No. 68.
Zaterdag 24 Augustus 1907.
4e Jaargang.
I
BERICHT.
I 2)"
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
ÏDees 11 Zelf!
'I
LUXE^ARNHEM.
FEUILLETON.
De Cinematograaf.
Het station en de fietsen,
kinderwagens enz.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
%Voensdugs en Zaterdags.
Bureau
ICortegraclit 1.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertcntiën
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Jlet iugang van 1 Mept. a.s.
zal ons blad, zonder prijsver-
liooging, driemaal "s weeks ver
schijnen. Als*hoofdred»cteiir
treedt dau op de beer K. O.
ItIJHE.VS, directeur-hoofdre
dacteur van de Cloesche cou
rant, vroeger redacteur van
de Oprechte Haarleiuschc Cou
rant.
De bureaux zullen van at
«lieii datuiu gevestigd zijn
BBEEDEMTKAAT 20. naast de
drukkerij van den lieer S. IV.
MEECIIIOR(firuia Micliielseii)
alwaar liet blad voortaan ge
drukt zal worden.
Zij die zieli met ingang van
1 Mept. a.s. op de Eemlandcr
abouneeren, ontvangen tot
dien datuiu bet blad gratis.
In de Oude Amcrsfooctsche Courant
i prijkte eenigc weken geleden een bericht
omtrent den grooten schuldenlast, van
Smeer dan 8 mill, der gemeente Arnhem.
De gebruikelijke toevoeging van de
dokkende belastingbetalers bleef daarbij
niet achterwege; overigons ontbrak elke
toelichting aan het bericht en word het
klaarblijkelijk gegeven als afschrikwek-
kend voorbeeld. Het verwonderde ons
niet, dat in de vergadering der vereeni
ging „Handel en Nijverheid" op het
verkeerde van het plaatsen van dergelijke
berichten, zonder eenigc toelichting, werd
■gewezen en zeer terecht werd daarbij
dau ook opgemerk, dat zooiets oen heer
lijk argument geeft aan hen, die gaarne
elke verbetering tegenwerken uit vrees
voor meer belasting. Vooral voor een
i,plaats als Amersfoort, die zich gestadig
uitbreidt en waar dus voortdurende ver-
■beteriugen op allerlei terrein meer en
Eerzucht ontwikkelt lichaam cn geest.
Zelfzucht doodt ze.
Naar het Iransch
VAN
IA'AN STRANNIK.
i „Een cinematograaf!" riep ze, in de
verte een groot lichtend vierkant ziende,
waarover snel bewegelijk gestalten
heentrokken „een cinematograaf! Daar
moeten we heen!"
En zij sleepte Mikhail mede, en stond
Stegen hem aangedrukt, stil tusschen de
menseken die haar bewonderen. Zij
•ging op de teenen staan, en tuurde
tusschen chignons en petten door. Kramp-
tachtig, om niet van de br i te raken,
|hield zij zich aan den arm ran Mikhail
vast, en deze begon te lachen, toen hij
haar zoo vroolijk zag. Op liet bleck-
witte scherm droeg de clown, met breede
meer noodzakelijk worden, zou zoo'n
schuldenlast als Arnhem heelt, zeker tot
waarschuwend voorbeeld kunnen worden
gesteld, als die schuld nu voor Arnhem
ook werkelijk zoo drukkend was.
Wanneer we zoo eens oen vergelijking
treffen tusselicn verschillende plaatsen in
ons land, dan gelooven we dat Arnhem
een schitterend figuur maakt. Zeer terecht
schrijft dan ook de Vereeniging tot be
vordering van Vreemdelingenverkeer te
Arnheu, dat er geen andere stad binnen
onze landpalen is, welke de vergelijking
met Arnhem kan doorstaan en haren in
woners biedt wat Arnhem inzich vereenigt:
een harmonische combinatie van 't stads-en
landleven, 'nGezonde woonplaats, begif
tigd niet het heerlijkst natuurschoon en te
vens metaldevoordeeleneenergrootestad,
zooals inrichtingen van lager, middelbaar
en hooger onderwijs bibliotheken,
en leesiurichtingen uitstekende con
certen en tooneelvoorstellingen ge
zellige cafe's en restaurants badin
richtingen manége sociëteiten
telefoon electrischc centrale water
leiding goede verbindingen per spoor
(internationale lijn ArnhemGenua),
boot of tram met binnen- en buitenland
enz. Dit alles zonder de nadoelen
die gewoonlijk de schaduwzijden van
likt stadsleven vormen, zooals ecne
enerveerende drukte, te groote afstanden,
welke elk gezellig verkeer onmogelijk
maken, kleine dure woningen, hooge
prijzen van gas en levensmiddelen en
ad maximum opgevoerde belastingen.
