STATEN GENERAAL. STADSNIEUWS. volgens welke de Zweedsche minister van buitenlandsche zaken, de heer von Trolle, te Parijs zou zijn geweest om onderhandelingen aan te knoopen. Een van beide, of dat laatste is niet waar, of de zending van den minister is mis lukt, Weer zijn er heden berichten over moordpartijen in Macedonië. Een Servische bende heeft in het d'irp Oevantsje zeven Bulgaren, onder wie twee vrouwen, vermoord; de liiken werden op schrikbarende wijze ver minkt. Hot Servische dorp Rakli, bij Per- plepe, is door een Bulgaarsche bende in brand gestoken; een Servische bende snelde ter hulp. Voorts werden nog in verschillende streken vijf Mohammedanen, een vrouw en een kind, door een Bulgaarsche bende omgebracht. Admiraal Philibert seint uit de wateren van Marokko, dat de rust volkomen verzekerd is, met name in Mogador en Mazagan. Naar 't heet, heeft Moelai Hafid door schatting te heffen en door zekere benoemingen zich vijanden onder de stammen ge maakt. De Fransche regeering zal om den verbeterden toestand eenige oorlogs schepen van de Marokkaansche kust terugroepen. Gisteren had er een reeks van conferenties plaats tusschen de vertegen woordigers der Engelsche spoorwegmaat schappijen en Lloyd George, den voor zit Ier van de Board of Trade, en tusschen Lioyd George en de vertegenwoordigers van het spoorwegpersoneel. Lloyd George deelde mede, dal hij wel dacht, dat het tot een schikking zou komen, maar dat wijzigingen in de onderdeelen een be kendmaking ter zake zouden kunnen veilragen. Intusschen heeft de Board of Trade ambtelijk bekend gemaakt, dat het in het geschil op spoorweggebied tol oen schikking is gekomen. Tweede Kamer. De Kamer is Dinsdag begonnen met de behandeling der Indische begrooting. De algemeene beschouwingen zijn thans reeds gesloten ze waren, behalve de Atjeh-quaestie van weinig belang. Maar die quaestie is dan ook weer ter deeg behandeld en het bleek, dat de ongerust- u_:j, J:- -i:* ij.. n is ontstaan, in de Kamer wordt gedeeld. Niet allen - dus zegt de Kamer- overzichtschrijver in de „N. R. CU." spreken dit zoo onverholen uit, als de heeren Van Kol, De Stuers en Thoms n niet allen zijn zoo tel in hunne critiek, omdat zij, terecht, aan de feiten en mis standen, waarvan zij uit de pers ot langs anderen weg kennis erlangden, niet voet stoots zonder nadere controle geloot willen hechtenmaar allen zonder onder scheid, die gisteren en heden aan het woord waren ook mannen als de heeren IJzerman, de Waal Maletijt en Verhey, die toch door niemand voor heelhoofden zullen aangezien worden laten voelen, nat zij in het algemeen aan het bestaan van misbruiken eti ver keerde insluipsels geloovet), waardoor de Aljeh-poliliek, door den heer Van Heulsz ingeleid, dreigt te mislukken. Men poogt te verontschuldigen, te verzachten, naar de oorzaken van laakwaardige hande lingen te zoeken doch ieder geeft op zijn beurt te verstaan, dat ook naar zijne overtuiging in Atjeh dingen ge beuren, die het daglicht kwalijk kunnen verdragen. Voor het feit, dat misschien in Atjeh soms verder wordt gegaan, dan mensche- lijkheid gedoogt, gaven de heeren Thom son en Verhey o.a. de volgende ver klaring hel gevoel in net leger, te zwak in aantal te zijn, om de opgedragen taak naar behoorer. te vervullen, drukt neer, maakl angslig, e:i verleidt sorns tot handelingen, die men lot eigen lijfs behoud noodzakelijk acht, doch die, voelde men zich sterk en tegen alle eventualiteiten opgewassen, zonder twijfel niel zouden worden gepleegd. „Ik heb naar Iiidië geschreven'' zoo verdedigde zich de minister „dat geld geen bezwaar mocht zijn om de troepenmacht in Atjeh zoo hoog op te voeren als wenschelijk werd geacht. Maar zoowel de gouverneur van Atjeh, als de