SPAREN.
BUITEJNLANu.
BINNENLAND.
STATEN GENERAAL.
bij de stembus van 1905 beloofd is:
bezuiniging op de militaire uitgaven.
Dadrop heeft men het thans de neder
laag toegebracht, nu de kans schoon
was om wat der rechterzijde aan getal
sterkte ontbrak, aan te vullen met de
consequente socialistische vrijbuiters-
schare enhet dolende viertal vrij
zinnig-democraten. Dat aldus tegelijk in
het aanhangige voorstel van grondwets
herziening de brand werd gestoken,
werd rechts vermoedelijk beter ingezien
en minder betreurd dan door laatstge
noemde steunpilaren van het ministerie-
De Meester achteraf zal geschieden.
Er is iets dramatisch in, dat deze slag
het kabinet in het laatste uur van de
over 't geheel met succes doorstane
budget-weken werd toegebracht. Men
heeft gewacht tot het den vijand zijn
zwakste zijde toekeerde en trof het toen
op dezelfde plek. Eerst Staal, toen Cohen
Stuart, nu Van Rappard.
Wij komen dus dit achten wij zoo
goed als zeker andermaal voor een
kabinetscrisis te staan, waarvan wij ons
de oplossing kwalijk in denzelfden zin
als van April jl. kunnen denken. Er zijn
thans, anders dan toen, twee leiders in
de Tweede Kamer aanwezig, op wie de
verantwoordelijkheid voor het bewerken
der te verwachten crisis rust. Het zijn
de heeren Heemskerk en Troelstra. En
daar de groep, waarvan laatstgenoemde
de leider is, zich in dit opzicht buiten
de parlementaire gemeenschap pleegt te
stellen (en door de overige partijen tot
nu toe ook gaarne daar buiten wordt
gelaten) zoo blijft de heer Heems
kerk over.
Voor een ingrijpen als Zaterdag ge
schied i», kan de Christelijk-historische
„Nederlande r", na een overzicht te
hebben gegeven van de behandeling der
Oorlogsbegrooting, nergens voldoende
reden vinden.
„Er was tijdens het debat veel critiek,
die trouwens voor een groot deel over
het hoofd van den Minister heenging,
maar nergens doodelijke critiek, cn geen
enkele der sprekers uitgenomen tot
zekere hoogte de heer Thomson en
verder natuurlijk de socialisten heeft
dan ook bij de algemeene beschouwingen
aangekondigd tegen de begrooting te
zullen stemmen."
De verklaring van den heer Van
Vlijmen kan voor het blad evenmin licht
brengen en ook de bekende vergissing
van jen Minister met zijn Juli-aan-
schrijving omtrent het blijvend gedeelte,
acht het blad een zeer onvoldoend motief
voor het ingrijpend votum.
„Het komt ons voor en wij kunnen
geen betere verklaring vinden dat in
het vorig votum van Zaterdag bovenal
nagewerkt heeft een algemeene vage
wrevel over den „Staal-koers" en al de
moeilijkheden, die deze nu reeds gebracht
heeft. Het oogenblik om dien wrevel te
luchten, schijnt ons dan echter zeer
ontijdig gekozen, en de wijze waarop hij
gelucht werd het stemmen tegen de
begrooting „om redenen daarbuiten ge
legen" schijnt ons constitutioneel
bedenkelijk."
Het vrijz.-dero. .Land en Vol k",
de houding van de rechtsche partijen
nagaande, schrijft
„Als misleiding was beoogd, had de
houding van Katholieken en anti-revo-
lutionnairen niet anders kunnen zijn dan
zij was.
„Wat deze fracties Zaterdag deden
was het toebrengen van den politieken
coup de Jarnac, het was de strijdwijze
Wie zijn kind leert sparen, bewijst
het grooter dienst, dan wie het een
vermogen nalaat. Want hij leert het
kind verstandig omgaan met het geld.
dat het, groot zijnde, zal verdienen en,
daardoor den grondslag leggen voor
eigen welvaart.
