Stadsnieuws.
Een merkwaardige Nederlandsche
vrouw.
schamen om sterke dranken te gebrui
ken.
II c i n. Dat is mogelijk ja, maar dan
past het toch met, dat Kuyper daaruit
een zoo algemecne conclusie trekt.
Ik beloof je, niet alleen onder de
zoogenaamde geloovigen, maar vooral
ook onder de ouderwetsche gerefor
meerden vindt je ze bij massa's die o,
zoo verslaafd zijn aan hun slokje en
die er zelfs heel niet tegen opzien om
te spreken over God en Zijn Woord
met de borrelflesch op tafel.
Kees. Als je daar wat van weten
wilt, vraag dan maar eens bij de Gere
formeerde Vereeniging voor drankbe
strijding.
En daar draagt dr. Kuyper ook niet
weinig schuld aan, want zijn zeggen, dat
men geen goede Calvinisten kweekt bij
den Chocoladeketel, wordt door heel
wat van zijn volgers gebruikt om er
maar stevig op raak te pooien.
Do „Karakterschets" in de Ilolland-
scho Revue is ditmaal gewijd aan dr.
Aletta Jacobsin korte trokken out-
lccnen wij er liet volgende aan.
Deze vrouw, die met haar echtgenoot,
wijlen C. V. Gerritsen, grooto reizen
maakte in Amerika, om er sociale toe
standen te bestudeeren, die in Hongarije
de vrouwengevangenis (ook uitsluitend
door vrouwen bestuurd) „Maria Kasha"
bezocht, en op al deze tochlen de meest
welwillende luilpgenoot der regeerings
personen in de betrokken landen een
tegenstelling met wat hier te dien
opzichte gebruikelijk is deze vrouw
is geen suffragette, in staat het Binnen
hof te bestormen, maar in de eerste
plaats vrou w-fémiuistc, niet féministe-
vrouw.
Ka het afloopen der gewone lagere
school te Vcendam, waar haar vader
geneesheer was, werd haar oogluikend
toegestaan de II. B. S. te Sappcmeer
te bezoeken. Eerst later kwam van den
Minister Thorbecke de officieele toe
stemming (naderhand weer door dr.
Kuyper ingetrokken) dat voortaan ook
meisjes tot de lessen aan die school
mochten worden toegelaten.
Toen Aletta Jacobs, na op 16-jarige n
leeftijd examen te hebben gedaan voor
apothekers-leerling, het vaste voornemen
opvatte, dokter in de medicijnen te
willen worden en daarin krachtig werd
gesteund door prof. Rosenstein, werd
haar door Thorbecke toegestaan op proef
een jaar de colleges aan de hoogeschool
te Groningen te volgen. Kort vóór het
overlijden van den grooten staatsman
kwam de officieele vergunning, waarmee
de laatste slagboom was gevallen voor
de eerste vrouwelijke student, om haar
doel te bereiken.
Alvorens zich te Amsterdam te ves
tigen als arts voor Vrouwen- eu kinder
ziekten, bezocht Aletta Jacobs te Londen
verschillende hospitalen.
Behalve het nut, dat zij hieruit trok
voor haar geneeskundige studiën, werd
tijdens haar verblijf in Engeland de
grond gelegd voor haar denkbeelden op
sociaal gebied, voornamelijk door den
omgang met Annie Besant en het par
lementslid Bradlaugh.
In haar zeer drukke practijk te Amster
dam, waarbij zij spoedig, onder mede
werking van den heer B. II. Ileldt, een
kosteloozc kliniek van vrouwen en kin
deren vestigde in een der zalen van hot
gebouw van den Amsterdainschcu Werk
mansbond, leerde zij van nabij de nooden
en behoeften kennen der arbeiders
vrouwen.
De groote gezinnen, directe en indirecte
oorzaak voor een groot gedeelte, althans
van het onnoodig hoog percentage der
kindersterfte beneden het eerste levens
jaar, doot baar ook beschreven in haar
bundel: „Vrouwenbelangcn", brachten
er haar toe te trachten, do leer van het
Kieuw-Halthusianisme hier te lande
ingang te doeti vinden.
„Maar haar medische practijk, haar
aanraking met de vrouwen en kinderen
uit het volk en haar verkeer in allerlei
maatschappelijke kringen, bracht haar
ook in aanraking met nog andere cn
meerdere 'sociale nooden en misstanden".
