mN-SEiNL iNU
Staten-Generaal.
Uit de Pers.
Kunst en Wetenschap.
te bewerken het samengaan van libe
ralen en conservatieven. Naar Fransch
voorbeeld sprak men van een blok.
Het Fransche blok echter omvat uit
sluitend leden van de linkerzijde; het
Duitsche moet van rechts een links
steun ontvangen. Dat was eenigszins
bedenkelijk. De ware conservatief ge
voelt zich meer door het Centrum aan
getrokken dan door de vrijzinnigen.
Bovendien zijn de conservatieve partijen
aan samenwerking met het Centrum
gewoon en de nieuwe combinatie was
hun niet recht naar den zin. Het blijkt
nog eens uit een Berlijnsch orgaan der
conservatieve partij, dat beweert dat
de paring van liberalen en conserva
tieven een mislukking is geweest en
dat de Rijkskanselier dit zeer goed
begrijpt. Het blad constateert, dat de
belangen der conservatieve partij zeer
dikwijls samensmelten met die van het
Centrum en geenszins met die der
liberalen.
De laatsten strijden bijv. op het oogen
blik voor eene nieuwe kiesrechtregeling
in Pruisen. Men weet dat zelfs Bismarck,
wien niemand van liberale neigingen
zal hebben verdacht, het Pruisische
Kiesrecht veroordeelde. De conserva-'
tieven daarentegen zijn voor geen
ingrijpende wijzigingen te vinden.
Aan den anderen kant is men bij
de liberalen ook niet warm voor een
verbond met de sterke conservatieven,
die men zoolang heeft bestreden.
En nu toont juist het Centrum zich
geneigd tot zekere concessies, die door
de conservatieven dankbaar zouden
worden aanvaard.
De heer von Bülow staat thans voor
moeilijke vragen. Hij heeft reeds een
aantal mannen, tot verschillende par
tijen behoorende, ontboden en lange
gesprekken met hen gevoerd, om hen
te winnen voor zijne politiek. Als de
Duitsche Rijksdag weer bijeenkomt
zal het blijken, of hij hierin is geslaagd.
Voor den Rijkskanselier hangt zeer
veel af van het slagen der politieke
combinatie, waartoe hij het initiatief
heeft genomen. Slaagt zij niet, ver
eenigen zich weer Centrum en conser
vatieven, dan zou het wel eens kunnen
zijn, dat zijne dagen waren geteld.
Vreeselijke bijzonderheden worden
thans gemeld van beestachtige tooneelen
die dezer dagen weer in Odessa hebben
plaats gehad, naar aanleiding van de
begrafenis van ten vermoorden com
missaris van politie.
Uit het midden van de lijkstoet, die
uit ieden van het verbond der «echt
Russische mannen bestond, werden
schoten gelost op het Joodsche hospi
taal. Zij bleven van Joodsche zijde on
beantwoord, doch onruststokers uit de
menigte schoten op den stoet.
De lijkwagen werd getroffen en een
vreeselijke paniek ontstond. Onder voor
wendsel dat dejoden geschoten hadden,
drongen de mannen van het verbond
het Joodsch hospitaal binnen, dat zij
van onder tot boven doorzochten. Een
aantal doctoren werden slagen toege
diend. Op de straat zetten zij hun
baldadigheden voort en verwondden
tal van voorbijgangers, tot politie en
kozakken ze uit elkaar joegen.
Deze geweldenarijen waren het sein
tot nog meerdere onlusten. Trams wer
den aangehouden en de erin zittende
Joden mishandeld. Een oud Joodsch
handelaar werd gedood.
Uit Frankrijk wordt een
nieuwe uitbarsting van ongeregeldheden
in het wijnbouwgebied bericht. Te
Coursan, bij Narbonne, is de wijngaard,
welks eigenaar zijn wijn te goedkoop
had verkocht, door een verontwaardigde
menigte geheel vernield. Aan een boom
bij den wijngaard was een bord opge
hangen met het opschrift«Eerste waar
schuwing aan de verraders, die maken
dat het volk honger moet lijden
Er heerscht groote opgewondenheid
daar in den omtrek en men vreest nog
verdere ongeregeldheden.
