Vrijzinnig1 Orgaan voor Amersfoort en Omstreken.
No. 97.
ZATERERDAG 2 NOVEMBER 1907.
4e JAARGANG.
van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDEB".
Directeur B>. G, BIJKENS.
Vapsehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Bureau: BBEEDESTB A AT 20.
5 I
Zuinig beheer.
FEUILLETON.
OOM WILLY.
BUITENLAND.
lB
DE EEMLANDEB
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Afzonderlijke nummers- 0.05
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentlën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
(Bü abonnement belangrijke korting.)
od
eo
Bij de behandeling der gemeente-
begrooting hebben we een paar raads
leden hooren zeggen, dat men niet
altijd mag vragen, als er iets nood
zakelijks moet geschieden, «is daar wel
geld voor?» Als het er niet is, dan
moet het er maar komen.
Dat is geheel naar ons hart gesproken,
zooals de lezer, die onlangs ons artikel
tje over het wenschelijke van salaris-
verhooging der onderwijzers heeft ge
volgd, zal begrijpen.
Afgezien van deze voorstellen, willen
wij die stelling nog eens weder onder
oogen zien.
Vele candidaten voor den gemeente
raad leggen, voor ze gekozen zijn, de
belofte af vooral zuinigheid te zullen
betrachten in het gemeentelijk beheer.
Zijn ze eenmaal gekozen, dan merkt
men van dat bezuinigen niet veel meer.
Dat komt niet, omdat ze dan plotseling
hun belofte hebben vergeten, maar
omdat ze zijn gaan begrijpen, dat men
niet altijd zuinig zijn kan.
De groote fout, die gemaakt wordt
bij de beoordeeling der kosten van de
gemeentehuishouding is deze, dat ze
bij een particuliere huishouding verge
leken wordt.
Als een belastingbetaler wat krap in
zijn geld zit, dan koopt hij geen nieuw
pak kleeren, maar blijft nog wat in zijn
oude plunje rondloopen, tot hij wat
ruimer in zijn geld zit.
Waarom, zoo vraagt men dikwijls,
doet de gemeente niet evenzoo en wacht
bijv. met het verhoogen van salarissen
van ambtenaren op betere tijden
Wanneer zit een gemeente krap?
Het antwoord daarop kan heel kort
zijn. Altijd.
Immers, de bovengenoemde belasting
betaler, die op een oogenblik geen geld
heeft liggen om een nieuw pak kleeren
Uit het Duitsch van Jassy Torrund.
26)
Toen het snikken, maar niet ophield,
werd zij verdrietig.
Wees toch niet zoo kinderachtig,
Kathe. Hoe kan men de eenvoudigste
dingen toch zoo tragisch opnemen.
Zie eens, hij moet zich toch weer ge
heel in zijn rol van oom thuis gevoeld
hebben, anders deed hij het zeker niet.
Hij heeft zijne dwaze liefdesgedachten
uit het hoofd gezet, ze vergeten en
begraven. Juist. De mannen worden
zoo spoedig met zoo iets klaar.
met, wilde Kathe zeggen.
O, wat weet jij van zulk een liefde.
Maar zij zweeg, de nuchter denkende
Jenny, had haar toch niet begrepen.
Maar diep in haar hart klonk en zong
een oud vers:
Want niemand, niemand vind ik ooit
Die mij zoo mint als gij 1
Het was, alsof gesloten deuren plot
seling waren opengesprongen. Xq dit
oogenblik wist en begreep zij het-
zulk eene liefde, zulk eene grootmoe
dige, opofferende liefde, die alles geeft
en niets daarvoor ontvangt, was er op
de geheele wereld maar een.
te koopen, komt na eenige weken in
beter doen, maar de gemeente-admi
nistratie is zóó ingericht, dat ze om zoo
te zeggen altijd even arm blijft. Wat
er van het eene jaar overschiet, wordt
het andere weer op de begrooting ge
bracht; met andere woorden, zij heeft
nooit een spaarpotje. Haar werkelijk
bezit is nul, haar batig saldo van reke
ning een denkbeeldig voordeel, omdat
het onmiddellijk weer opgaat in het
volgend jaar.
Om deze reden kan men zoovaak het
stereotiepe antwoord vernemen«de kas
laat het niet toe.»
Daarom kan en mag een gemeente
bestuur niet redeneeren als een belasting
betaler over zijn pak kleeren. Zegt deze:
ik heb geen geld, dus koop ik het niet,
de gemeente redeneert: dit of dat is
noodig, dus moet het geld er voor komen.