Kortom de mogelijkheid, ook mot zeer
matig gevulde beurs, een gezond en
aangenaam leven te leiden, met gele
genheid te over den geest zoowel als
het lichaam opgewekt bezig te houden.
Is dat nu reclame stijl of werkelijk
heid? Wij nieenen dat hier niets te veel
is gezegd. Over de heerlijke ligging van
Arnhem, de sclioonc natuur, prachtige
parken, de practische stratenaanleg en
overheerlijke omgeving, waardoor dui
zenden en duizenden Vreemdelingen
kaakbewegingcn en snel gezwaai van
zijn geruiten zakdoek, liedjes voor.
waarvan men geen toon hoorde. De
linksheid zijner hoekige gebaren had
een ruwe en vulgaire welsprekendheid.
Toen bliksemden de reclames op. In
een warreling van vonken draaiden om
de baan jockeys, op lange paarden
gekromd als omgekeerde halve manen.
Toen wederom reclame, en Nata werd
moede.
„Laten wij weggaan," fluisterde zij.
Maar wederom vertoonde de cine
matograaf een tooneel uit het volksleven.
Eene menschenmenigte, in een bochtige
straat met huizen van ongelijke hoogte.
In de verte ronde, geschubde koepel
daken met kruizeu bekroond. Een Rus
sische menigte, een Russische stad,
Moskou met do witte steenen! Werk
lieden, boeren, studenten, vrouwen en
kinderen verdrongen elkander snel,
snel, verdwenen, door anderen vervan
gen, talloos, gehaast. Uit een groep,
maakte zich een vrouw los, met een
langen, fladderende mantel, een doek
om het hoofd, heel jonge kindereu tegen
haar aangedrongen Plotseling krimpt
de menigte ineen, wringt zich als één
enkel stuiptrekkend lichaam waarschuwt
met duizend stomme monden voor een
naderend gevaar. Geudarmen rennen
op haar toe, vertrappen haar, mishan
delen haar. De hoofddoek van de vrouw
valt af; men ziet haar platte, naar ach
Gelderland's hoofdstad bezoeken, kunnen
we gevoeglijk zwijgen. We willen er
alleen op wijzen, dat de verfraaiing van
Arnhem's omstreken aan deze stad een
bron van inkomsten heeft verschaft, die
zeker menigeen een broodje verschaft.
De uitgaven daarvoor vereischt, zullen
dan ook door niemand worden beklaagd,
tenzij het Nurks in eigen persoon is.
En is de belasting nu zoo hoog?
De hoofdelijke omslag bedraagt
3';»% van het middencijfer der klasse,
waarin men met zijn inkomen valt, na
dat van dit inkomen 500.is afge
trokken; opcenten op de pcrsoneele
belasting slechts 35%. Dit vergelijkende
met de belastingen in sommige andere
Hollandsche steden, (Amsterdam ruim
5%, en 120 opcenten; Haarlem 4% en
en 100 opcenten, Utrecht 3.6% en 80
opcenten) en hierbij in aanmerking ne
mende, dat in Arnhem geen straat
geld geheven wordt, zal men moeten
erkennen dat men ook in dit opzicht
daar in zeer gunstige omstandigheden
verkeert. Weliswaar was nog vóór enkele
jaren do hoofdelijke omslag iets lager
maar de aankoop van het landgoed
Sonsbeek en de aanleg van groote
werken hebben groote offers van de
gemeentekas gecischt, welke eenige
verhooging van de belastingen noodza
kelijk maakten. Men heeft echter waar
voor zijn gold gekregen, en slechts
weinigen zullen om die redenen genoemde
geringe verhooging afkeuren.
Men is steeds gewoon te vragen naar
het percentage van de inkomstenbelas
ting. Dit is een verkeerde gewoonlo daar
wel degelijk rekenschap moet worden
gehouden met de opceuten, die voor
Arnhem zeer laag zijn.