Zoo gordde zij zich dapper aan in
den strijd tegen de prostitutie en werd
een moedige kampvechtster voor een
'4 betere behandeling der winkelmeisjes,
vooral wat het staan betreft, waarvan
zij als geneeskundige dn nadeden zoo
ruimschoots had leeren kunnen.
Overal waar de vrouwen voor haai
belangen een pleitbezorgster noodig
hadden, konden zij op dr. Jacobs rekenen.
En waar haar levensbeschouw ing mee
brengt zeer veel te verwachten van den
invloed der vrouw op zedelijke verbetc
ring van onze hedcndaagsche maatschap
pij, kou het niet anders of Aletta Jacobs
moest een warm voorstander worden
van Vrouwenkiesrecht.
Toen in 1883 sprake was van Grond
wetsherziening, verzocht zij, op grond
van haar beïastingbetalen, den burge
meester van Amsterdam haar op de
kiezerslijst te willen plaatsen. Ofschoon
de letter der wet het toen nog niet
verbood, werd het verzoek geweigerd
en geen enkele vrouw durfde zich toen
nog aan de zijde van dr. Jacobs te
scharen, en haar verzoek, dat zelfs voor
den Iloogen Raad kwam steunen.
Bij de oprichting der Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht in 1893 hoorde
mevr. Jacobs natuurlijk onder de eerste
leden en sedert 1902 is zij als presidente
in waren zin de leidster der Vereeniging,
die aan haar voor een groot deel haa
tegenwoordigen bloei heeft te danken.
Dr. Jacobs heeft steeds een goeden
kijk op den politiekcn toestand cn ziet
dadelijk waar een plekje is voor propa
ganda. Zij verstaat de kunst, 0111 te zien
wie wèl en wie niet voor do propaganda
wat waard zijn. Ook weet zij de inen-
sclien tot inspanning op te wekken.
„Haar stevige overtuiging is, dat de
V. v. V. K. boven en buiten alle poli
tieke partijen moet staan".
Aan de talrijke connecties, die dr.
Jacobs in liet buitenland beeft, is het
ook te danken, flat zij wist gedaan te
krijgen, dat het congres van den Wereld
bond voor Vrouwenkiesrecht in 1908
hier te lande wordt gehouden.
Alle bovengenoemde zaken maken
dr. Aletta Jacobs tot een ware pionier
ster, een, die het niet liet blijven bij
wenschcn en praten, maar die steeds
toonde tc zijn een vrouw van de daad.
De kapitein C. M. II. Kroesen, gede
tacheerd bij de landmacht in "West-Indië,
die benoemd is tot directeur van de
Suriuaamschc Bank, is op zijn verzoek,
voor den tijd van een jaar op non-acti
viteit gesteld
De le luitenant der infanterie G. Men
ken, op non-activiteit te Kampen, wordt
naar wij vernemen, weldra in actieven
dienst hersteld, en wel bij liet 5c regiment,
infanterie.
De soiree, op 28 Februari hier ge
geven ten voordeele van de plaatselijke
afdeeling der Vereeniging tot verpleging
in het huisgezin van halfverweesde, ver
waarloosde cn verlaten kinderen heeft
een bate opgeleverd van f 380.
Dinsdagavond vergadert „Volkshuis
vesting" in Ons Huis.
Dezelfde kwestie, die hier thans han
gende is inzake het uitbetalen van tijde
lijke dienstjaren aan de onderwijzers,
wordt thans in verschillende gemeenten
uitgevochten. Schiedam, dat niet wilde
toegeven is door den rechter veroordeeld,
Zandvoort en Papendrecht gaven toe
toen het op een proces uitliep, Munten
dam zal het proces ook eens wagen.
E11 Amersfoort....? Ons Gemeentebe
stuur wacht op antwoord van den minister.
Voor zoo'n houding moet jc in Amers
foort wezen.
Donderdagavond bracht het Amers-
foortsche Vrijwilligerscorps voorafgegaan
door de Amersfoortschc Muzickvereeni-
ging een serenade aan de heeren P.
v. d. Sluys en J. Busquet, die dezer
dagen benoemd zijn tot kapitein en le
luitenant van genoemd korps.