Het kan dan ook geen verwondering
baret;, dat als de ouders hiertoe niet
wilden medewerken, op verschillende
andere wijze door personen, die het
goed met kinderen meeoen, getracht is,
het kind te leeren sparen, opdat het,
ook al zag het tehuis niet de zoete
vruchten van spaarzaamheid, toch zou
leeren begrijpen de groote voordeelen
en de heerlijke gevolgen van het sparen.
Een dier middelen is de instelling
geweest van schoolspaarbankeneene
instelling, waarover we ons thans niet
uitlaten, maar die in elk geval in ver
schillende landen zulke goede resultaten
heeft opgeleverd, dat men haar ook, op
kleine schaal en als onderdeel van den
dienst der Rijkspostspaarbank bij ons
te lande heeft ingevoerd.
Maar voor ouders, die in dezen wel
van goeden wil zijn, bestaan er ook
andere gelegenheden en van deze staat
er een geopend te worden in Amers
foort
Zools wij reeds met een enkel woord
hebben gemeld, wil de Amersfoortsche
Bank de gelegenheden tot sparen met
éen vermeerderen. En wel met een
zeer practlsche.
Vaak komt het voor, dat kinderen,
van een vijand, die voor zijn verrader
lijke steken de mederwerking der duister
nis behoeft.
Het niet kennen in hun plan van den
heer Lohman rekent het blad een hoogen
lof voor dezen, daar zij hierdoor blijk
gaven van het besef, dat dit onkundig
laten „van hunne min faire voornemens
een eerste voorwaarde van welslagen
daarvan was."
Het blad houdt zich overtuigd, „dat
als er van rechts geen politieke sluip
moord was beraamd, de vrijzinnig-demo
craten als één man op overeenkomstige
gronden als de heer Thomson tegen de
begrooting zouden hebben gestemd."
In „H e t V o 1 k" schrijft mr. Troelstra,
dat de soc.-dera. Kamerleden met volle
overtuiging tot den val van Minister Van
Rappard hebben meegewerkt. „Het vrij
zinnig verraad op militair gebied moest
zich aan hem wel wreken." Ook hij meent,
dat het gansche Ministerie getroffen is
en hij acht dit bezweken „onder den
vloek zijner geboorte de valsche leuzen
der vrijzinnige concentratie van 1905."
De eenige oplossing, die vrede zou
kunnen geven, acht schr. een ontbinding
der Tweede Kamer, maar dan over
duidelijke en besliste beginselen: „over
de vraag, of het niet noodig is, door
een definitieve oplossing der kiesrecht-
quaestie de Kamers te redden van het
doode punt, waarop zij bij het tegen
woordige kiesrecht is vastgeloopen. En
dan over de quaestie, of die oplossing
moet zijn democratisch, in den geest
van algemeen kiesrecht, of behoudend."
EEN VOORSTEL VAN DE PORTE.
Er is iets gebeurd op politiek ge
bied, dat als eene groote bijzonderheid
vermelding verdient. De Porte, de
Verhevene Porte heeft het initiatief
genomen tot eene hervorming.
Dit voorstel heeft betrekking op
Macedonië. Misschien is zij er toe ge
komen, misschien heeft zij de kracht
om te spreken verkregen door en ten
gevolge van den moord op Saratof.
Er is door den dood van dezen man
den Sultan een pak van het hart ge
vallen. Hij leeft op en hij doet een
voorstel aan de mogendheden met
betrekking tot Macedonië.
Dat het in dit ongelukkige land nog
lang niet rustig is niettegenstaande
den moord op twee personen die hun
best deden om de onrust te onder
houden, is bekend. Rusland en Oosten
rijk, die belast zijn met de moeielijke
taak om hier de orde te scheppen,
vorderen niet veel met dit werk. Zij
hebben een program, het bekende
program van Murzsteg; er wordt veel
van hervormingen gesproken, maar de
toestand blijft treurig. Voor een deel
zal dat wel daaraan liggen dat men
in plaats van eene eenvoudige regeling
zoo kunstige politieke combinaties heeft
gemaakt.