Te Antwerpen is de toestand
onveranderd gebleven. Het was ook
Dinsdag rustig in de haven. Beide par
tijen, zoowel de arbeiders in een groote
vergadering, als de patroons der Fédéra-
tion Maritime, verklaarden te willen
volhouden.
Maar toch wordt weder voorspeld,
dat het eind van den strijd nabij 'is.
De Etoile Beige verzekert «uit goede
bron», dat een schikking tusschen de
partijen zeer aanstaande en nog maar
een quaestie van eenige uren zou zijn.
De stakers hebben meer moed gekre
gen doordat een der grootste graan-
huizen der stad, de firma Louis Dreyfus,
de voorwaarden der werklieden heeft
aangenomen en nu zelf, zonder tusschen-
komst van de Fédération Maritime haar
graan wil lossen.
Uit Marokko wordt bericht, dat
er telkens afgevaardigden van stammen
te Casablanca komen, ten einde om
vrede te vragen.
Generaal Drude eischt echter gelijk
tijdige onderwerping van de 12 stammen
der Chaoeia's. Tiet schijnt echter, dat
enkele dezer stammen nog tegenstand
willen bieden en het kunnen ook, aan
gezien ze nog niet uitgeput zijn.
Van de komst van Sultan Abdul
Azis te Rabat hoopt men een zeer guns
tige uitwerking in die 6treek.
Men verwacht, dat de inlanders, bij
het invallen van den regentijd, rustig
aan het bebouwen van hunne velden
zullen gaan.
Als de rust geheel hersteld zal zijn
in den omtrek van Casablanca, zal men
aan het inrichten van de nieuwe politie
zonder Marokkanen gaan, en
waarschijnlijk zullen de troepen, die nu
Casablanca bezet houden, verdeeld wor
den over de acht havens, die in de
overeenkomst van Algesiras zijn aange
wezen.
Overzicht van de opbrengst der mid
delen (hoofdsom en opcenten) over de
maand Aug. 1907, in vergelijking ge
bracht met de opbrengst over hetzelfde
tijdvak van 1906, door het departement
van Financien openbaar gemaakt.
1907. 1906.
Directe belast, f 2.469.583, f 2.027.239,
Recht, op den
invoer - 987.188, - 1.019.501,
Accijnzen - 5.163.794, -4.862.023,
Waarb. en bel.
der goud. en
zilv. werken - 36.243, - 36.261,
Indir. belast. - 2.422.978, -2.457.693,
Domeinen - 28.150, - 26.361,
Posterijen - 1.171.653, -1.084.630,
Rijkstelegr. - 300.670, - 276.730,
Staatsloterij - 33-394. - 24-374.
Akte v. Jacht
en visscherij - 30.171, - 31.583,
Loodsgelden - 254.878, - 233095,
Totaal f 12.898.705, f 12.079.501,
De opbrengst over de eerste acht maan
den van 1907 bedroeg f 103.706.494
tegen f 100.678.544 over de eerste
acht maanden van 1906.
Door de politieke partijen in het
district Franeker zijn tot candidaten
voor de Tweede Kamer gesteld de
heeren
Dr. A. van Raalte, vrijz.-dem. Dor
drecht
W. P. G. Helsdingen, S. D. A. P.,
Arnhem
J. v. d. Molen, anti-rev. Leeuwarden.
Het vaandel van het 4e Regt. Inf.
is gelukkig terug. Luitenant Kapteyn,
die met eenige manschappen in het kamp
van Zeist was achtergebleven, had in
overleg met de politie f 25 uitgeloofd
voor het vinden van het vaandel, wat
voor de manschappen en de burgers
uit den omtrek een aansporing was tot
ijverig zoeken. Een boer vond in de
nabijheid van den Soesterberg het vaan
del onbeschadigd terug. Dadelijk reisden
eenige vertrouwde manschappen met
het doek rechtstreeks naar Den Haag,
waar het te kwart voor twaalf aankwam.
Met een auto werd de stok, die nog
in Leiden was, gebaald en zoo kon het
vaandel bij de plechtigheid nog gebruikt
worden. Het was juist aanwezig, toen
H. M. de Koningin het 4e regiment
passeerde.