De prijs van het gas bedraagt 6 cent
per M3> de telefoon kost f45 per jaar,
de waterleiding gemiddeld f 20 tot f 30
Op onderwijs gebied munt Arnhein uit.
Voor uitgebreid lager onderwijs bedraagt
het schoolgeld f20.(iaagstc 4 klassen);
f 24.(hoogere klassen); minvermogen
teren getrokken hareneen smalle vlecht
slingert op haar schouders; haar oogen
worden schuin, haar lippen schijnen te
mauwen. Met haar armen beschermt zij
de kleinen. Maar een gendarmen haalt
haar in en het zware lichaam in
het wijde kleed zakt ineen, terwijl het
opgeheven hoofd grijnslacht, afzichtelijk
van haat cn afschuw.
Nata wendt zich af met een kreet.
Zij hondt haar hand voor de oogen van
Mikhail, maar deze weert haar zacht-
kens af.
„Dat is hij weer, mijn Chinees!"
zegt hij nu voor de derde inaal!
Nata antwoordde niet. Beiden gingen
heen, met snelle schreden, zonder te
weten, dat zij tegen menschen aanlie
pen, dat men hen uitschold. Lachen,
rumoerige muziek, grappen, kruisten
elkaar in de lucht om hen heen, war
relend, als do schittering van den cine
matograaf. En tusschen de dubbele rij
van klampjes vluchtten zij.
En daarna was het bijna de duister
nis, de wijde frischheid van de lucht.
Nata en Mikhail waren midden op een
brug gekomen. Mikhail bleef staan en
keek omlaag naar den stroom.
De Seine liet doffe paarlemoer-glanzen
spelen op haar gladden rug. Zij gleed,
buigzaam, langs haar met kleine lichtjes
bepunte oevers. De roode en gouden
den f8.
Hoogere Burgerschool met 5-jarigen
cursus. Schoolgeld f 60. (Reductie voor
meerdere leorlingen uit een gezin.)
Hoogere Burgerschool met driejarigen
cursus en Iiandehklasse. Schoolgeld
f30.Handelsklasso f40.Gymna
sium f70.per jaar.
Verder heeft A rnhemAmbachtschool,
een model inrichting, Industrieschool
voor Meisjes, Kook- en Huishoudschool,
Gemeente-avondschool voor Handels
onderwijs, Gemeente-avondschool voor
Handwerkslieden e. m. d.
Wanneer we dat nu gaan vergelijken
dan blijkt dan in Arnhem over het ge
heel genomen alles goedkooper is dan in
Amersfoort. Voor onze stad hebben we
o. a. do volgende cijfers: Opcenten 59,
Gasprijs 7' 4 et per AI3, Telefoon f40,
II. B. School f60, Gymnasium f100,
Uitgebreid lager onderwjjs: laagste drie
klassen f 25, hoogere klassen van f 40
tot f70.
AVij gelooven cijfers genoeg gegeven
te hebben oui te doen zien, dat de be
lastingbetalers in Arnhem nog niet zoo
hard op hun zaken behoeven te kloppen.
Integendeel in Arnhem krijgen de men
schen waar voor hun geld, wat in Amers
foort niet steeds het geval is.
De vereeniging „Handel en „Nijver
heid" zal een onderzoek instellen naai
de toestanden in Arnhem. Wij hebben
dat onderzoek, dat ongetwijfeld zeer
serieus zal worden gehouden, uiet willen
vooruitloopen, maar vast een kleine toe
lichting geven bij het bericht der Oude
Amersfoorter, zonder welke toelichting
o. i. bedoeld bericht niet had mogen
verschijnen, daar het tot allerhande ver
keerde en schadelijke gevolgtrekkingen
ook voor Amersfoort aanleiding kan
geven.
Dat te voorkomen hopen wij met
deze commentaar bereikt te hebben.
Door een wijs, verstandig beleid trekt
Arnhem tal van bemiddelden, die daar
hun woonplaats kiezen, zoodoende wordt
weerschijn der bruglantaarns, boven
matig vergroot door de weerkaatsing,
doorpriemde haar als palen.
„Zie!" zei Mikhail.
Met droge lippen antwoordde Nata:
„Ja, Parijs is schoon!"
Hij lachte bitter en riep haar, op een
toon van wreede minachting toe:
„Parijs? Zie je dan niet, dat het
Moskou is?"