Ofschoon het weer alles behalve aan
lokkelijk was trok toch veel volk mede
den Berg op naar, „Lisiduna" cn van
daar naar de woning van den heer
Busquct.
Terwijl Woensdagavond in de cantine
van de Veld-artillerio cetiige muzikan
ten van de stnfmuziek ceiiige nummers
uitvoerden, ontving de wachtmeester K.
onverwacht een slag met een bicrfleschje
op het achterhoofd, zoodat een gapende
wonde ontstond.
Van den dader was geen spoor te
bekennen. Hevig bloedende werd K.
uaar het hospitaal vervoerd waar bij
verbonden werd.
Donderdagavond stond de brandweer
onder aan de Aldcgoudestraat, waar
brand heette te zijn. Voor de zooveel-
ste maal bleek, echter al weer loos
alarm te zijn gemaakt, zoodat de
spuiten weer konden inrukken. Het
wordt nu toch eigenlijk wel een beetje
schandalig cn bovendien is het een zeer
gevaarlijk spelletje.
Wanneer er werkelijk brand uitbreekt
kon de brandweer nu wel eens wachten
niet uitrukken, tot er eerst zekerheid
is verkregen. Eu dat zou, hoewel bc
grijpelijk, zeer te betreuren zijn. 't Is
te hopen, dat die laffe alarmblazers
eens bekend zullen worden.
Bij de Donderdagochtend ten Raad
huize gehouden aanbestedingen werd
ingt schreven
voor de levering van 100 000 waal
straatklinkers door: C. Ruitenbei g
voor f 1527 en f1536; T. van Daal
f 1480, W. Salomons f 1445.50, Th.
W. Bonte f1495 en f1425, Th. K
van Zadelhof, te Dodewaard, f 1474
S. J. H, Troost, te Utrecht, f1745;
M. J. van Löben Seis, te Nijmegen,
f1468; Erven Joseph Terwindt, n
Arnhem, f 1499; W. van der ICooy
te Bussum f1419; A. P. Heynis, n
Arnhem, f1510; firma Van der Math
Van den Myll Dekker, te Velp,
f1625; F. A. Donders, te Arnhem,
f 1490; en G. Wassink f 1565 en f1485;
voor de levering van 250 stère ge
wnsschen grint door: J van Harpen
f667.50, Th. W. Boute, 1712.50, J.
Mijnen, te Hoogeveeu, f650; en L
Jansen, te A vereest., f2.72 per i'.ére;
voor liet. uitbaggeren van de bin
nengrachten en de haven door: M
Ramselaar f1443; C. Leenheer, ie
Heinenoord f1326; G. van de Lag. -
maat, te Woudenberg, f1199; Joust
Leenheer, te Heinenoord, f1427; E
van Beek id Ph. M Putman f1275,
J. van Harpen £„483, G. de Bruijo,
te Woudenberg f 1208,
De gunniug is nog in beraad.
Mag het voor den militair steeds een
feestdag worden genoemd, wanneer hem
de zilveren medaille voor 24-jarigcn
dienst wordt uitgereikt, voor den heer
G. Bikkers, kapelmeester van de staf-
tnuzick van liet 5e Reg. Inf. zal de dag
van Donderdag ongetwijfeld tot een
feestdag zijn geworden, dien hij niet
licht vergeten zal. Zoo talrijk toch waren
de blijken van sympathie niet alleen uit
militaire kringen maar ook uit de muziek-
minnende burgerij, die in den heer
Bikkers meer den musicus dan den
militair huldigde. Des morgens werd hent
voor het front van de troop door den
luitenant-kolonel R. J. graat Schimmcl-
perninck de medaille uitgereikt.
Bij deze plechtigheid ondervond de heer
Bikkers vau vele zijden hoe hoog hij in
teler achting staat aangeschreven.
Kaniens het korps muzikanten bood
de onder-kapelmeester de heer van Iledel
hem een passe-partout aan in fraai eiken
houten lijst waarin de portretten van
alle leden van het korps.