Dinsdag kwamen de troepen met
groote opgewektheid, het vaandel fier
omhoog geheven, weder in de kazerne
bij de Morschpoort. Daar hadden zich
heel wat menschen verzameld, die een
luid hoerah aanhieven, welke attentie
door den commandant met een harte
lijke begroeting werd beantwoord.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van Dinsdag hield
de ouderdoms-president, de heer v.
Alphen, de volgende rede:
Mijne Heeren
Door leeftijd nogmaals geroepen, als
tijdelijk voorzitter de werkzaamheden
onzer Kamer bij den aanvang van een
nieuw zittingjaar in te leiden, heb ik
de eer, uit naam der Kamer, mijne
mede-leden daarin welkom te heeten.
Twee onzer traden sedert den aan
vang der vorige zitting als nieuwe leden
op. Zij vervingen een lid, dat reeds bij
de opening deed verstaan, dat wij zijne
welsprekende stem niet meer zouden
hooren en een ander, die door cumulatie
van betrekkingen zich genoopt vond tot
aftreden.
Wij houden hen in goede gedachte
nis, evenzeer als de beide anderen, wier
open plaatsen nog niet vervuld zijn. Een
dezer, kundig en aangenaam in den
omging, ontviel ons, helaas, door plot
seling overlijden, en de tweede, bijzon
der vertrouwd met Indische toestanden,
dien wij wegens ziekte reeds geruimen
tijd niet onder ons zagen, vond, tot ons
leedwezen, zijn gezondheidstoestand niet
verbeterd en kondigde zeer onlangs zijn
ontslag aan.
Geen verandering ontstond in de
gelukkige omstandigheid, dat onze ge-
eerbiedigde en geliefde Koningin ons
gespaard bleef voor de heropening van
de zitting der Staten Generaal, in dezen
ochtend.
Moge, tot voldoening van H. M., die
Haar taak met zooveel waardigheid en
toewijding vervult en tot heil van land
en volk onze arbeid strekken, en worde
de zegen van God, den ITeere daartoe
ons niet onthouden.
Ik verklaar de vergadering te zijn
geopend.» (Applaus).
De aanbieding der Staatsbegrooting
door den Minister van Financiën ge
schied zijnde, werd de nominatie voor
het voorzitterschap opgemaakt, waarop
achtereenvolgens geplaatst wqrden de
heeren rar. J. Röell met 72 van de 93
stemmen; mr. H. Goeman Borgesius.
met 47 van de 94 stemmen (40 op mr.
M. J. C. M. Kolkman, met 80 van de
91 stemmen.
Een commissie heeft gisteren deze
voordracht aan de Koningin aangebo
den, die de heer Röell heeft benoemd.
Gisteren te 1 uur werd de Indische
begrooting onderzocht.
Gisteren om 3 '/a uur openbare ver
gadering, waarin de heer Röell als
president werd geïnstalleerd.
EERSTE KAMCR.
Zooals te doen gebruikelijk is, kwa
men na de openingsvergadering de
beide Kamers der Staten-Generaal bij
een.
In de Eerste hield Baron Schimmel-
penninck het even gebruikelijke speechje
bij de aanvaarding van het voorzitter
schap.
Hij zeide (nadat de nieuwgekozen
leden waren toegelaten), dat het hoog
geacht vertrouwen der Koningin hem
weder tot dit ambt had geroepen en
herinnerde er aan, dat in de afgeloopen
zitting de positie van de Eerste Kamer,
zoowel naar aanleiding van haar vo
tum over de Oorlogsbegrooting als
van het raport der Grondwetscommissie
van verschillende zijden polemiek uit
lokte, doch dat bij alle verdeeldheid
men het daarover eens was, dat de
beslissing omtrent het algemeen Staats
beleid niet berustte bij deze, doch bij
de Tweede Kamer.
Daartegenover echter meent de
voorzitter moet het recht van de
Eerste Kamer, zelfstandig over de
aangeboden wetsontwerpen te oordee-
len, krachtig worden gehandhaafd.
Tiet valt niet te ontkennen, dat deze
positie moeielijkheden met zich brengt,
doch juist daardoor ook blijft de Kamer
een hoog standpunt innemen, „om de
woorden te gebruiken van het geacht
mede-lid, dat ons verlaten heeft."
