lilNSEtNL \Nl>.
Uit de Pens.
Stadsnieuws.
Uit de Omgeving.
SPOKT.
Kerk en Schoolnieuws.
ring9tijd ik ben nu in het 20ste
jaar met vele menschen te doen
gehad en heb veel van hen moeten
verdragendikwijls onbewust en helaas
ook bewust, hebben zij mij bitter ver
driet gedaan. En wanneer toorn in zulke
oogenblikken mij wilde overmeesteren
en de gedachte aan vergelding opkwam,
dan heb ik mij afgevraagd, welk mid
del wel het geschiktste zou zijn om dien
toorn te verzachten en de zachtmoedig
heid te versterken. Het eenige wat ik
gevonden had bestond daarin, dat ik in
mijzelf zeide: Allen zijn menschen als
gij, en ofschoon zij u pijn doen, zijn
zij dragers van een ziel uit de lichte
hoogten, van boven afkomstig, naar
welke wij allen eens terug zullen keeren,
en door hun ziel hebben zij een stuk
van den Schepper in zich».
De „Koln. Z t i n g, die dikwijls
tegen al te confessioneele uitingen van
den Keizer inging, acht deze rede een
gelofte van beteekenis en een grootsch
program. „Toen de Keizer een jaar
geleden te Breslau alle gezindten eens
gezind tot den strijd tegen het ongeloof
opriep, moesten wij, zoo schrijft het
blad, in het licht stellen dat sedert
Frederik den Groote in Pruisen het
geloof in eiken vorm een vrijplaats had,
dat geen dogma aan ernstig everwegen
en onderzoek perken mocht stellen, dat
elk, om het oude woord weer te ge
bruiken, op zijn eigen manier zalig
mocht worden. Wij gelooven dat de nu
gehouden rede van den Keizer met
deze opvattingen strookt. Zij geeft
eiken Pruis de verzekering van geloofs-
en gewetensvrijheid, want de gods
dienst, gelijk de Keizer hem verstaat,
is niet in streng kerkelijk dogmatischen
zin opgevat, maar in een ruimeren,
voor het leven practiscber zin.
Daarmee wordt gezegd, dat geen
ij veraar datgene, wat hem godsdienst
üjkt, zijn medeburger mag opdringen,
dat het dogma dat de een erkent en
dat hij als waar en heilrijk beschouwt,
slechts voor hem, niet voor iedereen
maatstaf en grens kan zijn. Het is
gewetensvrijheid, die luide wordt ver
kondigd, verbonden met den plicht der
verdraagzaamheid.
Se onlusten te Antwerpen.
De toestand te Antwerpen wordt
bedenkelijk. Zooals men weet heerscht
daar een strijd over de regeling van
den arbeid aan de haven. Het gaat
om het principeof de patroons uit
sluitend te beslissen hebben over rege
ling van den arbeid aan de haven, dan
wel of zij de werklieden als gelijkbe
rechtigd zouden beschouwen, en de
werkuren, de loonen en al de verdere
schikking alleen naar onderlinge af
spraak en overeenkomst, door beiden
goedgekeurd, zouden treffen.
De uitspraak der arbeiders, gedurende
de staking enz., hebben wederzijdsche
verbittering gewekt, die in daden is over
geslagen. Mag men den correspondent
van de N. R. Ct. gelooven, dan is het
zelfs het janhagel Woendag van 8 uur
's morgens tot 9 uur 's avonds feitelijk
baas geweest ten noorden en ten zuiden
in de haven en tot in het centrum
der stad en was de politie volslagen
onmachtig.
Het gevolg was, dat er op verschil
lende plaatsen brand werd gesticht. De
ergste was die in een onafzienbare
reeks houtstapels aan de haven.
Wijd en zijd ver buiten de stad, zag
men den rossen gloed en de kron
kelende vlammen. Het gebeurde in
den zgn. Ferdinanduspolder, achter het
houtstation, vlak bij het houtdok, ge
heel aan het Noordeinde der stad. De
reizigers in den spoortrein kregen den
indruk of heel de haven in brand
stond; in werkelijkheid strekt de ramp
zich voorloopig over ongevee r 5 hectaren
uit.