Er is dan in de eerste plaats de
generaal-inspecteur, de bekende Hoes
sein Hilmi-pacha. Er is de opperbevel
hebber der gendarmerie, Digiorgis
pacha. Er zijn een aantal buitenlandsche
off icieren. Al die heeren zijn in Turkschen
dienst en worden zoo goed en kwaad
als het gaat door de Porte betaald.
Maar dan heeft men een paar civiele
agenten, dwarskijkers door Oostenrijk
en Rusland benoemd, die op den
grooten hervormer Hoessein Hilmi
en ook grooten, die geld hebben ge
spaard, het éen of ander zien, dat zij
begeeren en fluks wordt dan de spaar
pot aangesproken. Dat is natuurlijk
niet de bedoeling van het sparen. Maar
het luttele weerstandsvermogen van het
voorwerp, waarin gespaard wordt, werkt
er toe mede, dat men in het oogenblik
der verleiding geen weerstand kan
bieden. Daarom wil de Amersfoortsche
Bank stevige ijzeren busjes uitgeven,
brandkasten in miniatuur, die zoo zijn
ingericht, dat het geld er gemakkelijk
kan worden ingeworpen, maar er niet
kan worden uitgenomen, tenzij het busje
met een sleutel wordt geopend. En die
sleutel berust bij de directie der Bank.
Is nu het busje vol, of er is zooveel
in dat men het de moeite waard acht
het te laten ledigen, dan gaat men naar
de Bank. Daar wordt het busje geopend
de inhoud wordt in tegenwoordigheid
van den eigenaar geteld en de som
op rente gezet. lederen werkdag op de
kantooruren der Bank bestaat hiervoor
gelegenheid. Die rente bedraagt voor-
loopig 3'/s pCt. De rente wordt ieder
jaar bijgeschreven in de maand Januari.
De eigenaar krijgt een bewijs voor
het door hem gestorte en voor het
totaal van de gestorte gelden moet het
noodige onderpand aanwezig zijn.
Voor de busjes, waarvan wij hier
eene afbeelding laten volgen,
moeten toezien. Er zijn de leden van
de commissie voor de Macedonische
financiën, in welke commissie al de
groote mogendheden zijn vertegen
woordigd.
De Mohammedanen in Macedonië
zien die vreemde heeren en de geheele
regeling met wantrouwen aan. Zij
meenen en die meening is hun niet
uit het hoofd te praten, dat de mogend
heden in plaats van rust en orde te
herstellen ten laatste Mecedonië aan
de Porte zullen ontnemen, die reeds
door talrijke aderlatingen zoozeer is
verzwakt. Zij stellen geen vertrouwen
in de vreemdelingen, die, zeggen zij,
de Christenen bevoordeelen en tegen
de Mohammedanen zijn. En nu hebben
de mogendheden weer wat nieuws
bedachtzij willen een hooggerechtshof
instellen.
Nu is de Porte onverwacht met een
voorstel gekomen. Zij verzoekt de
mogendheden het daarheen te willen
leiden stadhuisstijl dat aan haar
het oppergezag worde gegeven over
alle officieren en ambtenaren, die men
voor het hervormingswerk heeft noodig
geacht: vreemdelingen en inlanders,
Mohammedanen en Christenen. Zij zou
er zich op kunnen beroepen, dat zij,
als het er op aankomt toch eigenlijk
meester is in de Turksche provincie
Macedonië, maar dat doet zij niet
eens, want zij weet dat men hare aan
spraken toch zou afwijzen. Zij spreekt
niet van hare souvereiniteitzij wil
het hervormingswerk, waarmede men
nu reeds zoolang bezig is, niet ver
storen, maar zij wenscht daaraan deel
te hebben meer dan tot nu toe.
