STADSNIEUWS.
BUITEiNLANu.
Merkwaardige Woorden en Daden
BINNENLANö.
UIT DE PERS.
Uit de Omgeving.
de rechterzijde is in haar organen van
oordeel, dat er. eerst nog een ander
stadium dient te worden doorloopen.
Het kortst en krachtigst wordt dit
gezegd door de «Standaard» in dit
korte entrefilet.
«Naar constitutioneelen eisch moet
het bewind accoord gaan met de
meerderheid in de Tweede Kamer der
Staten-Generaal.
Gerekend naar de stembusactie van
1905, is die meerderheid nog altoos
links. Alzoo Links en niet Rechts
moet voor het Kabinet zorgen, ook
al treedt dit Kabinet af.
Nooit kan aan een minderheid van
de Tweede Kamer het obligo worden
opgelegd, om een bewind te leveren.
Tenzij men van Links eenparig zijn
ijnpotentie betuigt, en het duidelijk uit
spreekt Wij kunnen niet langer.
Maar ook dan eerst.
Zoo stond het bij de Staalcrisis.
Zoo staat het ook nu.
En zelfs in strenger zin dan toen.
Toen toch kwam het votum van
de Eerste Kamer, nu van de Tweede
Kamer.
En ook, toen stemde alleen de
oppositie tegen. Ditmaal stemden leden
tegen uit alle fractiën Links en Rechts
op ééne na.»
Dit is duidelijke taal. Eerst moet
dus door de Koningin aan een linker
man, Thomson of Nolting of misschien
zelfs wel Troelstra worden gevraagd
een kabinet te willen formeeren. Na
tuurlijk zeggen dan deze heeren van
neen, en als dat dan netjes zwart op
wit is geconstateerd, dan komt de
rechterzijde en zegt: «ziet ge wel hee
ren, gij kunt niet, gij zegt het zelf,
dat gij niet kunt, wij zullen het thans
doen, maar en dan ligt natuurlijk
de zweep klaar.
Men zou zoo zeggen, dat de rech
terzijde wel regeeringspartij zou willen
zijn. Maar wie zoo spreekt heeft het
volgens de «Standaard» mis. We lezen
daar
«Begeerlijk zijn de negen portefeuilles
op dit oogenblik zeker niet. Van Links
zal men aarzelen, en, al is men, met
het oog op de samenstelling der
Kamer, het eerst aan het bod, zich
door de pijnlijke ervaring van het nu
aftredend Kabinet, eer afgeschrikt ge
voelen. En van Rechts stuit men op
een Kamermeerderheid, die, krachtens
de stembus van 1905, nog altoos een
scherp tegen Rechts gekeerd karakter
vertoont».
Men gevoelt wel waar het heen moet.
Als van Rechts een staatsman optreedt,
dan moet hij het ontbindingsbesluit
der Tweede Kamer in zijn zak hebben.
Dat is het, waar de «Standaard» op
aanstuurt, en de andere bladen der
rechterzijde met haar.
Slechts één blad zagen wij tot nu toe,
dat daarin een andere meening verkon
digt. Dat is «de Tijd», het hoofdorgaan
der Roomsch-Katholieken. Dit blad
acht, «dat de Rechterzijde, indien zij
daartoe geroepen wordt, volgens goede
constitutioneele zeden, de overneming
van het bewind niet mag weigeren.»
Ook dit blad haalt de Staal-crisis aan,
maar vindt, dat het geval thans geheel
anders ligt. Toen was het de Eerste
Kamer die de begrooting verwierp,
nadat de Tweede haar, hoewel aarze
lend, had aangenomen. Thans is het
de Tweede Kamer zelf, die het gedaan
heeft en het is niet mogelijk dat votum
anders uit te leggen dan het Kabinet,
blijkens zijn ontslagaanvrage, heeft
gedaan.
Het blad concludeert dus, dat «niet
het partijbelang, doch de plicht door
vaderlandsliefde en constitutioneelen
zin opgelegd, de leiders der rechterzijde
er toe moet nopen om, als het verzoek
tot overneming van de teugels van
het bewind tot hen komt, dit verzoek
niet af te slaan.» Dat het alsdan
spoedig op een Kamerontbinding szal
uitloopen, vreest het blad niet. Het
is zeer wel mogelijk om nog een tijd
te regeeren met de huidige meerder
heid. Maar als 't tot een principiëele
kwestie komt, dan moet het natuurlijk
springen.