Eu 's avonds bracht dc altijd wakkere
Amersfoortsche Muziekvereeuiging onder
directie van den heer J. A. Jochems
hem een serenade. Reeds lang voor het
uur van vertrek stond een groote massa
volk op de Varkensmarkt cu toon de
stoet zich van uit de Koestraat in be
weging zette, was het de geheelc Am-
heuische straat door, wat men noemt,
zwart van de menschen. Bij den heer
Bikkers aangekomen complimenteerde
de heer Jochems hem nameus de Muziek-
vereeniging, terwijl de heer A. M. Kolle
wijn als voorzitter van het Symphonic
orkest „Jubal" hem huldigde als den
bekwamen cn volijverigen directeur van
dit orkest. Als bewijs van waardeering
bood dc heer Kollewijn hem een krans
aan.
Kamens de feestcommissie uit liet
muziekkorps stelde de heer van Hedel
een dronk in op den heer Bikkers,
waarin hij hem prees als kameraad en
als chef onder wiens leiding het een
lust is te werken. Een der jongere muzi
kanten bracht nog hulde aau deu altijd
behulpzamen directeur, bij wien zij
uooit te vergeefs aankloppen, wanneer
zij komen met do boodsehap „Ocli mijn
heer Bikkers, wilt U 111e eens even
helpen."
Ten slotte bracht de lieer H. Valken
burg de gchikwenschen over van de
plaatselijke afdeeling van den Bond van
Oud-Onderofficieren.
Overstelpt door zooveel bewijzen van
sympathie dankte dc heer Bikkers allen
voor hun waardcerende woorden.
't Is een ellende zooals liet plantsoen
op vele plaatsen door de Gemeente
verontreinigd is. Ilct walgelijkste vuil,
vermengd met papier eu allerlei afval
heeft men uitgestrooid. Dat moet zeker
niest verbeelden. Zeer terecht is reeds
door den Ivor van Eek opg merkt, dat
de gemeente zijn eigen verordeningen
heeft overtreden. Onder hoede van de
gemeente wordt het plantsoen schande
lijk vcrontsierd, bij de jongensschool,
terwijl men spot mot alle hygiënische
cn dos ihotisclie wetten door een massa
vuil uit te strooien. Voorwaar 't is fraai.
I11 dc zitting der rechtbank van Utrecht
van Maandag werden de volgende uit
spraken gedaan:
A. v. d, V., 17 jaar, A. C. J. v. A.,
17 jaar, alhier, bekl. van diefstal in
vereeniging vau ledige zakken tennadecle
van J. v. V. alhier no, 1 veroordeeld
tot 6 maanden plaatsing in oon tucht
school, 110. 2 ter beschikking van dc
regeeving gesteld, zonder eenige straf
toepassing.
De „Industrie- en Huishoudschool"
houdt a.s. Dinsdag om 8 uur een algc-
meene ledenvergadering in het School
gebouw, Hendrik van Viandenstraat 17.
Dc agenda vermeldt de volgende punten:
1. Verslag van de Commissie belast
met het nazien der rekening en verant
woording.
2. Jaarverslag.
3. Verkiezing van twee Bestuursleden,
ter aanvulling.
4. Mededcelingen.
Donderdagavond is alhier een afdee
ling opgericht van do Kederlandsche
Vereeniging tot afschaffing van sterken
drank.
De netto opbrengst van het concert
gegeven door de mandoline club „Arion"
bedraagt f 129.15 welk bedrag voor de
algemecne armen aan den burgemeester
is afg.dragen.
„Handel en Nijverheid" vergadert
11 Maart in de Zwaan.
„Vree indelingen verkeer" doot weder
om oen goed werk door op vele plaatsen
banken te doen zetten.
Om de goede uitkomsten van het
klassikaal muziekonderwijs in meer uit
gebreiden kring bekend te maken dan
dit gewoonlijk plaats heeft een paar uiaal
's jaars, zal 20 dezer in Amicitia een
voordrachtenavond gegeven worden door
leerlingen van de Muziekschool.
In het zeer aantrekkelijke programma
van vocale en instrumentale muziek zijn
ook een paar nummers voor strijk orkest
opgenomen.
Dc uitvoering door de Zangvereeni-
ging van „die Jahres zeiten" is nu vast
gesteld op 11 April e. k. De begeleiding
van het zangkoor geschiedt door het
volledig orkest van dc Arnhemschc O.
X. Als solisten treden op mej. A. II.
de Ligt en de heeren Walter van Sun
en J. P. Uiterwaal.