gouverneur-generaal, acht ver- meerdeiing van troepen onnoodig". Tegelijk deelde echter de minister mede, dal, met machtiging der Koningin, de gouverneur-generaal zich naar Aljeh zal begeven, om een nauwgezet onderzoek naar de gebeurtenissen der laatste jaren in te stellen, en ter plaatse te beoor deelen wat staat te doen. Aan het onderzoek, dat door den gouverneur-generaal zal ingesteld wor den, hechtte de heer Van Kol niet veel. Hij vindt een „ernstig, onpartijdig on derzoek onverbiddelijk noodzakelijk". Een dergelijk onderzoek zou door den gou verneur-generaal, Uk „naar de uitvoe ring van z ij n werk door z ij n vrienden" kwam kijken, niet ingesteld kunnen worden meende hij. Mitsdien slelde hij eene motie voor, waarbij hel gouver nementeel onderzoek van de baan werd geschoven en een „onpartijdig onder zoek" werd aanbevolen. Deze motie werd echter met groote meerderheid verworpen alleen de soe.- deruocraten stemden voor. Eene motie van den lieer IJzerman, waarin het vertrouwen werd uitgespro ken, dat de gouverneur-generaal een onpartijdig onderzoek zou weten in te stellen, is daarop aangenomen. In ons vorig nommer hebben we reeds meegedeeld, dat liet bezoek van het Duitsche Keizerpaar aart het Neder- landsche Hof niet doorgaat. Het blijkt nu, dat de reden hiervan gelegen is in het feit, dat de aanstaande van prins August Wilhelm in het stadspaleis de waterpokken heeft gekregen. Onder deze omstandigheden heeft de Keizerin van de reis moeten afzien. Keizer Wilhelm gaat wel naar Engeland, maar toch schijnt zijn jongste ongesteld heid van ernstiger aard geweest te zijn, dan men heeft willen doen gelooven. Immers we lezen nu, dat de Keizer op raad van zijn geneesheeren ter gene zing van de nog steeds voortdurende catarrh, een paar weken op het eiland Wight zal blijven. Volgens een telegram van Wolff's agentschap uit den Haag aan de Duit sche bladen, heeft hel nu echter weer, dat onze regeering bericht heeft ontvan gen dat keizer Wilhelm zijn bezoek aan Nederland uitgesteld heeft, maar dat liet bezoek nog na afloop van zijn verblijf op Wight zal gebracht worden. We zullen nu maar afwachten. Eenige dagen geleden is aan de miliciens in verschillende karzernes, die den 28en dezer met groot verlof zouden gaan de z.g. achtmaanders dus meegedeeld, dat zij nog vier maanden onder de wapens gehouden zullen wor den. Deze maatregel spruit voor uit een besluit van den minister van oorlog, om het blijvend gedeelte dit jaar te vergrooten. Natuurlijk is op het vernemen van deze jobstijding in de karzernes een koor van ontevredenheidsbetuigingen opgegaan, want niet alleen is de ver lenging met een derde deel van den diensttijd een allesbehalve aangename tijding, maar bovendien beteekent deze maatregel voor vele achtmaanders een niet onbeduidend geldelijk verlies. Zoodra nl. in de kazerne bekend gemaakt was, dat de achtmaanders den 21 en November met groot verlof zouden gaan, hebben zij de bekende nummer verwisseling in orde gebracht. Elk jaar vóór het vertrek der viermaanders wordt een officieele loting gehouden die uit wijst, welke viermaanders 4 of 8 maan den, welke achtmaanders 8 of 11 maan den onder de wapens zullen blijven. Zij die zoogenaamd ingeloot zijn kunnen echter van nummer verwisselen met de vrijgeloten, welke verwisseling de goed keuring van den regiments-commandant behoeft. De gewoonte is, dat de ingelote miliciens hun nummer verkoopen aan de vrijgeloten, vaak tegen hooge be dragen (voor wintermaanden wordt wel f75 tot f 100, voor zomermaanden f150 tot f200 gevraagd en betaald). Nu wil het ongeluk, dat de meeste miliciens reeds hun vier extramaanden verkocht hadden en uitbetaald, toen de nieuwe aaukondiging van de uit breiding van het blijvend