Immers de belastingbetaler die nog
een poosje met zijn oude plunje blijft
rondloopen, hindert daar niemand mee,
maar wanneer het gemeentebestuur
dingen, die naar zijn meening noodig
gedaan moeten worden, nalaat omdat
ze geld kosten, dan kan daarvan de
heele gemeente nadeel ondervinden.
Wanneer een gemeentebestuur zich
bepaalt tot de allernoodzakelijkste uit
gaven, dan wordt een plaats voor hen,
die dachten daarheen te verhuizen, niet
aanlokkelijker.
En wat de salarissen van ambtenaren
in het algemeen betrefthet is in onze
samenleving nog altijd zoo gesteld, dat
goede krachten goed moeten worden
bezoldigd. Een gemeente moet in haar
eigen belang goede ambtenaren hebben
niet alleen, maar ook houden. Elke
wisseling moet tot eene zekere stagnatie
aanleiding geven, omdat de nieuwe
functionaris geruimen tijd noodig heeft
voor hij zich heeft ingewerkt. Daar
tegenover is het een niet gering voordeel
voor de gemeente, wanneer hare ambte
naren lang aanblijven. Flinkeambtenaren,
En het was haar, als liepen alle
menschen die bij haar hoorden, die zij
beweerde lief te hebben, over zijn hart
weg en liepen achteloos en onverschil
lig er op om en zij voelde in Baar
eigen hart de vreeselijke pijn.
Het was goed, dat Henk Dobbelin,
tengevolge van den drukken hooioogst,
gedurende een paar dagen niet kwam.
Zijne bruid zou te veel hebben moeten
vergelijken en zulke vergelijkingen
doen meestal geen goed.
Kathe's opwinding bedaarde. Zij ver
langde bijna een beetje naar hem, tot
wien zij thans behoorde, die haar toch
begrijpen, haar kommer, haar ongerust
heid inzien moest beter dan de
anderen. Zij had tot nu toe nog nooit
over hare toekomstplannen met Henk
gesproken. Een instinctieve afkeer,
de angst voor zijne wellicht, heftige
tegenspraak hield haar ervan terug.
Zij had gemeend, dat, wanneer het
maar eenmaal zoo ver was, dat zij voor
eene betrekking thuisgeroepen werd,
dat het dan nog vroeg genoeg was,
Tante Agnes had somtijds gezegd:
Maar niet te lang vooraf praten,
bij de mannen moet men met een feit
komen, dat imponeert hen en brengt
hun zucht tot tegenspraak het beste
tot zwijgen,
Maar nu wilde zij toch open en
eerlijk met Henk praten, hem alles
zeggen. Alles. Zij verlangde er oprecht
die bij hun gemeentebestuur geen waar
deering vinden, ook in financieelen zin,
hechten zich niet aan de gemeente,
maar zoeken, zoodra hun dat mogelijk is,
elders een betere positie.
De strekking van dit artikeltje is, aan
te toonen, dat zuinigheidsoverwegingen
niet altijd den doorslag mogen geven,
omdat die door de eigenaardige inrich
ting der gemeente-administratie a 11 ij d
aan iedere verbetering en tracte-
mentsverhooging in den weg staan.
De dreigende Staking in Engeland.
Zooals men weet, wordt Engeland
nog steeds bedreigd met eene werk
staking van de spoorwegarbeiders. Dit
geeft aanleiding iets te zeggen over
het socialisme in dat land.
Het socialisme is ook in Engeland
eene macht gewordenhet telt reeds
ettelijke vertegenwoordigers in het
Parlement. Het maakt dikwijls, door
met de oppositie meê te gaan, de taak
der Regeering recht moeilijk. Aan het
hoofd van de beweging der spoorweg
arbeiders, als van alle beweging tegen
de regeeringen en de maatschappij ge
richt, staan de socialistische leiders. Men
hoopt nog dat de heer Doyd George,
president van den Board of Trade, in
staat zal zijn de spoorwegmaatschappijen
tot zekere concessies te bewegen en
men zegt, geruststellend, dat de mach
tige secretaris van de vakvereeniging
der spoorwegarbeiders, Bell, ten slotte
een verstandig man is. Maar men vreest,
dat den een of anderen dag de strijd,
die naar men hoopt ditmaal nog niet
zal beginnen, toch uitbreken zal. Daarom
heeft men een ernstige poging gedaan
om het socialisme op zijn eigen terrein
en met zijne strijdmiddelen te keeren.