De heer K. buiten de Kauippoort,
miste dezer dagen een vink en een
lijster, waarvan hij aangifte deed bij de
politie. Deze mocht er in slagen den
gi ijpgauw te vangen, die de vogels had
weggekaapt.
Het was een veertienjarige jongen,
die zijn lust om vogels in zijn bezit te
hebben, nu wel wat zal moeten beteu
gelen.
De beer G. K. G. van Aakcn alhier
maakt deel uit van de jury voor het con
cours, uitgeschreven door de manncn-
zangvereeniging „Kunst 11a Arbeid" te
Bolnes, dat op Hemelvaartsdag wordt
gehouden.
"Volksavond Nutsdcpartement
t Wordt tijd dat er eens een volks
avond mislukt, want hot wordt eentonig
telkens den lof te moeten uitbazuinen
van een zelfde zaak, van dezelfde men
schen.
De zaal was 1.1. Donderdag weer
eivol, zóó vol, dat velen zich met een
staanplaats in de vestiaire moesten ver
genoegen.
De voordrager was goed en de keuze
der stukken niet onverdienstelijk. De
lieer Kühn doet de tooneclschool geen
oneer aan. Vooral in het stukje van
Van Maurik: „Een Zondagmorgenverras
sing" toonde hij zich een onvcrbeterlij-
ken dronkaard.
Er zat „stemming" in het publiek.
Telkens werd de heer Ivühii met een
aanmoedigend applausje ontvangen, ter
wijl zijn voordracht nu eu dan door
daverend gelach van het publiek werd
onderbroken. Toen 11a de pauze de
dames-debutanten elk met een bouquet
cwapend uit de bestuurskamer de zaal
binnentraden, werden ze door liet pu
bliek met luid handgeklap begroet.
Men scheen de attentie van het be
stuur van het, Kut aan de dames-leden
van het dilletanteu-symphonic-orchcst op
prijs tc stellen.
De muziek was goed, als steeds, cn
liet feit, dat ook nutsleden met hunne
dames dergelijke avonden apprccicercn,
zooals blijkt uit hun drukke opkomst,
achten wij een gunstig teekou.
Er blijkt uit, dat men bet volk iets
goeds geeft en dat behoort ook zoo.
Jammer, dat bij zulke gelegenheden de
zaal van Amicitia niet wat grooter is.
De cello-partij was iu vreemde maar
uitstekende banden. De gewone, ama
teur-cellist was plotseling verhinderd,
doch de heer van Aaken was er in ge
slaagd zich van een plaatsvcrv inger te
verzekeren. Hij vond den heer Rttygrok,
den bekenden Ütrechtschen cellist bereid
hent te helpen. Genoemde heer kweet
zich uitstekend van zijn zoo geheel on
voorbereide taak. Veel moois hooiden
wij, maar naar onze bescheiden meenitig
spande de heerlijke solo-partij in het largo
van Handel de kroon.
Een verrukkelijk instrument, een be
gaafde speelster.
Een mooie avond.
"m
re i
(1. Itahue.
Gisterenavond gaf do bekende expeil
mentator G. Diihne de eerste van zijt
twee aangekondigde verdrachten. Aan
het verslag, dat de N. R. Ct. van dezs
voordracht gaf ontleenen wc het volgcudel'1
Spr. behandelde de nieuwere theorieëi
over het wezen der electriciteit, het stol-
felijk karakter dier natuurkracht, welki
haar uitdrukking vindt in de leer dei
elcctrouen en ionen; terwijl verder zekert!
lichtings- (luminiszenz) verschijnselen
electrolyse, eleclrische ontladingen it
gassen, radio-activiteit, het radium zei
en de hypothese van Rutherford werdet
nagegaan.