Ongelukkig kwam tegen tien uur
een felle wind uit het oosten het vuur
aanblazen, zoodat het recht duivelsch
werd. Aan blusschen viel schier niet
meer te denken, trouwens de water
pompen werkten slecht en vermoch
ten tegen die vlammenzee toch weinig.
De brand is voor 't eerst te half
vijf merkbaar geworden men zegt
dat men kort te voren jongens heeft
zien wegtoopen, die petroleum op het
hout zouden gegoten hebben en den
brand gesticht Een houtkoopman
schatte te tien uur het verlorene reeds
op 4 millioen francs. (Voor eventueel
later nieuws zie men onder Laatste
Berichten.)
De zitting der Staten-Generaal
zal dit jaar worden geopend door de
Koningin in het gebouw der Tweede
Kamer en niet, zooals in de laatste
jaren in de Grafelijke zaal. Dit om aan
de leden der Vredesconferentie nog de
beschikking te laten over laatstgenoemde
zaal.
Naar het Hbl. verneemt heeft de
heer P. Nolting, die ter gelegenheid
van den verjaardag der Koningin werd
benoemd tot ridder in de orde van
den Nederlandschen Leeuw, aan de
r*geering te kennen gegeven, dat hij
deze onderscheiding niet verlangt en
dus zijn benoeming niet aanvaardt.
De heer P. Nolting deelde echter
aan den corr. der O. Haarl. Ct. mede
dat hij, ofschoon hij aan den minister
bericht had met de hem verleende
onderscheiding voor zich persoonlijk
geen vrede te kunnen hebben, op ver
zoek des ministers zijne definitieve be
slissing over eene weigering tot 10
September heeft aangehouden.
De justitieele voorschriften voor
de landmacht zijn vastgesteld.
Met ingang van 1 September 1.1,
zullen voor de eerste maal in werking
treden, de benoemingen hierna ver
meld.
i°. In elk garnizoen wordt door
den garnizoenscommandant voor elk
kalenderjaar eene commissie van twee
officieren benoemd, een kapitein of
ritmeester of een luitenant, welke com
missie het bij art. 8 R. L. aan elk der
officieren ter plaatse opgedragen onder
zoek voor en namens hem behoort te
verrichten in alle gedurende dat jaar
voorvallende zaken, waarbij hem niet
dadelijk blijkt, hetzij dat een verdachte
zich werkelijk aan eene krijgstuchtelijke
overtreding schuldig heeft gemaakt,
hetzij dat een zaak krijgstuchtelijk kan
worden afgedaan, of wel wanneer hij
van oordeel is, dat een zaak voor den
rechter moet worden gebracht. Deze
commissie stelt alsdan telkens een voor
loopig onderzoek naar het gebeurde in
en verzamelt zoodanige informatiên,
welke kunnen strekken tot een juiste
beoordeeling of afdoening der zaken
door de betrokken commandeerende
officieren.
20. Met ingang van den eersten
werkdag na Nieuwjaar worden in elk
geval buiten de residentie van een
krijgsraad een kapitein of ritmeester
en een luitenant, naar toerbeurt, gecom
mandeerd tot het instrueeren van alle
zaken, waarin in het aanvangende
kalenderjaar gerechtelijke informatiên
moeten worden ingewonnen.
Ook wordt in garnizoen, waar geen
krijgsraad resideert, voor hetzelfde
onderzoek eenzelfde officier als secre
taris benoemd.
In de residentie van eiken krijgsraad
zullen terzelfder tijde, voor gelijken duur,
twee stel officieren, commissarissen wor
den aangewezen; aan het eene wordt
opgedragen het inwinnen van gerechte
lijke informatiên in zake als bedoeld in
art. 35 R. L., aan het andere dezelfde
werkzaamheden in zaken als bedoeld in
de art. 33 en 34, alsmede in de art.
242, 245 en 257 van gemeld wetboek.
30. Met inachtnemiug van het be
paalde bij het volgend lid worden voor
alle zaken, welke in een zelfde kalen
derjaar voor den krijgsraad worden ge
bracht, dezelfde officieren als president
en leden van den krijgsraad aangwezen.