gedeelte be kend werd. Zoodat nu velen in de weinig benijdenswaardige positie ver- keeren, dat zij een belangrijke som gelds kwijt zijn en toch hun maanden moeten uitdienenterwijl, wat mis schien nog erger is, velen hun reeds verkregen burgerbetrekking zullen moeten opgeven. Over het geheele land is, naar men verzekerde voor ruilingen tusschen hooge en lagen nummers betaald een som van bijna f 2.000.000. Deze rui lingen waren gebaseerd op de dienst order van het Departement van Oorlog, dd. 12 Juli 1907 waarin staat: «Uiterlijk 5 dager, na de loting voor het blijvend gedeelte moet aan de manschappen voorloopig en op 20 September definitief worden medege deeld. of zij al dan niet tot het blijvend gedeelte, en zoo ja, tot welke ploeg zij alsdan behooren. Na laatsgemelden datum mag, het geval van nummerverruiling uitge zonderd, in de definitieve aanwijzing geen verandering meer worden ge bracht*. Uit Groningen wordt gemeld, dat de minister van Slaat, oud vice-presidmt van den Raad van State, jhr. mr. J. eE. A. van Panhuijs, .gisteren avond nabij Hoogkerk door een ongeluk om het leven is gekomen. Hij zat in een rijtuig met zijn echtge- noote, zijn zoon, den burgemeester van Leek en zijn schoondochter, op weg naar zijn buiten „Nienoord". Door den mist is de koetsier misleid en ging hel rijtuig te water. Alle vier inzittende verdronken. Koetsier en paarden werden gered. Bij de Tweede Kamer is ingekomen een ontwerp tot afsluiting van een ge deelte der Zuiderzee en de indijking en droogmaking van het Wieringermeer. Kunst en Wetenschap. De Vereeniging „Voor de Kunst" te Utrecht organiseert van 6 November tot 1 December een tentoonstelling van oude Japansche Kunst van 1500 tot 1865. De Vereeniging tot het houden van Kunstbeschouwingen te Amersfoort, zal 16 en 17 November wederom een ten toonstelling houden in Amicitia; ditmaal van werk van onzen stadgenoot, den heer Van Weezei Errens. De le-Iuit. L. A. M. Ottenhoftj van het 5e reg inf. te Amersfoort, wordt 25 dezer gedetacheerd bij de werkplaatsen voor draagbare wapene aari de Hembrug. De Kon. Bond van oud-onderoffi cieren besloot in de Dinsdag avond ge houden vergaderiug, om bij gelegenheid van hel St Nicolaasfeest voor deikinderen van leden en donateurs in de concert zaal van het café „De Arend" weer een feestavond te organiseeren. De heeren H. P. Schickendantz, D. van Buuren en N. G. van de Starit hebben zich bereid verklaard voor de regeling zorg te dragen. Hedenavond Nuts lezing in Amicilia en morgenavond het Flonzaley-kwartet. Zondagavond uitvoering van „Kunst naar Vermogen" en Zondag 17 November van Thalia". Woensdag 27 November, tooneelvoor- stelling in Amicilia en Donderdag 2 November volksavond van hei Nut. Als de koude het al niet voldoende liet merken, zou men aan de verschillende uitvoeringen gewaar kunnen worden,dal het winterseizoen is ingetreden. Heden viert de heer A. M. Kolle- wijn Nzn. zijn tachtigsten jaardag. Daar wij eenigen tijd geleden op de verdiensten van dezen kranigen grijzen geleerde wezen, zullen we thans niet in herhalingen vallei; maar er slechts aan herinneren, dat hij ook nu nog, in weerwil van zijn hoogen leeftijd, op velerlei terrein nog een ver bazende werkzaamheid ontwikkelt. De Auersfoortsche Muziekvereeniging on ...Inhal" ïulleit lie UI liedcnavuml ccn serenade brengen. Er zullen pogingen aangewend worden 0111 ook hier eene afdesling te stichten van de onlangs te Amsterdam opgerichte Vereeniging: „Voor jong Ne derland' zich ten doel stellende: „de bevordering van het tijdelijk verblijf voor kinderen in gezonde streken." Deze Vereeniging heeft niet in de eerste plaats 't oog op de kinderen uit de arbeidende klasse, waarvoor ook reeds veel wordt gedaan maar vooral