Hoe heeft men dat voorstel ont
vangen Met stomme verbazing aan
vankelijk. Hoe kwam de Verhevene
Porte er toe Wat moest die aardig
heid beteekenen Thans beginnen de
officieuse bladen de zaak te bespreken
en wat zij zeggen is in 't geheel niet
gunstig voor de Porte. Zij neemt niet
spoedig het initiatief tot een of ander;
dat verwijt men haar. Maar nu zij
eene enkele maal ook eens uit den
hoek komt en iets doen wil verwijt
men haar dat nog meer. De Porte
moet wel vinden dat zij het de mogend
heden nooit naar den zin kan maken.
DUITSCHLAND.
De regeering heeft bij den Rijksdag
een wijzigingsontwerp ingediend op de
„Gewerbe-ordnung."
De voorgestelde wijzigingen betreffen de
bepalingen omtrent getuigschriften en
loonboeken, verplichting van leerjongens
om herhalingsscholen te bezoeken, en
een uitbreiding van bevoegdheid, aan den
Bondsraad gegeven, om voorschriften te
geven, ter voorkoming van ongelukken
in gevaarlijke bedrijven.
Verder wordt de positie van onder
bazen, technikers en dergelijke opnieuw
geregeld, terwijl nieuwe bepalingen voor
komen, ter voorbereiding van een ver
mindering van den elf-urigen arbeidsdag
voor vrouwen, tot een tien-urigen abeids-
dag.
Ook wordt thans aan alle arbeidsters
en jeugdige arbeidsters een onafgebroken
nachtrust van elf uur verzekerd.
Voor herbaalde overtredingen tegen
enkele bepalingen ter bescherming van
arbeiders worden (hans verhooging der
minimum-straffen voorgesteld.
De strijd om het kleine Mores
net, het veelbeproken stukje grond
tusschen Pruisen, België en ons land,
Is bijgelegd. Sinds het jaar 1S16 was
de rechtstoestand van dit gebied duister.
Een Pruisische en een Belgische com
missaris beheerden het gezamenlijk.
Thans is het bij verdrag tusschen Bel
gië en Duitschland aan het Duitsche
Rijk toegewezen daartegenover krijgt
België een stuk land in de nabijheid
van Altenberg.
BELGIË.
Het heeft er allen schijn van dat de
meerderheid in deBelgischeKamer
het ontwerp tot overneming van den
Congostaat vijandig gezind is. Het
clericale Handelsblad van Antwerpen
dat waarschijnlijk door den eersten minis
ter is ingelicht, zegt dat de Koning, wan
neer het ontwerp niet wordt aangenomen,
zijn testament, waarbij hij de Congo aan
België vermaakt, zal terugtrekken. De
liberalen echter vatten dit bericht op als
een poging om druk uit te oefenen op
de Kamer.
RbSLAND.
Het Bcrl. Tagebl. beweert dat de
T s a r i t s a aan een hevig geschokt ge
moedsleven lijdt, ontstaan door de treu
rige gebeurtenissen in het Rijk. In poli
tiek opzicht zou zij het dikwijls met den
Tsaar oneens zijn. De doktoren raden
haar een langdurig verblijf buiten Rus
land aan, maar de Tsaritsa wil niet van
haar kinderen scheiden. Zij leeft in grooten
angst, dat men een aanslag op haar
zoontje zal plegen.
PERZIË.
Hoewel de S j a h, naar een Reuter-
telegram uit Teheran meldt, tot de ver
tegenwoordigers van Rusland en Groot-
Brittanje gezegd heeft, geen daden te
willen verrichten welke strijdig zijn met
de grondwet, schijnt toch een groot deel
des volks geen vertrouwen meer in den
heerscher te stellen. Althans, de berich
ten dat hij in verschillende deelen des
lands niet meer erkend wordt, vinden
wij bevestigdde stad Tabris en de
provincie Aserbeidjan hebben zich even
eens tegen hem gekeerd en hem vrome
lijk afgezworen.