Als leden hebben vooreerst zitting de
beide ter plaatse aanwezige stellen offi
cieren-commissarissen gedurende het
tijdvak waarvan zij als onder 2° ge
noemd, als zoodanig zijn benoemd, met
dien verstande evenwel, dat in het geval
van art. 32 R. L. de officieren-com
missarissen ter plaatse voor de zaken
bedoeld in art, 33 en 34 R. L. voor
de betrokken procedure behooren te
worden vervangen door hen, voor wie
de informatiên hebben plaats gehad.
Voorts worden telken jare met ingang
van 1 Mei een president en twee andere
leden voor den tijd van twaalf maanden
tot deze functie aangewezen.
De beide leden, die niet als president
of als commissaris zitting in den krijgs
raad moeten hebben, zullen bij voor
keur worden gekozen uit de de subal
terne officieren, die zich op de studie van
het militair en algemeen strafrecht toe
leggen.
Blijkens de Indische begrooting
voor 1908 zal de dienst 1907 vermoedelijk
een bate van 3 millioen opleveren. De
begrooting voor 1908, waarvan de uit
gaven zijn geraamd op 1771/3 millioen,
de middelen op 176 l/a millioen sluit
met een nadeelig saldo van 875 duizend
gulden. Indië's financieele toestand blijft
stationnair. Met de middelenversterking
wordt bij deze begrooting voortgegaan,
o.a. door eene voorgestelde directe
belasting op Sumatra's westkust. Er
wordt 21/, ton aangevraagd voor
kazernebouw te Utrecht, ter huisvesting
der koloniale reserve (in valiede gedeelte.)
Het voornemen bestaat met 1908, met
intrekking van de patent belasting, de
suikerbelasting en de verhooging van
het tabaksrecht op de Oostkust van
Sumatra een algemeene inkomstenbe
lasting in te voeren. De voornaamste
maatregelen, waarvoor gelden worden
aangevraagd, zijn staatsbemoeienis met
het onderwijs voor Chineezen, staats
organisatie van het armwezen onder de
Indo Europeanen.
«Van doorgaans welingelichte
zijde» verneemt de N. R. Ct., dat de
nspectie der infanterie niet zal worden
opgeheven dan na de behandeling der
begrooting van oorlog door de Staten-
Generaal.
WERKELOOSHEID
Het Sociaal Weekblad schrijft o.m.
Dit jaar heerscht in verschillende
industrieën in ons land een werkloos
heid, als zelden nog voorgekomen is.
De vermeerdering van werkloozen, die
regelmatig in den winter plaats vindt,
om tegen het voorjaar te verdwijnen,
is dit jaar grooter dan andere jaren
geweest. Een noemenswaardige ver-
miudering heeft tot heden midden-
zomer nog niets plaats gevonden.
Wellicht zijn de cijfers, die maande
lijks door het Bureau van Statistiek
der gemeente Amsterdam gepubliceerd
worden, betreffende de werkloosheid
van leden van sommige vakvereeni-
gingen, beter dan woorden in staat een
indruk te geven van de werkloosheid
te Amsterdam.
Van de belangrijkste der timmer-
liedenvereenigen te Amsterdam, de ver-
eeniging «Concordia Inter Nos», waren
in de maanden April en Mei wekelijks
ongeveer 50 en nog in de maand Juni
20 leden van de 275 werkloos.
In Juni is het aantal werkloozen weer
vermeerderd, heeft het gemiddeid 34
per week bedragen. Bij een andere
timmerliedenvereeniging, waarvan ons
de cijfers der werkloosheid bekend zijn,
was de toestand nog ongunstiger. Bij
deze waren van de 68 leden in de
maand Juli wekelijks 1416 werkloos.
Wat een zoodanige werkloosheid van
1020 pet. der leden in den midden-
zomer beteekenen wil, kan blijken,
wanneer men daarnaast plaatst de cijfers
der werkloosheid, onder de vereenigde
timmerlieden gedurende de jaren 1898
1904. In het rapport der gemeentelijke
enquête-commissie wordt de werkloos
heid in deze jaren aldus geschat
1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904
Werkl. op
100 leden 8.2 2 2 2.66 4.8 6.28 6.6
Deze cijfers zijn de gemiddelde van
het gansche jaar, zoowel omvattend den
ongunstigen winter als den gunstigen
zomer.