Kunst- en Wetenschap.
Naar het A. D. verneemt zal hier
in de tweede heeft van Februari een
concert worden gegeven door de heeren
Schater (piano) en Hekking (cello).
Zeer waarschijnlijk komt Eduard
Verkade hier in de eerste helft van
Januari, fragmenten uit Hamlet, in de
vertaling van Jac von Looy, voordragen.
GEMEENTE BELASTINGEN.
De Gemeente Ontvanger van Amersfoort
herinnert bij deze, voor zooveel noodig,
aan de spoedige voldoening der nog
openstaande posten der inkomsten- en
slraatbelasting, aangezien weldra met de
vervolging zal worden voortgegaan.
Amersfoort, 31 Dec. 1907.
De Ontvanger voornoemd,
K. v. d. BIJRG.
Burgemeester en Wethouders van
Amersfoort maken bekend, dat het
bureau van den Burgerlijken Stand op
Nieuwjaarsdag voor het publiek
geopend zal zijn des voormiddags van 8!/9
9 uur, uitsluitend tot het
doen van aangifte van ge
boorte of overlijden.
De hiervoor noodige aanvrage moet
geschieden aan het gemeentehuis, mon
deling of schriftelijk, uiterlijk tusschen
8 en 8'/« uur des voormiddags van
dien dag.
Mr. J. K. H. de Beaufort is ge
kozen tot ondervoorzitter der afdeeling
Utrecht van de Ver. tot Bevordering
der Pluimveehouderij, terwijl in zijn
plaats als secretaris-penningmeester zal
optreden de heer W. Goedegebuure.
Een persoon, die zeer overmatig aan
Bachus geofferd had was Zaterdagavond
zoo ver buiten westen, dat hij zich op
de hoogte voor de Koppelpoort te slapen
wilde leggen. Een medelijdend vrouwtje,
dat hem daar vond, meende dat hij wel
eerder dood dan nuchter zou vriezen,
waarom ze hem heel kordaat overeind
trok en hem naar huis wilde brengen.
Gelukkig namen eenige mannen haar
laak over, want de persoon in kwestie
kon bijna niet meer loopen en werd dan
ook naar zijn huis gesleept.
Gisterenmorgen kreeg een jong-
raensch, dat voor een winkel op de
Langestraat een rijwiel zag staan, plots
den inval, dat het met het koude weer
wellicht nog beter is, zich warm te trappen
dan warm te loopen. Hij maakte zich
dan ook zoo gauw mogelijk van het
karretje meester en verdween er mee de
Krommestraat in. Maar, helaas voor hem,
langen tijd heeft hij het genoegen van
te kunnen peddelen niet gesmaakt.
Al in de Haversteeg viel hij in handen
van twee politieagenten, die èn rijwiel
en berijder aanhielden
Aldus ontvingen wij het verhaal, maar
bij navraag bij de politie was daar ter
plaatse van den diefstal niets bekend.
Het N u t. Op de algemeene
vergadering van het Nutsdepartement
alhier op Maandagavond 1.1. werden
gekozen tot leden van het hoofdbestuur
de heeren D. H. de Vries te Amsterdam
en Mr. L. A. Bijbau te Delft. Na eenige
punten van huishoudelijken aard werden
aan die oogenblikkelijke ellende zal zij
niets kunnen doen.
Daarvoor zijn andere maatregelen
noodig.
Mochten enkele personen zich toch ge
roepen gevoelen, zich tot eene commissie te
vereenigen om, in de overtuiging, dat er
in deze dagen van werkloosheid ont
zaglijk moet worden geleden, juist door
die ambachtslieden, die 't niet over zich
kunnen verkrijgen de hand uit te steken
om te vragen, de eerste nood te lenigen.
RUSLAND.