op die uit den middenstand, van ambtenaren, onderwijzers e. a. Aangezien op dezen zeer dikwijls reeds zware lasten drukken eri toch soms ook hunne kinderen „naar buiten" moeten, kunnen zij wegens be perkte middelen daaraan niet denken. Dezulken op kiesehe wijze te helpen, verdient ze .er veler medewerking. We vestigen de aandachl op de in dit nummer voorkomende advertentie omtrent de abonnementstooneelvoorstel- lingen in Amicitia. Aan het politiebureau is gedepo neerd eene op den openbaren weg ge vonden medaillon met portret. Raadsstukken. Het Rapport van Burgemeester en Wethouders betreffende een adres van de Vereeniging „Handel en Nijverheid" tot verbetering van het marktwezen, luidt in zijn geheel als volgt Wij hebben de eer hierbij weder in uwe handen te steller, een adres met bijlagen van de Vereeniging „Handel en Nijverheid" van 10 Januari 1907, be- Ireffende verbelering van het marktwezen te dezer stede, gewijzigd bij haar adres van 12 April 1907, benevens verschil lende adressen, waarbij deels instemming met het door „Handel en Nijverheid" gevraagde wordt betoond, deels verzocht wordt, hare plannen niet of niet onge wijzigd aan te nemen. Tevens bieden wij U weder aan het door U ingewonnen advies van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amersfoort dd. 13 Maart 1907 en een nader schrijven van „Han del nu Nijverheid" van 8 April 1907. Alvorens tot de bespreking van het adres over te gaan, wenschen wij een woord van dank te brengen aan de adres- seerende Vereeniging voor den niet ge ringen arbeid, waarvan haar adres ge tuigd. De Vereeniging wenscht het Zuid- Oostetijk deel van den Hof overkapt te zien Ier gezamelijke oppervlakte van 1500 M3 en aldaar te plaatsen vier lange hallen, waarin eieren, boter, groen ten, fruit, ooft, aardappelen, kippen, konijnen en wild len verkoop aange boden zullen wordeu. Voor deze pro ducten zou iederen weikdag 's ochtends van 7 tot 12 uur markt gehouden worden. De kosten van deze hallen worden op f 16 000 door de Vereeniging schat. Wij kunnen, na rijp beraad, geen vrij heid vinden U uitvoering van dit plan voor te stellen. In de eerste plaats zouden wij het zeer betreuren, indien het eenige ruime plein dat de Gemeente bezit, voor een groot gedeelte werd volgebouwd. Alom ziet men, dat belangrijke kosten worden besteed ten einde in de oude gedeelten der steden zooveel mogelijk de beschikking over ruimere pleinen te ver krijgen. Ook onze, zich uitbreidende en ontwikkelende Gemeente heeft daaraan groote behoefte. Bovendien vreezen wij, dat bij inwilli ging van het gevraagde geenszins dat gene zal bereikt worden, 't geen „Han del en Nijverheid" er zich van voorstelt. Uit de ons welwillend overgelegde ant woorden van 51 Gemeente-besturen toch blijkt, dat nergens eene overdekte markt- gelegenheid bestaat voor groenten, fruit, oofl, aardappelen, kippen, konijnen en wild, behalve in de Gemeente Kampen, alwaar eene dergelijke gelegenheid is voor groenten en in enkele andere Ge meenten, waar voor graan, zaad, over dekte markten bestaan. Ook de Kamer van Koophandel merkt hierbij op dat, voor zoover haar bekend is, de groenten steeds op de openbare straat worden uitgestald. In 't bijzonder zouden die markthallen bevorderlijk zijn voor het ontstaan en de ontwikkeling van hel warmoezeniersbedrijf. Wij kunnen ons moeilijk voorstellei dat het stichten dier markthallen van grooten invloed kan zijn op de ontwaking van het tuinbouw bedrijf in uitgebreiden zin, dat, zoo als adressante opmerkt, thans nog slaapt. Indien eene dergelijke cultuur inderdaad bestond, blijk gal van groote levensvat baarheid en in hare uitbreiding belem merd werd door een slechte inarktge- legenheid, dan zouden wij niet aarzelen U voor