Men kan begrijpen, dat toen de tijding
Teheran bereikte, de opwinding onder
de bevolking nog veel grooter werd dan
zij reeds was. De Sjati vertrouwt zijn
kozakken niet meer en wil thans Koer-
denstammen naar de hoofdstad ontbie
den. Het Parlement is voornemens den
Sjah te onttronen en den kleinen
kroonprins tot Sjah te verkiezenhet
land zou dan tijdelijk onder een regent
schap komen.
Een koetsier van het Russisch con
sulaat te Oermia is op weg naar Tabris
overvallen, doodelijk gewond en uitge
plunderd.
GROOT BRITANNIË.
Er dreigt een algemeene sta
king der werklieden op de E n-
gelsche marinewerven. Ver
tegenwoordigersvan 240.000 werklieden,
te Glasgow saamgekomen, hebben
besloten om, in geval van vermindering
der loonen, de algemeene staking uit
uit te roepen. Zij hoopten echter nog
tot een schikking met de patroons te
kunnen komen.
Tweede Kamer.
In het licht van de belangrijke poli
tieke gebeurtenis van Zaterdag
die op zichzelf eene waarde vertegen
woordigen, zal een bedrag van f 3.50
gestort moeten worden, als waarborg
som deze som wordt echter terug
gegeven als het busje, dat een nummer
draagt, ongeschonden weer wordt in
geleverd. Maar ook voor deze som
wordt rente gegeven. Ieder heeft dus
als het ware reeds terstond f 3.50 ge
spaard, waarvoor hij 31/2 rente krijgt.
Als we nu nog vermelden, dat deze
spaargelegenheid den zen Januari a.s.
wordt geopend en dat de waarborg
voor inleggers gedeponeerd zal wor
den in een safe-loket, waarvoor de
Commissarissen der Bank de sleutel
hebben dan hebben we, naar ons beste
weten, alles vermeld, wat de toekom
stige spaarders, groote en kleine
want het is evengoed voor ouderen
als voor kinderen noodig hebben
te weten.
Het spreekt van zelf, dat dit sparen
door kinderen een daad van opoffering
moet zijnalle groote dingen in de
wereld komen tot stand door daden
van opoffering en deze daad van sparen,
toegelicht en geleid door de ouders,
wordt daardoor tot eene oefening die
moreel krachtige en goed ontwikkelde
karakters vormt, gereed en bereid den
strijd des levens te aanvaarden. Maar
opdat de jonge kinderen die daad van
opoffering zullen kunnen verrichten,
moeten de ouders medewerken, door
hunne kinderen tot sparen in de ge
legenheid stellen, in casu hun een
spaarkasje koopen en hun verder het
noodige niet onthouden.
Wil men ten slotte nog weten, hoe
een groot man, een man van karakter
over sparen dacht, dan halen wij prins
Bismarck aan. Deze was overtuigd, dat
het sparen groote maatschappelijke voor
waarop de volle aandacht valt kan
met een zeer beknopt overzicht wor
den volstaan van de nog gehouden
discussie over een begrooting van
Oorlog die, verworpen zijnde, geen
begrooting meer is. Want van de toe
zeggingen van een Minister van Oorlog,
die tot heengaan is gedoemd, behoeft
uit den aard geen notitie te worden
genomen.
Successievelijk bleek, dat de Min.
nog geen vaste opinie had omtrent de
regeling van het blijvend gedeelte al
dan niet bij wijziging der militiewet;
omtrent kazernebouw in verband met
de voorgenomen dislocatie omtrent de
overbrenging der constructie-werkplaat-
sen naar de Hembrugdat hij wel is
waar den aanmaak van nieuw geschut
verdedigde, doch los van een algemeen
plan van defensie.
De Kamer, die zoo rumoerig was
als steeds, wanneer zij op het punt
staat van met vacantie te gaan een
soort van jolige opgewondenheid, die
niets kwaads deed vermoeden be
hield met 55 tegen 28 stemmen de
zoogenaamde paardenmilitie en bij
de Vestingbegrooting aangeland
schonk zij met 56 tegen 32 stemmen
zelfs het geld voor de sneller afwer
king der stelling van Amsterdam.