Een week geleden kwam uit Rusland
het bericht, over de ontdekking eener
samenzwering te Petersburg, met het
doel, het gebouw van den Rijksraad en
de daarin vergaderde leden in de lucht
te laten springen. Sinds dien las men
niets mer over het geval, zoodat de
onderstelling voor de hand lag, dat het
bericht een der vele ongegronde geruch
ten omtrent revolutionaire samenzwerin
gen in Rusland was geweest. Nu echter
vinden wij het opeens in alle bladen
bevestigd.
De politie heeft inderdaad een hon
derdtal journalisten in hechtenis genomen,
na een huiszoeking in de voornaamste
dagblad-bureaux te hebben ingesteld.
Het was ook juist, wat het bericht be
vatte, dat de bedoeling der samenzweer
ders was zich door een perskaart toegang
te verschaffen tot de vergadering van den
raad. Zij wilden de redactie der Sovrem-
noje Slowe gebruiken om toegang te
krijgen een brief van die redactie aan
de overheid met het verzoek om een kaart
werd door de politie gevonden en zoo viel
terstond de verdenking op de redactie
leden der couraut. Deze konden echter
gemakkelijk bewijzen, dat zij er zelf in
waren geloopen en dat zij geheel on
schuldig waren aan het revolutionnaire
voornemen. Daarop heeft de politie haar
onderzoek voortgezet en een groote hoe
veelheid bommen en ontplofbare stoffen
in beslag genomen.
FRANKRIJK.
Tegenover de talrijke geruchten die
de ronde doen, als zou generaal
D r n d e uit Marokko teruggeroepen zijn,
omJ»t'de regeering ontevreden was over
"4a beleid, heeft minister Clemenceau
''door middel van de Agence Fourier
laten mededeelen, dat dit geenszins het
geval is. Integendeelde regeering heeft
dea geaeraal haar bijzoaderen dank be
tuigd, omdat hij zoo spaarzaam geweest
is met het levea zijner soldaten.
De Temps houdt echter vol, dat er
verschil vaa meening is geweesl tusschen
den generaal en zijn regeering.
Geaeraal d'Amade, Drude's opvolger,
is naar Marokko vertrokken.
De Fransche regeering heeft het
bisschoppelijk paleis en het
gebouw voor het seminarie te R e n n e s
voor de universiteit aldaar beschikbaar
gesteld.
Alweder een ongeluk in de Fransche
marine 1 In den nacht van Donderdag
op Vrijdag, korten tijd voor de accu
mulatoren van de onderzeesche boot
Venlöse, die voor het arsenaal te Cher
bourg aaa den wal gemeerd lag, geheel
geladen waren, waarmede twee man zich
onledig hielden, sprong het waterstof
reservoir met een ontzettenden slag.
De ontploffing veroorzaakte een paniek
in het arsenaal, vooral in de kasematten,
waar de bemanningen der onderzeesche
booten waren ondergebracht.
Door de ontploffing sprongen alle accu-
nulatoren, doch als door een wonder
,'Werd geen der beide mannen gekwetst.
De schade wordt op vijftig duizend
francs geschat. Het ongeluk wordt ge
weten aan kortsluiting in de electrische
lichtgeleiding.
VAN
Ministers en Kamerleden gedurende de
{aren 1850—'58,
ontleend aan Kollewijn's Geschiedenis
van Nederland. 4e deel.
8.
De Koning wenste echter dat aan de
bezwaren van de voorstanders van het
biezonder onderwijs zoveel mogelik te
gemoet zou worden gekomen. Maar om
aan die wens te voldoen, zou het mini
sterie zijn overtuiging, door Van Reemen
uitgesproken, moeten prijs gevpn. Dewijl
bovendien bij de periodieke verkiezingen
van Junie 1857 de liberale partij in de
Tweede Kamer ten nadele van de andere
partijen versterkt werd, traden Van Hall,
Donker Curtius en Van Reenen af. De
Koning benoemde in hun plarts de anti
revolutionair Van der Brugghen en de
konservatieven Gevers van Endegeest
en dr. Simons, direkteur van de Delftse
akademie tot opleiding van ambtenaren
voor Nederlands Indië.
Het was de bedoeling van de Koning
om door deze benoemingen een bevre
diging, zo mogelik een verzoening van
GROOT BRITANNIË.