Te Londen is een groote vergadering
gehouden, die een comité van actie be
noemd heeft om het socialisme te be
strijden en men tracht de liberalen en
de conservatieven te overtuigen, dat het
thans hun plicht is, hunne geschillen te
vergeten om het gevaar te weren, dat
allen dreigt. Het comité zal geschriften
uitgeven in populairen vorm, om te wijzen
naar; naar zijn sterken arm, dien zij
omvatte, dien zij wel is waar een
weinig vreesde, maar die toch haar
steun voor 't leven zijn zou. Naar zijn
vroolijk gezicht, naar zijn zorgeloos
lachen.
En toen kwam hij toch nog veel te
vroeg.
Geheel onverwacht, op een voormid
dag, toen Kathe juist met een vollen
melkschotel den hof over ging, stond
hij voor haar. Zij had het wel luid
kunnen uitschreeuwen en den schotel
weg kunnen werpen. Snel greep hij
toe en nam hem hair ridderlijk af.
Wat sleep je daar voor een
zwaren schotel, Kathe, kunnen de mei
den dat niet doen vroeg hij met ge
fronst voorhoofd.
Die zijn op 't oogenblik aan de
wasch. Waar kom je vandaan, Henk?
Ik dacht, dat je je handen vol had,
met den hooioogst.
Kathe jstiet de keukendeur open en
hij plaatste den tot den rand toe vollen
schotel op tafel.
Zoo en geef mij nu eerst
eens een kus, schat. Neen, neen, flink.
Eerst een voor de begroeting en dan
een voor den ridderdienst.
Jenny stond met hoogroode wangen
aan den haard en paste voor een do
zijn kookketels op. De huishoudster
was plotseling ziek geworden, twee
meiden waren aan 't wasschen, de
op het onhoudbare der socialistische
theoriën en de eigenaardige wijze,
waarop daarvoor propaganda wordt ge
maakt. Men zal naar de provincie en
naar de arbeiderswijken sprekers uit
zenden, op de hoogte van de sociale
quaestie, om de socialisten te bestrijden.
Dit verschijnsel verdient de aandacht.
Uit Noorwegen.
De bladen bemoeien zich gewoonlijk
weinig met de Scandinavische rijken;
een gelukkig teeken voor die landen.
Maar in den laatsten tijd hebben zij
toch de aandacht gewijd aan Noorwegen,
waar een groot man van het staats-
tooneel is getreden. Wij bedoelen den
minister Michelsen.
Hij is een bekend, hij is een beroemd
man. De scheepsreeder van Bergen heeft
groote dingen gedaan. Hij was de al
machtige minister. Op zijn volk had hij
den grootst mogelijken invloed, zoodat
men tijdens het conflict met Zweden
van hem sprak als van den ongekroon-
den koning van Noorwegen. Hij be
zorgde aan zijn land, op vreedzame
wijze van Zweden gescheiden, koning
Hakon. Hij bleef minister. Hij bleef
het ook toen nieuwe verkiezingen naar
de ^vertegenwoordiging eene meerder
heid zonden, van meer radicale richting
dan de zijne. Want hij was alleen zeer
radicaal wat betreft de zelfstandigheid
van Noorwegen, in de politiek steunde
hij liefst op eene combinatie van con
servatieven en liberalen. Maar eigenlijk
stond hij buiten en boven de partijen;
men erkende dankbaar de groote dien
sten die hij aan zijn land bewezen had
en de nieuwe meederheid deed geene
poging om zijn gezag afbreuk te doen.
Hij heeft niet alleen zijn land tot een
zelfstandig rijk gemaakt, zonder tot een
gevaarlijke breuk met Zweden aanleiding
te geven, hij heeft ook gezorgd voor
de diplomatieke vertegenwoordiging
van het nieuwe koninkrijk en toen de
minister van oorlog, Olsson aftrad, voor
's lands verdediging.
Het was bekend, dat hij aan een
hartkwaal leed, maar hij wilde, niet
tegenstaande zijn vrienden dit aan
raadden, geen rust nemen.
Hij zeide in betrekking te willen
blijven totdat hij verkregen had voor
anderen aan 't hooien, de huisvrouw
en Kathe waren vandaag voortdurend
druk bezig geweest. Zoo kwam het
bezoek nu juist niet gelegen.
Zoo, Henk, is het op Schonhaide
reeds vacantie. Hebben jelui al het
hooi dan al binnen
Neen, volstrekt niet.
Hij schoof een keukenstoel naar
zich toe, zette zich kruiselings daarop
en steunde met de armen op de leu
ning.