te stellen, daarin de noodige verbeteringen aan te brengen. Voor een bedrijf, waaromtrent niets bekend is, noch van zijn levensvatbaarheid, noch van zijn uitgebreidheid, de gevraagde inrichting te maken, durven wij U niet voor te stellen, noch om de kosten, noch 0111 het andeie reeds genoemde bezwaar. Bovendien vreezen wij, dat de even- tueele ontwaking en ontwikkeling van die nieuwe cultuur erustig in gevaar ge bracht zal worden door het heffen van marklgelden, 't geen door „Handel en Nijverheid" wordt voorgesteld. I11 't algemeen zijn wij van oordeel, dat „Handel en Nijverheid" zich teveel laat leiden door de meening, dat door liet scheppen van goede marktgelegen- heden de producten en daarmee de handelaren komen. Ongetwijfeld trekt een goede marktinrichling aan en stuit een slechte atde groote bloei van vele markten kan evenwel naar onze meening niet in hoofdzaak worden toegeschreven aan de marklgelegenheid, maar moet veeleer ver klaard worden uit tal van economische oor zaken. Waar wij in het marktrapport lezen, dat ondanks de goede gelegen heid voor een beestenmarkt, de aanvoer van rundvee niet groot is en de onder vinding, ook elders, geleerd heeft, dat al de kunstmiddelen om op dergelijke mark ten meer aanvoer te verkrijgen, falen, meenen wij steun te vinden voor onze meening, dat van de raarktgelegenheid zelve niet te veel heil verwacht mag worden. Wij worden in deze meening gesterkt door de antwoorden, die „Han del en Nijverheid" van de Gemeente besturen ontving; immers op geen der plaatsen, waar bloeiende markten in de genoemde producten bestaan, zijn over dekte marktgelegenheden aanwezig. Op welke gronden „Handel en Nijver heid" voldoende koopers en producten verwacht voor het houden eener dage- lijksche markt van 7 tot 12 uur is ons niet gebleken. Ook de bezwaren tegen de markten voor andere dan de reeds genoemde producten schijnen ons wel zeer breed uitgemeten. Sedert eeuwen is de varkensmarkt gehouden op de plaats, waar ook nu nog handel in deze dieren gedreven wordt. Nimmer zijn klachten over deze marklge legenheid vornomen. Een aantal belang hebbenden heelt U dan ook verzocht, deze markt niet te verplaatsen, daar zij op een zeer geschikte plaats gehouden wordt. De opmerking van de Kamer van Koophandel betreffende de noodzakelijke gelegenheid tot stalling achten wij zeer juist. Voorstellen tot verplaatsing dier markt naar het Havik zijn van ons col lege niet te verwachten. Waar het rapport als voordeel van die plaats voor varkens- markt aanvoert, dat, na afloop, de markt gezuiverd en schoongespoeld kan worden met de waterleiding, is waarschijnlijk niet gedacht aan de bedenkelijke ver ontreiniging der grachten, die daarvan het gevolg zal zijn. De tegenwoordige markt wordt onmiddellijk na het eindi gen der markt geheel schoongeveegd klachten over verontreiniging hebben 00 nimmer bereikt. Indien inderdaad de Varkensmarkt zonnig is, dan kan hierin op eenvoudig wijze verbetering gebracht worden do het planten van eenige boomen, die z geplaatst kunnen worden, dat zij h verkeer niet schaden. Ook de verplaatsing van de visch markt naar het plantsoen kunnen niet bevorderen. De markt wordt than op een schaduwrijke plaats in het een Irum van de stad gehouden. De voorgestelde plaats in het plan! soen achten wij, wat zijn ligging bel u-I niet zoo gunstig, terwijl wij ontsierin, van het plantsoen vreezen, indien aldad geregeld de vischmarkt wordt getiou den. Een dagelijksche vischmarkt op d! Kortegraeht „is nog minder aan te lj>- velen; het wagenverkeer is aldaar nitl te schorsen. Aan die vrij nauwe giailit bevinden zich het postkanloor, een hu i diverse kantoren en een fabriek. Bi„. naren en bewoners van aldaar gelegc: perceelen zouden