De beruchte Druce-Portland-zaak waar
bij beweerd wordt, dat de vijfde hertog
van Portland een dubbelleven geleid heeft,
als hertog en als een zekere T. G. Druce,
wordt nu eenvoudiger. Men kent de
feiten. De hertog zou later zijn indentiteit
als eerzaam Londensch burger hebben
uitgewischt door een schijnbegrafenis in
December 1864.
Teneinde nu de praatjes, alsdan erin
de kist lood zijn gelegd, in plaats van
een lijk, heeft de familie en de rechter
verlof gegeven had, het openen van de
kist. Dit is gisteren geschied en ziet, zij
bevatte de overblijfselen van een bejaard
man met langen baard. Op de kist was
een plaat met het opschrift Thomas
Charles Druce.
Nu kan men natuurlijk betwisten dat
het lijk werkelijk dat van Druce is, en
naar het schijnt wordt dit ook reeds
door de tegenpartij gedaan, maar voor
hen die buiten dit proces staan heeft
het nu zijn belangrijkheid verloren.
DE CRISIS.
Nadat de Koningin, als gewoonlijk in
tijden van ministerieele crisis, eerst den
vice-president van den Raad van State
en de voorzitters der beide Kamers heeft
geconsulteerd, is gisteren mr. Th. Heems
kerk in gehoor ontvangen.
In aansluiting aan ons bericht
betreffende het instellen van een com
missie tot onderzoek van de administratie
der Rijksverzekeringsbank, deelt men
aan het Hbld. mede, dat vóór het in
stellen dier commissie door den heer
Von Freytag Drabbe, commies, een
voorstel was ingediend tot reorganisatie
der Ongevallenafdeeling, welk voorstel
ook werd aangenomen. Bij de uitvoering,
die onder zijn leiding plaats vond, bleek
dat de formatie dier afdeeling (180 man)
met 39 man kon worden verminderd,
wat dan ook is geschied. Dit is dus het
resultaat op één afdeeling en men ver
zekert het blad, dat in de practijk de
nieuwe wijze van werken doelmatig is
gebleken.
Met 1 Januari is ingesteld een
centraal-bureau voor perszakeu van den
Ned. Bond van gemeente-ambtenaren,
gevestigd te Maarssen.
Het bureau is samengesteld uit de
heeren H. A. Aalfs, burgemeester-secre
taris van Vries, lid van het bondsbestuur,
voorzitter J. N. Elenbaas, burgemeester-
secretaris van Krabbendijke, hoofdredac
teur van het Bondsblad, ondervoorzitter
en D. Kooiman, secretaris van Maarssen
en Maarsseveen, redacteur.
Voorts is of zal worden ingesteld in
elke provincie een perscommissie, mede
met ingang van 1 Januari.
De ex-sultan van Atjeh is ver
bannen naar Amboinade overige grooten
naar Menado en Timor.
Het «Vaderland» weet thans mede
te deelen, dat de schrijver van de be
kende «Wekker»-brochure is de ie-luite-
nant der infanterie W. A. van Oorschot,
die wegens het noodeloos afmaken van
zeven bewoners der Gajö-landen voor
den krijgsraad werd gedaagd, doch
wegens gebrek aan bewijs vrijge
sproken.
DE CRISIS EN DE PERS DER
RECHTERZIJDE.
Zijn alle bladen van links het er
over eens, dat thans de rechterzijde de
regeering zal hebben te aanvaarden,
de konservatieven en de anti-revolutionai
ren tot stand te brengen.
„Van der Brugghen", aldus beschrijft
hem mr. W. H. de Beaufort, ,had een
oog ook voor het betrekkelik goedehij
zag niet alleen naar de tarwe, maar ook
naar het onkruid; ook daar waar het
Christelik beginsel niet geheel doordrong,
kon het toch, naar zijn denkwijze, veel
kwaad wegnemen; daarom was niets
verderfeliker dan zich in vijandige stem
ming van die maatschappij af te zonderen.