Deze tegenstrijdigheid in de roeping
der Eerste Kamer acht hij te ontgaan
minstens te verzachten, door bij gele
genheden, waarbij gebruik moet wor
den gemaakt van het recht, H, M de
Koningin eerbiedig te verzoeken, een
wetsvoorstel in nadere overweging te
nemen (van welk recht steeds een
spaarzaam gebruik moet worden ge
maakt) zoo duidelijk mogelijk te zeg
gen, welke de bezwaren tegen het ont
werp zijn en deze zoo concreet moge
lijk te omschrijven. Zal van.de Eerste
Kamer een inderdaad nuttige invloed
kunnen uitgaan, vooral bij sociale wet
ten, dan is het noodig, dat er geen
twijfel besta omtrent den aard dezer
bezwaren, waarmee dan bij de indie
ning van een novelle kan worden re
kening gehouden.
De voorzitter was overtuigd den
heeren hiermee niets nieuws te hebben
geleerd, doch meende bij gelegenheid
van den aanvang der nieuwe zitting
hieraan nog wel eens te mogen her
inneren en hoe dit ook zij, hij rekent
weer op het vertrouwen en de mede
werking der Kamer. (Applaus).
De Troonrede zou met een adres
van antwoord worden beantwoord en
de Kamer is daartoe gisteren weder bij
eenkomen.
De Mlllioenen-nota.
Uit de staatsbegrooting, door den
minister van Financien aangeboden, zij
het volgende meegedeeld.
1905 heeft een voordeelig saldo van
f2,231,852,46 gehad; de afloop van dit
dienstjaar is «bepaald gunstig.» De
uitkomsten van 1906 zijn «hoogst be
vredigend», waar de middelen ongeveer
10 millioen meer opbrachten dan de
raming. In plaats van een tekort van
f ro,2St,ooo verwacht men een over
schot van f2,351,000.
Over 1807 is de loop der middelen
tot nu toe zeker niet ongunstig, al is
het accres niet zóó groot als verleden
jaar, voor de middelen van AL
f 2,439,000. Bovendien zal de bijdrage
van de Nederlandsche Bank wel goed
worden. Er zou dus niet kans zijn op
een aanzienlijk tekort, indien er niet een
tekort was bij den dienst der Rijks
verzekeringsbank.
Voor 190S werden de uitgaven ge
raamd op f 194.768.979.06, de inkomsten
op f 183.07 717 1.00, derhalve een tekort
van f 11.691.788.06.
Behalve Buitenlandsche Zaken, Natio
nale Schuld en Koloniën vragen alle
diensten meer dan verleden jaar, Binnen-
landsche Zaken zelfs f 1.618.406, Finan-
ciën f 2.374.334 ^8 en Landbouw enz.
f 1.466.796.50 meer. Over hetjgeheel
overtreffen de verhoogingen tegenover
verleden jaar de verminderingen met
ruim 7]/a millioen Voor gebouwen in
verband met{ eene algeheele reorgani
satie van het rijksopvoedingswezen
wordt f 170.000 (eerste termijn) meer
gevraagd, voor eene nieuwe straf
gevangenis met- daaraan verbonden
«observatie inrichting voor gevangenen
met geschokt gemoedsleven» f50.000
(eerste termijn).
f 445.000 meer wordt gevraagd voor
subsidiën aan lager onderwijs, groote
bedragen meer voor de Technische
Hougeschool, het laboratorium van den
Centralen Gezondheidsraad en voor
allerlei subsidie-verhoogingen. Boven
dien f 200 000 meer voor rijks hoogere
burgerscholen, hoofdzakelijk in verband
met de overneming en stichting van
scholen te Hoorn, V e e n d a m. Steen-
wijk en Coevorden. Voor loodswezen
is f217002 minder geraamd, omdat
de werken voor de kustlichten zullen
worden uitgesteld Er wordt f 600.000
meer uitgetrokken voor voorschotten
ingevolge de woningwet en f 1.125.000
voorschot aan het «Fonds voor de
spoedige afwerking van de stelling van
Amsterdam». De gemeenten krijgen
volgens de wet van 1897 f219.000
meer. Op het VHIste hoofdstuk komt
f 850.000 meer voor het bovenbedoelde
stellingfonds. De posterijen enz. vragen
bijna 9 ton meer, waarvan 3 ton
voor personeel en ruim 5 '/3 ton meer
voor de telefoon en telegraaf. Voor
opsporing van delfstoffen wordt 2'/s
ton meer, voor de staalmijnen ongeveer
61/, ton meer gevraagd. Landbouw
krijgt f 390.000 meer, waarvan
f63.900 reis en verblijfkosten voor den
veeartsenijkundigen dienst en f 250.000
voor tuberculose.
