijn. Alleen willen we op
merken, dat alles veel beter ging en
vooral de zuiverheid van toon het verre
won van Zondag. Zoo gaat het bij een
dilettanten-orkest, de eene keer is men
gelukkig, een ander maal ongelukkig.
Vastheid, stabiliteit is niet zoo gemak
kelijk daaronder te krijgen, vooral niet
door liet zeer Hottende ledenaantal.
Hoogwijze critici gelieven daar vooral
aan te denken.
Een enkele bemerking moet ons van
'thart, en wel wat betreft de heeren
blazers. Hoewel we gaarne hun een
woord van hulde brengen voor de wijze
waarop zij hun partij afspeelden, zouden
we bij een volgende gelegenheid ze
gaarne wat minder hard hooren. Zoo
sterk is „Jubal" niet wat strijkers be
treft, dat deze het kunnen volhouden
tegen een koperen blaasinstrument. AVat
tempering zal zeker het geheel ten goede
komen.
Ten volle verdiend was zeker het
woord van hulde, dat de heer Kollewijn
aan den directeur den heer Bikker?
bracht, die zeker voor een groot deel
het succes van „Jubal" voor zijn reke
ning mag nemen.
Tevens nam de lieer Kollewijn deze
gelegenheid te baat een woord van dank
te richten tot de heeren S. en L. v. B.
voor hun bglanglooze medewerking op
den Arolksavond.
De strijkmuziek werd zooals we zeiden
afgewisseld door eenige nummers, ten
gehoore gebracht door de Mandoline
club „Arion"
Op den voorgrond zij gesteld dat wij
het monotoon-zangerige dezer instrumen
ten wel aardig vinden eens te hooren,
maar dan moet hel bij eenige nummers
blijven. Van deze muziek krijgen we
spoedig te veel.
Deze onze meening wentellen we
voorop te stellen, vooral waar het pu-
bliek blijkbaar anders dacht en door luid
hartelijk applaus speelsters en spelers
beloopde. Maar dan willen we er ook
aanstonds bijvoegen, dat dit applaus ten
volle verdiend was. AVaar dezeMando-
linenclub nog betrekkelijk zoo'n korten
tijd bestaat, moet het bewondering wek
ken, dat bijv. een Faust-fantaisie al zoo
correct ten gehoore wordt gebracht. Dit
was trouwens hij alle nummers het ge
val, met uitzondering misschien van het
eerste waar de zuiverheid nog wel eens
zoek raakte. Het moet den keer
Stoetzer heel wat moeite en geduld
hebben gekost, om zijn tokkelende musici
zoover te brengen, dat zij met volle ver
trouwen zich in het publiek kunnen laten
hooren. Dat hij zich met veel liefde
daaraan geeft bewees de geheele uit
voering, en bewees ook de „Arion-marsch"
van den heer Stoetzer, die zoo eclatant
ten gehoore werd gebracht. Een woord
van lof aan den heer S. en de mede
werkenden der club is zeker niet mis
plaatst.
Het publiek amuseerde zich uitstekend
er gaf door luid handgeklap herhaalde
lijk van zijn goedkeuring blijk.
HAAlt THUIS.
liet was gisteren slecht bezet in
Amicitia -en in dit geval hadden de af
wezigen geen ongelijk. Hoe het mogelijk
is, dat sommige bladen zich gunstig over
liet Utrechtsch tooueelgezelschap hebben
uitgelaten is ons een raadsel, maar wij
aarzelen niet het geheel bedroevend te
noemen.
„Haar Thuis" van Hermann Sudcrniann
is een stuk waarmede wij niet dwepen.
Een zeer streng vader, gepensionneerd
hoofdofficier heeft door zijn overdreven
strengheid en stijfheid zijn oudste doch
ter Magda het ouderlijk huis doen ver
laten. Als het scherm opgaat, heeft dat
vertrek al 12 jaar geleden plaats gehad.
Nauwelijks is het stuk een oogenblik
aan den gang of iedereen kan begrijpen,
dat een jong levenslustig meisje met
een eenigszins zelfstandig karakter, het
onmogelijk lang iu deze benauwende
stijve omgeving heeft kunnen uithouden.
De schrijver tracht tevergeefs op allerlei
manieren ons sympathie te doen gevoelen
voor den gepeusionneerden overste
Schwartze, wij zien echter niets anders
in hem, dan een lastigen en zeer drif-
tigen huistiran, die een belachelijk idee
toont te hebben van vaderlijk gezag
door zijn volwassen dochters te behan
delen als kleum kindereu. Als hoogste
eisch stelt hij, niet, dat een kind een
verstandig menscli in de maatschappij
wordt, doch dat het steeds absoluut ge
hoorzaam blijft aan vader. De jongste
dochter Marie, een schaap van een
meisje, vindt dien toestand zeer gewoon.
Als bewijs hiervan dient, dat zij later
aan haar zuster vertelt dat zij doodelijk
is van haar neef Max, dat die liefde be
antwoord wordt, doch dat ze nog nooit
samen onder vier oogen zijn geweest.
In het eerste bedrijf is er in de stad
waarin het stuk speelt een groot muziek
feest en nu blijkt, dat op dat feest
Magda als gevierde zangeres onder een
aangenomen naam zal optreden.