terecht tegen een zou danigen maatregel opkomen. Wat nu betreft de markt voor ht verhandelen van eieren en bolei zijn wij van oordeel, dat liet nl! te ontkennen is, dat de bestaande g tegenheid inderdaad gebrekkig is. Voora op regenachtige dagen, wanneer vei I pakking van de eieren zonder beschei ming tegen het hemelwater, de handels I waarde van dit product doet verminderen I biedt de tegenwoordige marktplaats nis de gewenschte ruimte aan. Terwijl ds handel in boter afneemt en vermoedelijB in de toekomst nog meer zal verminde# ren, wegens liet oprichten van botu- fabrieken, is de handel in eieren be langrijk. Uit het voorgaande is reeds geblekenl dat wij van het oprichten van overdekt! marktgelegenheden voor groenten, truiil ooft, aardappelen, kippen, konijnen en! wild geen heil verwachten; in 't aige- meen achten wij het voor de bevorde-l ring van den eierhandel wel wenschelijlEL eene ruimere overdekte marktgelegenheni* te stichten, aangezien juist dit product! in tegenstelling van de meeste andere! producten, die hier verhandeld (worden, behoefte heeft aan een overdekte markt. De plaatselijke omstandigheden maken; het evenwel niet gemakkelijk, hiervoor eene oplossing aan te geven. De Kamerk van Koophandel geeft in overweging,]' voor dit doel het Havik te overdekken en op die overdekking een markthal lei- plaatsen. Wij zouden een dergelijke ont siering van het Havik in hooge male betreuren. Dit water behoort inderdaad tot de schoonste gedeelten van de oude stad. Waar alom aangedrongen wordt op behoudt van mooie ouderwetsche gebouwen, meenen wij, dat niet minder de aandacht gevestigd dient te zijn op het behoud van die schoone ouder wetsche grachten, waarvan het Havik er éen is. Volgens de opgave van den Markt meester en opmetingen, tijdens de markt gedaan, is een ruimte van 450 M3! wenschelijk voor boter- en eiermarkt en voor pakplaats van de eieren. De tegen woordige overdekte markt heeft een oppervlakte 12u M3. De meest eenvoudige oplossing it eene inrichting, beslaande uit ijzeren buizen en zeilen te maken, die weke- lijksch (bij vermoedelijk regenachtig weer) op den Hof nabij de tegenwoordige eier- en botermarkt opgericht wordt. Aan t het verlangen van de vereeniging „Han del en Nijverheid" is dan voldaan zij het dan ook op primitieve wijze terwijl men ontsiering en verkleining; van het tegenwoordige plein voorkomt. 1 Deze inrichting zou dus een ruimte van ongeveer 330 M3. moeten aanbiedeD. De kosten van aanschaffing leveren in deze minder bezwaar opze bedragen f 1100. Daarentegen worden de jaarlijksche terugkeerende kosten van opslaan, af breken en onderhoud op f 700 ge raamd. Ook op andere wijze kan een voor regen beschermende marklgelegenheid gevonden worden n.l. door verbouwing van het perceel waarin thans de Hoofd wacht is gevestigd. Dit gebouw is ge deeltelijk krachtens de Wet van 7 Juli 1887, Stbl. 124, en krachtens contract van Juli 1892 verhuurd aan het Rijk voor een jaarlijkschen huurprijs van f 200. De Gemeente heeft wel is waar niet het recht, deze huur te doen ein digen, maar pogingen kunnen worden aangewend om de huur te ontbinden, indien de Gemeente dringend be hoefte aan het gebouw heeft. Iu het overige van het gebouw worden thans brandbluschmiddelen geborgen. Door uitbreking van het binnenwerk- is een ruimte van 173 M3. te verkrijgen. Zooals gezegd, is een ruimte van 450 Ms. wenschelijk. Hierin kan worden voorzien door op de Appelmarkt een markthal te bouwen, die een ruimte van 280 M*. kan aanbieden. Het is boven dien mogelijk, in het Waaggebouw een galerij te maken, waardoor nog een ruimte van 128 M\ verkregen kan worden. Met liet oog op het te ver-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1907 | | pagina 2