Juist ten opzichte van de zaak die hen
zou scheiden, het onderwijs, kwam het
verschil tussen Van der Brugghen's
praktijk en Groen's bespiegeling het meest
aan 't lichtDe school (zo schreef v.
d. Br.) is niet principaal een opvoedings
plaats, veel minder een kerk in 't klein
of een Bekehrungs- Anslalt, zij is essen
tieel een plaats waar de kinderen moeten
leren lezen, schrijven en rekenen, en
enige voorbereidende kennis van het
wereldrond opdoen."
Bij de beraadslaging over de staats-
begro'ing van 1857 antwoordde Van der
Brugghen aan Groen, die hem als een
anti-revolutionair voorstelde: ,Dat ben
ik nooit in de volkomen zin van 't woord
geweestIk ben nooit van gevoelen
geweest, dat een christelike, theologiese,
kerkel'ke of oukerkelike richting, ook al
droeg zij de stempel van de waarheid
aan haar voorhoofd, als een politieke
partij mocht optreden Elke politiek
die zich vereenzelvigt met een Christe
like richting, vereenzelvigt zich daardoor
noodzakelik, onvermijdelik, met een of
ander christelik leerbegrip en wordt
daardoor noodwendig exclusief."
Simons, van wie men een wet ver
wachtte die een einde zou maken aan
de agitatie over de schoolkwestie, nam
enige leden van de Tweede Kamer tegen
zich in, omdat hij zich een beslist voor
stander verklaarde van de gemengde
christelike schoolen wegens zijn uitge
sproken voornemen om lager, middel
baar en hoger onderwijs te gelijk te
regelen, wekte hij bij andere leden de
vrees op, dat een wet op het lager
onderwijs, waaraan zozeer behoefte was,
onbepaald zou worden uitgesteld. Het
gevolg daarvan was, dat zijn begroting
werd afgestemd, en hij zija ontslag als mi
nister verzocht.
Van Rappard die hem als minister van
binnenlandse zaken opvolgde, diende in
Februarie 1857 een ontwerp van wet op
het lager onderwijs in, dat als middel
van bevrediging in art. 23 bevatte„Het
schoolonderwijs wordt, onder het aan
leren van gepaste en nuttige kundig
heden, dienstbaar gemaakt aan de ont
wikkeling van de verstandelike vermogens
van de kinderen en aan hun opleiding
tot alle christelijke en maatschappelike
deugden.
„De onderwijzer onthoudt zich van
iets te leren, te doen of te laten, wat
strijdig is met de eerbied, verschuldigd
aan de godsdienstige begrippen van
andersdenkenden.
„Het geven van onderwijs in de gods
dienst wordt overgelaten aan de kerk
genootschappen. Hiervoor kunnen de
schoollokalen buiten de schooluren ten
behoeve van de leerlingen die ter school
gaan beschikbaar gesteld worden."
Overigens kwam het ontwerp bijna
geheel overeen met dat van Van Reenen.
Het liet aan de biezondere scholen vol
ledige vrijheid en uitzicht op tegenmoet-
koming en steun van de staat.
Bij de beraadslagingen drongen anti
revolutionairen aan op afzonderlike
scholen voor Israëlieten. Professor Gode-
froi, de enige Israëliet in de Tweede
Kamer, trok daartegen te velde: de open
bare school moest geschikt zijn voor alle
gezindten, tegen christelijke deugden had
hij volstrekt geen bezwaar. Katholieke
leden wilden het woord christelik uit de
wet verwijderd hebben, uit vrees dat
het te veel in Protestantse geest zou
worden opgevat. Thorbecke wilde het
door den heer v. d. Horst Bru
van de Commissie voor de Fröbels
eenige mededeelingen gedaan^omtrent
den bouw van die school, waarvan de
belangrijkste wel deze was, dat het
Bestuur besloten had in de school cen
trale verwarming toe te passen, wat
wel een groote uitgave ineens vorderde,
maar tal van voordeelen heeft boven
verwarming door gewone kachels.
Bovendien werden door den heer v. d.
Horst Bruijn en ook door den waar-
nemenden voorzitter, den heerj C. van
der Meer de leden opgewekt vooral
tegenwoordig te zijn bij de opening der
school op 4 Januari a.s. des namiddags
te 2 uur.