De heer Diihne legde er speciaal dec
nadruk op, dat wij de natuurverschijiJ
solen niet kunnen verklaren. Wèl kunuei
wij waarnemen en dan theorieën opwerjj
pen. Wij kunnen pogen, ons er mechal
nisehe voorstellingen van te vormen, hoe
ongeveer de dingen zouden kunnen-;
verklaard worden. Zoo b.v. spreken w
van een electrischen stroom, zonder 1
weten of zich bij zoo'n stroom iets doo
den draad beweegt. Wat spr. dus met
deelde, b.v. over radio-activiteit, wara
niet verklaringen maar hypothesen. B.
heer Diihne toonde allereerst aan da
met een radium-preparaat op eenzelfd
wijze kan worden gefotografeerd, als b.v
met Röntgen-stralen kan worden gedaan
Aroorts geeft spr. een korte vcrklarinj
van dc nieuwere opvattingen betreffend®
atomen, elementen, chemische verbindiujj
gen. Door verschillende proeven toon||
bij aan, welke de werking kan zijn va®
een elctrischen stroom in vloeistoffen e: 5
oplossingen. In verband daarmee geel®
bij clan een verklaring van dc atomeio
als met een bepaalde hoeveelheid electa®
citeit geladen kleinste deeltjes of zooal
tegenwoordig wordt gezegdeen vei"'
zanielitig van negatieve on positie'?!
electrónen. Sommige eleotrónen hebber,
liet vermogen zich tc laten vcrwijderci
d. z. do ionen. Spr. noemt in verbaal
mot de ontwikkeling dezer ionen- 0
eloctrónen-tlieerie speciaal den naan
Loreutz.
Na met een enkel woord de z. gl
liiminiszenz-verschijnselen te hebben veil
meld, besprak de beer Diihne de bekend
verschijnselen in Geisslersche buizen. Hi
torf te Munster, was de eerste, die daai
bij do z. g. groenen „luminiszenz" ojji
merkte. Crookes ging verder met lie!
onderzoek der electrischc ontladingsveil
schijuselen in bijna luchtledige ruimtens!
cn toonde o.a. aan, wat het wezen e I
van dat groene lichtschijnsel, dat optreed!]!
als kathodcnstralen deo gaswand troffen®
Deze kathodenst. zijn denkt mul
negatieve electrónen, die met rcuzeal
snelheid door de kathode worden weffiS
geslingerd.
Mede wordt door spr. verklaard ofl
welke wijze ongeveer de suelheid dit
weggeslingerde stroom electrónen (difil
zekere massa bezitten) kan worden g<| Jj
meten.
De meting geschiedt n.l. door proevci
te nemen over do afwijking welke co:
magneet van bekende sterkte geeft aatj
een stroom der, zich uit haar in reclil
lijnen bewegende kathoden stralen. Kif
enkel de snelheid maar ook de massa
der negatieve electrónen kunnen worde
berekend. Die massa iu natuurlijk on
zaglijk gering. Maar nu de auodo-strab
Uok deze zijn aangetoond, liet zijn
kanaal-stralen van Goldstein, welke du I
bijzonder daarvoor geconstrueerde, vt
kanalen voorziene anoden kunnen worde:
uitgezonden. Zij wijken door niagnee:
invloeden niet af.
Hierna komen in spr. betoog de
merkelijke resultaten van de onderzoekitl
gen van Lcnard en Röntgen aan de beui; I
Een buitengewone eigenschap derRön'
gcnstralen is, dat zij de lucht kunne
ionisecren, wat nog nader met eo
electroscoop door den heer Diihne wore
aangetoond cn wel op verschillende ntJ i
nieren.
Door verschillende merkwaardige ouj J
ladings-proeven geeft spr. van der' j
ionisatie-verschijnseleu een duidelijk b I
grip. Zoo doet hij zien, hoe niet i;
Röntgenstralen zelf, maar de door dij
stralen gcioniseerde lucht de ontladinj
van den electroscoop teweegbrengt.
Hoogstbelangrijk waren de nu vei
toonde proeven met radium-verbindingci
of zelfs met preparaten, waarin klein]
hoeveelheden radiumzout aanwezig vrt
ren.
Achtereenvolgens worden opgesoit
de verdiensten, voor het onderzoek v;.
't radium en de radioactiviteit do
Poincaré, Bequerel, Schmidt, de bcic
Curie's, Beinont, Debierne, Giescl, Rar
say, Strutt en Rutherford. Spr. wij
vooral op de verrassende analogie, nu
schicn wel absolute overeenkomst, tu
schcn de kathode, anode cn Röntgei
stralen eenerzijds, en dc drie soorte
waarin de door radio actieve stoffe
uitgezonden stralen kunnen worde
onderscheiden (alpha, bèta-, en gamui
stralen).
Ten slotte wordt eenigszins uitvoer!
uitgeweid over dc zoo diepgaande vraag