De middelen zijn ruim 5 mil
lioen hooger geraamd dan verleden
jaar.
Het geraamde tekort van ruim 111/3
millioen wordt bijna 41/2 millioen, indien
men f 8.101.600 aan uitgaven als bui
tengewone ontvangsten uit den gewonen
dienst afvoert. En deze 4'/s millioen
zullen wel niet meer dan f 4.251.000
worden.
De tegenwoordige toestand is dus
eenigszins gunstiger dan die bij indiening
van de begrooting voor 1907 het tekort,
is ó'/j ton kleiner.
De tijdelijke versterking der mid
delen van 10 opcenten op vermogens-
en bedrijfsbelastingen kan achterwege
blijven.
De Pers over de Troonrede.
De meeste bladen hebben reeds hunne
meening gezegd over de Troonrede.
Over het algemeen zijn de anti-cleri-
cale bladen er nog al mee ingenomen.
De clericale bladen denken er natuurlijk
anders overdat is nu eenmaal zoo.
De fanatieken vinden er natuurlijk
niets goeds aan.
Uit de algemeene beschouwingen
nemen wij de volgende
«Het Vaderland» zegt, dat de
regeering ten aanzien van de Grond
wetsherziening een middenweg heeft
ingeslagen.
Het besef van de broosheid van het
ministerieel leven heeft haar doen be
sluiten, de Grondwetsherziening aan te
kondigen als zullende «eerlang» de
Staten-Generaal bereiken. Maar hoewel
deze toezegging op het programma
voor dit zittingsjaar de eerste plaats
inneemt, laat de Regeering niet los,
wat van het in 1905 door haar aan
gekondigde werkplan tot dusverre on
uitgevoerd is gebleven, of nog niet
werd ingediend.
Voor het overige stelt, naar het oor
deel van het blad, de Troonrede met
logische orde de regelmatige afdoening
van het in 1905 aangekondigde regee-
ringsprogramma in uitzicht.
De «Nieuwe Arnhemsche
Courant» mist met leedwezen de
aankondiging eener herziening van het
Ie boek van het Wetb. v. Koophandel,
zoo noodig door tal van financieele
rampen. Het bevreemdt het blad dat
met geen woord gezinspeeld wordt op
een voorgenomen wijziging der Arbeids
wet. Evenzoo betreurt het dat de Troon
rede geen licht geeft omtrent de plannen
der regeering met betrekking tot het
Middelbaar en Lager technisch onder
wijs.
Wat den algemeenen indruk betreft
door de Troonrede gewekt, hij is deze.
dat zij vrijwel beantwoordt aan den
huidigen politieken toestand. Hare be-
teekenis schuilt in de paragraaf betref
fende de voorstellen tot Grondwets
herziening. Mag de regeering daarvoor
voldoenden steun vinden, dan bevat
deze Troonrede genoeg om de ver
wachting op een vruchtbaar legislatief
jaar te wettigen. Zoo niet, dan doet het
er niet veel toe, wat wordt toegezegd.
Het woord van een vroegeren Hoorn-
schen afgevaardigde «er komt toch niets
vanj!» past dan ook hier.
«De Nederlander» zegt:
De korte inhoud van de heden uit
gesproken Troonrede ishet Kabinet
wenscht diligent verklaard te worden.