En toen zij nog tegenstribbelde, zei
hij, toegevend:
„'t Is waar ook, je hebt Moskou nooit
gezien!"
Hij knipte met de oogen, slim en trotsch
en stak den arm uit.
„Ik heb je daarheen gebracht, zonder
dat je het kondt wetenZie je de
rivier? Ze is dezen winter niet bevroren,
omdat er te veel heete tranen en bran
dend bloed over gevloeid zijn De
rivier is een vloed van tranen; de
bronnen, die haar voeden, zijn menschen-
bloed.
„Het is de Seine," zei Nata
„wij zijn te Parijs."
„Wij zijn te Moskou", antwoordde
Mikhail. „Ziet ge daar ginds" en hij
wees naar de kermis, die zij hadden
verlaten, „dien gloed van brand?...,
Moskou, het hart van Rusland, brandt
opnieuw om het vaderland te redden;
en daar achter, onverwoestelijk, maar
nu nutteloos als ecu kroon op liet hoofd
van een bedelaar, rijst het Kremlin!"
de belasting over meerderen verdeeld
en is van een hoogen belastingdruk,
vooral op de neringdoenden geen sprake.
Voor Amersfeort is Arnhem juist een
voorbeeld ter navolging. Daar toch
wordt bewezen hoe een krachtig ge
meentebestuur tal van verbeteringen
kan scheppen zonder dat belastingver-
hooging daardoor noodzakelijk wordt.
Indertijd namen wij een ingezonden
stuk op mot klachten over de onprac-
tische inrichting van ons station.
Na dien tijd drongen nog velschil
lende klachten tot ons door.
Aan sommige van die klachten bijv.
over de lengte van het perron enz., is
niet meer tegemoet te komen.
Men kan het station niet af gaan
breken en er een ander liefst dich
ter bij de. stad voor in de plaats
zetten.
Wel jammer, dat het station daór
gebouwd is, waar het nu staat met z'n
kouden guren toegangsweg.
Doch daar staat tegenover, dat
we aan do ongunstige ligging van het
station de tram te danken hebben.
En die zouden we hier niet gaarne
missen, wel?
Er is een audero grief tegen ons
station, die waarschijnlijk op eenvoudige
wijze te verhelpen is.
Wanneer ge te Amersfoort arriveert
inct een fiets of met een kinderwagen
en ge zijt er op gesteld, of genoodzaakt
deze voertuigen direct moe te nemen,
dan staan u twee wegen open.
Ge kunt en dat is de meest aan
bevelenswaardige weg ge kunt uw
rijmachine onder den arm nemen en
tegen de trap op zeulen.
De trappen zijn gemakkelijk.
Maar reizigers, of reizigsters, die
niet al te forsch geconstrueerd zijn en
Nata volgde de richting, waarin de
hand van Mikhail wees. Zij keek naar
het Trocatléro, maar zij zag het Kremlin,
wit van sneeuw, waardig, wreed...
„Ik word gek," zei zij tot zich zelve.
„Zijn krankzinnigheid heeft mij aange
stoken." Maai- tot hem zeide zij:
„A^ertcl maar verder!"
„Zij vechten in de straten, die wij niet
kunnen zien. Zij vechten gniepig, als
wilde beesten, die elkaar een prooi wil
len ontrukken: de vrijheid, die sommigen
eischen en anderen tegenhouden. En zij
bemerken niet, dat de prooi is verdwenen,
terwijl zij worstelden, en elders is gaan
rond zwerven, bevreesd voor hun ver
bittering! Zij dooden elkaar, die ramp
zaligen, en hun doodsgerochel verjaagt
de vrijheid steeds verder."
„Laat ons hun gaan zeggen, dat ze
haar met goede woorden moeten terug
roepen," zei Nata.
„Ja,' antwoorde Mikhail „laat ons dat
doen.
Onvermoeid, den gcheelen nacht, dwaal
den zij rond, discipelen zoekend, die bij
hun nadering de vlucht namen of be-
leedigende woorden spraken. Den vol
gende morgen vond men hen, verkleumd
en ontdaan, op een bank. De inan
stamelde onsamenhangende woorden; de
vrouw had een starende blik en luister
de glimlachend.
In extase moedigde zij Mikhail aan,
gaf teekenon van instemming met hot