En zoo kwam het bittere einde.
Bij de beweegredenen" werden twee
verklaringen afgelegd.
De beer Van Vlijmen verklaarde,
mede namens zijn politieke vrienden,
tegen de begrooting te zullen stemmen
op de reeds bij het debat aangevoerde
gronden en ook omdat de weerbaarheid
des lands gebleken was niet in ver
houding te staan tot de daarvoor uit
gegeven millioenen.
De heer Lohman, voor zichzelf
sprekende, verklaarde dat hij nooit een
begrooting verwierp om redenen daar
buiten gelegen en noch in het beleid
des Ministers noch in deze begrooting
aanleiding te vinden daaraan zijn stem
te onthouden, waar de Min. bereid
bleek tot een eerlijke uitvoering der
Militiewet.
De uitslag van de nu volgende stem
ming was, dat de begrooting verworpen
werd met 53 tegen 38 stemmen.
Tegen stemden de heerenv. d.
Heuvel, Kooien, Thomson, Ketelaar,
Schaper, Ter Laan, v. Deventer, Brum-
melkamp, De Waal, Malefijt, Talma,
v. d. Velde, Kolkman, Boogaardt,
Regout, v. Wijnbergen, van Nispen,
v. Kol, Passtoors, Bolsius, Aalberse,
Loeff, Van Wassen aer, van Sasse van
Ysselt, van Vuuren, v. d. Zwaag,
Troelstra, Treub, v. d. Borch v. Ver-
wolde, Hugenholtz, Duynstee, Nolens,
Nolting, de Vries, De Stuers, de Ridder,
De Visser, Janssen (Maastricht), Van
Veen, de Ram, v. d. Berch v. Heem
stede, Beckers, Duymaer van Twist,
Ruys, Arts. Van Citters, Van Heemstra,
Van Vliet, Schokking, v. Asch van
Wijck, van Vlijmen, Helsdingen, Lucasse
en Heemskerk.
De Kamer ging daarna uiteen tot
nadere bijeenroeping jvolgens den voor
zitter 7 Januari e.k.)
Door de te Den Haag gevestigde
Nederlandsche Reisvereeniging, die zich
ten doel stelt het onderling organiseeren
van gezelschapsreizen, is een adres ge
richt aan de Tweede Kamer, waarin
adhaesie betuigd wordt met het adres,
door den Middenstandsbond ingediend,
verzoekende invoering van den Midden-
Europeeschen tijd.
deelen heeft, als leerschool voor het
oeconomisch en moreel leven van den
arbeiderstand, als oefenschool voor alle
andere volksdeugden, waardoor op
jeugdigen leeftijd het jongere geslacht
wordt gewend aan een geregeld leven,
aan matigheid en zelfbeheersching en
aan alle maatschappelijke deugden, die
groote en krachtige karakters vormen.
Ten slotte nog iets. Er zullen vele
kinderen gevonden worden, wier ouders
het onmogelijk is, met het oog op den
prijs, een spaarkastje aan te schaffen.
Welnu, wij vieren dezer dagen het
Kerstfeest. De derde strophe van den
engelenzang, het «in menschen een
welbehagen», vindt zijne afspiegeling
in het streven om wél te doen, zoowel
aan de arme wereld daarbuiten als aan
huisgenooten en familieleden. Dat is
een heerlijke zijde van dit feest. Mis
schien zuilen er onder hen, die met
aardsche goederen gezegend zijn, wor
den gevonden, die zoo'n spaarkasje een
geschikt kerstgeschenk vinden voor een
kind uit hunne buurt. Natuurlijk is er
niets tegen, dat zij er meteen een
kleinigheid, als basis, in offeren.
Als we later eens weer over deze
wijze van sparen schrijven, hopen we
te kunnen melden, dat het pogen der
Amersfoortsche Bank met succes is
bekroond.