Niet alleen de bouwbedrijven gaan
onder groote werkloosheid gebukt. De
slechte economische toestanden oefenen
hun invloed op een menigte andere
bedrijven uit. Bij de diamantbewerkers
te Amsterdam heeft men reeds eenige
maanden een werkloosheid, die niet
minder is dan die der bouwvakarbeiders.
De Algemeene Nederlandsche Diamant-
bewerkersbond telde in April 500700
werkloozen per week, zijnde 6 tot 8 pet.
van hun ledental; in Juni was het aantal
werkloozen zelfs tot 1439, zijnde 17 pet.,
gestegen. In vele steden heerscht onder
de sigarenmakers een even groote
werkloosheid. In alle luxe-industrieën
en in de kleedingindustrie is, mede ten
gevolge van dezelfde oorzaken, als ook
van de slechte weersgesteldheid, de
toestand al even schrikbarend. Ja, zelfs
in een bedrijf als het typografenbedrijf,
waar de werkloosheid onder de ge
organiseerde leden zelden grooter is
dan 1 pet., is in de laatste weken op
vele plaatsen de werkloosheid zoodanig
toegenomen, dat zij tot 3 pet. en meer
is gestegen.
Kunst en Wetenschap.
Bij den uitgever P. M. Wink te
Amersfoort zijn ter perseeen oor
spronkelijke roman van mej. Daisy E.
A. Junius, getiteld „De Bakens verzet 1",
behandelend het moderne huwelijk, en
een van den heer H. H. J. Maas, „Ver-
stooteling," welke het leven beschrijft
van de plattelandsbevolking in Lim
burg.
EDVARD GRIEGJ
Uit Bergen komt de droeve tij
ding, dat de beroemde componist van
zooveel heerlijke klavierstukken en
liederen, van de Peer Gynt-muziek
enz., hedenmorgen vroeg gestorven is.
Hij was in Juni 1843 te Bergen gebo
ren, studeerde te Leipzich, werkte eenige
jaren te Christiania, maakte kunstreizen
en wijdde zich verder aan de compo
sitie. Hij woonde meestal des winters
te Kopenhagen, des zomers op zijn
villa Troldhangen te Bergen. Als
klavierspeler en dirigent van zijn eigen
werken is hij ook meermalen in ons
land opgetreden.
Dinsdag dineerden ten Paleize Het
Loo o.a. de luitenant-kolonel Meteler-
kamp en de majoor Twlss.
Zooals het zich thans laat aan
zien, komen de stallen noch de woningen
van het nieuwe kazernement te Ede
met 1 October a.s. gereed, zoodat,
wanneer de datum van aankomst der
bereden wapens onveranderd blijft, er
een herhaling komt van hetgeen ver
leden jaar Mei geschied is, nl. dat de
gezinnen der gehuwden in hun tegen
woordige standplaatsen achterblijven en
dat het kazernement betrokken moet
worden, terwijl de werklieden nog druk
bezig zijn. De oorzaak der vertraging
moet voor het grootste gedeelte gezocht
worden in het slechte weer.
Woensdag herdacht de heer Herm.
P. van Haselen den dag waarop hij
voor 25 jaar in functie trad als secre
taris-penningmeester der hulpbank van
het plaatselijk Nutsdepartement. Namens
het Bestuur bood de heer J. H. Krudop
hem een stoffelijk blijk van waardeering
aan.
De overplaatsing van Dr. J. A.
Smits, officier van gezondheid ie klas
is bepaald op 1 December a.s., op wel
ken datum alhier in garnizoen komt
de officier van gezondheid 2de klas C.
Boeser, thans te Deventer.
Bij den heer E. H. van Sweden,
Groote Spui 1, is komen aanvliegen
een postduif welke aan den rechterpoot
een looden ring draagt gemerkt 50 07
U 8181 en a„n den linkerpoot een
gummi ring gemerkt H 213.
De bataljons van het 5e regiment
infanterie en de batterijen van het ie
reg. veld-artillerie vertrokken gisteren
naar de Veluwe, tot het bijwonen der
groote manoeuvres. Het ie bateljonen
de staf van het 5e vertrokken per extra-
trein reeds te 5.30 voorm. Dit korps
zal zich 4 en 5 September bevinden te
Vaassen, 6, 7 en 8 Sept. in de leger
plaats bij Milligen en 9, 10 en 11 Sept.
in de legerplaats bij Harskamp.