Wanneer de regeering in deze Troon
rede niets anders verklaard had dan
ditwat van onze vorige toezeggingen
nog niet tot stand gekomen is (men
denke behalve aan het bovengenoemde
ook aan de wetgeving op de naamlooze
vennootschappen, de sneller en eeu-
v oudiger berechting van kantonrechter-
lijke strafzaken, de herziening der wet
op het recht van vereeniging en ver
gadering, de wijziging der woningwet,
de administratieve rechtspraak, de reeds
ingediende belastingwetten, enz.), dat
alles zal in dit jaar worden afgewerkt,
en bovendien zal, om de politieke franje
niet te vergeten, een voorstel tot grond
wetsherziening worden ingediend, dan
ware dit reeds een toezegging, die
minstens driemaal zooveel bevatte dan
in een jaar kan worden afgedaan. Waar
zij er nu bovendien nog een reeks
nieuwe zaken bijvoegt, daar is het
verzoek om diligentverklaring, dus ook
de betuiging van levenslust en werk
kracht der regeering, zoo welsprekend
mogelijk.
In «De Tijd» lezen we o.a. het
volgende
De Troonrede van dit jaar laat men
het beste recht wedervaren, door er
zoo weinig mogelijk van te zeggen.
Een bepaalden indruk, omtrent wat er
in het aanstaande regeeringsjaar moet
en zal gebeuren, krijgen wij volstrekt
niet. Het is alles even vaag en onzeker;
ja, het schijnt, dat met opzet de ter
minologie zóó gekozen is, dat geen
grootsche verwachtingen worden op
gewekt.
Land en volk vindt, dat er in
de Troonrede veel is, dat bemoedigend
stemt.
Vooreerst de gansche opzet, de rus
tige toon van het geheele stuk. Verder
worden velerlei regelingen toegezegd,
waarnaar sedert lang reikhalzend wordt
uitgezien. Het departement van justitie
spreidt een groote werkkracht ten toon,
en het departement van minister Vee-
gens komt flink voor den dag.
Aangekondigde maatregelen van an
dere ministers zullen het blad meerjin
bijzonderheden bekend moeten worden-
eer het weet, of het zich over die aan,
kondiging mag verheugen. Met name
geldt dit voor de voorstellen omtrent
de kustverdediging en de wijziging van
Miiitiewet en Landweerwet.
Wat de voorstellen tot Grondwets
herziening betreft, Land en Volk ver
trouwt voorhands, dat de regeerings-
voordracht een onbekrompen democra-
tischen geest zal ademen.
De Zutphensche Courant
zegt:
Alles bijeengenomen ademt de gan
sche Troonrede een streven om rustig
en zelfbewust door te werken in den
geest van het regeeringsprogramma.
Bij al wat reeds voor behandeling ge
reed ligt, zal weldra nog een gansche
stapel werk gevoegd worden, waarbij
veel, dat voor alle partijen aannemelijk is.
Als de Kamer nu maar werken wil I
«Het Volk» schrijft:
Een wijziging van militie en land
weerwet wordt aangekondigd. Wij moe
ten afwachten, of zij de afschaffing zal
brengen van de derde herhalingsoefening
en van het blijvend gedeelte. Dat ligt
onder den sluier der officieele geheim
zinnigheid. Openlijk daarentegen wordt
betere voorziening in de eischen der
kustverdediging aangekondigd. De nie-
we marine-minister heeft blijkbaar een
nieuw stelsel, dat in de praktijk neer
komt op nieuwe millioenen.
Voor het overige blijkt, dat de re
geering de zaken gaande houdt, op
dezelfde manier als al haar voorgang
sters. Zij is blijkbaar niet van plan,
haar ontwerpen voor grondwetsherzie
ning in te dienen, voor het einde van
het vierjarig tijdperk in het gezicht
komt. Flaar leven Is fn zekeren zin
afhankelijk van het niet-indienen dier
ontwerpen. Heeft zij haar belofte om
grondwetsherziening te brengen ver
vuld, dan heeft zij ook haar hoofdzaak
afgewerkt.
De abonnementsvoorstellingen In
Amicitia zijn thans vastgesteld als volgt:
Woensdag 27 November, De Ned.
Tooneelvereeniging (Ternooy Apel en
v. d. Horst), Donderdag 12 December,
idem en Woensdag 15 Januari, Het
Rotterdamsche Tooneelgezelschap (v.
Eysden).
De volgende week zal de inteeken-
lijst worden aangeboden.
Met genoegen kunnen wij het
kunstlievend publiek van onze stad
meêdeelen, dat «De Algemeene Muziek
handel» voorheen Stumpff en Koning
te Amsterdam voornemens is, bij
genoegzame deelneming, ook weer