Maandag 6 Januari zal de school van
24 voor belanghebbenden te bezich
tigen zijn. De vergadering was slecht
bezet.
Het zilveren feest van den h?er
H. van Manen, gemeentebode en
concierge van het Gemeentehuis zal
1 Fèbruari worden herdacht en niet 23
Dec. zooals de Oude Amersf. Crt.
meldde en wat tot misverstand aanlei
ding zou kunnen geven.
We vestigen de aandacht er op,
dat de door ons beschreven spaarbusjes
van de Amersfoortsche Bank heden
geëtaleerd zijn in het magazijn van den
heer Van Nie in de Utrechtsche straal.
Zondagmorgen kwam het bericht
dat de Ijsbaan de Maat was geopend
en hoewel de wind snerpend koud
was, maakten aanstonds velen van de
gelegenheid gebruik, de schaatsen weer
eens onder de voeten te krijgen. Ook
gisteren, toen het weer heel wat beter
was dan Zondag was het bezoek aan
de Maat zeer druk.
Wie een prachtig modern inge
richt magazijn wil zien, verzuime niet
eens een kijkje te nemen in de Utrecht
sche straat, 8, alwaar de heer J. E.
van Nie Donderdag a.s. zijn winkel
opent. We waren in de gelegenheid
er reeds eens een kijkje te nemen en
konden ons overtuigen hoe hier alles
is te verkrijgen, wat op dit gebied
maar te wenschen is. Niet alleen luxe
maar evengoed zijn alle huishou
delijke artikelen voorradig, terwijl men
tevens een volledig bad met geijser
en andere inrichtingen geheel in wer
king kan zien.
Op het gebied van gasverlichting
kan men niets bedenken of de heer
van Nie heeft het in zijn winkel ter
wijl ook voor electrische geleidingen
rijke keus is. Verder gasfornuizen, ge
wone fornuizen, babyschalen e.d. Kortom
het is een magazijn, dat een sieraad
mag worden genoemd voor de stad
en dat ongetwijfeld, met zijn rijke
verlichting des avonds een schitterend
effect maakt.
Door de politie is een minder
jarige aangehouden, die in de richting
Apeldoorn is opgezonden.
Op den openbaren weg is ge
vonden en op het politiebureau gede
poneerd een broche, die voor de recht
hebbende aldaar is terug te bekomen.
BAARN. Iu de Maandag gehouden
vergadering van den Gemeenteraad werd
een request van de bewoners der dwars
straat van de Noorderstraat, daarbij
verzoekende verlichting van dien weg
met een paar gaslantaarns, gerenvoyeerd
naar B. en W. ter afdoeningverder
werd besloten dien weg te noemen
„Bantamweg". Tot makelaar werd be
noemd de heer E. Hartog. Aan den heer
G. Klein Obbink werd op zijn verzoek
een stukje grond aan den Molenweg
verkocht voor de som van f 15. Aan
opgevat hebben als het christendom
op boven geloofsverdeeldheid. „Past men
daarop toe", zeide hij, „wat men ziet
en wat men niet ziet, dan is de stille
werking van h«t christendom, boven
verdeeldheid van geloof, oneindig alge
mener en groter, dan hetgeen men in de
kerkelike sfeer met ogen ziethet heeft
onze wetgeving, onze samenleving en onze
zeden doortrokken."
Daar kwam Groen v an Prinsterer tegen
zeggende: „Ik spreek ook van een
christendom boven alle kerkgenootschap
pen, evenwel zo, dat het in ieder kerk
genootschap afdaalt, zich belichnamt, en
in verscheidenheid eenzelvigheid ver
toont. Ik bedoel het positieve historiese
christendom, niet aan enig kerkgenoot
schap eigen, maar aan alle christelike
kerkgenootschappen gemeen; een leer
stellig christendom in de onafscheidelik-
heid van dogma, historie en moraal."
Groen van Prinsterer was een be
strijder, gelijk Thorbecke een verdediger
van het wetsontwerp, en zo werd de
vriendschapsband die Van der Brugghen
vroeger verbonden had met Groen en
de anti-revolutionairen verbroken.
Wordt vervolgd.