Maar ik heb geen zin meer. Men
krijgt er ook eens genoeg van. Maar
weet je wel, meisjes, dat dit geen
mooie begroeting is voor een onver-
wachten gast. Heb je dan niet een
slok bier in huis? Buiten is het om
te stikken zoo warm, dat kan ik je
zeggen.
Nou, hier bij de kachel is het
nu juist ook geen Siberië, merkte
Jenny droog op. Gaat toch in de eet
kamer, kinderen, daar is het tenminste
koel en jij, Kathe, maak wat voor
hem klaar en neem een flesch bier
mee.
Terwijl Kathe in de provisiekamer
rondzocht, hoorde zij ernaast zacht en
vlug praten. Zij voelde een steek In
't hart.
Nu zegt zij hem dat van den
uitzet en de vijftien duizend mark,
dacht zij beklemd. O, zal hij mij bij
staan, zal hij zoo denken als ik?
zijn land wat hij nu nog wenschte, de
neutraliteitsverklaring. Als hij nu is
heengegaan kan men daaruit opmaken
dat zijn wensch vervuld is en de mogend
heden zijn ingegaan op zijn voorstel
om Noorwegen onzijdig te verklaren.
Michelsen is opgevolgd, zooal niet
vervangen door den heer Lövland, tot
nu toe minister van buitenlandsche
zaken.
De heer Lövland is iemand die car
rière heeft gemaakt. Hij begon als ge
woon onderwijzer en werd toen journa
list. Als zoodanig verwierf hij zekere
reputatie en hij werd tot lid der ver
tegenwoordiging gekozen. Later, toen
Noorwegen nog met Zweden verbonden
was, is hij eenige malen minister ge
weest. Hij behoorde van het ontstaan
van het kabinet, dat de scheiding tot
stand bracht tot deze combinatie en stond
met den eersten minister Michelsen op
den besten voet.
In Brussel vertelt men, volgens
de Matindat de regeering eerbiedig
den wensch heeft uitgesproken, dat de
Koning naar België terug zal
keeren.
Hij is nu twee maanden uit zijn
hoofdstad weg en moet het voornemen
te kennen gegeven hebben, om ook
den|winter te VUlefranche, waar hem een
natuurlijke zoon is geboren, door te
brengen. De Koning is nog nooit zoo
lang weg geweest en In regeerings-
kringen is men er te meer verlegen
mee, omdat het parlement binnenkort
het wetsontwerp op de naasting van
den Kongo-staat opnieuw in behande
ling zal nemen.
«De Tagliche Rundschau» ver
neemt dat het O. M. van het eerste
Berlijnsche Landgericht gisteren te
bevoegder plaatse heeft laten weten
dat het de strafrechtelijke vervolging
in het proces-van Moltke
tegen Harden voor zijn rekening
zal nemen. De zaak komt zoodoende
in een geheel nieuw stadium, en zal nu
van voren af aan voor een strafkamer
van vijf rechters behandeld worden.
In den avond van den 3osten
October drong een talrijke Bulgaarsche
bende bij eenige inwoners van de
dorpen Kleponsna en Strytzovon bin-
Toen zij door de keuken ging,
knikte Jenny haar vriendschappelijk toe.
Ga maar, ga maar heen, met
verloofden is toch niets te beginnen
als haar schat er bij zit. Ik zal mij
zelf wel redden.
Maar, Henk, dat je zoo maar
van 't werk wegloopt en papa er al
leen voor laat zitten, dat is toch tegen
alle afspraak, zei Kathe bezorgd en
verwijtend toen ze boven in de eet
kamer een bierglas uit het buffet nam
en voor hem neerzette. Jenny's man
is des morgens om vier uur al op
het veld. Er wordt zelfs den middag
over doorgewerkt, omdat Otto gelooft,
dat wij onweer zullen krijgen.
Henk Dobbelin keek naar haar, hoe
zij een wit servet neerlegde en alles
zoo flink en sierlijk in orde maakte.
Eet nu, Henk.
Je bent een zonderlinge verloofde
Kathe, zei hij hoofdschuddend. In
plaats van je er over te verheugen,
dat ik bij je ben, scheld je mij uit.
Ik schold toch niet, Henk, ik
ben alleen maar bang, dat pa boos
worden zou.
Och kom, laat de oude maar
eens een keer brommen, hij verleert
het anders heelemaal. Ik ben toch geen
daglooner, sapperloot dat werken gaat
iemand toch eens tegenstaan, als men
't beter gewoon is.
Wordt vervolgd