De Gezondheidscommissie te
Amersfoort heeft adhaesie betuigd met
het adres der commissie te Baarn nopens
de stofplaag, veroorzaakt door automo
bielen. De Amersfoortsche commissie
heeft een zelfstandig adres gericht tot
den Hoofdinspecteur der Volksgezond
heid in deze provincie.
Tot ons genoegen zagen we, dat
overal de straten, opgebroken voor de
versieringen op Koninginnedag, weer
hersteld zijn.
Tot onze spijt hebben nog iets
omtrent de feestviering vergeten. De
Hagenaars hadden nl. een telegram aan
H. M. de Koningin gezonden, waarop
dienzelfden dag een dankbetuiging der
Vorstin volgde. Het bewuste stuk werd
op een carton geplakt en zoo aan een
paal geplaatst zoodat alle bewoners en
kijkers er kennis van konden nemen.
Staatscourant No. 204 bevat de
Statuten der afdeeling Amersfoort en
omstreken van den Nederlandschen
Protestantenbond.
Bij Kon. Besluit zijn met ingang
van 15 September benoemd bij het
wapen der cavalerie;
bij het 2de regiment, tot ritmeester
de eerste-luitenant G. J. Maris, van het
korps;
bij het 4de regiment, tot ritmeester,
de eerste-luitenant Jhr. H. F. van Kin
schot van het escadron ordonnansen.
Heden, Donderdag 5 September,
herdenkt de heer G. J. Buys, directeur
der Hoogere Burgerschool alhier, den dag
waarop hij voor 23 jaar bij het middel
baar onderwijs werkzaam kwam. De
leeraren en leerlingen hebben dezen
dag niet onopgemerkt laten voorbij
gaan. Behalve een aandenken aan dezen
dag boden een aantal leeraren den heer
Buys een bloemstuk aan, terwijl hij
van de leerlingen eveneens een stof
felijk aandenken en een krans ontving.
Bij de gehouden herstemming
voor leden van de Kamer van Arbeid
voor de Bouwbedrijven zijn gekozen
uit de werkgevers de heeren C. Prins
en G. van Nieuwenhuizen met 6 stemmen
stemmen en uit de werklieden G. van
van den Brink te Hoogland met 36
stemmen.
Door de politie is heden alhier
aangehouden een «mijnheer», die nog
1jaar te goed had voor Veenhuizen.
Gisteravond is aan den Soesterweg
wederom een drankwetovertreding ge
constateerd. Door de politie is proces
verbaal opgemaakt.
Hedenmorgen viel, bij het spelen
op het hek beneden Amicitia, de
11-jarige C. de W. met zijn zijde in
een der pinnen, die hem door zijn
kleeren in het bovenbeen drong. Hoe
wel de verwonding niet ernstig is, zal
de jongen toch eenige dagen te bed
moeten blijven.
Gisterenmiddag half vier, niet
twee uur zooals aanvankelijk het plan
was, had de eerste steenlegging plaats
voor de nieuwe Fröbelschool, die aan
de Beekesteinsche laan zal verrijzen.
Deze onderwijsinrichting is een tweetal
jaren verbonden geweest met de Indu
strie- en Huishoudschool, maar met het
oog op de subsidies was een scheiding
noodzakelijk. Het plaatselijk Nutsdepar
tement, het groote belang van het
voorbereidend onderwijs inziende, heeft
daarop het lot der Fröbelschool zich
aangetrokken en na ampele besprekin
gen is het besluit genomen een Nuts-
Fröbelschool te stichten.
Tegen half vier hadden het bestuur
van het Nutsdepartement en eenige
belangstellenden, benevens de bouw
meester de heer C. Prins en de werk
lieden zich op het ^bouwterrein ver
zameld. Alvorens tot de eerste steen
legging over te gaan, sprak de voorzitter
van het Nutsbestuur, Ds. J. L. F. de
Meyere, het volgende:
Heeren, Bestuursleden van het Nuts
departement. Het zij mij vergund, als
Uw voorzitter, een enkel woord tot U
te spreken.
Voor het welzijn van het kind kan
nooit genoeg gedaan worden. De Maat
schappij tot Nut van't Algemeen heeft,
in haar meer dan honderdjarig bestaan,
steeds die gedachte diep gevoeld. Steeds
heeft zij alles gedaan, wat daaraan be
vorderlijk kan zijn, steeds heeft zij zorg
gedragen voor goede bewaarscholen.
Ook dit streven willen wij volgen.
Toen het bekend werd, dat de Fröbel-
school nog maar kort verbonden kon
blijven met de Industrie-school, heb
ben wij aanstonds onze aandacht
aan die onderwijs-inrichting gewijd
en onmiddellijk hebben wij de stap
pen gedaan, die we in deYgegeven
omstandigheden moesten doen. We
hebben de zaak in ernstige overweging
genomen en het resultaat is, dat ons
door de leden van het Departement is
opgedragen een Fröbelschool te doen
bouwen, beantwoordende aan de eischen
des tijds. De vele bezwaren zijn op
gelost en allen die het bewaarschool-
onderwijs hebben leeren waardeeren,
zullen dit feit met vreugde begroeten.
't Is aan U, mijnheer Prins, dat ons
Bestuur opgedragen heeft een plan
te maken en voor de uitvoering zorg te
dragen. Thans kunnen we overgaan
tot het leggen van den eersten steen.
Het werk is bij U in goede handen.
Wij hopen, dat U gesteund zult worden
doer de trouwe plichtsbetrachting van
uw personeel en dat hier een gebouw
zal verrijzen, dat een sieraad zal zijn
voor onze stad. Dan hoop ik, tot allen
die daaraan hebben medegewerkt te
kunnen brengen een woord van lof en
dank en hulde.
Thans zal ik overgaan tot het leggen
van den eersten steen.
Nadat Ds. delJMeyere den eersten
steen geplaatst had sprak hij nog als
volgt
Ik eindig met den wensch uit te
spreken, dat de nieuwe Fröbelschool
zal zijn een instelling van groot sociaal
nut. Het voorbereidend onderwijs zal
meer en meer onze aandacht vragen
Ik hoop dat de kinderen hier zullen
spelen, leeren en zich gelukkig gevoelen.
En hiermede verklaar ik deze plech
tigheid voor geëindigd.
BAARN. In de Dinsdag gehouden
Raadszitting werden de her- en gekozen
Raadsleden Daatselaar, Stoker, jhr. mr.
Rutgers van Rozenburg, Hornsveld en
Seldenrijk geïnstalleerd. Tot wedhouder
(vacature-dr. A. J. A. Thomas) werd
bij tweede stemming benoemd A. J.
Bicker Caarten, die de benoeming heeft
aangenomen. Op zijn verzoek werd
eervol ontslag verleend als ambte
naar van den Burgerlijken Stand aan
dr. A. J. A. Thomas. Als zoodanig
werd daarop gekozen H. J. Bicker
Caarten. Tot lid der commissie voor
de platsoenen en beplantingen werd
benoemd H. Hornsveld en tot lid der
commissie van bijstand voor de finan
ciën jhr. mr. Rutgers van Rozenburg.
Alhier geraakte Maandagavond
een Utrechtsch wagentje van den heer
Z. Hoolewerf uit Bunschoten met 7
personen in de Wetering nabij den
Baarnschen dijk te water. Zes personen
waren spoedig op 't droge gebracht,
doch een 3-jarig meisje werd eerst na
eenige minuten vanonder den wagen
te voorschijn gehaald.
Het gelukte de levensgeesten weer
op te wekken.
Dr. W. J. Voorthuizen zal 28
September a.s. zijn zilveren feest als
gemeentegeneesheer alhier, herdenken.
Zondag speelde H. V. C. II een
vriendschappelijke match tegen Velox
uit Utrecht, welke club ook plannen
heeft in den a.s. winter in de 2de
klasse van den U. P. V. B. uit te
komen, evenals H. V. C. II.
Beide elftallen waren aan elkander
gewaagd. Toch moest Velox het af
leggen tegen H. V. C. II, die met
2—0 den wedstrijd won.
Ds. L. van Mastrigt te Barneveld,
heeft een beroep ontvangen naar Poort
vliet.
Gereformeerde Kerken.
Bedankt voor het beroep te De
Bilt door Ds. A. Voogel te Putten.
